Atuagagdliutit - 08.04.1976, Side 5

nunaKarftt periarfig-
ssaisa iluaKutiginiar-
nigssait pfkordlior-
figineKarpatdlårput
nunaKarftt sujunigssame periarfigssait pissuteKaså-
put inoKatigit avatangtssaisa issigingningnerånik suli-
ssussiniarnerånigdlo
halunaerutip mana inertup Kalåt-
dlit-nunåne nunaKarfit ajornar-
torsiutait pivdlugit imarai misig-
ssuinerit nalilineritdlo pissutsi-
nut pissutaussunutdlo tungassor-
Pagssuit, sutigut tamatigut nuna-
Karfit ineriartornigssåinut pingår-
nerpåmik suniuteKarsimassut. nu-
naKarfit pivdlugit politikeKarnig-
ssamut igdluatungiliutugssamik
sujunersut nanigssauvoK, misi-
lingniarneKarsimavordlo måna-
mut nunaKarfit tåukualo inuinut
issigingningnerit pissuserisima-
ssatdlo ugpernarsardlugit akerdli-
lerdlugitdlunit takussaKarniarneK.
inuit ikigtunguit atautsimor-
dlutik inoKatigigsut pivdlugit mi-
sigssuinerup pingårnerussutut på-
siniainermine inernilinera unau-
vok, nunaKarfingmiut, inoKatigit
pilersitåinik ardlaligssuarnik pi-
ssuteKartunik avdlanik kinguarsi-
nianeroKingmata inussutigssarsiu-
teKarsinaunerup tungåtigut, pi-
ngortitap pigssaritisinaussai ino-
rujugssuardlugit, taimatutdlo nu-
naKarfingmiut agsut periarfig-
ssaileKiput inoKatigingnut avata-
ngissimingnut sunériarnigssa-
niingnut pissutsit tåuko pilersitait
akicrniardlugit.
— misigssuinivta takutipåt, su-
junigssame nunaKarfit ineriartor-
nigssåt inussutigssarsiutitigut ag-
soruiugssuaK aulajangernexartug-
ssaussoK avatangissuinit inoKati-
gingnit, taima misigssuinerme su-
.iulerssuissup, lektor lic. mere.
Hans Gullestrup-ip oKautigå. ang-
nertorssuarnik ingerdlataKarniar-
nerup igdloKarfingnilo sulivfig-
ssuaKarnerup pingårtitaunerisa
nagsatarigajugpåt, nunaKarfing-
niiut inussutigssarsiutitigut tunga-
vigissåt iluaKutiginiarneKåsanane
nunaKarfingmiunut iluaKutigssa-
tut — imalunit iluaKutiginiarne-
Kåsananilunit. sorpagssuit ilima-
nartipåt Kalåtdlit-nunåne ineri-
artorneK angisorssuarnik inger-
dlataKamiarnikut ingerdlaniarKi-
nåsassoK, sordlo tamåna takune-
KarsinaussoK KGH-ip pilerssåru-
taine rejernialernigssamik, tunga-
vilerdlugo rejerniutit angisut ig-
dloKarfingnilo maskinåinarnik a-
tortulersugkanik fabrikit.
nunaKarfingne KanoK ilio-
riarfigssaKånginerat
agdlissoK
— lakordlomigsså ajornångilaK
aningaussatigut akilersinaussunik
erKarsarnigssaK unåinånguaK i-
ssigalugo, kisiåne tamatuma ki-
ngunigssait imailiartorumårput
nunaKarfingmiut inussutigssarsi-
orfigssaisa angnikitdlisarneKarne-
rånik åmalo inuisa KanoK iliori-
arsinaujungnaernerunigssånik.
tåukuinaitdlunit pissutigalugit i-
sumaKarpunga, pingårtupiloru-
jugssussoK nunaKarfingmiut su-
niuteKarsinautilernigssåt såkortu-
nerussumik, taima Hans Gulle-
strup uparuaivoK.
Kanorme hjemmestyreKalerpat
nunaKarfingne pissutsit ilisåpat?
— hjemmestyre nangmineK i-
sumagssarsiauvdluartoK Kalåt-
dlit-nunåt. issigalugo isumaKarpu-
nga, kisiåne pilinarune tåssaunig-
sså nalunarpoK nunaKarfingmiu-
nit issigalugo iluanutigssanik tåu-
kununga kinguneKarumårtoK.
Nuk erKånilo igdloKarfit hjem-
mestyreKalerpat ingmingnut ima
ungasig'sussårtigileratarsinåu-
put, sordlo måna Københavnimut
Danmarkimutdlo ungasigtigissu-
tut uvdlume. kisiåne Kalåtdlit-
nunåt tamåt issigalugo hjemme-
styre Kularnångivigsumik pingå-
ruteKåsaoK — tamåna nautsor-
ssutigissariaKarpoK.
