Tíminn - 28.03.1973, Qupperneq 7

Miðvikudagur 28. marz 1973
TÍMINN
7
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaös Timans).
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18S06. Skrif-
stofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusimi 12323 — auglýsinga-
simi 19523. Aðrar skrifstofur: simi 18300. Askriftagjald 300 kr.
á mánuði innan lands, i lausasölu 18 kr. eintakið.
Blaðaprent h.f.
- '
Ýmsum ferst en
ekki þeim!
í sambandi við þær umræður, sem urðu á Al-
þingi utan dagskrár i fyrradag um verðlag
landbúnaðarafurða og verðlagsþróunina i
landinu, gerðu leiðtogar stjórnarandstöðunnar
harða hrið að rikisstjórninni og sögðu hana
hafa sleppt dýrtiðarófreskjunni lausri á al-
menning.
Þessi kollhrið kom i kjölfar þeirrar iðju
stjórnarandstæðinga undanfarin misseri að
taka upp og styðja og gera að sinum allar þær
kröfur, sem fram hafa komið um hækkun verð-
lags um leið og þeir skömmuðu rikisstjórnina
fyrir að vera að drepa atvinnufyrirtækin með
þvermóðsku i verðlagsmálum.
Rikisstjórnin hefur haldið svo fast á verð-
lagsmálunum að lengra verður naumast geng-
ið i þeim efnum og hefur reynzt óhjákvæmilegt
að undanförnu að slaka nokkuð til. Margar
þessar verðhækkanir stafa af hækkunum er-
lendis og enginn mannlegur máttur á Islandi
fær við þær ráðið.
Vissulega h.afa stjórnarflokkarnir þungar
áhyggjur af dýrtiðarvextinum og vel getur
verið, að einhverjum farist að deila á rikis-
stjórnina fyrir að hafa ekki staðið nægilega
fast i istaðinu i verðlagsmálum. Hitt er jafn
vist, að engum ferst það siður að halda uppi
slikum ádeilum á rikisstjórnina og þeim
Jóhanni og Gylfa, sem báru ábyrgð á þróun
efnahags- og verðlagsmála i 12 ár samfleytt, en
þau ár eru einmitt mettimabilið i sögu verð-
bólgu á íslandi.
Á siðustu þremur valdaárum þeirra Jóhanns
og Gylfa, fram til verðstöðvunarinnar i nóv.
1970, hækkaði dýrtíðin skv. framfærsluvisitölu
um 18.6% á ári að meðaltali, en frá upphafi
þeirrar verðstöðvunar, sem núverandi rikis-
stjórn tók siðan að sér að framlengja, og jafn-
framt að kljást við allan þann óleysta vanda i
verðlagsmálum, er henni fylgdi sem arfur, og
fram til 1. marz sl. hefur hækkunin aðeins
numið 7.7% á ári. Með öðrum orðum: Það hef-
ur dregið úr dýrtiðarvextinum um meira en
helming.
Svo halda þessir ólukkufuglar að það taki
einhver mark á þeim, þegar þeir segja að
rikisstjórnin eigi að fara frá vegna dýrtiðar-
aukningarinnar til þess að þeir geti að nýju
tekið að sér að halda dýrtiðinni i skefjum!
Fyrr má nú vera kokhreystin. En það skulu
þessir herrar vita, að þjóðin fékk ekki af þeim
12 ára reynslu i stjórnarstólum fyrir ekki neitt.
Og fólk veit lika vel, hverjir það eru, sem nú
gera mestar kröfur um hækkanir á verðlagi til
neytenda og hvaða flokk þeir fylla. Má minna á
kröfur borgarstjórans i Reykjavik i þvi sam-
bandien nýjustu kröfurnar eru frá forystusveit
heildsalanna i Reykjavik mannanna, sem út-
vega fjármagnið til reksturs Sjálfstæðisflokks-
ins. Þeir heimta nú 36% hækkun á álagningu!
— TK.
William Johnstone, The Scotsman:
Hreinsun er hafiníKomm-
únistaflokki Sovétríkjanna
Allir eiga að afhenda flokksskírteini sín
og þau verða endurnýjuð að athugun lokinni
KOMMÚNISTAFLOKKI
Sovétrikjanna er eins farið og
öðrum stjórnmálaflokkum,
sem ekki hafa náð öllum
markmiðum sinum, að i
honum eru margir óvirkir
félagar. Fyrir dyrum stendur
„endurnýjun flokksskirteina”
og er aðaltilgangurinn að losa
sig við hina óvirku félaga,
sennilega með þvi að fækka
mjög verulega i flokknum og
herða inntökuskilyrðin.
Flokksblað Pravda er gefið
út i 9 milljónum eintaka og
leiðtogarnir vona, að flokks-
félagar geri sér að skyldu að
lesa það. Blaðið gaf fyrir
skömmunokkra hugmynd um
þá gifulegu hreinsun, sem
hafin er.
