Atuagagdliutit - 10.02.1988, Blaðsíða 10

10
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
NR. 6 1988
AG-OQA LI LI N N O LU
ISUMMAT AG-KUT SAQQUMMIUGUK
Oqaloqatigiigitsi
Nuuk Imeq pillugu eqqumiitsunik pisoqalerpoq. Nioqqu-
tissiome aallartippaat suliffissuup eqqaani talittarfeqaler-
simassaaq. Talittarflk Nuup kommuniata sanatitaa, umi-
arsuit imarpikkoortaatit taliffigisinnaasassaat, allaat umi-
arsuit KNIp immiaaqqanik assartuutigisassaasa taliffigi-
sinnaasassaat.
Taamaakkaluartorli KNI Nuuk Imerlu aalajangersima-
juarput immiaaqqat talittarfimmiit Qeqertakasinnut aq-
qusinertigut assartorneqartassasut. Taamaaliorumappul-
lu naak arlallit - ilaatigut politiit kommunilu - nangaagalu-
artut taama oqimaatsigisunik aqqusinertigoortitsisoqar-
tarnissaanut.
Inuinnamut - tusagassiortunullu - paasiuminaappoq ta-
matumani suut pingaartinneqamerunersut. Pissusiviu-
sulli misissoqqissaaleranni nakorsaanngikkaluarluni ilisi-
matuujunngikkaluarlunilu makku paasineqarsinnaapput:
Illuatungeriit oqaloqatigiippallaartarsimanngillat. Tusaa-
tit ilaatigullu tusatsiakkat aqqutigalugit imminnut kaler-
rittaqattaapput, tupinnaannavissumik.
KNI maannakkorpiaq talittarfiup quersuartaata eqqaa-
ni akisoorsuarmik qaartiterisitsivoq, aningaasalli taakkua'
atorluameqamerusimassagaluarput Qeqertakasinni ani-
ngaasaliissutigineqarsimagaluarunik.
Nuuk Imeq aalajangersimavoq immiaaqqat talittarfim-
miit aqqusinertigut Qeqertakasinnut assartortittarniarlu-
git, aalajangersimanerli taanna allanngortinneqartaria-
qassaaq paasineqarpat, pitsaanerpaassasoq umiarsuit toq-
qaannartumik talittarfittaamut tulattarpata.
Nuup kommunia aningaasarpassuit atorlugit Nuuk
Imeq-p eqqaani talittarfiliortitsivoq, aningaasaliissutillu
taakku soorunalimi unitsittariaqassapput, talittarfik ator-
neqarsinnaassanngippat.
Apeqquterpassuit tamakkua uagut akisinnaanngilagut,
kalluussimasullu pingasuusut aamma taamaaliorumagu-
nanngillat. Ataatsimoorlutillu oqaloqatigiittuugaluarunik
periarfissarsiorsinnaanngussagunaraluarput. Taamaattu-
mik piumasarisariaqarparput oqaloqatigiissasut.
Piumasarlu tamanna sakkortunerulerpoq tassami Nuup
Kommunia Namminersornerullutillu oqartussat tamar-
mik Nuuk Imeq-mi piginneqataammata.
Bingo!
AGmi qularutigisimanngisaannarparput malittarisassat
malilluinnarlugit bingortitsisimalluta. Taamaattumik tu-
pigusuutiginngilarput politimesterip itigartitsiniarneriga-
lua inatsisinik atortitsinermut ministereqarfiup eqqunn-
gitsuunerarmagu. Nuannaarutigaarpulli nalorniartuusin-
naagaluartut maanna qaangerneqarmata, politimesterillu-
mi oqaatigiuartarsimavaa nammineq isummernerminiit
allaanerusumik isummertoqarluarsinnaasoq. Taamaattu-
mik imaanngilaq ajornartorsiuterujussuaq maanna qaan-
gemeqarsimasoq. Nalornisoorut qaangemeqartariaqartoq
iluarsineqaannarsimavoq - paaseqatigiinnikkut soorlumi
aamma bingortitsineq taama ingerlanneqarsimasoq.
AG-IP OQALLIFF4ANUT ALUGIT
Naatsumik allagit. Aaqqissuisiqnrfik naalisaa-
sinnaatitaavoq. Atit aviisimi allassi man ugit-
soorsinnaavoq, oqalliffimmilli anqqissuisup ki-
naanerit sumilu najugaqamerit ilisimassavai.
Al DS-ertut
nalunaarsorne-
qartariaqarput
All. Niels P. Broberg, nakorsaq, Nuuk
AG nr. 52-imi 1987-imeersumi
atuameqarsinnaavoq Kalaallit
Nunaanni AIDS-ertut paasine-
qartut suli marlunnik ilasima-
sut. Tallimat siulliit nunatta
avataani tunillatsissimapput,
kingulliilli marluk nunatsinni
tunillatsissimallutik. Taamalu
oqartoqarsinnaalerpoq nammi-
neerluta uagutsinnut AIDS-imik
pilersortunngorsimasugut. Ua-
ngalu tamanna quarsaarnarto-
rujussuusoraara.
Nunani allani paasisat malis-
sagaanni tunillatsinnermiit nap-
paatip qaapparneranut agguaqa-
tigiissillugu qaammatit arflneq
pingasut ingerlasarsimapput.
WHO Jyllands-Posten 7/12-87-
imeersoq aqqutigalugu nalu-
naarpoq, ukiut tallimat qaangi-
uppata AIDS-ertut 100 milliuu-
ninngorsimanissaat naatsorsuu-
tigineqarsinnaasoq. Manna tikil-
lugu Danmarkimi inuit 200-init
amerlanerusut nappaat toqussu-
tigereerpaat. Naatsorsuutigine-
qarporlu nappaammik pigisaqa-
lereersimagaluarlutik suli peq-
qissut 15.000-it missaanniissa-
sut.
