Atuagagdliutit - 02.05.1984, Síða 37

jsymaliutersuut- Kronik_________
Ajoqitut sulinerput
atomerlugaaffiuvoq!
Ajoqit aasaru juulip aallaqqaataaniit sulinerminnik
Unitsitsinissaannik kajumissaarut
Allattoq: David Gabrielsen
Ukiut kingulliit sisamanngoriartu-
•ersut ingerlanerat peqatigalugu,
Kalaallit Nunaanni atofillit ajo-
Qit/ilinniartitsisut neriorsorneqar-
jalersimapput, ajoqitut sulinermut
tunngasumik akissarsiatigut iluar-
Jtørtuussiffiginiarneqartut. —
»amannalumi tupinnanngilaq! Nu-
natsinni ajoqiusut piumasarimmas-
suk piaartumik akissarsiamikkut i-
aarsartuussiffigineqarnerup sa-
nmtigut atorfiup ajoqip kingumut
atorfivittut isigineqalernissaa. —
J_>ssutigalugu atorfivipput ilinniar-
‘•tsisoq, qimassinnaasaratsigu suli-
n|tta nalaani, saniatigut attartu-
gaaffigjsatsinni suliassinneqarsin-
a.aasaratta, ilagiiusugut akornat-
Slnnj pinngitsoorneqarsinnaanngit-
suinik. — Soorlu ilisisussanngoraa-
^gatta, allamilluunniit pisariaqar-
umik suliassinneqarsimagaangat-
Nungullugit atuartitsinitsinnut
aartigisarput uagut nammineerlu-
a akiligassarisarparput — tassa ul-
ormut suliffisavut tiimit aalaja-
agersimasut inorlugit sulisimagat-
?• Taamatut iliorneqartarneq sine-
r*assuatsinni sumi tamarmi atu-
gaannguatsiarpoq. Tamannarpiar-
pillugu sinerissamiit ajoqinit a-
aassiunngitsunit saaffigineqartar-
S|rnavunga, namminneq akiliinnis-
^aminnut naammagittaalliuuteqar-
unik. Nalunngilarpummi palase-
^arfik akiliinnissaminut akissaqar-
anngitsoq! — Aamma nalunngi-
arput atuarfimmi pisortat misigis-
SUsii assigiinngitsut. Ilaat misigis-
*Useqartuupput ukiut tallimat ma-
Urnap siornatigut Skoledirektione-
^arfimmiit aalajangersarneqarsi-
aiasoq malitsinniassallugu. Tassa i-
'.aniartitsisoq/ajoqi suliassaqaler-
jmniini akunncrnik marlunnik
Sl°qqutsilluni suliffimminit qima-
gassinnaatitaammat immikkut i-
anngaavigineqarani. (Ukuninnga
a lattunga taamatut iliorfigineqar-
aartarsimavunga.)
*
Tamatumap ilumuussusia upper-
aarsarneqarpoq 1982-mi Nunarput
amakkerlugu ilinniartitsisut Kur-
Suseqartinneqarnerisigut, ajoqer-
Paalussuit ilaammata katersuutis-
sallutiliu akuerineqarmata.
Ataatsimiinneq akunnernik pi-
ngasunik sivisussuseqaraluartoq,
aJOqinut ataatsimeeqqataasunut
Paasisaqarfiuvoq. Taamanikkum-
P}1 ataatsimiinnermi pisortarisat-
s>nnit Provst Rich. Petersen-imit
Passuiaanneqarpugut ajoqinut ta-
P'siassat piareerneqarsimasut,
aammalu ajoqit atuaasut, pattat-
ullu aningaasarsiamikkut pitsan-
agorsaaffigineqarnissaat qanoq i-
sumaliutigineqartoq qulaarlugu tu-
sartimmagu, taamanikkut ataatsi-
meeqqataasunut.
Taamanimiit ukiut tamaasa, ani-
ngaasat iluarsissutissat tutsiuttua-
lerput inuttassaminnullu anngutin-
ngisaannarlutik. — Kiisa uatsinnut
peqqinnarunnaarsimavoq. Tama-
tumunngami pisuutinneqartalersi-
mavugut oqaatsigineqartalermat.
»Ajoqit peqatigiiffiat« kinguarsaa-
suusoq! — Isumagisaq tamanna i-
lumoornerarsinnaanngilluinnarpa-
ra. Eqqortumillu oqassagaani, o-
qartariaqalerpugut ajoqiusugut eq-
qunngitsuliorfigineqarpugut. —
Naammagittarnissamullu asuliin-
navik neriorsorneqartarsimalluta.
— Taamaattumik »Kalaallit Nu-
natsinni ajoqiusut« tamaasa ataat-
simut saaffigiumavakka kajumis-
saarumallugillu juulip aallaqqaa-
taa 1984 aallarnerfigalugu ajoqitut
sulinerminni unitsitsisariaqartut.
Makku tunngavigalugit.
1. Atorfivipput tassa ilinniar-
titsisoq.