— hjemmestyre tåssåungilaK i-
sumangnaitdlisaut nunaitarfit nu-
kigtorsautigssanut. akerdlianigdle
erKarsautigineKarsinauvoK, sordlo
igdloKarfingne aulisagkanik su-
livfigssuit nangminérnerulersine-
Kåsassut — sordlo KGH-ip isu-
maliutigssissutåne sujunersutigi-
neKarsimassoK — tauvalo sule
angnerussumik nangmingneK ani-
ngaussarsiorsinaunigssartik na-
jcrKutarilersussauvdlugo. tamåna
ajernångivigsumik kingunexara-
tarsinauvoK fabrikit angisut su-
liagssanut aulajangersimassut tai-
mågdlåt sangmingnilernerat ilua-
nårnarnerussuinarnik patajåinar-
nerussunigdlo, taimailivdlunilo
navianarsinauvoK nunaKarfingne
ingerdlåniagkatik taimaitinigssåi-
nut, nunaKarfit tamåko fabriki-
mut iluanårutauvigtinagit — må-
ssa taimatut atåssutit nunaKar-
fingnut aningaussatigut akilersi-
nauvdluaraluartut inunermutdlo
pingåruteicardlutik. taima inger-
dlalernigssaK åma avdlatigut pe-
ra tarsinauvoK.
— tåssame nunaKarfit inussu-
tigssarsiutitigut aj ornartorsiutait
Kalåtdlit-nunåne pingårnerssåu-
gunångilaK. kisiåne inunerme nu-
naKarfingne pitsaussunik inger-
dlaneK misigissauvdlunilo taimåi-
tugssåinartut nunaKarfingne pigi-
neKartOK pivdlugo, uvanga isu-
maga maligdlugo pingårtinerussa-
riaKaraluarpoK, nunaKarfit nang-
mingneK inussutigssarsiutiming-
nik ineriartortitsinigssait sapingi-
saK nåpertordlugo angnertumik.
— taimatut ineriartortitsineK
erKarsautigisinauvara imatut år-
KigssusimåsassoK, autdlarKausiu-
tåusassut periarfigssat pissutsit-
dlo piumassait nunaKarfingme er-
Kånilo nanigssaussut atornerat.
tåssa imåipoK inuit amerdlångit-
sunguit periarfigssalerdlugit i-
ngerdlatåreat sapingisamik åssi-
gingitsukutårtumik avdlångorar-
titausinaussut pilersitdlugit. ta-
matuma nagsatarisavå teknikikut
periauseir „nalerKiisagaK", i-
nungnut ikigtunguanut nalerKU-
sardlugo atorsinaussoK. maskina
nangminérdluinaussardlune tisaut
amerdlasorujugssuarnik aulisag-
kanik tisasinaussoK nunaKarfing-
ne atorfigssaKångigunavigpoK, a-
kerdlianigdle avdlångorartitausi-
nauvdlunilo pisataKarpatdlångit-
sut tisaut sukasumik imailitsiåi-
nardlugo aulisagkanut åssigingit-
sunut tisåssutausinaussoK agsut
atcrdluarsinåusavdlune.
— aulajangersimavigsoK issiga-
lugo niorKutigssiorneK ingerdlat-
sinerme akilersinaussoK amerdla-
nerpagssuartigut akilersinauneru-
ssarpoK nangminérdlune maskinat
sulisinaussut amerdlasorpagssuar-
nik suliaKarsinaussut atordlugit,
piumassarineKartitdlugo åssigiå-
nik niorKutigssiagssanik tikerar-
tuartunigdlo pigsraKartitdlugo. ki-
siåne piumassat tamåko nåmagsi-
neKarsinautinagit, tamånalume a-
jornåsaoK nunaKarfingne, tauva
ingerdlatat mikissuarKat ingming-
nut akilersinaunerusåput. inger-
dlatat ingmingnut akilersinaunig-
ssånik nautsorssuineK ilarKingne-
Kåsagpat åma inoKatigit turjgaisi-
gut aningaussartutigssanut — i-
kiuissarneK atautsimut issigalugo
— nunaKarfit inussutigssarsiorne-
rat igdloKarfit niorKusiorfigssui-
nit maskinalersugkanit pitsaune-
ruvdluarsinauvoK.
