Tíminn - 25.07.1971, Blaðsíða 8

8
TIMINN
SUNNUDAGUR 25. júlí 1971
EFLING SJÁVAR-
ÚTVEGSINS
Viðtal við sjávar-
útvegsmálaráðherra
Undirritaður átti viðtal við
Lúðvík Jósefsson, sjávarútvegs-
málaráðherra, síðari hluta vik-
unnar, um helztu verkefnin á
sviði sjávarútvegs á næstunni,
til viðbótar því, sem þegar hefur
verið ákveðið með bráðabirgða-
lögum um bætt kjör sjómanna
og aukna fyrirgreiðslu við þá,
sem kaupa skuttogara. Viðtalið
við sjávarútvegsráðherra fer hér
& eftir:
---- í málefnasamningi ríkis-
stjórnarinnar er vikið að ýmsum
þýðingarmiklum atriðum í sjávar
útvegi, Lúðvík .Hvað hefur þú
að segja lesendum Timans um
j*au ,umfram það, sem þegar hef-
ur fram komið?
— Já, það er rétt, að þar er
um mörg mjög þýðingarmikil
mál fyrir útgerð og fiskvinnslu
að ræða. Við skulum fyrst víkja
að stofnlánum sjávarútvegsins.
Ráðgert er að taka til endurskoð-
unar þær reglur, sem nú eru
í gildi um lánstíma og lánskjör
sjávarútvafsins. Eins og kunnugt
er var það ákveðið í tíð „við-
reisnarstj órnarinnar" að stytta
lánstíma á lánum til fiskiskipa
og fiskiðnaðarfyrirtækja. Þannig
er nú hámarkslánstími á lánum
út á fiskiskip 15 ár, en voru áður
20 ár, og hámark lánstíma lána
út á frystihús eða önnur fisk-
iðnaðarfyrirtæki 12 ár en voru
áður 15 ár. Auk þessa var láns-
kjörum breytt og vextir hækk-
aðir.
Það er ætlun ríkisstjórnarinn-
ar að breyta þessum lánskjörum
aftur og í aðalatriðum í fyrra
horf. En breyting í þessu efni
snertir ekki aðeins sjávarútveg-
inn og fiskiðnaðinn, heldur koma
einnig slíkar breytingar til fram
kvæmda hjá öðrum atvinnugrein
um. Þessar aðgerðir verða sam-
ræmdar og er nú unnið að at-
hugun á þessum málum.
— En einnig er fyrirhuguð
breyting á afurða- og rekstrar-
lánum, er ekki svo?
Afur5s- cz
rekstrarlán
— Jú, það er gert ráð fyrir
því, að gildandi reglur um af-
urðalán, sem. Seðlabankinn end-
urkaupir vegna lána út á fram-
leiddar afurðir verði breytt og
lánahlutdeild Seðlabankans
hækkuð. Talið er nú, að þessi
hlutdeild Seðlabankans í afurða-
lánum sjávarútvegsins nemi 52
—54% af skilaverði framleiðsl-
unnar en áður námu þessi lán
67% af útflutningsverðinu. —
Áformað er að koma þessum lán
um nú á svipað stig og fyrir
„viðreisn". Þá er einnig ætlunin
að lækka vexti af afurðalánum.
Rekstrarlán, sem framleiðslan
nýtur frá bönkunum verða einn-
ig tekin til endurskoðunar með
það fyrir augum að hækka þau
rekstrarlán sem dregizt hafa aft-
ur úr og eru orðin algerlega
ófullnægjandi fyrir framleiðslu-
starfsemina.
— í málefnasamningnum er
rfn-'" j um breytingar
á vatryggingum fiskiskipa.

■ ■
Ráðstafanir hafa verið gerðar nú þegar til að íslendingar eignist svo fljótt sem verða má 15—20 skuttogara.
— Jú, eins og kunnugt er hef-
ur ríkt mikil óánægja yfir því
fyrirkomulagi, sem þar hefur
verið ríkjandi og því haldig fram
af ýmsum, að vátryggingarið-
gjöld væru miklu hærri hér á
landi en í nágrannalöndunum,
t.d. í Noregi, og mætti koma þar
fram lækkunum með breyttu og
bættu skipulagi. Athugun á þess
um málum er þegar hafiii;- en
ekki unnt að segja á þessu stigi
málsins til hvaða'®iðurstöðu> >hún.
leiðir eða hvers konar breyting-
ar verða gerðar að henni lok-
inni.
— Nú, þá á að létta ýmsum
smærri gjöldum af atvinnurekstr
inum, sem nú hvíla á honum og
munu víst æði mörg
— Já, það er rétt. Það er eitt
af atriðum málefnasamningsins.
Ákveðið hefur verið að gera sér-
staka athugun á ýmsum gjöldum,
sem nú hvíla á atvinnurekstri og
gæti þar orðið um talsverðar
hagsbætur og hagkvæmni fyrir
atvinnureksturinn að ræða frá
því, sem nú er.
