Atuagagdliutit - 25.05.1983, Page 28

singnagtugaK
agdl.: Mathias Storch
kap. 1.
Mérarpåluit aperssortfnigssamut inu-
kungnaerérsut igdlorssuit eneåine pi-
nguarput. ilagaitdlo nukagpiancat
mardluk niuvertup palasivdlo ernere.
klnånitdlo nalunångilaK ingmingnut
nuånarigpatdlårungnaersimassut.
»asimiukaslt Kimåinardlugit uva-
gut ingmikut pinguåsaugut«. Hanse
ajuatdlagsimavdlune suaorpoK.
Hanse kivfap Såmuap ernerå, nu-
kagpiarKatdlo tåuko niuvertup pala-
sivdlo ernere Gutiussarivigpai. Katå-
ngutåta Riginap anine iluarivdluar-
neK ajorpå, nangmineK ilagiumana-
ne Kavdlunåncat malerssorpatdlår-
magit.
asimiuarKat akerartorneKaramik
kamalerput. Sulutdlo suaorpoK: »a-
taguåsit pigissavtinik pisinialeruvse a-
simiukasingnik akerartuigise, ilase
uvdlume tikiukavta pisinialeramik
kångunåinarput ingangmik ivdlit a-
nånat.«
»toKutdlåsavavkit«, Hansip silo-
rérdlune åipe orningniardlugulo
suaorpoK.
»tOKukungma toKutdlåsavavkit«,
Sulut nivdlerpoK.
»Kå, unataKisigo«, Silarse OKar-
pOK.
»uvangåtaorme ikiusavavse«, Påvia
suoardlunilo niuvertup ernera Hansi-
mik igdlersuiniardlune savssartOK pu-
kusuagut tiguvdlugo pulamiterujug-
ssuarpå, Hansilo sågdlugo OKarpox:
»OKancigkuvit pissagssat pisavat«.
»ivdlit pissagssat pisavat«, taimalo
OKartOK Påviap Kiviarpå sunauvfa
kivfaK Såmua tununguaminitOK, tå-
ssalo Kiviaråne pikunavigsumik isag-
på. ilakasilo tamaisa nuluisigut påta-
pajordlugit angerdlarKuvai.
Påviap kamarugtordlune Kimata-
ne Kiviaramigit sanimut upingajag-
pordlunit, Riglnap issigigåne takuga-
miuk. Kimåssume nagdliginermit
Kiangajagdlune issigai, nukagpiancat
ilagerusugkaluagkane. Påviavdlo alå-
ngilertoraluardlugo ilane malTnarpai.
errunardlo tupertik tikipåt.
tupiat KarsorneritsoK Kavdlunåt
tovKatut ilivsigauvoK. Simup iluariv-
dluångikaluarpå uvdlåkungOK i-
ssaiarnarpatdlårmat. tåussumalo u-
torKarpatdlagdlune nunaKatine ka-
låtdlit tovKinik mertculingnik ilule-
ringnik itsalingnik tupeKarungnaer-
mata ajoreKai. taimåilordle umiap a-
mikuinik itsagdlit takugångamigit o-
KarpoK: »tåuko kalåtdlit tovicinik
taineK kångunaKaut, taimåisagpat
KarsorneritsoK inikitsuatsiaK atuina-
rurnko pitsaunerusavoK«.
tovKup tåusuma ilulé tåssa Jåku-
kut nulialo Kålat piligtaussut, tåu-
kualo ernere ateKarput Sulut Jorser-
filo. Jåkuvdlo angutå tåssa Simut.
Jåkukutdlo ernersiåt Silarsimik ate-
KarpoK.
tupeKatigait Morsise nulialo Sabi-
na erneratdlo Påvia, kisime amiåku-
ssok Kitornait avdlat tOKUssaramik.