nunaKarfingne ajornartorsiu-
tit inoKatigit pilersitait
— aningaussarsiornikut najorKU-
taussut pineKartinagit taima aper-
KutautigingilaK „akigssaK" pigine-
KarnersoK pigineKånginersordlu-
nit. måna Kalåtdlit-nunånut ani-
ngaussat atortagkat issigitigalugit,
ilåtigutdlo uliasiulernerme iserti-
tagssatut ilimagineKartut, aper-
KutaunerugunarpcK pingårnersi-
uinigssaK Kinersinigssardlo sut a-
nguniarneKarnigssånut — akig-
ssat pigineKartut atorumanerdlu-
git inunerup ajunginerussumik i-
ngerdlassortåinut, sarKumersartu-
tigut pissutsine aningaussanik tu-
ngaveKångitsune, imalunit pi-
ngårtinerujumanerdlugit nunap
pisigut inuvdluteKarnerulernig-
ssaK, imaKa igdloKarfingne ang-
nerussuinarne taimågdlåt angu-
neKarsinaussut.
nunaKarftt 1
— nunaKarfingmiut måna inu-
ssutigssarsiorfigssaKarnermingnit
pitsaunerussumik periarfigssaKar-
sinaugaluarput. nunaKarfit ajor-
nartorsiutaisa ilarpagssue inung-
nit pilersitausimagunarput, inoKa-
tigit avatangissut pilersitait — i-
matut påsivdlugo, pingortitamit
pilersitauvdlutik pissutsit, nuna-
Karfingmiut pigissait, amerdlaKi-
ssutigut iluaKutigineKarsinauneri-
galuat nåmagtumik atorneKartå-
ngilaK — sordlo sule nunaKarfing-
miut tungånit issigalugit. taima-
tut takussat pissutigssaKalersitsi-
put isumavdluarnerunigssamik
nunaKarfit sujunigssait pivdlugit,
tåssa pissutigalugo avdlatut ajor-
nartumik avdlångortitsinigssat
najorKutagssamikut ajornånging-
mata, kisiåne peKatigalugo åma
agsut nikatdlutigssaKarpoK, pissu-
tigalugo nukit amerdlaKissut a-
kerdlianik noKitsissungmata.
ingerdlanerme avdloriarneK
— peKatigititdlugo isumaKarpu-
nga takussaKalårsinaussunga nu-
naKarfit inukinerussut pivdlugit
påsingningnerulernermik, tåssa
nunaKarfingmiut ilångutdlugit,
taima OKarpoK Hans Gullestrup.
sujugdlermik pingårnerussumig-
dlo kalåtdlit inusungnerussut a-
kornåne angnertunerujartortumik
misigisimaneKaleriartormat ka-
låtdlit inussausiata iluatingnarto-
Karnera, kisiåne åma nutåt inat-
sisiliornerme nutaunerussume i-
sumaliutigssissutinilo sarKumer-
sut issigalugit.
— nangmagagssat — åma su-
liagssat avguatårneKarnigssånut
isumaliutigssissume åmalo KGH-
ip isumaliutigssissutiliornerane å-
ssigissuteKarput imatut, tamarmik
periarfigssaKartitsiniarmata ang-
nertusaivdlunilo pitsångorsainig-
ssamik nunaKarfit isumagalugit
atugkat pitsaunerulersiniarneri-
nut, kisiånile tåuko nåmagtumik
angnertussuseKartitåungitdlat. pe-
riarfigssausinaussunik erKartui-
neruvdlutik taimatut ineriartor-
titsinigssamik neriorssutåungit-
dlat, taima isumaKarpoK Hans
Gullestrup.
— kisiåne sangmiveKalernerit
tamåko neriunartut peKatigalugit
taiméitoK imåinguatsiarpoK amer-
dlaKissune iluarineKéngitsoK nu-
naKarfingne inunermut akuer-
ssårnigssamut atarKingningnigssa-
mutdlo taimailivdlunilo avigsår-
torsimanerussumik inoriautsimut.
måne sordlo erKarsautigåra Gree-
nex pivdlugo oKatdlineK kingug-
dleK, ersserKigsumik Greenex-ip
tungånit isumagineKarnerungu-
atsiarmat augtitagssarsiorfiup
ingminut akilerdlune iluanårutau-
sinaunera mingnerutitdlugit pini-
artut inussutigssarsiorsinauner-
mut pisinautitauvfé. Kujanartu-
migdle sikusimatitdlugo umiar-
ssuaKartarneK måna årxingneKar-
poK piniartunut iluaKutigssamik,
kisiåne aitsåt Kåumatine mar-
dlugsungne avisitigut akerdlerit
agdlaKåtårérnerisigut, åmalo pi-
niartut inussutigssarsiorsinauni-
kut inugtut pigssarissaisa ersser-
Kigsumik uparuartorneKarémeri-
sigut.
