Tíminn - 02.12.1973, Qupperneq 31

Sunnudagur 2. desember 1973.
TÍMINN
31
Olíubann Araba tvíeggjað
— Á bannið eftir að vekja fólk í stórborgum til
umhugsunar um olíumengun andrúmsloftsins,
nú þegar bílar sjóst ekki ó ferð um helgar
Dagana 21.-22. nóv. var haldin
ráöstefna i Helsingfors á vegum
Nordforsk. Sátu ráöstefnuna um
100 manns, auk fastafulltrúa frá
Noröurlöndunum fimm, sem sáu
um undirbúning ráöstefnunnar,
Nordforsk er norrænt samstarf á
sviöi rannsókna. Er starfseminni
skipt niöur f deildir og hefur ein
deildin sérstaklega meö heilnæmi
andrúmsloftsins aö gera. Dr.
Baldur Jóhnsen yfirlæknir viö
Heilbrigöiseftirlit rfkisins er
fastafulltrúi tslands hjá
Nordforsk og sat hann ráöstefn-
una, sem aöallega fjallaöi um
loftmengun. Viö höföum tal af dr.
Baldri Johnsen og spuröum hann
um þaö, hverjir heföu setiö þessa
ráöstefnu.
— Auk fastafulltrúanna voru
þarna aðallega sérfræðingar frá
Norðurlöndum, sem sátu þessa
ráðstefnu, flestir þó frá Finn-
landi, þar sem ráðstefnan var
haldin. Voru þetta sérfræðingar i
verksmiðjurekstri, eðlisfræðing-
ar, efnafræðingar o. fl. Einnig
voru þarna stjórnendur stofnana
á vegum rikis og bæjarfélaga,
auk stjórnenda iðnfyrirtækja,
sem vilja fylgjast með þróun
þessara mála og fylgjast með
hvaða kröfur verða gerðar til
þeirra, sem hyggjast reisa verk-
smiðjur i framtiðinni.
Við nýjar lagasetningar og
reglugerðir á öðrum Norðurlönd-
um er iðnaðurinn yfirleitt hafður
með i ráðum i sambandi viö
breytingar á mengunarvörnum,
annað gæti orði röthögg á
iönaöinn. Hér á landi er iðnaður-
inn svo veikbyggður, að hann er
ekki nægilega mikið hafður með i
ráðum.
— Hvernig var fyrirkomulagið á
þessari ráöstefnu?
— Fastir fyrirlestrar voru
haldnir á hinum ýmsu sviðum
loftmengunarvarna, auk þess
sem umræður fóru fram. Voru
málin tekin fyrir frá tveim
sjónarhornum, frá lagalegu
hliöinni, eða þvi sem snýr að
lögum og reglugerðum,og svo frá
skipulagslegu hliöinni, hvar eigi
að draga mörkin, hvað sé skað-
legt og hvað ekki og hvað eigi að
ganga langt i þessum vörnum.
Reynt var að komast að sam-
komulagi um stefnumótun um
lágmarks mengunarleyfi. Var
reynt að draga mörkin i þrjá
meginþætti.
I fyrsta lagi hið æskilega há-
mark mengunar i andrúmsloft-
inu. 1 öðru lagi, það hámark, sem
sett verður eftir kringumstæðum
á hverjum stað> og ræður þá
veðurfar, landslag og aldur verk-
smiðja,og með þessu er tekið til-
lit til þess, hversu breytingar á
hámarki yrðu afdrifarikar fyir
rekstur verksmiðja, sem þegar
eru fyrir hendi. 1 þriðja lagi er
það toppurinn, hingað skuli fariö
og ekki lengra.
Það er Noregur, sem er meö
beztu varnirnar gegn loftmengun.
Þar er starfrækt gömul stofnun
Rökskaderádet, sem hefur
starfað að þvi i áratugi að bæta
andrúmsloftið i Noregi og hefur
náð miklum árangri. Nú hefur
þetta ráð yfirumsjón með þessum
málum, og þá sérstaklega hvað
snertir loftmengun og hávaða-
mælingar.
Þó að við Islendingar höfum
ekki nægilega mikla reynslu til aö
geta miðlaö hinum Norðurlöndun
um á sviði mengunarvarna,stönd-
um við þeim fyllilega á sporöi,
hvað lagalegu hliðina snertir.
Höfum við þá sérstöðu, eitt
Norðurlandanna, að hafa sér-
stakt heilbrigðismálaráðuneyti,
sem er eins konar samtengingar-
aðili milli hinna ýmsu stofnana,
sem hafa með mengunarmál að
gera.
— Hvaða athyglisverð mál voru
tekin fyrir á þessari ráðstefnu?
