Atuagagdliutit - 04.06.1986, Side 5

HR. 23 1986
ATU AGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
5
Kalaallit sooq-una
atuarumajunnaartut
411. Ulloriannguaq Kristiansen
Vumoornerluni allattaasitaaq tamatumunnga
Pisuutinneqartarmanngooq? lmaluunniit uagut
kalaallit ima qalliinnarsiortigilersimanerpugut TV
Yideollu isigigutsigik naammagalugit, uffa
Paasillannguarnagit?
^Peqqut qulequtsiussaq namminis-
sarsiunngitsuni sumiginnagas-
saanngilaq. Inuit inuiaqatigiillu
P*ssusiinik misissuisartunut pimoo-
rullugu sammisassaqqikkunarpoq.
Inuk soorlu imminut misissor-
(Uartu$saasoq taamattaaq inuiaqa-
*'8i>t imminnut misissortuartus-
saapput. Sooq?
Tassa tamanna pisariaqarmat i-
^nnut inuiaqatigiinnullu inger-
*aatsimit katataajumanngitsunut.
Nuummi peqatigiiffik »Kalaalli-
Oqaatsivut« upernaarmanna i-
‘aasortaminik unnussioqatigiissit-
Slnimat oqalugiartut ilaat malugi-
saminik uparuaavoq qarsupiinna-
Sassaanngitsumik. Taassuma uki-
°rPassuanngortuni aaqqissuisuuf-
‘■gaa atuagassiaq ullumikkut nu-
aatsinni asseqanngitsoq »Kalåleq«
vKalaaleq).
Tupinnanngitsumik ajuusaaruti-
Salugu oqaluttuaraa »Kalåleq« pi-
Slarineqartarunnaariartortoq, isu-
Ellumikkut inuuniarneq tamat a-
*aatsimut isigalugu iluarsisariaqar-
*°rpassuaqaraluarpoq soorunami-
aasiit imaliallaannaq anguneqar-
S|nnaanngitsunik. Taamaakkalu-
artorli ussernartorsiornanngit-
suunngilaq inuttut misigissutsit
•unngavigalugit ullumikkut sulisar-
toqarnermi pissutsit ilamininnguat
uParualaassagaanni.
Pingaartumik ukiunik arlalissu-
afnik angusaqarsimasut tusartarlu-
8't anertunerusumilli qanoq iliuu-
Seqarfigineqanngitsut takusarlugit
tusartarlugillu isumalioqqusersor-
narluni. Nalunngilarput suulluun-
Piit pingaartumillu inatsisiliuussi-
Pikkut aaqqiivineqartarmata, taa-
JPaattumillu ajornartorsiutit ima-
’Punniit isornartorsiorneqarsin-
aaasut uparuartoruminarsinnaa-
sarlutik, aammali imaattoqartarlu-
ni inatsisiliuussingikkaluarluni
aaqqiisoqartarluni.
Eqqarsaatigiuartarsimavakka u-
£'uni kingullerni sulisartoqarnik-
kut pissutsit. Eqqarsaatigileraa-
n8akkillu taakku akornanni ukior-
Passuarni sulisimasut aserorsarsi-
^aqalutik nungullartuuinnikuu-
^artut suliffitsik qimakkaangamik-
*u- Utoqqalinerminni periarfissa-
tuaat tassaasarmata utoqqalinersi-
ut't. taamaalillutillu aningaasan-
n8Uamik sipaarniarujussuarsi-
^anngikkangamik allanik taperta-
r’sinnaasannguaminnik periarfis-
^aqassanatik. Taamatuttaaq ipput
a'kkulluunniit asersuutitut ukiuni
V.'Pi sulisimangunik taakkualuun-
n,'t ataani sulereersimangunik pi-
agaartumik suliffimmi ataatsimi
u*isirnasoq soorluuna feriartinne-
^artassangaluartoq suliffimminiit,
maqarnerarporlu atuagassiap ilaa-
tigut allattaasitaamik naqitaasaler-
nera killigalugu taamaalisoq.
Pisiarineqannginnerulernera ilu-
moorpoq, uppernarsaatissaqar-
poq. Taamaattumik apererusun-
narpoq allattaasitaaq ilumut (kisi-
mi) pisuutitassaanersoq.