Tekið var fram i upphafi, að
ekki væri um „hreinsun” að
ræða, en allir flokksfélagarsem
eru 14.5 milljónir, yrðu að
skila skirteinum sinum. Sér-
stök nefnd kannaði málið og
hver félagi fengi sitt flokks-
skirteini afhent að nýju ef
hann reyndist „hæfur” og
„verðugur”. Blaðið flutti enn-
fremur þá aðvörun, að sér-
hver félagi, sem sætti gagn-
rýni yfirboðara sinna, ætti að
taka henni með góðu. Lof yrði
i té látið opinberlega þar sem
við ætti, en yrði ekki eins
væmið og oft áður.
VITASKULD táknar endur-
nýjun skirteinanna hreinsun
þó að það sé ekki látið i veðri
vaka. Sú hreinsun verður þó
ekki svipuð þeirri, sem fram
fór á árunum milli 1930 og 1940
og gerði öllum lifið leitt, jafn-
vel hinum tryggustu flokks-
mönnum. Þá létu milljónir
manna lifið, eins og allur
heimurinn veit, en Rússar eru
enn tregir til að viðurkenna
opinberlega. Fleiri voru þó
þær milljónir, sem sendar
voru i vinnubúðir, oft fyrir
duttlunga Stalins sjálfs eða
undirmanna hans, en sumir
þeirra eru enn i ábyrgðar-
stöðum. Uppbygging iðnaðar-
ins var að verulegu leyti verk
þeirra, sem vinnubúðirnar
gistu.
Skrifstofuvaldið sovézka er
þungt i vöfum og þarf þvi
engan að undra að tekið hefir
meira en ár að hrinda
skirteinaskiptunum i fram-
kvæmd. Leonid Brezhnev
flokksleiðtogi sagði á 24.
flokksþingi árið 1971, að út-
runninn væri timinn, sem
flokksskirteinunum hefði
verið ætlað að gilda (Hreins-
unin verður framkvæmd i
nafni Brezhnevs og Lenins
sáluga). Brezhnev sagði ekki,
að þetta táknaði strangt tekið,
að enginn væri gildur félagi i
flokknum, en hann sagði
ski^teinaskiptin nauðsyn og á
þau yrði litið sem mikilvægt
skipulags- og stjórnmála-
atriði.
TRÚIR félagar fögnuðu
Brezhnev við og við meðan
hann flutti ræðu sina, en hann
lýsti þeim ágöllum, sem hann
sæi á flokknum. Hinum
smærri flokksfélögum — sem
eru fast að 400 þúsund að tölu
— væri mörgum ábótavant og
brygðust þvi hlutverki að lita
eftir og magna heimamenn i
sinu héraði. Brezhnev sagði
þá fiokksmenn einnig allt of
marga, sem alltaf væru að
gagnrýna og áminna félaga
sina, en hætti svo til að þoka
sér til hliðar þegar átaka væri
þörf.
Þá sagði Brezhnev einnig,
eins og Pravda rifjaði upp um
daginn, að flokksfélagar
sýndu oft og tiðum miklu
meira sinnu- og hirðuleysi og
jafnvel agaleysi en hæfði
„siðferði kommúnista”.
Mann ganga i Kommúnista-
flokk Sovétrikjanna af
mörgum ástæðum og eru þar
virkir félagar á mismunandi
vettvangi, svo sem i iðnaði,
listum, hernum, og jafnvel
flokksstarfinu sjálfu. Sumir
ástunda fyrst og fremst frama
sinn i flokknum (og er
Brezhnev einmitt gott dæmi
um slika menn), en aðrir
keppa að þvi að breyta
flokknum innan frá.
ALGENGASTA ástæðan til
inngöngu I flokkinn er hag-
ræðið, sem það veitir i starfi
einstaklingsins, sér i lagi þó ef
um ábyrgðarstarf er að ræða
eða mikla umgengni við fólk.
Einstaklingurinn kann einnig
að ganga i flokkinn af þvi að
það gerir hið daglega lif
ánægjulegra, — en til inn-
göngu þarf auðvitað meðmæli
og viðurkenningu réttra aðila.
Formaður flokksins i héraði
getur haft nokkur áhrif. Hann
getur til dæmis ráðið úrslitum
um efnahagslega velferð eða
hrun umhverfisins með þvi að
lýsa þörf nýrrar verksmiðju,
eða skýra frá þvi, að verk-
smiðja sem fyrir er, svari
ekki kostnaði. Hann nýtur
einnig forgangs hjá vöru-
dreifendum I nágrenninu og
efalitið verður hans heimili
búið heimilistækjum á undan
öðrum. Hann fær sennilega
nýjan bil (og að öllum llk-
indum kostnaðinn við rekstur
hans greiddan), hvað þá nýtt
grænmeti og kjöt, (sem
stundum er skortur á) og að-
stoð við að hirða heimili og
bíl.