avdla angnertumik nunaKarfit
sujunigssåt pivdlugo isumakulu-
tigssaK tåssauvoK kajujumisima-
ssutut ingerdlåinarneK uvanitoK,
tåssa sujornagut aulajangernexa-
rérsimangmat angnertorssuarnik
ingerdlatsiniarneK, sikuneK ajor-
tune igdloKarfingne angexissunik
fabrikiliorneK, kilisåussuarnigdlo
isumavdlusersorneK. taima ang-
nertutigissunik aningaussalersui-
simaneK ingmine ajornakusortit-
sivoK avgugaunerussunik tai-
mailivdlunilo nunaKarfingnut i-
nugsiarnernerussumik inussutig-
ssarsiutinik ineriartortitsiniamig-
ssamut. erKarsaut nalinginaussug-
ssauvoK taima aningaussat amer-
dlatigissut atorneKarérmata i-
ngerdlatat tamåko ingmingnut a-
kilersinaussungortiniartariaKar-
tut, tamåna nunaKarfingne pi-
ssutsimk ajorsisitsisagaluarpata-
lunit.
nalunaerutip inernilinerisa ilait
imåipoK:
„nunaKarfigpagssuit inuit atu-
gaisigut aningaussarsiornikutdlo
atugait nåmaginångitsut ikiorser-
neKarsinåuput, tamåna ikiorsineK
angnertumik ajornartorsiortitsi-
lersinago, pissutigalugo inuit a-
tugaisigut aningaussarsiomikut-
dlo ajornartorsiutit amerdlanerti-
gut inoKatigit avatangissit piler-
sitaringmatigik.
taimåitordle nunaKarfingne i-
nussutigssarsiutinik ineriartortit-
sineK najorKutaKarumårpoK poli-
tikikut ingerdlatsivingnilo pissor-
taxarfigtigut piumåssuseKarto-
Karxarpat ajornartorsiutit tamåko
takujumavdlugit iluarsineKarnig-
ssåinutdlo sulexataujumalerdlu-
tik.“
nunavtfne nunaKarftt
ineriartornerat periar-
figssaitdlo
ilisimatutut misigssuinerit ka-
låtdlit nunaKarfisa ineriartor-
nerat periarfigssaitdlo pivdlu-
git inerKåmerput nalunaerutit
sisamat inernerisigut: „nalu-
naerut nunaKarfingne ineriar-
tortitsinermut ajornartorsiutit
ilait pivdlugit", „Atangming-
rr.ik nalunaerut", „Kangåtsia-
mik nalunaerut" åma „ataut-
simut katitamik nalunaerut".
ilisimatutut misigssuineK, å-
ma taineKarsimassoK inuit i-
kigtunguit atautsimut naju-
gagdlit inoKatigingnerånik mi-
sigssuineK, aningaussalersor-
neKarpoK Kalåtdlit-nunånut
ministeriaKarfingmit suliarine-
kardlunilo Institut for Orga-
nisation og Arbejdssociologi,
Handelshøjskolen, Køben-
havnime.
misigssuineK autdlartineKar-
Pok 1971-ime, nalunaerutitdlo
atuagångordlutik sarKumer-
nigssåt nautsorssutigineKarpoK
aPrilip nålernerane.
ilisimatut suleKatigigsut mi-
sigssuinermik ingerdlatsisima-
ssut tåssåuput lektor lic. mere.
Hans Gullestrup, mag. scient.
soc. Margrethe Sørensen åma
cand. mere. Henning Schwerdt-
feger.
piviussunik-katerssineK pi-
ngårneK suliarineKarsimavoK
Manitsup erKåne pingårtumik
Kangåmiune Atangmingmilo.
tamåko saniatigut katerssuine-
KarsimavoK sinerissame nuna-
Karfigpagssuarne, taimailiv-
dlune nalunaerutit påsiniarsi-
massait inernilernerilo taku-
ssutigssarpagssuarnik tunu-
leKardlutik. nalunaerutine si-
samane tåukunane tamane nu-
naKarfit ineriartortitaunigssåt
pissutsitdlo tåukunanitut agsut
pingårtitausimåput sujugdliu-
titagssatut, taimatutdlo inoKa-
tigit avatangissaisa (politikerit
agdlagfingnilo pissortaKarfit
pissortaisa) issigingningnerat
nalilineratdlo misigssorneKar-
simavdlune, taimailivdlune
sordlo nunaKarfingnut nikag-
saineK ersserKigsumik sarKU-
miuneKarsimavdlune.
normume uvane tugdlinilo
mardlungne nalunaerutit mi-
sigssuinermikut påsiniagaler-
ssårnerat inernerititaitdlo sar-
Kumiutisavavut.
5