Tíminn - 16.11.1974, Qupperneq 6

6
TÍMINN
Laugardagur 16. nóvember 1974
HVERJU ÁTTI
AÐ LOFA ?
Einstakir menn, sem yfir-
gáfu Framsóknarflokkinn á
siöasta vori, ræða nú um það,
að honum sé ekki treystandi
og hafi ekki verið treystandi,
þar sem ekki fékkst samþykkt
fyrirheit um það á mið-
stjórnarfundi Framsóknar-
flokksins sl. vor að taka ekki
þátt i stjórnarsamstarfi öðru
visi en með Alþyðubandalag-
inu. Þess ber að minnast, að
þegar miðstjórnarfundurinn
var haldinn höfðu Samtök
frjálslyndra og vinstri manna
snúizt gegn fyrrverandi
stjórn.
Þegar fram kom i nefnd til-
laga um yfirlýsingu eins og
áður er getið, spurði ég til-
lögumanninn, dr. Ólaf Ragnar
Grimsson, hvort þetta ætti að
vera loforð um það, að ganga
til stjórnarsamstarfs með Al-
þýðubandalaginu með þeim
skilyrðum sem það setti. Við
þvi fékk ég engin svör. Það
fannst mér heldur ekki von.
Þessa hugsun gátu og máttu
tillögumenn ekki hugsa til
enda.
Flokkur, sem lofar þvi fyrir
kosningar, að vinna með á-
kveðnum flokki öðrum, án
nokkurs málefnasamnings
eða annarra skuldbindinga frá
honum, á ekki neitt val að
kosningum loknum. Hann
verður að ganga til samstarfs
sem hann lofaði, hvaða skil-
yrði og kröfur sem fram koma
frá flokknum, sem hann hét
trú og hollustu. Þess vegna
getur enginn flokkur gefið
slikt einhliða fyrirheit.
Það væri miklu hreinlegra
að ganga i samstarfsflokkinn,
þvi þá hefðu menn þó aðstöðu
til að hafa skoðun og vinna
fyrir hana á jafnréttisgrund-
velli innan flokksins. En að
vera sérstakur flokkur og
vinna öðrum flokki trúnaðar-
eið skilyrðislaust, — það finnst
mér fásinna.
Ég skal ekki f jölyrða hér um
fordóma og fræðisetningar.
En ég held að við mættum
stundum minnast þess, sem
Stephan G. kvað:
Með hverjum helzt vinna að
velferð sins lands
þar viðreisnarfæri við
sjáum,
þó hann væri eiðsvarinn
óvinurmanns
og einvlg á morgun við
háum.
Sé það vinstri pólitik að
jafna lifskjör þá held ég að
láglaunabæturnar núna séu
meir i ætt við vinstri pólitík en
allt, sem gerðist I launamál-
um meðan vinstri stjórnin
blessuð fór með völd. Þá tel ég
ekki til launamála aðgerðir
hennar til að afmá þann
srhánarblett að svelta gamal-
menni.
Atján ára gamlar ályktanir
um dægurmál hafa takmark-
að gildi i dag. Viðhorfin eru
breytt, flokkarnir eru lika
breyttir.
Stundum eru stjórnmála-
menn hræddir að taka ábyrgð.
Þegar Lúðvik Jósepsson fór að
hika og tvistiga i vinstri
stjórninni i vor snerist Björn
Jónsson ákveðið gegn tillög-
unum. Aldrei skyldi hann
verða ábyrgur fyrir þvi, sem
Lúðvik þyrði ekki að styðja.
Stundum getur átt sér stað
aö heill flokkur vilji heldur
vera utan stjórnar en bera á-
byrgð á þvi, sem hann veit að
verður að gera og verður gert.
Hvernig á þá að vinna með
honum?
Halldór Kristjánsson
Gunnar Guðbjartsson, formaður Stéttarsambands bænda:
Spámaður er meðal vor
t dagblaöinu Visi 5. þ.m. var
leiöaragrein þar sem boöaö var
aö stórgróöi væri aö þvf fyrir is-
lenzku þjóöina aö greiöa hverjum
,,alvöru”-bónda I landinu eina
miljón kr. fyrir aö hætta aö fram-
leiöa búvöru. Jafnframt væri þá
hægt aö bjóöa þjóöinni i veizlu
svfna og alifuglakjöts svo og dýr-
indis osta. Ekki tóku menn þenn-
an boöskap alvarlega, töldu aö
höfundur hans myndi hafa veriö
undir annarlegum áhrifum þegar
greinin var samin og þvl væri
ekki mikil alvara f henni fólgin.
