Tíminn - 07.02.1974, Qupperneq 3

Fimmtudagur 7. febrúar 1974.
TÍMINN
3
Gömlu verzlunarhúsin á
Vopnafirði í Árbæ?eí°*k.k.'Æ.™°4
VS-Reykjavik. — Ákveðið hefur
verið, að tvö gömul verzlunarlíús,
sem enn standa á grunni sinum
austur á Vopnafirði, vcrði flutt
þaðan og endurreist i Árbæ.
„Þrátt fyrir tilraunir tókst ekki
að varðveita þau á sinum stað”,
sagði Þór Magnússon þjóðminja-
vörður, þegar blaðið hafði
samband við hann um þetta mál i
gær. Þá sagði hann, að hér yrðu
húsin notuð sent geymslu- og
sýningarhús.
Þessi hús eru orðin gömul,
vafalaust bæði frá fyrri hluta 19.
aldar. Annað þeirra er einkum
frægt af þvi, að þar andaðist
Kristján Jónsson Fjallaskáld i
marzmánuði 1869, en bæði hafa
þau lengi verið geymsluhús
verzlana, sem starfað hafa á
Vopnafirði, fyrst örums & Wulffs,
en siðan Kaupfélags Vopn-
firðinga.
Vissulega hefði verið
æskilegast að varðveita húsin á
sinum stað, en fyrst það reyndist
ekki hægt, var talið betra en ekki
að flytja þau og endurreisa
annars staðar, þar sem bæði er
hægt að sýna þau og hafa þau
fyrir munageymslur.
Ef nógu snemma hefði verið að
þessu máli hugað, hefði verið
hægt að láta húsin standa á sinum
stað, en á siðustu árum og
áratugum hafa önnur hús risið
upp þarna rétt hjá, svo að nú eru
gömlu húsin orðin innikróuð og
standa i vegi fyrir nauðsynlegum
nýbyggingum, sagði þjóðminja-
vörður að lokum.
Gatnul hú» á Vopnallröl, aem vegna aldurs og sögu jctll aft varftvelto
ÞAU AAEGA EKKI FARA FORGÖRÐUAA
FJÁRHÚS
BRENNUR
Fyrir aðeins rúmu ári, 28. janúar i fyrravetur, birtist hér i blaöinu þessi mynd af gömlu húsunum á
Vopnafirði. Þar var aðþvi vikið, meðal annars i fyrirsögn, að þessi hús mættu ekki með neinu móti fara
forgörðum, heldur yrði með öllum tiltækum ráðum að forða þeim frá tortimingu og sýna þeim þann
sóma sem þeim ber, vegna aldurs sins og þcirrar sögu, sem þeim er tengd. Nú er ioks að því komið, að
þessi gömlu hús fái varanlega aðhlynningu og varðveizlu, þótt það kosti reyndar, að flytja þurfi þau um
set. Slíkt var að visu fyrirfram vitað að verða mundi, þar eð ekki var tekið tiliit til þeirra, þegar Vopna-
fjaröarkauptún var skipulagt á sinum tima.
BÚR HEITIÐ LÓÐ VIÐ
GRANDAGARÐ “’.í—ik.'
GSal-Reykjavik — Laust eftir
hádegi i gær, kom upp eldur i
fjárhúsi á Siglufirði. Sex kindur
af sjö drápust i eldinum, auk
nokkurra hænsna og eitthvað tjón
varð af heybruna. Fjárhúsið var'
meðal yztu húsa i bænum og hafði
eigandinn stundað smábúskap
um tima.
563 með
nýtt lög-
heimili
í Eyjum
SAMKVÆMT manntali hag-
stofunnar 1. desember
siðastliðinn voru Vest-
mannaeyingar taldir 4892. Af
þeim voru 2760 utan heima-
byggðar sinnar — með
öðrum orðum 56%.
Nitján Vestmannaeyingar
höfðu látizt árið 1973, sjö
karlar og tólf konur. 563
menn, 271 kona og 292 karlar,
höfðu skipt um lögheimili, og
170 bætzt á ibúaskrána, og
eru þar i talin nýfædd börn
og fólk, sem nýflutt er til
Eyja og hefur fengið þar
heimilisfang.
Frá þessu er skýrt i
Dagskrá, blaði þvi, sem
gefið er út i Eyjum.
AUKAAÐAL-
FUNDUR
VERÐANDI
VERÐANDI, félag róttækra I Há-
skóla Islands heldur aukaaðal-
fund i Stúdentafélaginu við
Hringbraut hinn 7. febrúar kl. 20.
A dagskrá fundarins er stefnu-
skrárgerð félagsins og greinar-
gerð og ályktun um herstöðva-
málið. Einnig verður fjallað um
skipulagsmál og starfið fram-
undan.