Atuagassiammi taassuma imaasa
amerlanersaat allattaasitoqqanik
allagaapput naqitigaallutillu. Aam-
ma saqqaa tamatigungajak naqi-
taasarpoq allattaasitoqaq atorlugu,
imaasa tassani nalunaarsorneqar-
nerat qassiitigut, tamatiguunngit-
sorli, allattaasitaamik naqitaasar-
luni. Taanna takuinnariarlugu
qupperneri allat takullannguarna-
git ilumut pilerinarunnaarsinnaa-
nerluni? Ilumut qarsupinneq taama
atsigisinnaanerpa? Naak tamakku
kalaaliussutsimik pingaartitsine-
rartartorpassuit? Keermiaasiit im-
maqa »qanermik sinaannaatigut«
taamaattut, timitaliineq ajortut?
sulinermik inuutissarsiutillit kat-
tuffiata suleqataaneratigut? Qa-
normitaavami tuppallernartartigis-
sagaluarpa taamatut pineqarsin-
naasunut, tassami takuneqarsin-
naalissangaluarmat inuiaqatinit
suusupagineqarsimanani qujaniar-
figineqarlunili. Taamaaliorsinnaa-
lerneruttaaq kingunerisalissagalu-
armagu suliffinni aalajaatsuuneq
ataqqinninnerlu. Aammalu eqqar-
saatigisarsimavara anersa Danmar-
kimisut iliornikkut iluarsissuteqa-
laartoqarsinnaangaluarnersoq,
soorlu naalisakkamik taaguuteqar-
toq A.T.P.-ip assinganik. Taama-
tullu iliussagaanni imatut iliorto-
qartarsimavoq: Sulisartoq ani-
ngaasarsiaasigut imatut malunnaa-
tilissuunngitsumik akissarsiaanit i-
lanngaaffigilaartarlugu. Tamanna-
lu sunniuteqangaarunarani — ani-
ngaasarsianut annertunerusumik
millisaataasussaanani.
Ulluni qaninnerusuni tusarpar-
put sulisartut radiortaalersut — ta-
mannalu ajoriffissaqartinngilara,
kisianni soorluuna pitsaanerussa-
galuartorluunniit KNR-ip aamma-
lu kultureqarnermut, atuartitaa-
nermut ilageeqarnermullu pisorta-
qarfiup ingerlakkuniuk? Aammalu
taakkua suleqatigiinnerisigut im-
maqa aningaasartuutit minnerusin-
naangaluartut?
Eqqarsartariaqalerpoq pissutsit
iluarsaateqqissallugit inuiaqatigiit
aningaasaatai kisiisa isumallutigi-
neqarsinnaajunnaarput; amigarto-
rujussuanngulereerput — akileraa-
rutit ima qaffatsigilereerput sulilu
qaffakkiartorlutik. Taamaattumik
sulinermik inuutissarsiutilik kina-
luunniit sipaarniarsinnaajunnaa-
Kalaallisut naqitikkanik atuaru-
matuneq ukiorpaalunnguleqisuni
kinguariartorpoq. Tamanna ara-
jutsisimaneqarunanngilaq, patsi-
saasorlu ataasiinnaasorinanngilaq.
Patsiserpassuugunarput. Soorlu
suut?
Kalaallit qallunaatuttaaq atuar-
sinnaasut amerliartorasuarput uki-
ut kingulliit 20-30-t ingerlaneranni,
atuagarpassuillu qallunaatuut assi-
giinngitsut ukiut tamakkua ingerla-
neranni nunatsinni aamma saqqu-
milaaleqaat, kalaallisulli naqitik-
kat saqqummersartut amerliartor-
nikinnerullutik, qinertuaagassarta-
kinnerullutik.
Ukiut kingulliit ingerlaneranni
sarsakataalersut ilagaat TV, Vi-
deollu aamma saqqummipallaqaat,
nunaqarfinnut innaallagiaqarfiu-
sunut allaat siaruapallallutik, ta-
makkulu tamarmik akisoqaat, ima-
li alutorineqartigipput inuit, pin-
ngitsooratik akiligassaminnut ani-
ngaasanik amikkisaartuartuusori-
nartut, allaat tamakkuninnga pigi-
saqarlerlutik, immaqa kittaartu-
mik akilersugassaminnik?
Patsisaasinnaasut allat immaqa
aamma taaneqarsinnaagaluartut
tamakku kisiisa tikkuarallartigik,
misinnarnerpaagunarlutillu inuit
pissusiisa allanngornerinut sunniu-
teqarnerpaagunarmata.