— Það má nefna þá kenningu,
Fjölskylda yöar getur sparaö mikiö
fé árlega, ef hún notar Jurta á brauö og
kex. Ótrúlegt, en satt.
Dæmiö er einfalt.
Þér skuliö sjálf reikna. 500 gr Jurta
kosta 77 krónur. En dýrasta feitmetið
kostar 156 krónur 500 gr.
Meira en helmings munur!
Jurta-neyzla landsmanna vex meö
hverjum deginum sem líður. Enda nota
þúsundir íslendinga Jurta á brauö og kex.
Viö fengum nýtt tæki inn í sjálfvirku
samstæöuna okkar, sem beinlínis fram-
leiöir betra smjörlíki. Jurta er fyllra og
þéttara, en áöur.
Þess vegna er auöveldara aö
smyrja meö Jurta. Þannig nýtist Jurta
betur og sparar enn meira.
Jurta geymist betur.
Öll fituefnin eru úr jurtaríkinu. Jurta er
hollt og bragðgott.
Ef reiknaö er meö aö neyzla
á meðal heimili sé 6 kg. á hvern
mann á ári, má til gamans athuga eftir-
farandi dæmi:
Fimm manna fjölskylda
Jurta: 60 stk. (500 gr) X 77 kr. pr. stk. kr: 4.620.00
Dýrasta feitmetió: 60 - (500 gr) x 156 - - - - 9.360.00
SPARNAÐUR: kr: 4.740.00
Fjögurra manna fjölskylda
Jurta: 48 stk. (500 gr) X 77 kr. pr. stk. kr: 3.696.00
Dýrasta feitmetiö: 48 - (500 gr) X 156 - - - - 7.488.00
SPARNAÐUR: kr: 3.792.00
Þriggja manna fjölskylda
Jurta: 36 stk. (500 gr) x 77 kr. pr. stk. kr: 2.772.00
Dýrasta feitmetiö: 36 - (500 gr) X 156 - - - - 5.616.00
SPARNAÐUR: kr: 2.844.00
Ert þú hagsýn húsmóöir, sem tekur verð
og gæði með í reikninginn?
smjörlíki hf.
gott veró/gott bragó
sem fram kom i Danmörku, aö
mjúkt vatn væri orsök aukinna
hjartasjúkdóma, en vatn i Dan-
mörku er yfirleitt hart. Hér á ís-
landi er vatn aftur á móði aöal-
lega yfirborðsvatn og vatn úr
kalklausum jarðvegi, og þvi
mjúkt. Voru þessar kenningar
hraktar þarna á ráöstefnunni og
talið fullvist, að hér væri um að
ræöa erfðafræðilegt einkenni,
sem kæmi fram vegna fámennis
— Sama er að segja um hin tiðu
hjartasjúkdómatiRelli i Norður-
Finnlandi. Ekki alls fyrir löngu
var einmitt haldið erindi um þetta
I útvarpinu og sagt frá þvi, að
orsökin fyrir hinum tiöu hjarta-
sjúkdómum á þessu svæði væri
talin vera rangt matarræði
fólksins, sem byggi þarna. En
nánari rannsóknir hafa leitt i ljós,
aö hér er um erfðafræöilegt ein-
kenni aö ræöa. Þessi stofn hefur
þrengri æöar en annars staðar og
er þvi viðkvæmari gagnvart
hjartasjúkdómum. Sagði mér
læknir frá Noregi, að i Finnmörk,
sem liggur álika norðarlega og
þetta svæði, væri fólk af sama
BaldurJohnsen
stórborgum sjást ekki bflar á göt-
unum um helgar, og fólk getur
allt I einu farið að anda að sér
hreinu lofti. Sagði hann, að þetta
yrði vonandi til þess að nýjar
leiðir veröi reyndar i mengunar-
málunum, þvi aö ofnotkun oliu sé
eitt af okkar mestu mengunar-
vandamálum, þó það hafi likleg-
ast ekki verið tilgangur Araba
með oliubanninu. kr-.
kynstofni og hjá þeim fyndist
einnig óvenju tið hjartatilfelli.
Baldur var fundarstjóri ráö-
stefnunnar siöari daginn og i
lokaávarpi sinu til fundarins,
vakti hann athygli á þvi, að oliu-
bannið væri tvieggjaö. Þaö vekti
fólk til umhugsunar um það,
hvernig olian er að spilla fyrir
okkur i andrúmsloftinu. Þetta
gæti orðið til þessa að hjálpa
okkur til aö skilja,hvar við stönd-
um gagnvart menguninni, nú
þegar þessar siðustu aðgerðir
hafa oröið til þess, að i nokkrum
gæöamunur
svona mikill?