Atuagagdliutit - 27.01.1988, Blaðsíða 6

6
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
NR. 4 1988
AG-OQALLINNEQ
isummatag-kutsaqqummiuguk
Biiliutillit
eqqugaapput
Biilinik iluarsaassinermi akigitinneqartartut pillugit iluar-
saassisarfiit sillimmasiisarflillu isumaqatigiissinnaajun-
naarmata nunatsinni biiliutilli ajorluinnartumik eqqugaa-
sussanngorput.
Inuit qulanngilluinnarlutik biiliminnik sillimasiisima-
sut ulluni makkunani biilimik iluarsaatsinnerinut akili-
gassat nammineerlutik akilertariaqartalerpaat, iluarsaa-
sarfiit sillimmasiisarfiillu iluarsaassinermut akigitinne-
qartartut isumaqatigiissutigisinnaanngimmatigit.
Akuersaarneqarsinnaanngilluinnarpoq biiliutillit eqqor-
neqarmata isumaqatigiinnginnikkut, namminneq aallarti-
tarinngisamikkut aammalu sunniuteqarfigisinnaanngil-
luinnakkamikkut.
Biilinik iluarsaassiarfiit akigititaat uagut oqaasissaqarfi-
ginngilagut. Aammalumi pisimasoq eqqarsaatigilluassa-
gaanni apeqqutaanerpaanngilaq akinik qaffaasoqarsima-
nersoq appartitsisoqarsimanersorluunniit.
Apeqqutaanerpaasormi tassaavoq biiliutillit sillimmasii-
sarfinnit akiliiffigisimasaminnit piuarliarineqartutut misi-
gisimammata. Taamaattumillu sillimmasiisarfiit tassarpi-
aapput siullerpaajullutik suliniuteqartussat ajornartorsiu-
taalersimasut iluarsiniarlugit. Tupinnanngilarlu Automo-
bilforsikringsselskabemes Fællesråd maanna sulisuminik
marlunnik Kalaallit Nunaannut isumaqatiginninniariar-
tortitsiumallersimammat. Ajomartorsiut pilerniariarmalli
taamaaliiorsimasariaqaraluarput. Sillimmasiisarfiillu qan-
gali sullitatik nalunaarfigisimasariaqaraluarpaat akiliisin-
neqassanngitsut.
Tamannamiuna pillugu sillimmasiisoqartartoq.
Grønlands Turistråd
Namminersornerullutik Oqartussat aningaasaqarneran-
nut tunngasut qaammatini kingullerni sammineqartuarsi-
mapput, nuanniinnanngitsumik. Kusanarsorisammi un-
gataanni kusanaatsunik nassaartoqaraangat avaanngu-
nartuusarpoq, nuannertanngilarlu errortassat tamanut
takusassiarissallugit.
Illuatungaatigulli: Oqallinneq iluaqutaasimavoq. Inuia-
qatigiit nammineerlialerlaat tamarmik taamaattunik atu-
gassaqartarput, ajoqutaanngilarlu innuttasut pissusiviu-
sunik ilisimasaqalermata - nuannisaarnermi tusartitassat
nuannersut kisiisa tusartamagit. Innuttaasummi tassaap-
put inuiaqatigiit - naalakkersuinermik suliaqartut atorfil-
lillu kisimik pinnatik.
Maanna siumut aallarpugut - taarsigassarsiassat iluarsi-
salerput, namminersomerullutillu oqartussat ungasinne-
rusoq eqqarsaatigalugu pilersaarusiassat sammineruler-
sinnaalerpaat, tusaamanerlugaanerlu soorlu Danmarkimi
iluatseqqissaqqaarpoq. Kalaallit Nunaat ajornartorsiutsia-
leraluarsimavoq, namminersornerulernermiilli siuariaati-
nik ajunngitsorpassuarnik pisoqareersimavoq, tamakkulu
qallunaat tusaataasa samminerusariaqarpaat.