SJ-Reykjavik. — Hafnarstjórn
Reykjavikur hefur gefið Bæjarút-
gerðinni fyrirheit um lóð á
væntanlegri fyllingu fyrir utan
Grandagarð. Þá hefur útgerðar-
ráð óskað eftir að fá Bakka-
skemmu við Grandagarð til
umráða fyrir fyrirhugað hrað-
frystihús, en þeirri málaleitan
hefur enn ekki verið svarað. 1
framtiðarskipulagi hafnarinnar
er gert ráð fyrir þvi að vesturhluti
hennar verði fiskihöfn. oe var
—Reykjavik — t skýrslu
Hagrannsóknardeildar Fram-
kvæmdastofnunar rikisins um
þjóðarbúskapinn er m.a. að finna
greinar um aflahorfur árið 1974.
1 grein eftir Sigfús A. Schopka
segir, að þorskafli hafi farið
minnkandi siðan árið 1970 og
haldi sú þróun sennilega áfram á
þessu ári. Árgangar þeir, sem
veiðin byggist á, eru flestir undir
meðallagi, segir i greininni
Heildarsókn" i þorskinn verður
sennilega svipuð og undanfarin
ár og gert er ráð fyrir að sókn
Islendinga aukist eftir þvi sem
sókn útlendinga minnkar vegna
útfærslu landhelginnar. Með hlið-
sjón af þessu er áætlað að
heildarþorskaflinn i ár minnki
niður 330,000 tonn. Ekki er ólik-
legtaðáætla.aðhlutur tslendinga
i heildaraflanum gæti náð 70%
þetta ár og fari heldur vaxandi en
hitt. Gæti ársaflinn 1974 e.t.v. náð
230,000 tonnum. Vegna minnk -
andi hrygningarstofns, gefi ver-
tiðin 1974 minna af sér en áður og
gera má ráð fyrir, að þorskafli á
ætlunin, að þar sem Bakka-
skemma er nú,yrði sameiginleg
móttökustöð og löndunaraðstaða.
Fái Bæjarútgerðin ein Bakka-
skemmu virðist grundvöllurinn
undir þeirri hugmynd brostinn.
Það var samkvæmt tillögu
Guðmundar G. Þórarinssonar og
Guðmundar J. Guðmundssonar
að BÚR var gefið fyrirheit um lóð
á væntanlegri fyllingu við
Grandagarð, en útgerðin mun
hafa i huea að byggja á báðum
vetrarvertið geti lækkað niður i
140,000 tonn.
Um ýsuaflann á þessu ári, segir
isömugrein, að heildarýsuaflinn
hafi farið siminnkandi undan-
farinn áratug. I ýsuaflaútreikn-
ingum er gert ráð fyrir sömu sókn
og undanfarin ár og reiknað með
að árið i ár nemi hann 52,000
tonnum og áætlað, að Islendingar
veiði a.m.k. 75% heildaraflans.
Arsafli Islendinga s.l. er áætlað
ur 35,000 tonn og á þessu ári
40.000 tonn.
Aftur á móti hefur ufsaaflinn
við landið farið vaxandi og stafar
einkum af vaxandi ufsagengd og
aukinni ásókn i fiskinn. Hlutur
Islendinga i heildarýsuaflanum
hefur aukizt stöðugt. Sem dæmi
er nefnt, að Islendingar veiddu
aðeins 12.000 tonn árið 1960 eða
25% heildaraflans, en árið 1971
60,000 tonn, sem samsvarar 45%
heildaraflans.
Fiskifræðingar spáðu, að loðnu-
afli þessa árs yrði minni, en s.l.
ár, en það hefur ekki reynzt rétt.
Þvert á móti mun loðnuafli verða
meiri þetta árið en það siðasta.
stöðum ef Bakkaskemma fæst.
Þeir hafa einnig lagt til aö BÚR
fái afnot af norðurhelmingi
Bakkaskemmu svo fljótt sem við
verður komið.
Ingimundur Sveinsson arkitekt
lagði á siðasta fundi útgerðarráðs
fram tvær tillögur að fyrir-
huguðum framkvæmdum og urðu
um þær miklar umræður. Sveini
Benediktssyni, formanni
útgerðarráðs.og Marteini Jónas-
syni framkvæmdastjóra var falið
að ræða málið við Birgi fsleif
Gunnarsson borgarstjóra og
Gunnar B. Guðmundsson hafnar-
stjóra.
Samningar
ASÍ og VSÍ
Samningafundur ASf og
VSÍ hófst klukkan fjögur i
gær. Fundur stóð enn er
siðast fréttist. Atvinnu-
rekendur munu hafa lagt
fram tilboð á fundinum, en
ekkert hefur verið gert
uppskátt um efni þess.