Allattaasitaaq atulersitaavoq u-
kiut qulit missiliorlugit matuma si-
ornatigulli meeqqat inuusuttullu
ineriartortut pillugit, kalaallisut o-
qaatsiminnut allattaaseqaleqqullu-
git pisoqqamit ilikkaruminarneru-
sumik, tamatumanilu siunertatut
neriuutigineqartoq unaavoq ka-
lerpoq aningaasat naleerukkaluttu-
innarmata, pingaartumillu arla-
linnguanik meerallit nammineerlu-
tik sipaarniaasaarnerat ajornartor-
siutaasarunaqaluni. Ineqarneq, ki-
assarneq inuuniarnermilu pisaria-
qartitat ullumikkut taama akitsori-
artortigitillugit.
Taamaattumik isumaqartuarpu-
nga inuiaqataasutut pisussaaqataa-
nerput tunngavigalugu ippigisat-
sinnut nipiguttaaq annittassagivut,
naqisimaneqannginnatta pissutsit
iluaagisavut ingerlalersorigaangat-
sigit uparuartariaqarmata.
Inatsit aaqqereerpoq. Pissarsia-
kinnerinngooq 6 %-i, aningaasaris-
saarnerinngooq 60-70 %-i — ila su-
sut-uku? Taamaattumik uteqqiivu-
nga sulinermik inuutissarsiutillit pi-
niartullumi angallateerarsortut a-
tungaat misissuivigineqarniarlik,
salloqittaasuusiariunnaarlugit. Qi-
lerniusamaartummi amerligaluttu-
innarput, aningaasarsiarsuarnik —
qinersisitik puigorlugit.
Naggataatigut ullumikkut naala-
gaaffiup suliffiutaani taama ukior-
passuarni sulisimasut qullersaasu-
nit nakkutigineqanngippallaarne-
rat namminersornerulernerup na-
laani akuersaarneqarsinnaanngi-
laq. Ilami imaattariaqanngilaq uki-
orpassuarni ingerlaannartumik su-
liffimmi ataatsimi sulisimasut sia-
nigineqangittutut illutik. Neriuuti-
gisigu siunissami sulisitsisut sulisu-
tik tamatumuunakkuttaaq nakku-
tiginerulissagaat, ajunngitsumik
nalunaarsuilluarnikkut, ukiunim-
mi tamakkunannga sulinerminni
angusisartut ukiut tamaasa pisan-
ngimmata.
Karl Siegstad, Aasiaat.
laallisut oqaatsiminnik ilinniarne-
rannut iluaqutaassasoq.
Iluaqutaasimannginnerlunili?
Taassuminnga ilinniartitsisussat
sulinerat ilumut suli kinguneqarsi-
manngila inerititaqarsimananilu?
Tamanna pissutaanerlunissaaq ua-
gut kalaallit kalaalllisut atuagassia-
nik assigiinngitsunik tunulliussiar-
tuinnarnitsinnut?
Uffali atuagassavut tamakku ar-
riikkaluamik amerliartortut.
Ilumut orninnerparput ukioq ka-
laallisut oqaatsitsinnik pigisaaruf-
fissarput?
Taama pisoqassappat pisuusus-
sat tassa uagut kalaallit. Taamat-
taaq uagut kalaallit pisussaavugut
taama pisoqatsaaliuinissamut. Al-
Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Pe-
qatigiiffianni (DGA) ilaasortat pik-
korilluinnartuupput. Maannalu tu-
saatertik Sulisitsut allanngortissi-
mavaat, naak siornatigut naqiti-
gaaraannartut isikkoqartaraluar-
toq. Ullumikkullu taanna A/G-mi
Sermitsiamilu immikkoortortatut
ilannguttalersimavaat. Ilusialu i-
summersuerpalaartunngorluni al-
lanngorsimangaarami aviisinut i-
lannguttakkatut allatut Atuisoq-
tut ipajaaiersimavorluunniit. Ilu-
mut kakkattunuku.
Aviisimulli ilanngussaq Sulisitsisut
atuaraanni eqqaamasariaqarpoq
taanna soqutigisaqaqatigiit soquti-
gisatik tunngavigalugit tusaatigim-
massuk. Aaqqissuunneqarsimallu-
nilu aningaasalersorneqartoq
DGA-mit. Taamaattumillu tupin-
nanngilluinnarpoq ilaasortamik so-
qutigisaat isumaginiarmatigit — il-
luinnaasiunngitsuunerarneqarsin-
naanngilarli.
