Atuagagdliutit - 31.10.1984, Page 30

Oqallinneq • Debat
Ilinniagaqartut
Akinut iluarsiis-
summik tunitigut
Danmarkimi kalaallit ilinniagaqartut kattuffiannit
DKIK-mit namminersornerullutik oqartussanut
allakkat ammasut
Augustimi 1981-imiit sulinermik
inuutissarsiuteqartut akissarsiaat
akillu 44%-it missaannik qaffassi-
mapput.
Pissutaasut tassaapput akit
aqunneqannginnerat minnerun-
ngitsumillu akitsuutisiaq nunatsin-
ni atuutinneqarmat. Ilinniagaqar-
tut namminneq aquttut eqqaas-
sanngikkaanni.
Tamanna isumaqarpoq ilinnia-
gartut inuussutissaat 44%-it mis-
saannik ikileriarsimasut imaluun-
niit kinguariarsimasut. Danmarki-
mi qallunaat ilinniaqatitta inuussu-
tissaat ukiut tamaasa akitsuuserne-
qartarput. Taamaattoq qallunaat
naalakkersuisuisa piaaralugit ap-
pasitsikkaluaraat ullumikkut ilin-
niarsimasunik atorfissaqartitsineq
annikillisimammat. Aug. 1984-imi
qaammammut 3627,- kr-inut iluar-
sineqarsimapput.
Danmarkimi kalaallit ilinniaga-
qartut inuussutissaat ulloq manna
tikillugu 2660,- kr-iupput.
Aningaasat nalikilliartornerisi-
gut allatigullu ileqqaarfigineqartar-
nitsigut ulloq manna tikillugu ani-
ngaasatigut annaasimasagut qaam-
maammut 1000,- kr-it missaanniip-
put, aningaasarsiaminigut august
1981-imitut naleqaannarmata, taa-
maattumik januarimi 3600,- kr-
inut iluarsiivigineqartariaqaraluar-
pugut.
Taakku annaasimavagut sulisar-
tutut pisinnaatitaaffeqannginnatta
akitsuutisiaqartinneqarnatalu.
Danmakimi illumut akiliut aggu-
aqatigiissillugu akissarsiap 18%-
eraa. Ilinniagaqartunut 30%-iu-
voq, sulilu alliartorluni, qanittuk-
kut suli 30-50%-inut qaffanniarne-
qalerpoq.
Erseqqissartariaqarpoq qinnuu-
loornianngitsugut. Unaavorli ilu-
ngersuutigisarput: ilinniarnitta pi-
aartumik naammassinissaanut
naammaginartunik atuagaqartin-
De uddannelsessøgende:
Lad os få dyr-
tidsregulering
Åbent brev fra landsstyret til landstingsmedlemmerne
fra de grønlandske uddannelsessøgendes
sammenslutning DKIK
Siden august 1981 er lønmodtager-
lønningerne og priserne steget med
ca. 44 procent, fordi lønmodtager-
ne får dyrtidsregulering og der er in-
gen priskontrol i Grønland. Det
medfører automatisk en kraftig in-
flation, som går ud over den del af
borgerne, som ikke får regulering,
nemlig de selvadministrerende ud-
dannelsessøgende.
Vore danske kolleger, som mod-
tager statens uddannelsesstøtte, får
løbende regulering af deres uddan-
nelsesstøtte og lånegrænse, der i
dag er på 3.627,- kroner på trods af,
at den holdes kunstigt lavt på grund
af ringe efterspørgsel af uddannede
i Danmark.
Vi får 2.660,- kroner pr. måned,
og har fået udbetalt det samme si-
den august 1981. I denne periode
har inflationen i Danmark og ned-
skæringerne mindsket vores støtte
med ca. 1.000,- krone r.
Hvis vi skal opretholde vores ek-
sistensgrundlag som pr. august
1981, må vi reguleres op til mindst
3.600,- kroner pr. januar 1985. En
gennemsnitslønmodtager i Dan-
mark betaler 18 procent af sin ind-
komst til husleje. Vi bruger over 30
procent. Og den stiger endnu med
yderligere 30-50 procent for kolleg-
ieværelser.
Ifølge landsstyret skal EF-penge-
ne bruges til erhvervsudvikling.
Uddannelse er også erhvervsudvi-
kling.
Det må understreges, at vi ikke
nasser, men k + mper for at få rime-
lige vilkår og muligheder for at gen-
nemføre uddannelsen. Når vi kom-
mer tilbage skal vi nok i kraft af vo-
res uddannelse betale tilbage til det
grønlandske samfund.
Det grønlandske samfund har
akut brug for uddannede folk.
Det er en investering, som skal
vedligeholdes.
Giv os den rettighed, som I be-
tragter som en selvfølge.
Nemlig dyrtidsregulering.
neqarnissarput. Inuiaqatigiinnut
ungasissoq eqqarsaatigalugu aki-
soorujussuusinnaavoq ullumikkut
ilinniagaqartut atugaat iluarsiivigi-
neqanngippata. Ilinniarnerup sivit-
sorneqartarnera akissaatikinner-
mik peqquteqartartoq allanngor-
tinneqanngippat. Ilinniarneq sivit-
sorneqaraangat inuiaqatigiit ta-
manna aamma akilertarmassuk.
Namminersornerullutik Oqar-
tussaniit tusatsiakkat tunngaviga-
lugit landskassip EF-imiilli aalisar-
titsinermi aningaasat isertinneqar-
tut inuutissarsiutinik siuarsaaner-
mut atorneqarnissaat pilersaaruti-
gineqarpoq... Ilinniartitaaneq affl-
ma inuutissarsiutinik siuarsaaneru-
voq! Inuiaqatigiit kalaallit piaartu-
mik ilinniarsimasunik pisariaqar-
titsipput. Pisariaqartitsineq taanna
timitalerneqassappat naalakkersui-
sut qulaani taaneqartut iluarsiivigi-
sariaqarpaat.