2. Saniatigut ajoqitut suliner-
put, inuttut atornerlugaaffittut isi-
gilersimavarput ajoqit amerlaneru-
sugut.
3. Ukiorpassuarni ajoqitut su-
lisimasut »ilungersorlutik« uterpa-
ra; ilungersorlutik! Pisortanit isi-
ginngitsuusaarneqartuarsimavoq!
*
Nassuiaatsit imaattut ilannguk-
kusuppakka.
Siullermut: Ukiup ulluini, qanin-
nerpaallugit suleqatigisimasavut i-
linniartitsisut aasaanerani sulin-
ngiffeqaleraangata, uagut ajoqitut
ilinniartitsisutullu suliaqartugut su-
linngiffeqartitaasanngilagut.
Sulinngiffeqarfissatut aalaja-
ngemeqarsimapput sap. akunneri
pingasut sulinngiffigissagivut. Pis-
sutsilli assigiinngitsut pissutigalugit
sulinngiffissatut aalajangiunneqar-
simasut tungaallugit tungaateqalu-
git ilaatigut sulinngiffeqarsinnaa-
sarpugut. Palaseqarfimmiikkutta-
lu palasit suliffeqarsimappata, pi-
ngaartumillu ataasiartamik palasi-
limmiikkaani ullut 14-it inorlugit
allaat tassa sulinngiffeqarsinnaa-
sarluta. Palasillu allaffiani sulias-
sat suliarisariaqartarlugit. — Uffa
ilinniartitsisutut suleqatigisavut
sap. akunneri arfineq pingasut su-
linngiffeqarsinnaasartut. Qasuersi-
mallutillu suliartoqqissinnaasar-
tut.
Pisussaaffittulli tigusimasarput
ima ataqqitigaarput sulinngiffeqar-
titaagaluaruttaluunniit pisussaqan-
ngippat tassa sulilersarluta. Nalun-
nginniarlugu massa ajoqitut akis-
sarsiatta 500 ltr solarolie akilerner-
luunniit saperaa. Palaseqarfiullu
allaffiani tiimerpassuarniluunniit
sulisimagaluarutta akilernissaqara-
ta. — Pissutsit taamatut ittut iluar-
sineqartinnagit ajoqitut sulineq, a-
joqit ilaannut amerlanerusunut ka-
juminnarunnaaraluttuinnarpoq.
*
Aappaanut: Qulaani oqaatsigi-
sakka ajoqip inuttut atornerlugaaf-
figisaasa ilaannamininnguaraat.
Sulimi ajoqeqarpoq atorfimmin-
nut ima tunniussimatigisunik, ima-
lu ataqqinnitsigisunik suliffimmin-
nut ajunngitsuliorumanerinnarmik
tunuleqartitsinatik, suliffimmin-
nulli naalagarsiornermik pissute-
qartumik imminnut sulerulutsittar-
tunik. aatsaalli kingusinaartumik
takulersimallugu, sunaaffa sulisu-
lersornikkut tamakkua isumagine-
qarsinnaasut. Soorlu: sapaatini sia-
nertarnerit. Oqaluffiup kissarsuu-
taanik paarsinerit. Tussiaqattaar-
tussanik sungiusaasarnerit. Oqa-
luffiup eqqiluitsuunissaanut isu-
maginninnerit.
Tamakkua tamaasa ajoqip ukiut
qulit matumap siornatigut isumagi-
suuvaat saniatigut sumininngua-
mik akilerneqaatiginngilluinnarlu-
git. Aamma akissarsiniutigissallu-
git ittoortarpoq. Massa nalliuttor-
suit nalliukkiartuleraangata akun-
nerpassuit atorlugit tussiaqattaar-
tussanik sungiusaassarluni. Taa-
maakkaluartoq ukiut makkua tikil-
lugit ajoqi ilinniartitsisoq nunaqar-
fimmut angilaartumut illoqarfim-
mulluunniit ajoqeqareersumut ti-
kikkuni immikkut noqqaassutigisi-
manngikkuniuk ajoqitut tigune-
qartanngilaq. Nalunngilarpullu qa-
nga atuarfik ilagiillu avissaartitaa-
simanngikkallarmata ajoqi qanoq
peruluttarsimatigisoq nunaqarfim-
mit nunaqarfimmut allamut nuut-
sitaagaangami. Nutarterinerli pi-
lersinneqarmat soraarnerussutisiat
tunniunneqarsimanngillat. Pillaa-
titulli ajoqi, pingaartumik ajoqee-
raq, akissaateqarfiit minnersaan-
nut inissinneqarsimavoq ukiorpas-
suarni naammagittarluni inuussuti-
giniarsuarsimasaminnik. »Tassa-
gooq ilinniarnikitsuummat«.
