Atuagagdliutit - 01.11.1979, Blaðsíða 2

AG
uran pivdlugo atautsimérssuarneK
uranisiornigssaK kalåtdlinit åssigT-
ngexissunik isumai<arfiginei<artoi<
nunat tamalåt . uran pivdlugo atautsimér-
ssuarneråne kalåtdlit ilait uranisiornigssamut
någgårdlumartut avdlatdlo aitsåt angeruma-
ssut såkortunerpånik puiumassaKartOKåsag-
pat.
— nunavtine, Kalåtdlit-nunåne
augtitagssarsiornerup tamarme,
uliasiornerup tamarme uranimig-
dlo pigssarsiniarnerup tamarme
unigtineKarnigsså piumassarår-
put kalåtdlinit nangmineK nunav-
tine nangminen aulajangissug-
ssaunermut pisinautitaunerup er-
ssernigsup pinenarnigssåta tu-
ngånut.
onautsitigut tåukununa auli-
sartumit Jens Karlsenimit Nar-
ssarmiumit kalåtdlisut OKautigi-
nenartutigut Jens Karlsenip a-
tautsimérssuarnermik »uranimik
pigssarsiornen — silarssuit 3-åne
4-anilo inungnut najuganartunut
åsit navianartugssaK«-mik åmig-
ssussissut tamåkissumik taper-
sersorpai. atautsimérssuarnerdlo
tåuna ingerdlånenarpoK Køben-
havnime oktoberip nålernerane.
akerdlilersuineK si-
larssuarmik tamåkT-
SSOK?
— atautsimérssuarnikut ajorna-
rungnaersineKarsimavoK nuna-
vingmingne autdlamåumutdle
najuganartunit — silarssuit 4-
anit — åmalo nunane ineriartor-
fiussunit — silarssuit 3-ånit —
sivnissutitaussut nunagissaming-
ne uranimik pigssarsiniarnermut
akerdlilersuinigssåt silarssuar-
miunut avdlanut tusagagsså-
ngordlugo, Jens Karlsen onar-
poK. — atautsimérssuarnikut pe-
Katigingneruvdlune silarssuarme
tamarme uranimut akerdlilinig-
ssamut periarfigssamik angmåu-
ssineKarpoK.
Jens Karlsen nangitdlune OKar-
poK månåkut sujunertarinenar-
tOK tåssaussoK Kalåtdlit-nunåne
uranimik pigssarsiniarnermut a-
kerdliuvdlune sulinermik autdlar-
titsinigssaK, sineriak tamåkerdlu-
go akerdlilersuissoKatigingnik pi-
lersitsineKåsavdlune, uranisior-
nermut akerdliussunit tamanit
peKatauvfigineKarsinaussunik.
sulenatigit taimaingajagtut tai-
matutdlo sujunertanartut sulena-
tigiumavagut.
uran pivdlugo atautsimér-
ssuarnerme Jens Karlsenip OKau-
senarnera samumiuneKarpoK »i-
nungnit Kalåtdlit-nunåne urani-
siorfeKarnigssamut akerdliussu-
nit nalunaerutigingningnertut«.
nalunaerutigigngningneK tåuna
tulugtut Karl Isaksenimit (Toro)
Københavnime najugaKartumit
atuarneKarpoK.
Sulissartut PartTånit
nalunaerut
biologimut iliniartup Johan Fleis-
cherip atautsimérssuarnerme Su-
lissartut Partiånit ama Kalåtdlit-
nunåne uranimik pigssarsiornig-
ssamut akerdliussunit nalunaerut
atuarpå.
tuniniarneiorput
tugtut amé amerdlångitsut ti-
kisernårnissat
ESKIMO PELS
3 1001
nalunaerume tåssane ilåtigut
agdlagsimavoK kalåtdlit måna-
mut inussutigssarsiornermingne
nunamik nangmineK pigissai tu-
ngavigigait, sordlo imap umassue
milumassut, aulisagkat, tingmi-
ssat, naussut. nunavdlo nangmi-
neK pigissainik atuineK tamati-
gut sujunertaKartarsimavoK åssi-
gingitsunik tamåkuninga nungut-
sailiuinermik. Sulissartut Partiat
uranimik pigssarsiniarnermut a-
kerdliuvOK uranip naussunik u-
massunigdlo aseruisinaussunik a-
koKarnera pivdlugo. radiup ki-
ngornere kræftimik pilersitsissar-
put. Japanime, USA-me Canada-
milo inugpagssuit nåpautinik ki-
ngornernit pilersineKartunik tor-
KuteKartarsimåput. Japanime
sorssungnerssup kingugdliup nå-
lernerane atombombenik pissute-
Kartumik, USA-milo Canadamilo
kræftimik nåpauteKarnerit sujug-
dleriussumik pingårnerussumig-
dlo uranigssarsiorfingne sulissar-
tut eraortarsimavait.