Tilgangur og ferill slikra
manna og margra annarra
verður kannaður kerfisbundið
á næstu tveim árum. Sagt var
i Pravda, að skirteinaskiptin
yrðu framkvæmd „smátt og
smátt”, en ekki i neinum
flýti”. Starfsfélagar flokks-
manns verða sennilega
kvaddir til ráðuneytis við
kannendur að ofan þegar
ákvarðanir verða teknar.
MARGT hefir gerzt siðan að
skipt var siðast um flokks-
skírteini eftir lát Stalins. Tala
flokksmanna hefir til dæmis
rúmlega tvöfaldazt og ef til
vill er hann orðinn of fjöl-
mennur til þess að traustu
eftirliti verði við komið.
Krustjeff kom fram og hvarf
aftur frá völdum. Uppþot hafa
orðið i Ungverjalandi, Tékkó-
slóvakiu og Póllandi. Banda
rikin og Kina hafa valdið
Sovétmönnum ugg og
áhyggjum, þó að sitt með
hvórum hætti sé. Suð-austur
Asia, löndin fyrir botni
Miðjarðarhafsins og Kúba
hafa átt i styrjöldum eða þvi
sem næst með mismunandi
hætti, og hagsmunir Sovét-
rikjanna hafa komið þar mjög
við sögu.
Liklegt má telja, að félagi i
Kommúnistaflokki Sovét-
rikjanna verði að skýra af-
stöðu sina til þessara atburða
allra, eða að minnsta kosti
sumra. Hann kann einnig að
þurfa að skýra frá skoðunum
sinum á efnahagslifi Sovét-
rikjanna og hvernig horfið sé,
frá bæjardyrum hans séð.
Þetta verður eflaust erfitt og
varasamt i meðförum, þar
sem flokksfélagar og
kannendur þurfa að finna
hentuga leið til að geta sagt án
hneykslunar, að allt sé meira
og minna óskipulegt og á
afturfótum eins og sakir
standa.
VARLA þarf að koma á
óvart þó að ágreiningur verði
hér og hvar, og margur, sem
ekki er nægilega næmur á
veðurstöðuna i Kreml, verður
vafalaust að láta af starfi sinu.
Og margur verður efalaust af
þeirri upphefð, sem verið
hefir samgróin daglegu lifi
hans undangengin ár.
Ef gert er ráð fyrir, að
Brezhnev og nánustu sam-
starfsmenn hans standi að
hreinsuninni, má gera sér
þe ss nokkuð ljósa grein,
hverju á að fá framgengt.
Fyrst og fremst verður að þvi
keppt að treysta aðstöðu
„hægri arms” flokksins. Þar á
Brezhnev heima og þvi verður
slik aðstaða til þess að auka á
og magna dýrkunina, sem
honum er þegar sýnd, enda
þótt hann sé ótrúlega sviplitill
sem einstaklingur.
A 24. flokksþinginu réðist
Brezhnev gegn „huglægum
villum” fyrrverandi forustu
og sagði suma forustumenn
flokksfélaga bresta aðhald,
háttvísi og hæfni til þess að
hlusta á uppbyggilegan hátt.
Hann hvatti til þess, að „hin
vinnandi stétt” og ungt fólk
fengi aukið og eflt hlutverk i
flokknum. Höfuðmarkmiðið
ætti að vera og væri að gæða
almenning „nýrri
k o m m ún i s t a a f s töðu til
starfs.”
EN Brezhnev ákvað skil-
yrðin ekki nánar, enda gat
hann það ekki. Ekki kom
fram, hver eigi á þessari nýju
tækniöld að skýra og ákveða
„kommúnistaafstöðu til
starfs” án þess að þurfa að
ákalla Lenin, sem nú hefir
verið dáinn i hálfa öld. Það er
heldur ekki ljóst, hver hefir
vald — eða með hvaða hætti —
til þess að sitja i hinum ýmsu
rannsóknarnefndum eða skipa
i þær.
Verði verkið framkvæmt af
nákvæmni og samvizkusemi
verður hugað grannt að hugs-
un og afstöðu starfandi flokks-
manna alveg niður úr. Reynt
verður að nálgast eins og
framast er kostur staðfesting
— eða öfugt — á stefnu Sovét-
rikjanna, sem risaveldis á átt-
unda tugi aldarinnar, eða
eitthvað loðið og afsleppt þar
i milli — sem er öllu senni-
legra. Úrvinnsla þess, sem
fram kemur, verður fram-
kvæmd fyrir luktum dyrum,
sennilega i Moskvu, og ef til
vill ekki fyrr en Brezhnev er
horfinn af sviðinu.
Þegar þetta er komið I kring
verður ákveðið að leggja á
hilluna stefnuskrá flokksins,
sem samþykkt var 1961, en
þar sagði meðal annars, að
árið 1970 yrði erfiðisvinna
„horfin” og allir ættu „hæga
og auðvelda ævi.”