Atuagagdliutit - 23.07.1986, Side 12

12
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
NR. 30 1986
Aapakorneq
»Qilammiorsuit inunnguanik asanneqqusigaluaqaat«
Allattoq: THOMAS EFRAIMSEN (Immikkoortoq 2)
Niuertoq Kangaamiuniikkunnaar-
luni Maniitsumut nuuttoq ukiut si-
ulliit pakatseqaaq arfanngitsuuik-
kami. Patsisiginiarsimavaalu Ma-
niitsup eqqaa ikkarloqarpallaarlu-
nilu qeqertaaluttuallaaqimmat ar-
fanniarfissatut piukkunnarpian-
ngitsoq. Aammamigooq kalaalli-
nik sulisussaasuarnermik, anguar-
tissanik nasittussanillu — paase-
reersimagamikku arfanniartuuga-
luarunik aqqunartitersinnaallutik
ilnqiannguutigisinnaasaminnik,
qajaannarsorunilli taamaalisinnaa-
natik.
Niuertup arfannissani kisiat pi-
ngaalermagu maniitsormiut eqqaa-
miuilu nioqqutissanik amikkisaa-
lerput, peqatigitillugulu anersaak-
kut nakussassarneerukkiartorlu-
tik. Kalaallit Handelimut tunisarta-
gaat ikiliartorput, qallunaamernil-
lu Handelip uninngasuutai nungo-
raannalivillutik.
Taamaattumik akiitsortitsineq a-
tugaangaalermat ukioq 1783 niuer-
toq soraarsinneqarpoq. Taavalu
1794-ip tungaanut angutit paarla-
kaattut sisamat niuertunngortara-
luarput soraarsiaarneqartarlutilli
naatsorsuutiluttarmata aammalu i-
laatigut kalaallinut peqqarniippal-
laartaqimmata.
Niels Hveyssel
Maniitsup niuertoqarfiani palase-
qarfianilu ingerlatsiniarnerugaluaq
isumaasoq ilimagisaasorlu unioru-
jussuarlugit pilerpoq. Ilorraallu
tungaanut aaqqeriarnissaat ilima-
narunnaariaannarpoq ukioq 1782
Bendt Olrik Kujataanut inspektø-
rinngortinneqarmat. Angut kalaal-
linik tatigisaqanngivissoq.
Qallunaat Maniitsup eqqaani i-
ngerlatsiniarnerminni ajornartorsi-
uleruttorfianni ukioq 1784 Maniit-
sumut palasinngortitaavoq Niels
Hveyssel; palasissavittut ilinniaga-
qarsimasoq, ukiullu Europap avan-
naani nutarterileruttorfiit naleror-
lugit ilinniarsimasuugami pisoqale-
risunik nakerisaqanngivissoq, ilaa-
tigut qatanngutigiinnianik. Taa-
maattumik pisussaaffippiamisut
aalajangiussimavaa »ivikkat ta-
kalaali.it nunaanni aatsitassarsiornkq aatsitassanillu nassaat
MINEDRIFT OG MINERALFUND I GRØNLAND
•GRØNLANDS GEOLOGISKT UNDERSØGELSE •
Nunatsinni ujarassiuutut misissuiffiup saqqumersippaa nunatla as-
singa qalipaatigissaaqisoq taaguuserlugu: Minedrift og mineral-
fund i Grønland. Nunap assinga angissuseqarpoq 70 x 100 cm-inik
kalaallisut qallunaatullu oqaasertaqarluni takutinneqariutillu nu-
natta ujaqqanik sananeqaatai. Ilanngunneqarputtaaq nassaarfiu-
sut, aatsitassanik pinersaasiassanillu nassaat qangalu piiaalersima-
neq.
Nunap assinga nassiunnera ilanngunnagu 25 kruuneqarpoq pini-
arneqarsinnaallunilu uunga: Grønlands Geologiske Undersøgelse,
Øster Voldgade 10, 1350 København,K.
GGU har udgivet en smuk plakat, et farvestrålende grønlandskort
med titlen: Minedrift og mineralfund i Grønland. Plakaten måler 70
x 100 cm og er udarbejdet med grønlandsk/dansk tekst og viser de
vigtigste geologiske formationer. Korte bringer også oplysninger
om lokalitet, råstof, mineral-og smykkestensfund og produktions-
år.
Kortet kan fås for 25 kr. -excl. forsendelse — hos Grønlands Geo-
logiske Undersøgelse, Øster Voldgade 10, 1350 København, K.
makku narsaammi iluaqutissarta-
qaratik naasartut killorneqarnis-
saat«.
Ukiulli siulliit Maniitsumiiffini
ajornartorsiuteqarfigeqai.
Inuugami kikkuugaluanulluun-
niit qanilaartoq qallunaaqatiminit
iluarineqarpiarneq ajorpoq. Ins-
pektør Olrikillumi aamma taama-
torpiaq pigamiuk illulutsittorujus-
suuaa. Kiisalu kalaallit oqaasii ilik-
kavissimannginnamigik anersaak-
kut sullissiniarnera paamaaqaaq.