Kalaallisut ilinniarti-
taanerusariaqarpugut
Qallunaat kalaallisut ilikkagaqalaareersimasut sapaatit
akunnerini pingasuni pimoorullugu kalaallisut Knud
Rasmussenip Højskoleani Sisimiuniittumi
pikkorissartitaasimasut 24-it oqaaseqaataat
Peqataasut illoqarfinnit atorfinnil-
lu inuuniutigisanit assigiinngisi-
taartuneersuupput, assigiinngisi-
taaqisunillu tunuliaqutaqarlutik.
Peqataasugut pingaartillugu ataa-
siussutigisarput tassaavoq tamatta
assut kissaatigigatsigu kalaallit
oqaasiinik ilinniarnissarput, aam-
malu pingaartillugu kalaallit oqaa-
siinik qaatuusimasaqalaareersi-
massasugut.
Maani kursusernermi peqataasut
agguaqatigiissillugu ukiuni arfi-
neq-marlunni Kalaallit Nunaanni
atuuffeqarsimasuupput, tassaane-
rullutillu qallunaat aggersitat, aam-
ma qallunaat maani nunaqavissu-
tut naatsorsuunneqalersimasut, —
kiisalu kalaallit ilaatigut sivisoorsu-
armik Danmarkimeereersimaner-
mikkut oqaatsiminnik puiguivillu-
tilluunniit puiguingajassimasut.
Inuit tamakkua taakkuupput
ilinniartinneqarnissaminnut peri-
arfissakitsuararsuit. Kalaallit
oqaasiinik ilinniartitsiniarnermi
neqeroorutit amerlanersaat aallar-
terlaanut naatsorsuussaasarput.
Danmarkimiit aggersillugit suliar-
tortinniakkat amerlaqisut atorfi-
ninnissaminnut atatillugu kalaalli-
sut ilinniarnissaminnut periarfissa-
qartinneqartarput, ikittuinnanngu-
illu atorfinittitaanermik ukiuani si-
ullermi kalaallisut atuartinneqar-
tarput. Taakkua saniatigut illoqar-
finni amerlanerpaani unnukkut a-
tuartitsinerup iluani kalaallit oqaa-
siinik ilinniartitsinermik neqeroo-
ruteqartarpoq.
HF-imi oqaatsinik allanertanik
ilinniartitsineq ikittuinnarnut peri-
arfissaqartitsivoq. Illoqarfinni
amerlanerpaani atuaqatigiikkuu-
taartunik pilersitsisoqarsinnaan-
ngilaq atuartitsisunik ilinniarluar-
simasunik pissaaleqineq pissutiga-
lugu.
Misilittakkatigut paasinarpoq
sulisut aggersitat agguaqatigiissil-
lugu ukiup aappaata qeqqani Ka-
laallit Nunaanniittartut. Taama ni-
kerartiginerujussuup kinguneraa
aggersitanik atorfinitsitsisarnermi
aningaasartuutinut annertungaar-
tunut naleqqiullugu inuiaqatigiit
imatorsuaq pissarsiaqaateqartann-
gitsut.
Taamaattumik kursusimut peqa-
taasut akornanni nalinginnaasu-
mik isuma unaavoq kalaallit oqaa-
siinik pisinnaareersunut atuartitsi-
neq ullumikkut ingerlanneqarner-
mit pingaartinneqarnerulluni aal-
lunneqartariaqartoq. Taamaalior-
nikkut qallunaat maani nunaqavis-
sut periarfissaqarluassammata pi-
moorussamik kalaallit oqaasiinik
ilinniarnissamut. Isumaqarput ma-
lillugu taamaaliorneq sulisut ataa-
siakkaat suliaanni iluaqutaassaaq,
inuiaqatigiit sullinneqarneranni.
Kalaallit oqaasiinik pisinnaalaa-
reersunut atuartitsinerup aamma
iluaqusigassarai kalaallit »puiguk-
kat«, taakkuusut sumik arlaannik
patsiseqarlutik oqaatsiminnik pui-
guisimasut.
Periarfissaq ataasiinnatuaq
maanna atuuttoq tassa Knud Ras-
mussenip Højskoliani sapaatip
akunnerinik pingasunik sivisussusi-
limmik kursusertitsisarnerit, man-
na tikillugu ukiumut ataasiaannar-
lutik pisartut.
Kursusip soqutigineqarnera an-
nertoqaaq, ajoraluartumilli soquti-
ginnittut ilarpassui suliffimminnit
freersinnaanatilluunniit peqataa-
nissaminnut aningaasatigut matus-
sutissinneqarsinnaanngillat.
Taamaattumik Landstyri kom-
munillu kaammattorumavagut a-
jornartorsiutit apeqqutillu pineqar-
tut oqallisigeqqullugit, sulissuti-
geqqullugulu siunissami periarfis-
sat pitsaanerulersinniaqqullugit ka-
laallit oqaasiinik pisinnaalaareer-
sunut atuartitsinermi peqataaniar-
tut eqqarsaatigalugit, ilaatigut illo-
qarfikkuutaartumik aamma soorlu
maannakkut Knud Rasmussenip
Højskoliani ingerlasup assinganik.
Knud Rasmussenip
Højskoliani,
kalaallit oqaasiinik
ilinniaqatigiit
Sisimiuni, oktoberimi 1984
30 NR. 44 1984
ATUAGAGDLIUTiT