En 13. þ.m. kom annar lciöari
sama efnis og nú var „gróöinn”
oröinn ennþá meiri — og ekki aö-
eins Hklegur — heldur staðreynd,
og viö hann bættist sú fjárhæö
gjaldeyris, sem bændur nota til
kaupa á rekstrarvörum sfnum.
Ekki viröist svo aö höfundur-
inn hafi veriö undir augnabliks á-
hrifum, heldur mun hann telja sig
hugsjónalegan og fræöilegan boö-
bera lfkt og Marx og Lenin voru.
Og jafnframt trúr lærisveinn
þýzkra áróöursmeistara, er fluttu
vafasaman boöskap því oftar sem
minni sannleikur var I honum,
þar til honum var trúaö.
Ég hlýt aö óska Sjálfstæöis-
flokknum til hamingju meö sinn
lærimeistara og spámann. Sósial-
istarnir eiga Marx, Alþýöuflokk-
urinn Gylfa og Sjálfstæöisflokk-
urinn J.K. sVo enginn þarf aö öf-
unda annan.
Nú ætla ég ekki aö fara aö rök-
ræöa þaö, hvort niöurgreiöslur
stjórnvalda á fsl. landbúnaöar-
vörum séu geröar fyrir landbún-
aöinn, þó svo aö þær séu geröar til
aö halda niöri kaupgjaldsvfsitölu
fyrir aöra atvinnuvegi. Vfsitölu,
sem hækkar ef til vill vegna
hækkaös oliuverðs á heimsmark-
aöi, hækkaös rafmagnsverös eöa
hækkaös vcrös á dagblööum svo
dæmi séu tekin af þvi sem skeö
hefur.
Og ekki ætla ég heldur að ræöa
um þaö hvort fært muni aö halda
uppi miklum ullar- og skinniönaöi
I landinu, m.a. til útflutnings, ef
hætt er aö framleiöa kjöt. En há-
skólamenntaöir spámenn kunna,
ef til vill slfkar listir.
Ekki ætla ég heldur aö tiunda
þann gjaldeyri, sem fæst fyrir Is-
lenzkar landbúnaöarvörur, sem
seldar eru á erlendum markaði
og ekki heldur tolla og skatttekjur
rfkisins af innflutningi til land-
búnaöarins.
Þá dettur mér ekki I hug aö tf-
unda þann fjölda fólks, sem vinn-
ur aö þjónustu viö landbúnaðinn
og viö úrvinnslu landbúnaöar-
vara vfös vegar um landið, en þaö
eru margar þúsundir manna, sem
yröu atvinnulausirog fengju enga
„milljón” f sinn vasa, ef hætt yröi
aö framleiða landbúnaöarvörur i
landinu. 1 sjálfu sér er ekkert af
þeim fullyröingum sem I greinun-
um eru svaraveröar þó aö ein-
hverjir kunni samt aö trúa þeim.
En mig iangar til aö setja fram
örlitil dæmi um „gróöann” af þvi
aö flytja inn búvörur, ef þær
Gunnar Guöbjartsson.
kynnu aö fást keyptar erlendis.
Nú eru notaðir hériendis um 70
millj. lftra af nýmjólkog rjóma á
ári, sem þyrfti aö kaupa erlendis
frá. Óniöurgreitt verö á mjólk
hér er nú kr. 55.40 pr. lt. I 2 lt.
fernum. Verö á mjólk I sams kon-
ar umbúöum i Danmörku, þar
sem liklegast væri aö fá mjólk
keypta, er nú tæpar 2 kr. danskar
pr. lt. eöa 41.57 Isl. pr. lt. Væri slik
mjóik flutt I skipi til landsins og
yröi þá 7—10 eöa 12 daga gömul,
þegar hún kæmi á markaö hér, þá
kostaöi flutningurinn skv. nýjum
upplýsingum og þaö sem honum
fylgir um 25 kr. pr. lt. og sölu-
kostnaöur hér heima er 20—25 kr.
pr. lt. Einn litri af mjólk þannig
kominn til landsins myndi þvf
kosta 80—85 kr. og „gróöinn”, á 70
millj. lt. magni yröi þá -í-
1,750—2,100 millj. kr.
Væri mjólkin hinsvegar flutt
flugleiðis, sem Hklegra væri, yröu
18 flugvélar I förum alla virka
daga ársins, miðaö viö þær vélar,
sem Iscargo notar. Viö þá flutn-
inga yröi flutningskostnaöurinn
einn um 7 milljaröar króna og þaö
væri mestmegnis erlendur gjald-
eyrir og aö sjálfsögöu allt
„gróöi”. Og mjólkin þar aö auki
5—10 kr. dýrari litrinn en islenzk
mjóik hér I Reykjavfk en 15—20
kr. dýrari, annars staöar á land-
inu.