Ajornartorsiuleruttorfimminili
ikiortissarsiarilluarpaa Berthel La-
ersenip ernerisa ilaat ajoqi Frederik
Berthelsen — Naparutaq. Taa-
maattumik Maniitsumiitinniarsa-
riinnartarpaa annertoqqutiginias-
sagamiuk, massa pissutsit ajorse-
ruttorfiini eqqaamiuminnut, pi-
ngaartumillu kangerlussuatsaarmi-
unut, ornigisikulaarnerusimasuu-
guniuk immaqa palaseqarfimmini
ajornartorsiutikinnerulersinnaaga-
luarluni.
Arlalinnik nuliaqartarneq
Taamanikkut Maniitsup palaseqar-
fiani ilagiissut inuit 298-iusimap-
put, palasip allanneratuut tamar-
mik kuisimasuusut.
Niels Hveysselip palasitut assor-
tugaasa pingaarnersaraat angutit
arlalinnik nuliaqartarnerat. Taan-
naavorlu aapakulernermut ilaati-
gut patsisaasoq.
Angut arlalinnik nulialik kuisit-
tussanngoraangamiuk nalorniler-
sarpoq nuliaasa arlaat kinarleq kui-
seqataatittassanerlugu. Kuisereer-
lugulu katitinnialeraangamiuk na-
SY&STKEK
AMAGERGARN
BØRSTET ULD
CAMILLA
MØNSTRE
DAN HOOKS
ETOILE
FLANNEL
GARNVINDER
HELÅRSGARN
INTARSIASLÆDER
KNAPPER
LANECOTTA
MÅLEBÅND
NATURGARN
OPSPRÆTTER-
KNIVE
POPLIN
RÅSILKE
STRIKKEMASKINER
THAI-SILKE
ULDKARTERE
VELOUR
ZIG ZAG SAKSE
SENDES OVERALT
SY&STRIK
Box 16.3900 Nuuk
Telefon 2 40 96
lornilersarlunissaaq arnaq sorleq
sakramentip pilluaqqussutaanik
nulianngortutut nunaqqatigiinnut
nalunaarutigissanerlugu.
Nalornissutigisartakkani tamak-
ku qullersarisaminut apeqqutigiga-
luarpai akineqarlunili kuisiman-
ngitsuunermiit kuisimasunngoriar-
tulernermut ukiuni ikaarsaarfiusu-
ni katititsinissaq pivallaarnagu kui-
sitsinissaq aallunnerusariaqaraa.
Kuisimasummi katikkumasuniit a-
merlanerusarput, pissutigalugu ku-
isimasunngorsimagunik aatsaat
naalagiaqataasinnaanngortara-
mik.
Taamatut peqqusaanertik ajo-
qersuiartortitat nunatsinneereersut
isumaqatigerpianngikkaluarlugu
maleruaannarpaat, nalunnginna-
mikku akerliliigaluarunik tusaani-
arneqarnaviaratik.
Pisooqataanngitsuunngilaq
Aapakortoqalerneranut palasi
Hveyssel aamma pisooqataanngit-
soorsimanngilaq. Paasereersima-
galuarlugu ajoqersuinerluttoqaler-
soq orninniartarsimanngilai, »alla-
gaannartigullu naveertaraluarlu-
git«.
Tassalu Kangerlussuatsaami aa-
pakorneq pilersimavoq kalaaler-
saasut paasilersimammassuk qallu-
naartaminniit anersaakkut naam-
maginartumik kiffartuunneerullu-
tik.
Allaaserereerpara Berthel Laer-
sen qatanngutigiinniat pissusaat
malillugit nunaqqatigiikkuutaaq-
qusisimagaluartoq. Maannalu ka-
ngerlussuatsaarmiut qallunaarta-
minnit ajattugaasutut misigalutik
Illunut katersuutilerput, inuian-
nguanngoramik taamaallaat im-
minnut ikorfertoqatigiikkunik na-
paniarsinnaalersut.
Napattuinnassagunilli sakkussa-
qartariaqarput. Nukissorneq ator-
nagu, anersaarsiornerli nalunngil-
luagartik sakkugalugul!
— Inuiaqatigiinnguani taamak i-
kitsigisuni pissutsit taamaaligaa-
ngata aaqqiisinnaasorisunik sassar-
terusuttoqalertarpoq, nutartereru-
sulersunik. Tamannalumi Maria
Magdalenep maanna atornialer-
paa, sinnattornerartalerami pakku,
sakku, qakku aamma akku oqalo-
qatigisarnerarlugit — soorlumi Ju-
annasi taamatorpiaq pineqarsima-
soq.
Nunaqqatit piuaatsut
Aapaku nuliilu Maria Magdalene
ernertik panitsillu Kangerlussuat-
saap iluani Illuni inooqataapput
persuaallutik. Kuisimasunngoreer-
simagamik upperluarniartuupput,
palasigisimasamimmi Berthel Laer-
senip sukannersumik ajoqersuinera
kuisimanngitsuujunnaarnermin-
niilli naalagarsiorfigileramikku.