— sagfiugagssat åssigissaitdlo
nunap aningaussatigut sitdlima-
taissut issigåvut. sagfiugagssat-
dlo åssigissaisalo tåukua atorne-
Karnigssånik aulajangissugssaK
tåssa landstinge. landstinge tai-
mailiorniarune pingårtitdlugo er-
KaimassariaKarpå nuname måne
inuit inusinaunigssåt åma ukiut
tusintigdlit Kångiugpata, nalu-
naerume taimatut agdlagsima-
voK, imalo naggaserdlune:
— Kalåtdlit-nunåne uranimik
pigssarsiniarneK akerdlerårput a-
tortugssiap pingortitarssuarme
umåssuseKartunik taimatutdlo i-
nuit inunerånik nungutitsissug-
ssap piarneKarnigsså akerdliuvfi-
gigavtigo.
nunap atortugssiag-
ssautainik pigingnig-
tugssauneK
iliniartitsissoK Kaj Kleist, Dan-
markime Siumumut sujuligtai-
ssussok: — aitsåt månåkut på-
siartulerparput inoKarfiup Kani-
tåne tåssalo igdloKarfiup Nar-
ssap nunamilo aulisarnerup sa-
vauteKarneruvdlo pingårner-
ssauvdlutik inussutigssarsiu-
tauvfiåne uranimik piaivfeKaler-
nigssap navianartOKåssusia. ilisi-
matut tungånit navianartOKångi-
nera ugpernarsarneKarsinausori-
narpoK, atautsimérssuarnermile
matumane tusarparput USA-me
nunane uranimik piaivfiussune
kræftimik augtigutdlo nåpaute-
Karnermik nalunaerutit.
Kaj Kleistip ilångutdlugo sar-
Kumiupå augtitagssanik åssigi-
ssåinigdlo piainigssamut tunga-
titdlugo aperKUtit pingårnerssai-
sa ilait, tåssalo Kalåtdlit-nunåta
atortugssiagssautainik piging-
nigtugssauneK atuissugssauti-
taunerdlo, nåmaginartumik nalu-
narungnaersineKarsimångitsut.
ersserKigsaivfigine-
KarnigssaK pissaria-
KarpoK
professor Robert Petersen, Eski-
mologisk InstitutimérsoK, Siu-
mup sujulerssuissunerinit Kinuvi-
gineKarsimavoK atautsimér-
ssuarnerme partimut sivnissor-
Kuvdlugo. — tamåna akuerisima-
vara nauk partimut tåssunga par-
tinutdlunit avdlanut ilaussortåu-
ngikaluardlunga, Robert Peter-
sen OKarpoK.
ersserKigsaivfigineKartaria-
Kartut ilåt tåssauvoK Kalåtdlit-
nunåta atortugssiagssautainut
nålagauvfiup pigingnigtugssau-
nera, Robert Petersen OKarpoK, i-
sumaKardlunilo pingårnerussu-
mik nålagauvfik tåssaussoK i-
ngerdlatsissutut suliaKartug-
ssaK, taimatut atåssuteKartitsi-
nerme pigingnigtugssåussuseKar-
tugssåusångitsoK, tamatumu-
ngale taorsiutdlugo inuit — tama-
tumunalo nunarssuarme inuiait
tamarmik —■ nålagauvfeKatiging-
nerup iluane pigingnigtugssau-
ssusinik igdlersuissugssaK.
tamåkununga tunga-
ssut uvdlume OKalo-
KatigTssutiginigssåt
ajornånginerussoK
— uvdlumikut tamåkununga tu-
ngassut Danmarkime OKaloKati-
gissutiginigssåt ukiut Kulinait
matuma sujornatigornit ajornå-
nginerulersimaKaoK. sarKumissu-
mik OKautigineKarsinauvoK Ka-
låtdlit-nunåta pigissainik nåla-
gauvfik atortugssiagssauteKar-
toK OKaluserineKarsinåungitsOK
tamatumunga peKasiutdlugo Ka-
låtdlit-nunåta atortugssiagssau-
tigigai OKautiginiångikåine, Ro-
bert Petersen nangitdlune OKar-
poK.
Robert Petersen OKarpoK Siu-
mup Atåssutivdlo Kalåtdlit-nu-
nånik pigingnigtugssauneK pi-
ngårnerutitdlugo kigsautigigåt
sagfiugagssanik åssigissåinigdlo
piailersinaunerup nåkutigineKar-
nigsså Kulåkérumavdlugo. tåuko
mardluviuvdlutik isumaKatauvfi-
gisimavåt »avguatårinigssamut
matuersåumik« isumaKatiging-
ningniuteKarnigssaK, tåuna ma-
ligdlugo augtitagssanik piainer-
mit aningaussat isertineKartut
avguatårneKåsavdlutik. — uva-
nga nangmineK misigisimavunga
nålagauvfiup pigssarsiagssarisså
angnertumik issigalugo tåunaugi-
nåsassoK pigingnigtugssautitau-
neK akuerssissutigineKarpat a-
kuerssissutigineKångigpatdlunit.