Nú hafa á ánnað hundrað
verkalýðsfélög veitt heimild
til verkfallsboðunar og eitt
félag, Mjólkurfræðingafélag
fslands mun hafa boðað
verkfall hinn 19. febrúar ef
ekki hefur samizt áður.
Einni skák i þriðju umferð
sjötta Reykjavikur-
skákmótsins lauk i gær-
kvöidi. Það var skák þeirra
Tringovs og Forintos, sem
lauk með svonefndu stór-
meistara jafntefli eftir
fimmtán leiki. Ekki voru
kunn úrslit úr öðrum
skákum i umferðinni. þegar
blaðið fór i prentun.
Aflahorfur 1974:
MEIRI LOÐNU-
OG UFSAAFLI
— minni þorskur og ýsa
Hin stórfellda
atvinnuuppbygging
i Degi á Akureyri birtist i
fyrri viku viðtal við Halidór E.
Sigurðsson fjármálaráðherra.
Fjallaði hann þar m.a. um at-
vinnuuppbygginguna, verö-
bólguna og lifskjörin. Fer hluti
af þessu viðtali við Halldór hér
á eftir:
„Stjórnin liefur lagt fram
meira fjármagn og meiri
vinnu til þess að byggja upp
atvinnuna i landinu en gert
hafði verið næsta áratuginn á
undan. Þar er um algera bylt-
ingu að ræða. Timabundið at-
vinnuleysi hefur verið þurrkað
út, og liafa nýju togararnir
verið þar þyngstir á metun-
um. Dreifing þessara atvinnu-
tækja er að minni livggju svo
inikils virði fyrir þjóðina, að
einstakt má telja.
Með liinum nýju fiskiskipum
og endurbyggingu i frystiiðn-
aðinum er verið að vinna stór-
virki, sem tryggir atvinnuaf-
komu okkar betur en nokkuð
annað. Jafnhliða þessu er svo
unnið að þvi aö treysta iðnað-
inn, og erum við þar skenunra
á veg komnir. Gengis-
breytingar, sem við höfðum
gert á árinu sem leið og var
gengishækkun, voru óliag-
stæðar þessari atvinnugrein,
en áður voru gengisbreyting-
ar, sem jafnan voru gengis-
lækkanir, gagnstætt þvi sem
viö gerðuin nú, ætið miöaðar
við sjá varútveginn. Hann
þoldi vel gengishækkun þá,
sem nú var gerð á islenzku
krónunni.
Verðbólgan og
lífskjörin
Veröbólgan var mikil á sið-
asta ári, og er það kunnara en
frá þurfi að segja. Þó er það
rangt, að hún hafi siegið öil
fyrri met. Arið 1968 mun hún
liafa vaxið einna mest á einu
ári. En sé tekið þriggja ára
timabil, þá er verðbólgu-
vöxturinn minni 1970-1973 en á
næstu þreniui árunum þar á
undan. En vöxtur verðbólg-
unnar orsakast m.a. af þvi, að
áður en núverandi rikisstjórn
kom til valda, liafði veröstöðv-
un verið i gildi á annað ár, og
var hún framlengd af okkar
stjórn um sex mánaða skeið.
Þetta þýddi það, að margs
konar verðhækkanir voru
geymdar, en hlutu að koma
fram, þegar verðstöðvun lauk.
í öðru lagi urðu miklar verð-
hækkanir erlendis á mörgum
þeim vörum, sem inn voru
fluttar á siðasta ári. Þær verö-
hækkanir voru meira en
nokkru sinni fyrr. Nema þær
12% i veröhækkun innanlands
á siðasta ári.
Gífurlegar
verðhækkanir
Vöruflokkar eins og bygg-
ingarvörur, innfluttar fóður-
vörur og siðast olian, hafa
liækkað um meira en 100% á
tveim siðustu árum, og lætur
það sig ekki án vitnisburöar i
verðbólguþróuninni. En á
árunuin 1960-1970 urðu ekki
vcröbreytingar á innkeyptum
vörum. Er því óliku saman að
jafna. Þá hafa kauphækkanir
orðið miklar hér á landi, og
svo er visitölukerfi okkar
þannig upp byggt, að verð-
hækkanir. bæði innlendar og
erlendar, koma inn i visitöl-
una. Þarf að taka það til al-
varjegrar endurskoðunar. En
Ijóst er, að þrátt fýrir verð-
hækkanir og verðbólgu, sem
er alvarleg og rikisstjórnin
gerir sér fulla grein fyrir, er
afkoma atvinnuveganna, bæði
i sjávarútvegi og iandbúnaði.
yfir.eitt góð, en verri i iðnaði.
Afkoma þjóðarbúsins i heild
var góð á siðasta ári, þrátt
fyrir stór áföll, eins og þessar
Frh. á bls. 15