Inatsisit qulit oqariartuutaat pui-
gutsaaliniarpaat maleruartuaru-
mallugillu, qitornannguaminnullu
pingaartumik oqaaqqissaarutigi-
sarlugit: Toqutsissanngilatit aam-
ma arnaaneqassanngilatit!
Inooqataapput isornaateqaratik
anneruniartuunatillu. Aapaku pi-
nerrarissorsuunnginnami taamaat-
tuunini tunuarsimaarniartarnermi-
nut ilasaatigisarpaa, utaqqinerusa-
ramikkik piniartorsuartamik paju-
gutissaat. Taamaammat Aapakuk-
kut piuaatsuummata nunaqqataasa
nunaqqatikkuminartutut isigaat.
Ilaanni ukiumi piniartut qaqor-
tamik qilalugallarmata qimerlui
suli orsortallit nukappiaqqat nuffi-
nik naaligaqattaalerpaat. Naali-
gaat suugaqarlutik, ilaat akilinnik.
Eqqaannilu Aapakukkut panisuaat
niviarsiaraqatini ilagalugit pinngu-
arpoq.
Taamaalluni Aapakukkut erne-
rata nakiilliortoorluni najani sor-
luatigut naalippaa, suugaa tulliia-
gut puttutitillugu.
Aapakuup isigigamigik panini
ornikkasuarlugu naaligaq amunia-
lerpaa, akeqarmalli artoramiuk pa-
nini niaquatigut seeqqorlugu aat-
saat amuaa.
Taamaallaat aak tissalukkami!
Soorunami paninngua aaverluni
toquvoq.
Aapaku aavariarpoq
Itsaq siulivut kalaallit aliasunner-
tuujummata soorunami Aapakuk-
kut sivisuumik aliasupput; allaat i-
sumarujuusalerlutik eqqarsaater-
passuit qaffakaatinnermik, sininni-
araluarlutillu oqimangerajussillu-
tik.
Paniusup ataataasumit aniusu-
millu piaarinerunngikkaluartumik
toqutaanera ilaqutariinnut pissuse-
rissaarniartunut nanertuutaale-
qaaq.
Aliasuttuarlutik aasarmat nu-
naqqatitik Kangerlussuarmi Tu-
ngujortunut aavarialermata Maria
Magdalenep uini pivaa sukisaar-
saatigalugu ilaaniaqqullugu, arnar-
tassarsioriarluni; nammineq alia-
suuteqaqigami nammassinnaann-
ginnami ernertik aapparalugu Illu-
niiginnassagamik.
Nunap timersuanut pigamik aa-
vaqatinilu qiimmisaarpallaaqim-
mata Aapakuup aliasuutini qaangi-
ussiartorusaalerpai. Ilaannimi sila-
gissorsuugaluartoq tupermiigin-
nartarput, arnartatik piinnarlugit
— innangaqatigikatakkaangamik-
kik isiginnaartittarlugit issumernit
avaalaqissanik »nassulersorlugit«
tuttuusaartillugit nakerneqqusaat-
tarlutik.
Uimi taamatut nuannisaleruttor-
fiani Maria Magdalene suli aliasuu-
teqaqaluni Illuniippoq. Unnuami i-
luamik sinippiarneq ajorpoq, sini-
lillatuaraangamilu oqimanginngik-
kaangami sinnattukujuinnartarlu-
ni.
Nassuerfigiinnarpaa
Kiisami aavartut anillapput. Tut-
tuisatsissimagunaramikkuli kiisa-
mi pisaqarpiarsimanatik!
Oqajamaalli-aasiit ilaata Maria
Magdalene oqaluttuuteriikatappaa
uiata aaffarmi qanoq pissuseqar-
tarsimaneranik.
Maria Magdalene aliasuttuuga-
mi aammalu uiminut naalagarsior-
tussaatitaannaalluni uimi arnarta-
risimasaanut ningarnini qanoq ili-
orluni akiniaassutigisinnaanerlugu
naluliinnaqaa. Taamaallunili eq-
qaariasaarpaa palasigigaluamik a-
joqersorsimagaatik Juannasip saq-
qummerfigineqarsimaneranik.
Tassalu sakkussaa!
Unnukkut innaramik uini piler-
paa: »Unnuaq sinnattorpunga i-
nuup oqaluukkaanga ima: 'Maria
Magdalene-aa, pinngortitat qanoq
iliornissartik imminnik aalajangi-
gassaraat? Imaluunniit avaalaqi-
aarsunnguit aalajangigassaraat?’«
Tassalu eqqartuutilerpaa saq-
qummerfigineqarnermini paasisi-
masaminik uimi aaffarmi qanoq i-
leqqulersortarsimaneranik. Ilami-
gooq sinnattuinnanngilaq, »iter-
pormigooq« umik suli aalasoq!
Nuliami oqaluttuai salluunngim-
mata Aapakuup eqqarsaatigiualer-
pai, aliasuleruttorfimminnimi
aamma nammineq eqqumiitsunik
sinnattortalereersimagami. Maria