Væri keypt svfnakjöt frá Dan-
mörku f staö fslenzks kindakjöts,
og þaö flutt á skipum mánaöar-
lega allt áriö. Væri veröið miðaö
viö 50% toll svo sem lög mæla fyr-
ir um og sölu I heilum skrokkum
yrði þaö um 600 kr. pr. kg. Óniö-
urgreitt verö á fsl. lambakjöti er
nú meö söluskatti 414 kr. pr. kg. i
heilum skrokkum. „Gróöinn” pr.
kg. kjöts er þvf -5- 186 kr. pr. kg og
á 10 þús. tonnum, sem er eðlileg
árssala kindakjöts i landinu er
þvi „gróöinn” -r 1.860 milj. kr.
Nú skal ég láta ósagt hvort rikiö
mundi vilja sleppa tolli af kjötinu
og gefa neytendum hann. Ég læt
lika ósagt hvort danska rikiö vildi
greiða niöur þær búvörur, sem
þaö kynni aö selja okkur tslend-
ingum likt og þaö gerir nú I stór-
um stíl heima fyrir. Þaö hefur
þekkst i tslandssögunni aö íllt
væri aö semja um góö viöskipta-
kjör, þegar þjóöin er orðin algjör-
lega háö einum söluaöila. Matur
er keyptur, þegar hann vantar þó
dýr sé, til aö komast hjá svelti.
Þetta hefur Islenzka þjóöin reynt
áöur fyrr.
Svo er þaö „gróöinn” af aö selja
rafmagn til álframleiöslu sem á
aö vera bjargráðið fyrir þjóðina.
Nú er söluverö á rafmagni til
álversins 36 aurar pr. kWst. og
árssala orku ca. 1190.000.000
kWst. tslenskir bændur og reynd-
ar allir rafmagnsnotendur i dreif-
býli greiöa nú kr. 8.40 pr. kkw st.
til heimilisnota, en 2,14 pr. kw. st.
til húsahitunar aö viöbættum 600
kr. pr. árskw. i notkun fast gjald.
Hverjir skyldu græöa á þessum
viöskiptum, þeir sem greiöa 0,36
pr. kW st. eöa þeir sem greiöa 23
falda þá upphæö fyrir orkustund-
ina?
Er hagkvæmara aö kaupa oliu
til húsakyndingar á isiandi og
selja álverum fsl. rafmagnið á
áöurgreindu verði, en aö seija þaö
til tslendinga á t.d. 1 krónu kw. st.
til upphitunar húsa? Hver gefur
meö hverjum?
Aö lokum óska ég Háskóla ts-
lands til hamingju meö fram-
leiöslu hagspekinga þeirra sem
mest skfna i umræðum um land-
búnaöarmálin nú.
ER SLÍKUR LODDARASKAPUR TIL EFTIRBREYTNI ?
Nemendur Stýrimannaskólans og Vélskólans svara þingfréttaritara Tímans
A ÞINGFRÉTTARITARI Tfmans
erfitt meö aö halda sér vakandi,
þegar hann situr aö störfum sin-
um niöri I Alþingishúsi? Viö
spyrjum svo, vegna þess aö maö-
urinn viröist hafa veriö sofnaður
áöur en þingfundum lauk f gær.
Viö troðfylltum þingpallana i
gær, nemendur Stýrimannaskól-
ans og Vélskólans, til aö leggja
áherzlu á þrjú mál:
1. Mótmæli okkar gegn hvers
konar samningamakki við
útlendinga I landhelgi okkar ts-
lendinga.
2. Mótmæli okkar gegn þeirri
alvarlegu skerðingu á kjörum
sjómanna, sem felst I frumvarpi
rikisstjórnarinnar um „ráö-
stafanir i sjávarútvegi”.
3. Kröfur okkar um bættan
aðbúnað f Sjómannaskólahúsinu.