Aammattaaq torrallataalluinar-
poq Sulitsisut normuat taanna A/G
Sermitsiarlu aqqutigalugit nuna-
mut tamarmut siaruartinneqarmat
GTO-p illoqarnermullu tunngasut
Namminersornerullutik Oqartus-
sanit tiguneqarnissaat pillugut inat-
sisissat Inatsisartunit oqaluuserine-
qaraluttualersullu. Normumilu tas-
sani pingaarluinnartillugu sammi-
neqarpoq GTO-p (tassa sanaartor-
nermut oqartussaasoqarfiup) ato-
runnaarsinneqarnissaa.
DGA-p siulittaasuata Kaj
Schmidtip oqaloqatigineqarluni i-
laatigut siulittuutigaa sanaartor-
nermut oqartussaasoqarfiup suli-
aasa ilarpaalui namminersortunit
tiguneqarsinnaassasut. Kommune-
ingeniørillu siulittaasuata Erik
Vagn Hansenip allaaserisami alla-
mi siulittuutigaa suliffeqarfiit siun-
nersuisarfiusut sanaartornermut
lanik ikiortissaqanngilagut, ikior-
tissarsiortussaanatalu.
Oqaatsivut pillugit qanorluun-
niit ittumik pisoqassappat apeqqu-
taasutuaasut tassa — uagut kalaal-
lit nammineq! Ataavassappata ua-
gut tamanna pisussaaffigaarput,
allat pinnatik. Tammassappata ua-
gut nammineq akisussaaffigissa-
varput, allat pinnatik.
Atatinnissaannullu atortussatta
pingaarnerpaat ilagaat allattaase-
qarnerput. Allanneq oqalunnerlu
oqaatsinik atatitsisussaapput.
Inuiattullu oqaaserisat atorlugit
atuakkiat atuagassiallu taakku-
nunnga tapertaasussaapput.
Apeqqutaaginnarpoq taama piu-
massuseqarnersugut.
tunngasut tamaasa tigusinnaassa-
gaat. Allaaserisat marluk taakku
tamarmik politikkerniakujungaar-
mata matumuuna oqaaseqarfigis-
sanngilakka. Taamaattorli oqaati-
gissavara suliassat siunissami Nam-
minersornerullutik Oqartussanut,
kommuninut namminersortunullu
agguataarneqarnissaat suli aalaja-
ngersarneqarsimanngimmat. Aam-
malumi tupiginiaannagassaanngi-
laq angutit marluk taakkua anguni-
akkatik piffissaq iluatsillugu Suli-
sitsisutigut saqqummiunniarmati-
git.
Sulisitsisunili allaaserisat pi-
ngaarnersaanni ilimagineqarpoq
»kalaallit akileraartartut namma-
gasseqqinneqarniannguatsiarput.
Nammagassaq GTO-mik atilik«.
Paasinerluineq tassani pineqartoq
uanga arlaleriarlunga pinngitsoor-
tinniartereersimagaluarpara.
GTO-p tiguneqarnera aningaasati-
gut artorsiisuunavianngilaq. —
GTO 1980-imiilli imminut aningaa-
satigut nammassinnaasimavoq. I-
maappoq GTO-p aningaasartuutai
tamarmik GTO-p nammineq iserti-
taasigut matussutissinneqartarput.
GTO-p suliffeqarfiutai periarfis-
saqartorujussuupput sulilu anner-
tunerusumik isertitsissutaalersin-
naallutik. Periarfissalli tamakkua
GTO-p naalagaaffimmiikkallartil-
luni iluaqutiginiarsinnaanngilai. I-
luanaarniutitulli ingerlatsisarneq
eqqarsaatigissagaanni tamakkua
Namminersornerullutik Oqartus-
sat tigusinerisa kingornatigut ilua-
qutiginiarneqarnerulersinnaalluar-
put. Assersuutitut taaneqarsin-
naapput GTO-p amutsiviutaasa,
nalunaarasuartaaserisoqarfiup,
nukissamik pilersuinerup, nunqar-
finni aqutsinerup il.il. piorsarne-
qarlutillu suli annerusumik iluaqu-
tigineqalersinnaanerat.
Grønlands Skibs- og Entreprenørværksted Aps
Telefon 2 22 52
Store vogne

»21818«
Døgnvagt
minitransport
Tjenestemand-iunngitsut
ajunngitsussaqartinneqalerlit
[Jkiorpanni sulisartut allallu sulinermik inuutissarsiuteqarsimasut tjenestemand-
iunngitsut ajunngitsussaqartinneqalerlit
GTO niuerfittut
ingerlanneqarpoq
All. Gunnar P. Rosendahl, GTO