Atuagagdliutit - 16.07.1981, Qupperneq 26

isumaKatigingniar-
tartoKatigit
issorineKaKissut
akigssarsiat pivdlugit pissortat
lsumaKatigingniartartoKatigive SIK-mit HK-mitdlo
atorungnaerserKuneKartut — sujuligtaissup
Henning Brøndstedip navsuerutigå
lsnmaKatigingniartartoKatigit »oKimaitsumik
lngerdlangmata«
Pissortatigortumik isumaKati-
fPgsitsiniartartOKatigit nangmi-
nerssornerulernerup entuneKar-
aerata kingornagut pilersineKar-
tut pissortatigortumik sulisitsi-
Ssut Kalåtdlit-nunåne aningau-
ssarsiaKartitsinikut ingerdlatsi-
nerat åssigingnerulersiniardlugo
agssornartorsiulersimåput. suli-
nermut kåtuvfit pingårutenartut
arnerdlanerussut kigsautigåt isu-
^aKatigingningniartartunik nå-
^agsissaKarsinaunerussunik e-
Kamerussumigdlo taorserneKar-
nigssåt.
SIK-p Københavnime majime
isumaKatigingningniarneranut
tungatitdlugo SIK-p sujuligtai-
ssua Jens Lyberth AG-mut
OKarpoK:
— isumaKatigigsitsiniartarto-
Katigit Kangånitdle pissusitoma-
nik arritsunik malingninarput,
Kavdlunåt nålagauvfiånit Kav-
dlunånitdlo atorfilingnit Kula-
ngersimaneKardlutik.
Jens Lyberthip issertutingilå
isumanatigingningniartartunik
avdlanik kigsauteKarnine.
HK taimatutaoK
isumaKarpoK
tauvalo HK isumaKatigigsitsi-
niartartutdlo HK-rmiunut nuna-
lisitanut Kalåtdlit-nunfinitunut
isumaKatigissutigssaK nutåK at-
siormåssuk taimalo suliumajung-
naernigssaK pingitsortitdlugo,
HK-p isumaKatigingningniartar-
tutivia, agdlagte Bent Jensen
AG-mut OKarpoK:
— isumaKatigigsitsiniartarto-
Katigit isumaKatigingningniar-
tartugssatut atorsinåungitdlat.
pilersineKarmatale tamåna tiku-
arérsimavarput. Jens Lyberth
isumanatigårput tåuko atorung-
naersineKartariaKarnerånik. på-
mårnartuliorfiuinarput.
kikunik inugtanarnera
isumaKatigigsitsiniartartoKatigit
inugtarivait Kavdlunåt nåla-
gauvfiånit åma Kalåtdlit-nunåta
ministereKarfianit sivnissutitat
mardluk, Kalåtdlit-nunåne nang-
minerssorneruvdlutik onartug-
ssanit sivnissutitat mardluk åma
Kalåtdlit-nunåne kommunenit
sivnissutitat mardluk. arfinigdlit
tåuko sujuligtaissugssamik Ki-
nersiput, taimåitungordlune er-
KartussissusimassoK Henning
Brøndsted.
oKimaitsoK
pissariussordlo
— isumaKatigigsitsiniartartoKa-
tigit ajorpatdlåmik ingerdlåpat,
Henning Brøndsted?
— KularutigineKarsinaugunå-
ngilaK atortorissaK pingasuinik
taimaeKatigigsitanik inugtanar-
tOK atortorissamit taimatut ilu-
silingmit nålagkersuinermutdlo
tungatitdlugo atausinarmik Kut-
dlersanartumit OKimåinerussu-
mik pissariunerussumigdlo sull-
sangmat, Brøndsted akivoK.
— isumaKatigigsitsiniartarto-
Katigitdle atorungnaersineKåsag-
pata tauva pissortatigortumik
sulisitsissut pingasut tamaisa
ingmikut isumaKatiginiagagsså-
ngusåput. tamåna pitsaussungit-
sunik kinguneKarsinauvoK, sor-
dlo igdluatungiliutoK igdluatu-
ngiliutumut akerdliussungortini-
ardlugo, sulissugssatdlo amigar-
tut unangmigdliutigineKalersi-
nåuput.
— ilumorpoK sulinerat OKi-
maitsumik ingerdlangmat, åmale
ilisimassariaKarpoK Kanigtungu-
åkut aitsåt autdlartikavta.
amerdlasut
imåinåungitsumik
torKuteKarsimassut
^Unavtine 1979-ime toKussut atautsimut 402-ussut
l Qit 120-t ajunårrukut ingminormkutdlumt
toKussarsimåput.
titartugkame takutineKarpon 1960-imit 1979-imut syfilisertarnerup Ka-
noK ingerdlasimanera. tåssane oKalugtuarineKarpoK inuit 1000-iugå-
ngata tåukua akornåne syfilisip KanoK siaruarsimatigisimanera. 1965-
ime syfiliserneK atausiusimavoK — 1976-77-ime 14-it.