Påvia nålångeriartåinarpoK, ilåmkut-
dlo piumassaKarångame malartitag-
ssauneK ajorpoK, tamånalo pissutigi-
simavå méraugame avdlanartoK sia-
nisoK apencorivigsoK ilånilo unig-
dluinardlune isumaliortarpoK, tai-
måitumigdlo utoncanganerarneKar-
tardlune.
angutå Morsise nangiartalerame u-
miane åmingneK sapilerdlugo tunl-
narsimavå. upernåtdlo tugdlerit uni-
kaJåtdiisut atuagkian
sujugdleK
kalåtdlit OKautsimingnik agdlag-
sinaulermatale ukiut 185-it å-
ngiungmata aitsåt sancumerto-
KarpoK atuagkiamik kalåtdlip
nangmineK suliånik, tåssalo Ma-
thias Storchip OKalugtualiå,
»singnagtugaK« naKiterneKartOK
1914-ime A. Rosenbergip naKite-
riviane. kalåtdlip oKautsiminik
agdlagå ilisimaneKartoK sujug-
dleK suliarineKarsimavoK okto-
berip 1 l-åne 1729 kungigssap inu-
viane taigdliatut, suliaringnigtu-
putdlo Friederich Christian iki-
ngutålo Peder »karålinik kuer-
Kårtut«.
singnagtugaK Mathias Storchip
OKalugtualiarisimavå ingminut i-
nugtaliutdlune, tåssalo Påvia »ki-
ngorna tusåmassaussoK, kalåt-
dlitdlo sujumukalertornerat piv-
dlugo sulivdluarsimassut Kutsavi-
gissagssat pingårnerit ilagissåt.
OKalugtuap inugtarissai avdlat
åma pisimassunik nagguveKarput
aixe avdlångortlnarneKarsimav-
dlutik. Mathiarse Nungme iliniar-
tutitdlune asassaKarsimavoK tå-
ssalo »Regina« kingorna »Barsa-
låp« nuliartårisså. tåuko kikuviu-
nersut nungmiutoncat måna a-
miåkussut nalungilait.
»singnagtugaK« nangeKåtårtu-
mik ilånguneKartåsaoK Mathias
Storchip inungornernit ukiut 100-
ngornerånut aprilime nagdliussi-
neKartunut tungatitdlugo.
Julut
ngassaraluarame, aussaK måna er-
Kardliminut Jåkumut ilausimavoK
månalo anguniariartorsimagamik a-
ngerdlautigalugo niuvertOKarfingmut
Augpilagtumut pisimåput.
mérartait Augpilagtumut pisaga-
mik KilanåKaut, Simup oicalugtuari-
ssartagai igdlorssuarpagssuit avdlat-
dlo takujumanermit. månale tamar-
mik pakatsingårput. ajungitsuming-
me autdlarneraluarput Simutdle nå-
Iagkatdlardlugo ingmingnut ajoKusi-
narput.
tåussumame ilåne kavfisordlune i-
terdluarsimatitdlune mérKat OKalug-
tusimavai pårssissugatdlarnerminik
niuvertordlo nersualåriardlugo aju-
ngisissarneranik. OKalugtuarpordlo
Kavdlunåtut OKarfigeriardlugo i-
ngangntik ajungisissartoK, kisiåne o-
Kauserissartagartik »niuvertOK aju-
ngilaK« Kavdlunåtornigsså puiorsi-
magamiuk inta isumaxarsorilerpå:
daarlig bestyrer. OKauserdle sunauvfa
tåuna ima isuntaKarpoK: niuvertOK
ajortOK. kukuninile nalugamiuk mér-
Kat OKarfigai: »tåssa niuvertup mé-
railunit taima OKarfigeriaruvsigik a-
j ungisårtitdlåsavase«.
Mathias Storch kalåtdlinit sujugdlersauvdlune Kavdlunåtut atuagkiorpot'
navtine pissutsit årKigtariaKartut sangmivdlugit. atuagkiamine tassane u •
53 matuma sujornagut sarKumersume sujunersutigå nunavta nålagauvj
gmgnermut ildngunigsså rigsdagimut (folketingimut) autdlartitaKalerd
landsråditdlo mardluiussut kåtuneKardlutik.