Ukiunilu kingullerpaani llagiit
tungaatigut tunulliutitaajuarsima-
nerput taamaalilluni tunngavissa-
qalersinneqarpoq. Allani suliffinni
akissarsivigineqarsinnaasartut a-
kissarsiffiginagit ajoqip naamma-
gittarnermigut suliarisariaqartar-
magit akissarsissutiginagit. Aam-
ma nalunngilarput ajoqerpassuit u-
kiut makkua siuliinni sulisimasut,
taamatut sulerulunneq timikkut
mikinngitsumik qajannarsissutigi-
sarsimammassuk. — Oqaaseq una
uagut naammagiunnaarsimavar-
put:
»Ajoqiugavit tassa suliassat, ajo-
qit taamaattussaapput«!
Aappaatigut ajoqiusutsinnut
malugusunnarsisimagaluarpormi,
tassa ukiuni makkunani oqaluffiup
tungaatigut qanga suliarisarsima-
saraluavut, massakkut inummik
aalajangersimasumik inuttalerlugit
suliarineqartalermata. — Kisianni-
li, ajoqimut annerusumik pillua-
lernermik kinguneqarsimanngillat.
*
Pingajuanut: Ukiuni makkunani
angutinik utoqqarnik inoqarpoq u-
kiorpassuarni ajoqitut sulereersi-
masunik. Ajoqitut soraarnerussuti-
siatik inuussutigisinnaanginnamik-
kik utoqqalinersiaminnik, utoqqa-
linersiutiminnik qujamasuuteqar-
tunik unnersiuuteqartunik. Massa,
angutit taakkua annertoqisutigut
tunngaviliisuusimasut! — Ullumi
nunatta inuinut amerlanerpaanut,
inunnut atorfimmik angisuumik ti-
gumminnittorisatsinnut. Tamak-
kumi ilaqarput nunaqarfinnguani
ajoqinut, »ajoqeeqqanulluunniit«
ilinniarsimasunik atuartitaasima-
sunik. Tassa taamaapput taama-
nikkut inuusut tatigeqatigiinneru-
gallarmata, annoraavilu ullumernit
ipeqannginnerugallarmata, alissi-
manerilu ersarinnerugallarmata u-
paruartoruminarlutik!
Sulili tamakkua amiakkoqarput
suliunnaarsimasunik, aammalu su-
li sulisunik. — Kisiannili, tamak-
kua ilaannannilluuunniit tassa »I-
lagiit qullersaat Kalaallit Nunaa-
niittut« ilisarisaqarsinnaanngillat.
Atorfilittatik naluaat, miserra-
tigaat, nutaassalli atorfinikku-
maartussat, aatsaat inerpata isu-
mannaatsumik aaqqissuussinissa-
mut piffissaqarumapput. Taa-
maattumik suli periarfissaqarallar-
tilluta ilisaritinniarta qanoq ator-
f issaqartinneqartigisugut!
Qularinngivippara ajoqit nutaa-
mik ilinniartitaasimasut sulileru-
nik, suliassaminnut ima tamakkiiti-
gisumik ilinniartitaasimassanngit-
sut, sumininnguamilluunniit kutsi-
massuteqaratik suliassaminnut ti-
gusiumaartut. — Taakkua ilaqaru-
maarsimapput inummik suliassa-
nik tamakkuninnga paasisimannin-
ngitsunik aperisassaarutiinnartu-
nik. Tamanna uagut aqqutigereer-
simavarput ilinniaqqissaarsiman-
ngitsugut. — Orninneqarumaartoq
tassaassaaq ajoqi utoqqaq suliassa-
nut ilikkarneq. Kisiannili, ukiut nu-
taat piumasarisaatut ilinniarsiman-
nginnami kasiiligaq!
*
Naqqaniit iluarsartuussineqas-
sappat, nutaasumillu aaqqissuussi-
neqassappat atorfissaqartinneqan-
nginnerput takoreertariaqarpar-
put. ukiorpassuarni piorsaasima-
nerput, perorsaasimanerpullu ini-
mi sanittut sanikkatut ililluni igin-
neqarumaarpoq. — Naak tamak-
kua ilungersorluta sulisimanitta ki-
ngunerinik unnersiutiginnittussat?
Periarfissaq atorluartariaqaler-
parput Kalaallit Nunaanni ajoqiu-
sugut tamatta! — Siooragisaria-
qanngilarput ajoqitut sulinerput u-
nitsikkaluarutsigu. Atorfiunngilaq
saniatigut-una inuussutissarsiut i-
matut nalilerneqarluni oqaatsigine-
qartoq »bierhverv«, qanqa Inuit
siulivut narrullutik imatut oqartar-
put »Kina taamaattorsuarmik ni-
ngaartaarusummat«. Ikiortissa-
minnik ningaartaarumasarput.
Aamma uagut inuuniarnitsinnut i-
kiortissatsinnik ilinniagaqarsimal-
luta atorfinisssimavugut atorfivigi-
sassatsinnik. — Taamaattumik ka-
jumissaarutigiinnarnagu aalaja-
ngiunniartigut ulloq juulip aallaq-
qaataa 1984 aallarnerfigalugu ajo-
qitut sulinerput unitsissagipput.
Ikinngutinnersumik
inuulluaqqusillunga.
David Gabrielsen.
ATUAGACtDLIUTIT
NR. 18 1984 37