Nuannersuuvoq aningaasatigut ajomartorsioraluartu-
gut nutaaliassat tamaasa aningaasanut naalakkersuisup
unitsinngimmagit. Takomariartitsineq siunissaq ungasis-
suunngitsoq eqqarsaatigissagaanni Kalaallit Nunaannut
aningaasarsiutaallualersinnaalluarpoq, namminersome-
rullutillu oqartussat takornariartitsinikkut sullissinerat
iluarsaateqqinneqassappat takoriartitsinikkut siunnersui-
soqatigiinnik pilersitsisoqartariaqarpoq. Aningaasaliissu-
tissat amerlasoorsuusariaqanngillat, aningaasaliisoqarta-
riaqarporli - naak immaqa aningaasarpassuamik atuinis-
samut piffissaanngikkaluartoq. Naalakkersuisut siulittaa-
suata Kalaallit Nunaat takomariarfissaqqissutut nunani
allani saqqummiuttareersimavaa. Maannalu nunatsinni
namminermi piorsaanissamut piffissanngorpoq.
Immikkoortitaanermik
malersugaanermillu
suaartarunnaarniarit
Kalaallit Nunaanni Illusisarfiutillit Nerimartarfiutillillu
Kattuffianni siulittaasuniut, Jens E. Larsenimut akissut
Allattoq Hans Christian Lynge, Nuuk
Uissuummissutiginngilara su-
naafla Kalaallit Nunatsinni Illu-
sisarfiuteqarlutillu Neriniartar-
fiuteqartut »nunaminnut anger-
larserunnaannginnikut« siulit-
taasuattut akissuteqarfigigam-
ma.
Akissutinni oqaatsit sakkor-
toorujussuunerarlugit marluk
atukkatit »tigooraaneq - maler-
suineq«-lu uanga namminermit
minnerpaannguakkulluunniit
sukkut sakkortugineqameqar-
sinnaanersut takussutissaqarfi-
ginngilluinnarpakka.
- Mannaavorli uannut kalaal-
limut inuttut naleqassutsikkut
sulisinnaassutsikkullu sakkor-
toorujussuartut kisimik oqaati-
gineqarsinnaasutuaasut:
Uluumi matumani aallartitat-
sinni, ukiut 40-rsuit, eqqomeru-
sumik oqaatigalugu 1948-mili
taamani statsministeriusimasup
Hans Hedtoftip landsrådemik
ataatsimeeqateqameranit,
Grønlandskommissioniliorto-
qamerani suliassanut siuller-
paanut ilagitinneqarsimasup
»ullorli manna tikillugu suli ti-
mitalemeqarsimanngitsup« pi-
aamerpaamik piviusunngortin-
neqartariaqarnera, tasaasorlu:
Ukituii 15-ini tulliuttuni, tassalu
1963-ip tungaanut, ineriartorti-
taanissaq qallunaanit aallarni-
saaffigineqassasoq, taava: »Ka-
laallit namminneq nunamik ine-
risarneqarnera ingerlatileru-
maaraat«.
Inuiaqatigiinnguit kalaallit
taamanersuaq taamak neriorsor-
neqarsim anerput pillugu, pi-
ngaartumik Namminersomeru-
nikkut nammineq nunatsinnik
oqartussaasariaqamitsinnut ki-
naassutsitsinnillu imminut nas-
saariartuinnarfitta ukiuini ne-
riorsuutigineqarsimasut piviu-
sunngortinneqamissaannut qal-
lunaanut innuttaaqatitsinnut
ajattuiniamertut malersuiniar-
nertulluunniit isumaqarfigine-
qarsinnaanngilluinnarpugut.