— Ýmislegt r.'jira er nefnt,
svo sem umbætur í frystiiðnaðin
um, efling skipaflotans o.fl.
— Eins og þcgar er fram kom
iö h-tity ríkísstjórnin gert ráð-
st iaJiir tii ao greiða fyrir kaup-
um á skuttogurum. Margir aðilar
hafa nú hug á togarakaupum eft-
ir að lofað hefur verið þessari
auknu fyrirgreiðslu af hálfu rík-
isins. En um frekari aðgerðir
í þessum efnum er ekki hægt að
segja á þessu stigi málsins — t.d.
hvort ríkið sjálft ræðst í 'slík-
skipakaup og ráðstafar skipun-
um síðan til ýmissa aðila, en
það er stefna ríkisstjórnarinnar,
að tryggja vinnslustöðvum sjáv-
arútvegsins nægilegt hráefni til
að tryggja sem mcstan arð af
rekstrinum jafnframt því, sem
hún er staðráðin í að leysa úr
því staðbundna atvinnuleysi, sem
víða hefur ríkt.
Stór verkefni
Það liggur fyrir, að þörf er
ó miklum fjármunum til að gera
þær umbætur á frystihúsunum
í landinu, sem lífsnauðsyn er að
gera til að uppfylla þær kröfur
um hreinlæti og vinnslulega að-
stöðu, sem krafizt er af viðskipta
þjóðum okkar. Við ætlum að
gera sérstaka athugun á því,
hvað gera þurfi á hverjum stað.
Þetta mál verður að leysa og
ríkisstjóminni er það ljóst, að
aðstoða verður ýmsa aðila mjög
verulega til að koma þessu í
kring.
— Þá er í málefnasamningnum
rætt um fullvinnslu á sjávaraf-
> urðum. -wg< ■■■■'<ntytt
— Jáj’það er eitt af allra
stærstu "verkefrium 1 íslénzkum
þjóðarbúskap á næstu árum að
reyna að stórauka hér full-
vinnslu sjávarafurða og annarra
innlendra hráefna. Á sviði sjávar
útvegsins er hér mikið verk að
vinna, því að þarna stöndum við
langt að baki annarra fiskveiði-
þjóða, t.d. Norðmanna. En þetta
mun kosta mikil fjárframlög og
aðstoð sérmenntaðra manna á
sviði slíkrar fiskvinnslu og síð-
ast en ekki sízt þarf aðstoð
ríkisins til við það fjárfreka
starf að vinna markaði fyrir slík
ar vörur á erlendum mörkuðum
með kynningu, rannsóknum og
auglýsingastarfsemi. Þetta tek-
ur allt langan undirbúning og
verður hinni nýju Framkvæmda
stofnun falið að kanna þetta verk
efni í samvinnu við siávarútvegs
mála-áðuneytið, sagði ráðherr-
ann að lokum.
Ofstækið oiótmælir
Svo undarlega vildi til. er
bráðabirgðaiögin um hækkun
fiskverðs og bætt kiör sjómanna.
voru gefin út, að sá aðilinn.
sem sízt hafði ástæðu til að mót-
mæla. scndi frá sér harðorð
mótmæli.
Eins og tekið er fram í mál-
efnasamningi hins nýja ráðuneyt-
is Ólafs Jóhannessonar skvldi
nú þegar gefin út bráðnbirgða-
lög um breytingu á reglum um
Verðjöfnunarsjóð, hækkun fisk
verðs og bætt kjör sjómanna.
Prósenta sú af útflutnings-
verði fiskafurða, sem runnið
hefur til Verðjöfnunarsjóðs, hef
ur verið lækkuð, en auk þess
kemur til viðbótar bein hækk-
un á fiskverði, þannig, að í heild
hækkar skiptaverðið um 18—
19%. Frá sama tíma er niður-
felld sú 11% skerðing á skipta-
verði, sem tekin var af hlut
sjómanna með lögum.
Með þessum ráðstöfunum er
rekstrargrundvöllur útgerðar eða
fiskiðnaðar í engu skertur. Þrátt
fyrir þessa lækkun á greiðslum
til Verðjöfnunarsjóðs munu tekj-
ur hans á þessu ári verða í heild
svipaðar og áætlað var að þær
yrðu er viðmiðunarverð var
ákveðið í ma£ s.l. og mun frysti
deild Verðjöfnunarsjóðs verða
kpmin 1 ,1000 milljónir um
næstu áramót eins og reiknað
var með. ViðmiðunarVerðið hef-
ur staðið óbreytt þrátt fyrir mikl
ar hækkanir á útflutningsverð-
inu. Skerðingin á útflutnings-
verðinu vegna framlaga til Verð
jöfnunarsjóðs hefði numið hátt
á annað hundrað milljónum kr.
hærri upphæð en áætlað var og
tekjur frystideildar sjóðsins
hefði numið á sjötta hundrað
milljónum á þessu ári að
óbreyttu.
Hvað hefði gerzt?
En áttum okkur dálítið á því,
hvað gerzt hefði, ef rlkisstjórnin
hefði ekki gripið til þessara ráð-
stafana og bætt sjómannakjörin.