Kurven viser udviklingen af syfilis fra 1960 til 1979. Der er tale om an-
tallet af syfilistilfælde pr. 1000 indbyggere. Det var ca. 1 tilfælde i 1965
— mod fjorten tilfælde pr. 1000 indbyggere i 1976-1977.
1^79-ime nunavtine toKussut pi-
Iut »nåparsimanermarmik« pi-
ssuteKaratik toKussarsimåput.
ukiume tåssane toKussut
atautsimut 402-usimåput. tåssa
arnat 163-it, angutit 239-t kisalo
^éraK toKungavdlune erniussoK.
tåukunånga 81-it ajunårrukut
°Kuput, 28-t ingminorput, arKa-
nigdlit tOKutåuput. 273-it »pissu-
Slgssamisortumik« toKuput. tor-
KUtaussartut ilåt malungnardlu-
artoK tåssauvoK nåpaut kræfte,
^“79-ime toKussut 15 procentisa
0rKutigisimassåt.
^årtuersitarnerup
s&niutai
^alåtdlit -nunåne naKisimanena-
fane nårtuersisinaunigssamik
lf|atsit 1975-ime atulerpoK. nu-
aavtine nakorsaunerup 1979-
lIftUt tungatitdlugo nalunaerusiå-
ae ersserpoK 1974-ime (inatsisip
antåp atulernigsså sujomutitsi-
ardlugo) atautsimut 281-eriardlu-
1)6 nårtuissoKarsimassoK, tamå-
^alo inungortartut amerdlåssusi-
Sa 32,4 procenteråt. nårtuersitar-
,lerit amerdleriarsimåput 1979-
ime, tåssa atautsimut 450-it,
inungortartut amerdlåssusanut
nalerKiutdlugo 50 procent.
avdlatut OKautigalugo: 1979-
ime mérKat mardluk erniugånga-
ta atautsimik nårtuissoKartarsi-
mavoK. 21-t 25-tdlo akornåne
ukiugdlit nårtuersitarsimassune
malungnarnerpåuput, tåssa
atautsimut 450-it ilait 104-t. 14-
inik ukiugdlit sisamat 1979-ime
nårtuersisimåput kisalo 41-45-
nik ukiugdlit Kulit nårtuersisi-
mavdlutik.
mérKat toKussarnerat
angnikitdliartorpoK
1950-ikut kingornatigut mérKat
toKussartut ikileriaruj ugssuarsi-
måput, taimåitordle Danmarki-
me kisitsisit nalinginaussut sule
åmut patdligsimanagit. OKardlu-
åinarneKarsinauvoK tuberkulo-
sep torKutaussarnera Kångiusi-
massoK. tamåna 1950-ikune tor-
Kutaussartune nalinginaunerpau-
simagaluarpoK.
syfilisertut ikiUput
kinguågssiutitigut nåpautit er-
Karsautigisagåine 1970-ikut aut-
dlartilårneråne syfilisertarneK
angnertorujugssuångorsimagalu-
arpoK. 1976-77-ime syfilisertar-
nerit amerdliartorungnaersimå-
put, 1979-ivdlo tungånut ma-
lungnaKissumik ikiliartorsimav-
Kalåtdiit-nunåne
erKartussut
EF-ip
navsuiaute-
Karfigisagå
EF-ip eraartussiviata EF-ime
isumaKatigissut åmalo EF-ip
inatsiså 1976-imérsoK navsuiau-
teKarfigisavai tulup aulisariutau-
tigdlip Kalåtdlit-nunåne uniomu-
titsissumik aulisarsimaneranut
tungatitdlugo suliagssaK Køben-
havnime Østre Landsretime suli-
ssutigineKalersinago.
dlutik.
nunavtine perKingnigssaK piv-
dlugo sulivfeKarfingne inuit
1200-ngajait sulissussut nalunae-
rume OKautigineKarpoK.
Kalåtdlit-nunåta erKartussivi-
ata umiarssup nålagå, Jack No-
ble Kerr, 100.000 kruninik akili-
ssugssångordlugo åmalo pissai
41.150 kruninik arsåringnissuti-
gineKartugssångordlugit erKar-
tusimavå. umiarssup nålagå tåu-
na Sisimiut avatåne tuluit umi-
arssuåinut aulisarfigerKussåu-
ngitsume rejerniarsimanermut
erKartuneKarsima vok .
erKartussut Kerrip ingerdla-
terKitagssångortisimavå isuma-
Karame EF-ip maligtarissagssai-
nut akerdliuvdlune aulisartunik
ingmikortitsiniarnerussoK nunat
EF-imut ilaussortat aulisartuisa
kigdligititap iluane aulisartug-
ssaunerat erKåisagåine.
Å.XUMAGDL1UTIT
27