Ukiulliuna ima amerlatigisuni
pakatsisitaangaarluta utaqqisi-
manitta ullussai naasimasut,
suummi tamarmik killiffissaqar-
tarmata
TAAMAATTUMIK qallunaaq
inuusaatsikkut atugartoorsu-
anngorsimasutit kinaagaluar-
nersutit, aamma illit hr. Larsen,
inersimasuusutit-aa, inuttut
inersimasorsuullutit qaammar-
sagaanngitsutut nipeqartumik
»immikkoortitaanermik maler-
sugaanermillu« suaartarunnaar-
niarit. KALAALLIMMI NAMIN-
NEQ NUNAMINNI SULIFFIS-
SARALUANNIK ARSAARTOR-
NEQARTU ARTUT, AKISUS-
SAAFFIK TIGULLUGU NAM-
MINNEQ SULIUMALLERMA-
TA, AKUERSISSUTIGIINNAR-
TARIAQALERPAT! - Tassa
asul
Inuiaqatikka kalaallit qallu-
naallu, soorlu AG nr. 2-mi atuar-
sinnaagissi hr. Jens E. Larsenip
uanga nammineq kalaaliusunga
inuiaqatima akornani inuunissa-
ra apersuuserpaa. Inuiaqatigiit-
tullu nunami maani Kalaallit
Nunatsinni qaquguugaluarpal-
luunniit akuersissutigineqanngi-
saannarli, KALAALLISUT nam-
mineq nunami inunngorfigisan-
ni, angajoqqaama tamarmik
inunngorfigisimasaanni kalaalli-
sullu siuaasarsuarma ataqqinar-
torsuit ukiuni tusintilippassuar-
ni oqitsuinnarsiorfiunngeqisu-
mik makitajuarfigisimasaanni,
ukiut qulit sinnerlugit qimassi-
mareersimallugu, anger lar serfi-
gingaartarsimagakku »kiflaan-
ngissuseqarlunga« uterfigissa-
gukku apersuuserneqassanngit-
soq.
Qaqugulu kalaaleqatigut kik-
kuugaluartut nunani sumiikka-
luarunilluunniit piumallerunik
nunamut inunngorfigisaminnut
KALAALLIT NUNAANNUT
utemialerunik qallunaamut ki-
mulluunniit apeqqutigeqqaan-
ngisaannarlissuk »akuerineqar-
sinnaanerlutik« nunaminnut
utersinnaanerlutik.
Allakkat aaqqissuisunit naali-
sarneqarput. Aaqq.
QU IZ
APEQQUTIT
Sapaatip akunnerani tassani
apeqqutit qulit akisinnnaaner-
lugit misilifpjk. Akissutitillu sa-
nilliu- tikkit akissutinut eqqor-
tunut, qup- pernermi allamiit-
tunut.
AU.: Hans A. Hansen
1. Nunatta ilaani sumi or-
sugiaqarpa?
a) Tunup Avannaani
b) Kitaata Kujataani
2. Nunatsinni universite-
teqarpa?
a) Aap
b) Naagga
3. Niueriartarfinnguaq
»Kalaaliaraq« sineriat-
sinni naluneeruttoq pi-
leqqaarpoq aallartitsi-
soralugu:
a) Aalisartoq quiasaarisartorlu
b) Kommunalbestyrelsi
4. Qanga ajoqersuiar-
tortitaqarfik Lichtenfel-
simik atilik sumiippa?
a) Nanortallip kommuniani
b) Nuup kommuniani
5. Qanganngorpoq Tu-
nu pillugu Danmark Nor-
gelu akerleriillutik im-
minnut saakkaluaqim-
mata, taamaannerallu
iluarsiniarlugu Haagimi
eqqartuussineqarpoq
ukioq:
a) 1933
b) 1908
6. Passussisarfik Nuum-
miittoq »Skodsborgkli-
nikken« ingerlatarine-
qarpoq:
a) Naalagaaffimmil
b) Privatinit
7. Qaqortumi Ningiussat
Atuarfiata illutaa siuller-
mik atorsimagaluarpoq:
a) Husmoderskoletut
b) Iffiorfittut
8. Sorsunnersuup kin-
gulliup nalaani maani
marlunnik konsuleqar-
feqarpoq, Canadap kon-
suleqarfia, aappaalu:
a) Sverigep konsuleqarfia
b) Amerikap konsuleqarfia
9. Ukunannga kinarleq
Thulemut peqqaartuua
thulemiullu inuuneran-
nut allannguutaasumik
sunniuteqarluni - ?
a) Knud Rasmussen
b) Robert Peary
10. Nuup Kangerluaniip-
poq qaqqarsuaq oqalut-
tuatoqqat malillugit qal-
lunaatsiaap kalaallillu
nakerneqqisaallutik
unammiffigisimasaat -
ateqartoq:
a) Pisissaarfik
b) Sermitsiaq