Atuagagdliutit - 01.09.1934, Blaðsíða 1

nalinginarnik tusaruminåsassunik univkåt
Atuagagdliutit autdlarnerneKarKårput 1861 Jånuårip l=åne
Nr. 3 Sevtemparip 1-at 1934 ukiut 74-at
imåt: monopoleKardlune niuverneK. — inusungnermit erKaimassat oKalugpalårsiatdlo. — inatsisaitsune. — tamalåt.
nålagauvfiup monopoleKardlune kalåtdlit nunåne niuvernera.
(agdl. Grønlands styrelsime kontorchef P. P. Svejstrup, nugt. Kr. L.)
I. monopolenarnerup autdlarnernera.
aningaussarsiniardlune sulinea ukiut 200 su-
jornatigut kalåtdlit nunåne autdlarnerneKarsima-
ssok peraautånit ajoKersuiartortitsinermut atav-
dlufnartflgaluarpoK tamatumuna aningaussat ajo-
Kersuiartortitsinermut atugaussut matuneKarnig-
ssåt sujunertarineKarmat. Hans Egedip suleKa-
taisalo sujunertarisimavåt kalåtdlit tamatigut
iluaKuserniåsavdlugit suliniarumavdlutik, sivitsu-
ngitsordle avdlanik tikiutoKarpoK niuvernerme
ilerKussartut nåpertordlugit ingerdlåssiniartunik,
tåssa kalåtdlit iluanårfiginiåinardlugit niuverfi-
gingningniartunik. 1700-vdlo kingornagut kalåt-
dlit nunåne suliniarnerme taima åssigingitsumik
suliniarnerit akerdlerissuteKartarsimåput ilåni-
lo akornusersoKatigigtarsimavdlutik. niuverneK
1773-ime nålagauvfiup tigumilermago kalåtdlit
iluaKutigssiordlugit niuvernermik ingerdlåssinig-
ssaK sagdliutineKalerpoK, ukiordlo 1782-ime ma-
ligtarissagssiame nålagauvfingmit erssersineKarér-
poK KanoK danskit kalåtdlitdlo niuveKatigingne-
rat ingerdlåneKåsassoK, kalåtdlitdlo ajortumitsai-
lineKarnigssåt sujumukartfniarneKarnigssåtdlo pi-
ngårtitdlugo tfkuarniarneKardlune. taima § 2-me
ima agdlagsimavoK: »niuvertup mianerssordlune
ajunårutigssiuinavérsårdlunilo kalåtdlit niuverfi-
gissariaKarpai, åmalo silatusårdlune ilungersor-
dlunilo infltigssarsiutimingnik autdlussisfniardlu-
git, eKiasufnigssamut kajumigsårniardlugit ang-
nerussumigdlo angussaKalernigssånut ikiorniar-
dlugit«, monopoleKarnermilo sulissussunut ukiut
ingerdlaneråne tåssane OKautigineKartut najorKu-
taujuarsimåput.
1850-ip migssåne inufnaussut nangminerssor-
nerulernigssåt pilersinenarmat nunanilo Danmar-
kimut atassune monopoleKarneK atorungnaersf-
neKarmat kalåtdlftaoK nunåne monopoleKarneK
atorungnaersfneKartariaKåsanersoK OKalflserine-
KalerpoK. tamatumunga tungassut OKalflserfsav-
dlugit ardlalingnik atautsimititaKarpoK, monopo-
livdle soraersftariaKarnera atautsimititanut ilau-
ssunit isumaKatigissutigineKardluarsfnåungilaK.
amerdlångitsut monopoleKarneK soraerserKuvåt
imalunit niuvertoKarfit ilåinait monopoleKarfiu-
jungnaerKuvdlugit. monopoleKarnerup atatine-
Kåinarnigssånik ilungersåteKartut dr. Rink pi-
ngårnerssaråt, Rinkivdlume ilungersordlune er-
ssersfniarpå kalåtdlit peroriartortfneKarnigssånut
Danmarke pfngitsOrane pissugssaussutut isuma-
KarfigissariaKartoK. danskit inufnait nangminer-
ssordlutik ingerdlatsinigssånik pingårtitsisstissut
kalåtdlit nunåne monopoleKarnermik atatitsinar-
simanerånut pissutaunerusimassut måkuput:
1) sinerfssap isorartussusia inuisalo siama-
singnerat. kalåtdlit nunåta inue 1805-me kisf-
neKarKårmata Kitåne 6046-uput 1930-milo 15.185-
nik amerdlåssuseKalersimavdlutik. Tunumiut
1901-me 436-iiput 1930-milo 851-nik amerdlåssu-
seKalersimavdlutik. Kitåne nunaKarfingmit avang-
nardlermit kujatdlermut sineriak milit 200 siv-