Sjómenn una hag sínum illa.
Erfiðlega hefur gengið að manna
bátana og sjómenn hafa verið að
ganga í land. Eftir kauphækkan-
ir landverkafólks, sem allir gera
sér grein fyrir að verða í haust,
myndu sjómenn ganga í stórum
flokkum í land, en þeir hafa
bundna samninga til áramóta.
Ennfremur hefði komið upp
hættulegt misræmi í fiskverðinu
hér innanlands og í nágranna-
löndum, þar sem útflutningsverð
ið kemur alit til skipta, en það
h-'fði þýtt auknar landanir er-
lendis. og ekki furða, þar sem
17 krónur fengust fyrir kílóið í
Færeyjum en 9 krónur hér. Þró-
nn í þá átt hefði hráefnaskorti
hjá islenzkum fiskiðnaðarfyrir-
tækjum og minni atvinnu verka-
fólks.
Þegar þetta er haft í huga,
ættu allir að mega vel við ráð-
stafanir ríkisstjórnarinnar unia
og víst er um það, að öll þjóð-
in er sammála um að nauðsyn
beri til að hækka laun sjómanna.
Eru útgerðarmenn ýmsir þar
raunar fremstir í flokki, enda
byggist rekstur þeirra á bví, að
hæfir sjóme,nn fáist á skipin.
En viti meun. Nokkrir forystu
mer.n í stjórn LlÚ taka sér fyrir
hendur við þessar aðstæður að
knýja fram meirihlutasamþykkt
í stjórn LÍÚ, þar sem þessum
ráðstöfunum, sem tryggja mann-
skap á bátana og skaðar í engu
rekstrargrundvöll útgerðarinnar,
er harðlega mótmælt! Þeir hafa
allt á hornum sér, tala um íhlut-
un í samnirigsrétt, þótt hér sé
um breytingu á lögum að ræða,
(11 prósentin) sem skapað hafa
þeim mikla erfiðleika í samning
um við sjómenn, telja þetta
hættulegt fyrir framtíð sjávar-
útvegsins og fleira í þeim dúr.
Má af því gagnálykta, að þessir
menn, sem tekið hafa að sér að
gæta hagsmuna útgerðarmanna,
hafi heldur viljað, að útgerðin
bæri ein og óstudd nauðsynlegar
kjarabætur til handa sjómönn-
um. Er hæpið að útgerðarmenn
í landinu vilji allir samþykkja
slíkan málatilbúnað forystu-
manna sinna.
Það voru heldur eþki allir
stjórnarmenn LÍÚ samþykkir
þessum mótmælum og létu bóka
stuðning við þessar ráðstafanir
ríkisstjórnarinnar. Auðvitað er
vendilega um það þagað í frétta
tilkynningu LÍÚ, enda eru þessi
mótmæli ekkert annað en póli
tískt ofstæki þeirra. sem láta
Mbl. ráSa gerðum sinum og
orðum.
Ný viðbrf
Sjómannsstarfið er fómfrekt
og erfitt starf. Kjör sjómanna
þurfa því að vera það góð, að
þetta mikilvæga starf í íslenzku
þjóðarbúi verði jafnan eftirsókn-
arvert. En hefur þannig verið
búið að sjómönnum undanfarið
að sú sé raunin? Nei. Fyrrver-
andi ríkisstjórn gerði sig seka um
að virða ekki þessa mikilvægu
starfsstétt að verðleikum. Hún lét
sig meira að segja hafa það, að
stórskerða kjör hennar með lög-
gjöf og neitaði leiðréttingum,
þegar úr erfiðleikum útgerðar
hafði rætzt eftir áfallið 1968.
Næstu daga munu sjómenn
finna það, að það er komin ný
og vinveittari ríkistjóm til valda.
Á næstunni verða gefin út bráða-
birgðalög um hækkun fiskverðs
og leiðréttingu á hlutaskiptum
sjómanna. Hin nýja ríkisstjóm
dregur það ekki á langinn að
sanna sjómönnum að hún mun
virða þá meira en fyrrverandi rik
isstjórn gerði.
Bráðabirgðalögin um leiðrétt-
ingu vísitölunnar og hækkun
tryggingabóta eru önnur dæmi um
gjörbreytt viðhorf í stjómaráð-
inu. Þeir, sem lökust höfðu kjör-
in undir 12 ára viðreisn, munu
finna það á næstu vikum og mán-
uðum, að þeir eiga sér nú ríkis
stjórn, sem mun leggja sig fram
um að rétta hlut þeirra.
„Hrollvekjan'4
Það er einmitt partur af
„hrollvekjunni“ að það varð að
gera þessar leiðréttingar strax,
er hin nýja ríkistjórn settist í
valdastóla. Þessu hafði öllu ver
ið slegið á frest, en það var álit
hinna nýju valdhafa ,að svo al-
varlegt væri ástandið í þessum
málum ,að ekki væri með nokkru
móti unnt að draga þessar um-
bætur.
Framhald á bls. 14