åssilissame takugssauvoK Mathias Storch ernerminik tasiortoK.
tåssalo Påviåkut Kavdlunårartatik
taima OKarfigipalåraluardlugit ■ ka-
magtortisimavait. månalo tamatuma
kingunere atulerpait tuperme igsiale-
ramik. Påviap isagtinine kissarulugti-
vigpå, ilaminitdlo nikatdlunganeruv-
dlune, ilaisale igfiakujuit nerileriara-
mikik nulukasingmik kissarulungue
errnnaK soKutigiungnaerpait. tamar-
migdle Simunguåkuluk OKamik isu-
manatik issikordlorujugssuartarpåt.
ilane sumik isumajungnaeraluar-
mata Påvia kisime nikatdlungavoK.
angunilo tikikame nererérdlune ani-
niariarmat maligdlugo Kianiarfigiler-
på.
»Påvia oKarfigeréraluarpavkit u-
nerdlugtarKunak unersiuinartancuv-
dlutit«, angutå OKarpoK.
»åp nalungikaluarpara, kisiåni-
miuna aperiniarivkit«, taima OKar-
dlunilo Påvia KiajungnaerpoK.
»sumik aperiniarpinga?« aperivoK
angutå.
»sunauna pivdlugo månimiut ig-
dlue pitsaunerupat, sunalo pivdlugo
inuisa asimiukasingnik taissarpåtigut,
sordlo uvavtinit ingmingnik pitsaune-
rutitut, suna-pissutauvå?«
angutåta akinago erssågut tagiar-
tulerpå. apencutit tåukorpiait nang-
minertaoK isumaliutigissarsimavai,
kisiåne méncanut pissariaKångitsori-
gamigit aperKutå akinago OKåinar-
poK: »susa méraKativit taima pissari-
ngåtit ilaginåinartarniåkit.« taimalo
OKardlune Kåine ornigdlugo Kimag-
på.
* * *
Påvia angume Kimangmane kisi-
mitdlune pisugtualerpoK. silarssuaK
pinivigpoK. ukialeramilo uvdlorissat
atdlartume alutornaKalutik ersS'.iui-
rérput. unugdlo tåuna atdlårK'f
nardlunilo KatsungaKaoK. K°Ka. ,
nermit KåKat imamut tarramgsl
put, imencutaitdlat tåteråtdlo kio ^
tut kisimik minigtorneruvdlutik> ^
ngasigsumitdlo maligpalårssuaK
kiumisårdlunilo åungaimissårpoK^^
Augpilagtormiut aliånaersåruå^^
lerput aussaK nuånersoK nunguta
mavdlugo. inuaKerpaluit silåkut
gassut ingnere tårsilemerup aU®flt.
dlersitai sordlo asule Kaencussis^,
tamåkule tamarmik Påvia Kirnag
nåungilåt. ne
tamåne angalårtitdlune taKU -nar-
niuvertoKarfingmiut encarsautig1
pai. sok igdlut tåssane pitsaunerW^
takujuminarneruvdlutigdlo?
kigssauteKardlutik Kissuit tåuk
nga atortut pissarissarpait? s9rrn„jia'
vagut taimåitumik peKarsinåung
8ut? . . -„nie
nunamutdle niuniar
amame
t-
nalugai Augpilagtormiut ilait 0
ilitut asimiutdlo igdlakulutigissar j,
>it. mérartaisalo uvdlume åma
niukasingnik akerartormåne 1 .®jC.
nananilo — tamåna nåmaginS1
tamåne erKigsivérutdluinarP ^
ngminut aperssutigissaraluane a
tåunginamigit. ila sok uvaguG3 ‘
tatut peKalersinåungilagut? soK
;ua narrugåtigut? kisalo agdl3'
tiaraluarpoK, nipinile tusångå3’ ^
;sailo KuvdleKaratik uverulugsl_^j,
tut, Kiviagailo tamarmik sordlo
årissut; iluanilo nipeKarpoK: >
niukasit«.
(Kup. tugdl. nang1'
isa°l
i h)
28 NR. 21 1983
A.TUAGAGDLIUTIT