Atuagagdliutit - 16.11.1946, Page 3

ATUAGAGDLIUTIT
59
nr. 8
låtdlit nunåta matussaunera ajornaKutausi'nau-
ssok. ajornaKutdle tåuna ama avdlatut anigor-
på nunaiKatiminit pingåruteKaKissumit C. F. Ti-
elgenimit tapersersordluagaunermigut. tåussuma-
me ujaragsiornigssaK agsut neriunartoaartutut
soKutigissarisimava. 1854 orssugiak sQngortfne-
Kan<årpoK, tåssa måkulugtautérånguaK (rangle)
aluminiflssoK sananeKarmat kaisarivdlo ernera-
niit I.ouloumut pajugutausimavdlune. ukiordlo
Kangiungniat KivdlerloratsiaK (aluminium) sølvi-
ngassoK Parisime saiKumersitsinerme nivtarsåu-
neKarmat alapernaiserueKarsimaKaoK.
Tietgenip autdlarnigagssaK pingårteKigamiuk
aningaussanik katerssueriardlune umiarssuånguaK
»Sønderjylland«imik atilik sanatfpå, »ujarKamik
sikQssamik« kalåtdlit nunanit Danmarkiliåusser-
KårtflssoK ulivkårdlune. orssugfssavdlo suliari-
neKarnigssånut sulivfigssuaK mana nalivtine pi-«.
ngåruteKaKissoK »Øresunds chemiske fabrik«
1859 nåparneKarpoK sulivfiulerKårnermine or-
ssugiak sQtaliarineruvdlugo sulivfiussoK. kingor-
nale orssugiak stitaliarineKårnarungnaerdlune åssi-
gingitsunut sanaussalerpoK. pissariugaluaKissor-
dlo orssugiak seKugterKigsårtalerpåt sorujuiar-
dlugulo aluminiuliarineKartiuago Kaumassor-
lagssiarineKartfnagulo. kingornale augtitagsseri-
ssarlut åma navssåråt sugdlinernut (Qmassuar-
Kanut) naussunik aseruingårlartunut toKorautig-
ssaa orssuglssamit pineKarsfnaussoK. orpingnå-
laoK paornalingnut kapQtigalugo alortarsimavåt
orpit paornait toKunartuerdluitsailiniardlugit.
orssugissap anglssusia nalunaraluarpoK Ivig-
tdne, aåKarssuit ujaraisa suikaoKissut pdrsima-
ssarmåssuk. sermerssQvdle ingerdlatildlune av-
Kiimine kigartugaisigut orssugiak sarKumissarmat,
mana piaivfiussoK 150 m migss. takfssusenarpoK
50 m migss. silissuseKardlune. tauvalo avalåu-
ssorneKalertortalerpoK Københavnime salingne-
aardlunilo suliarineKarnigssaminut. danskit ikf-
ngitsut IvigtQliartalerpul tåssalo igdloKarfik ujar-
KerivfnguaK pilerdlune.
ukiune sujugdlerne sulissartut atorlorigsår-
torssQnatigdlo akigssarsiaklput, inigigsårtorssQna-
tigdlo. sorssungnerssQvdle sujugdliup kingorna-
gut avdlångornerujugssuaK pilerpoK, tåssa silar-
ssuarme sulissartoKatigit — Danmarkimilume —
peKaligigsitålermata. Ivigtunilo sulisitslssQssut
sulissartut piumassåt påsivdlugo igdlersorsimang-
måssuk pissutsit pitsaunerungålersimåput. må-
nalo IvigtQt ujaragsiorferujugssfingfkaluardlune
pigssarsiorfiuvdluartQvoK igdlorssuarigsissorssQv-
dlune, erme avKusersordlutik, elektricitetimik
KåumarKusersordlutik radioKardlutigdlo.
igdlorssuit kussanaiussut aagtunfnguame
inigssltitersimåpul, kujatimingne KåKat portusQt,
avangnamingnilo ArsQp kangerdlua ungalugalu-
git. uvfarfeKarportaoK, sarssuatitanigdlo issiging-
nårtarfeKardlune avdlanigdlo sulissartunut pi-
ssariaKartunik igdlorssuaKardlune. elektriciteti-
mik ingerdlatitaussumik errorsissarfenarpoK, så-
naveKardlune igfiorfeKardlunilo. ujaragsiorflk
kalåtdlit arnartåinut tikerKussåungingmat ukiut
Kångernerine KiteKatigssaKartfneKartarput. (mS-
na IvigtQne arnarpålugssQput kalåtdlit uvigdlit
— Kavdlunåtdlume — kivfarpålugssuitdlo ingma-
mata.) umiarssuaKartarpoK IvigtQne pigingneKa-
tigit pinik, nålagauvfiuvdlume umiarssuautainit
avKusårneKartardlune — aussåinåkutdle. kalåt-
dlitdlo nunåta ukiuane sivisoKissume angulåinar-
ssQvdlune kiserdliornartaraluartoK, suliagssaKar-
dluaramik allkutagssaKardluartarput. ilånlkut-
dlume inugsiagssaKartarput nunaKarfiup IvigtQ-
nut naneKissup ArsQp kalålinik. nålagauvflup
atorfeKartitfinik IvigtQne (toKarpoK, nålagauv-
fiup inatsiseKartitsinerane pissarianartut erKortf-
neKarnigssåt pivdlugo nåmagsingnigtartugssamik
(kontrollør). ilånfkutdlume pinerdlutsailisitsi-
ssorpalårtumik suliagssaKartarsimavoK, ujarag-
siorfiup arnartaKånginera plssutigisimavdlugo.
IvigtQne pigingneKatigit sulivfigssuautaisa
nunarssuaK tamåt orssugfssamik pilersorpåt,
Amerika kisiat pfnago, tåuna nangminea orssu-
gfssamik kalåtdlit nunånit uigdlersarmat Penn-
sylvaniamilo sulivfigssuarnit peaartitauvdlune.
(Kanudame danskit avistsa ilftt najorKutaralugo)
A. Kristiansen.
nunavti'nit tusagkat.
Kangerssuatsiåme ailalugkanut aagssussuit
ukioa måna ailalugarniarnerme katitdlugit 57-
rårput. Kangerssuatsiårmiut angussåinarput.
Upernavingmilo mardlungnik auvfagtoaarpoK.
Kangigdlermiune piniartut ikigtungQgaluartut
piniarnermik autdlussissQgamik puissimavdluar-
tarpuL OKautigineaarpoK No^embere aåuma-
taugå puissimavdluarsimaKissut ilånilo uvdlor-