Margir okkar eru orðnir
persónulega kunnugir Jónasi
Arnasyni, vegna þess að hann
hefur stundaö forfallakennslu við
Stýrimannaskólann. Þess vegna
báöum við hann að koma þessum
atriöum á framfæri og þetta ekki
af neinum pólitfskum toga
spunnið, fyrir okkur. En vegna
mistaka tókst okkur ekki að gera
Jónasi viðvart um þetta fyrr en
hann var að ganga inn á þing-
fundinn. Þau mistök voru okkur
að kenna, en ekki Jónasi — auk
þess erum við reyndar ekki sér-
lega vel að okkur í hinum ströngu
reglum þingskapanna, og lái
okkur það hver sem vill. En
samkvæmt þeim reglum mun for-
seti hafa neitað Jónasi um leyfi til
að vekja máls á þessum atriðum
utan dagskrár. Hann komst ekki
aö með þetta fyrr en undir lok
fundarins. En þá viröist þing-
fréttaritari Tfmans sem sé hafa
veriö sofnaður. Hann virðist ekki
einu sinni hafa vaknað við það
dynjandi lófatak, sem kvað viö
hjá okkur á þingpöllunum, þegar
Jónas hafði lokið máli sínu.
Maðurinn viröist sem sé eiga
ótrúlega gott með svefn.. Þó
hefurhann vaknað nógu snemma
til aö setja saman klausuna, sem
birtist i Tfmanum I gær, en þar
fer maðurinn háðulegum orðum
um allt þetta mál og talar um
ræðu Jónasar, sem „ræðuna sem
aidrei var flutt.”
Nú spyrjum við, nemendur
Stýrimannaskólans og Vélskól-
ans: Er þingfréttaritarinn með
þessum hæðnisfunu
fullyrðingum að túlka viðhorf
Tímans til þessarar tilraunar
okkar til að jvekja athygli
alþingismanna á málum, sem eru
okkur hvað mikilvægust allra
mála? Er'þetta I raun og veru
viðhorf þess blaðs, sem er
málgagn þriggja ráðherra, sem
eiga hlut að málum:
a) utanrfkisráðherrans, sem er
forsvari fyrir fslendinga gagn-
vart útlendingum i landhelgis-
málinu?
b) dómsmálaráðherrans, sem
er yfirmaður landhelgisgæzlunn-
ar?
c) menntamálaráðherrans,
sem fer meö æðstu völd um
málefni þeirra skóla, þar sem við
stundum nám?
Sfðasti liður spurningarinnar er
reyndar óþarfur. Forustumenn
okkar ræddu við menntamálaráð-
herra niðri i Alþingishúsi I gær.
Hann sýndi mikinn skilning á
málaleitan þeirra, og mikinn
vilja til að bæta það ófremdar-
ástand, sem rikir I Sjómanna-
skólahúsinu. Við þökkum honum
kærlega fyrir það. Viö þökkum
líka Jónasi Arnasyni fyrir
stuðninginn, — og forseta neöri
deildar, Ragnhildi Helgadóttur,
þökkum við fyrir aö leyfa Jónasi
að komast að með skilaboö okkar
— þrátt fyrir allt.
Það getur samt verið, að þessi
heimsókn okkar á þingpallana
beri ekki mikinn árangur. En þá
komum við bara aftur. Og vel
gæti verið, að svo mikið mundi
muna um næstu heimsókn okkar,
að jafnvel þingfréttaritara
Timans tækist aö halda sér vak-
'andi.
Reykjavfk 15. nóv. 1974
Nokkrir nemendur
Stýrimannaskólans og Vélskól-
ans. (sign):
Kristinn Gestsson
Stefán Hjaltason
Lárus Grimsson
Olgeir Hávaröarson
Sigurður Friöriksson
Helgi Kr. Marvinsson
Kristján Friöriksson.
ATHUGASEMD
Nokkrir nemendur Stýri-
mannaskólans og Vélskólans,
sem eru að eigin sögn
persónulegir kunningjar Jónasar
Arnasonar, eru greinilega þeirrar
skoðunar, að leiksýning Jónasar I
neðri deild Alþingis s.l. s...,
fimmtudag hafi heppnazt eftir
allt. Ekki eru nú allir sammála
þvf. Það, sem Jónasi
misheppnaðist, var að fá að tala
utan dagskrár f upphafi
þingfundar meðan þingpallarnir
voru troðfullir. Loksins þegar
hann komst aö, var ekki nema
litið brot þessa fólks eftir á
þingpöllunum. Þess vegna missti
tilgangur hans marks. Af þvi til-
efni var umrædd smáklausa
skrifuð.
Vel má vera, að einhverjum
finnist það eðlileg vinnuaðferð að
alþingismenn stundi það að
hvetja fólk og ýmsa hagsmuna-
hópa til að fjölmenna áþingpalla i
hvert skipti, er þeir taka til máls.
Flestir munu þó véra sammála
um, að slik vinnubrögð flokkist
undir loddaraskap og séu ekki til
eftirbreytni. —a.þ.