åssigingissut pingårnerussukut i-
nuiaKatigingnut kalåtdlinut ima
isumaKartugssauvoK, nålagauv-
feKatigingnermut ikiorsissutut i-
kiorserneKartututdlunit akueri-
neKåsavdlune,.
någgalérdlufnarneK
uranimik pigssarsiniarsinauner-
mut Siumup KanoK isumaKarnera
pivdlugo Robert Petersen OKar-
poK parté »isumangnaitdlisauti-
nik ima såkortutigissunik piuma-
ssaKarsimassoK tamåna amerdla-
sunit augtitagssanik iluaKuteKar-
niarnigssamut aningaussarsior-
figssanutdlunit taimaingajagtu-
nut Kinigagssausinaussunut någ-
galérnivigtut issigineKardlune«.
Robert Petersen naggatåtigut
OKarpoK: — uranimut inuit KanoK
pissusilersortarnerat ingasåussi-
nertut issigineKarajugpoK. inga-
såussinerugpatdle ingasåussine-
rungigpatdlnit. åssersutigalugo
Narssap emåne imaK radiop ki-
ngornerinik peKartunit mingugti-
neKarsinauvOK. tamåna takungit-
sorneKåsångilaK. nuname Kalåt-
dlit-nunåtut itume inussutigssa-
nik avåmut tuniniainermik pi-
ngårnerpåjutitdlugo inussutig-
ssarsiorfiussume tamartuminga
pasitsåussaKarnerinauvdlunit
Kalåtdlit-nunåne inussutigssanik
avåmut niomuteKarneK erKorsi-
nauvå.
— ajOKUsinernik peKarpoK ani-
ngaussanik taorsivfigineKarnikut
taorserneKarsinåungitsunik. tåu-
kualo ilagåt inussutigssarsiutit
pingårnerssåta sujunigssame pe-
riarfigssainik aseruineK. uvanga
nangmineK påsingningnera ma-
ligdlugo tamatuminga pingitsui-
nigssamut Kularnavémutit uv-
dlume sarKumiuneKarsimassuni-
ngarnit avdlauvdluinåsåput, Ka-
låtdlit-nunåne uranimik pigssar-
siniarneK akuerineKarsinaulisag-
pat.
Hertling agssortor-
neKartOK
Jørgen Hertling Atåssut agsut
agssortorneKarpoK Kalåtdlit-nu-
nåne uranip iluaKutiginiarneKar-
nigsså tamånimiunik ajoKusingi-
nigssånut isumangnautdlisautig-
ssaKarpat Atåssutip isumaKa-
tauvfigigå nalunaerutigingmago.
atautsiméKataussut kångusåra-
lutik nipiliulerput, arnardlo tu-
nordlerpåne igsiassOK suaorpoK:
Jørgen Hertling.
— pivfigssaK asiutiparput. måni-
pugut uranimik pigssarsiniarner-
mut akerdliunigssaK OKaloKatigk
ssutiginiardlugo. tusåssariaKå-
ngilaK tåuna.
— agsut såkortunik piumassa-
Karumavugut, Jørgen Hertling
nalunaerpoK. påsisimavarput pi-
ngortitarssuarmik taimatut piai-
nigssaK ilåtigut mingugtitsiner-
mik pingitsuisinåungitsoK, mi-
ngugtitsineruvdle tåussuma mi-
kinerpåjunigsså kigsautigårput.
nangminerssorneru-
lernerup tungavia
Jørgen Hertling ilavdlugo OKar-
poK Atåssutip KanoK isumaKar-
nera kimigsimaneKartoK Kalåt-
dlit-nunåne aningaussaKarniar-
nermut inussutigssarsiornermut-
dlo tungassutigut KanoK-issutsi-
mit. — nangminerssorneruvdlune
ingerdlaneK piviussumik imaKar-
tisaguvtigo tauva inussitigssar-
ssiumut tungaviussumik nangmi-
nérsinaussumik pilersitsinigssa-
mik suliniuteKåsavdluta pissaria-
Karpugut. uvdlume taimatut itu-
mik peKångilagut.
— imåisinauvOK aulisardlune i-
nussutigssarsiorneK sujunigssa-
me aulajangissuvdlune åtåssissfi-
sinaussoK. uvdlumikutdle taimåi-
ngilaK. nalungilarputdlo nunane
issigtune inussutigssarsiorner-
mut tungaviussut ima avdlångu-
jatigissut inussutigssarsiut atau-
slnaK tungaviginiarsinaunatigo.
periarfigssausinaussut åssigi"
ngitsut atorniartariaKarput. aug-
titagssat åssigissaisalo atorne-
Karnigssåt, tåssungalo ilångut-
dlugo uranimik pigssarsiniarnig-
ssaK erKarsautigerKigsågkanut i-
lautitariaKarput, OKautigineKa-
rérsututdle tamatumane tungavi-
gineKåsaoK taimailiornigssap ka-
låtdlinik ajoKUsmginigsså.
-h.
uran piarneKåsava imalunTt piarneKåsångila? Skal uranen brydes, eller skal man lade den ligge?
2