Sverigemi Vesttysklandimilu
inatsisit aqqutigalugit AIDS nap-
paatipalaatut naatsorsuunneqa-
lereerpoq, nappaateqartullu na-
lunaarsorneqartussaalereerlu-
tik. Danmarkimili Sundhedssty-
relse isumaqarpoq nappaateqar-
tut siulliutillugit eqqarsaatigine-
qartariaqartut. Tamatumalu
kingunerisa ilagisimavaat angu-
tit marluk, AIDS-mik tunillan-
nartoqartut, nuliatik ilisimatin-
neqarsimanngitsut naartulersis-
simammatigit. Tamatumalu ki-
ngunerissavaa meeqqat inun-
ngussammata AIDS-ip tunillan-
nartuinik timiminni peqareerlu-
tik. Frankrigimilu ullut tamaasa
inunngortoqartalereersimavoq
meeqqanik timiminni AIDS-ip
tunillannartuinik peqareersu-
nik.
Nakorsat nipangiussisussaati-
taanerat ileqqorissaarnissakkul-
lu malittarisat pissutaallutik Bi-
spebjerg Hospitalimi nakorsat
ileqqorissaamissap tungaatigut
ajornartorsiuteqarput qaanger-
sinnaanngisaminnik.
Dr. med. et h.c. cancerregiste-
rimi Københavnimiittumi pisor-
taasimasoq 16/8-87-imi Jyllands-
Postenikkut ima allappoq:
»Akisussaassuseqanngitsutut
iliomeruvoq misissuisup misis-
suinermi inerneri nalunaarutigi-
sassanngippagit. Paasineq ajor-
naqaaq Sundhedsstyrelsep aku-
ersaarmagu tunillannartoqaler-
simasinnaaneq nakorsamut kat-
sorsaaniartuusumut ilisimatit-
sissutigineqartassanngitsoq, ta-
manna tunillatsissimasup kis-
saatigisimanngippagu. Taamaa-
liomikkut ajornartorsiut suusu-
paginarsameqarpoq. Taamaa-
liornikkummi nakorsaq katsor-
saaniartuusoq eqqoriaasaqat-
taartussanngortinneqarpoq, pu-
alluummik katsorsaaniarnini
iluatsissimanngippat.
Nalunaarsuinikkummi taa-
maallaat nappaatip soorlu Ka-
laallit Nunaanni Savalimmiuni-
lu siaruaakkiartomera Sund-
hedsstyrelsip malittarisinnaa-
vaa. Nalunaarsuineq taamatut
atorneqarsinnaavoq pinngitsaa-
liineq atu nngikkalu ar lugu.«
Qallunaat nakorsat amerliga-
luttuinnartut Sundhedsstyrel-
sep AIDS-ip tungaanut »saama-
vallaamera« iluariunnaartaler-
paat, paasisitsiniaaneq, akisus-
saassuseqartutut ihorneq, ater-
nik isertuussineq piumassutsi-
millu tunngaveqartarneq kisiisa
sakkuginiarmatigit.
Nappaassuit silarsuarmi ta-
marmi tuniluullutik meeqqanit,
utoqqamit sanngiitsunillu atu-
gaasarsimasut assiginagit AIDS
inuiaqatigiinnik ingerlatseqqit-
tussanik eqquivoq.
De danske Speciallæger ukiu-
moortumik Nyborg Strandimi
ataatsimiipput 28/8-1987. Sta-
tens Seruminstitutimilu nakor-
saanerusoq Henrik Zoffinann
taamanikkut ima oqaaseqarpoq:
»Nalun aarsuisoqassappat
nalunaarsuisoqartariaqar-
poq inummut namminermut
tunngalluinnartut tamaasa
ilanngullugit. Innuttaaqatigiit
ikittunnguakkuutaarlugit ilan-
ngullugit misis su iffigis in naas a-
riaqarpagut aammalu taamu-
ngaannaq misissugassatsinnik
tigusisariaqartassalluta. Atemil-
li taasinertaqanngitsumik misis-
suinikkut anguniagaq toraarne-
rullugu misissuisoqarsinnaavoq
taamalu suliaq suli pitsaaneru-
sumik ingerlanneqarsinnaalluni.
Ileqqorissaamissap tungaati-
gut qitiusumi ilisimatuutut
oqartussaasut manna tikillugu
ajomartittuarpaat aternik taasi-
nertaqanngitsumik misissuinis-
saq oqarlutik taamaalio rtoqarta-
riaqanngitsoq, tam arm ah uanga
nammineerlunga isigaara ajor-
nartorsiutip annertussusianik
suh paasinnissimannginnertut.
HIV-mik tunillatsissim asunik
nakkutilliiniarnermini Serumin-
stitutip sakkussaasa pingaarner-
saraat taamungaannarluni mis-
issugassanik tigusis ar nissaq,
HIV-mik peqalereersimasut
apeqqutinik akiortugassinneqar-
tamerannik ilalik. Tam akku pi-
gilereerutsigit eqqarsaatigiu-
maarparput tam akku innuttaa-
sut sinnerinut saqqummiukku-
maarner lutigit«.
Bisbebjerg Hospitalillu aas-
siornermut immikkoortoqarfia-
ni nakorsaanerusoq dr. med.
Gundhild Lange taamanikkut
ataatsimiinnermi oqarpoq:
»Nappaataavoq annerusutigut
atoqatigiinnikkut tunihaattar-
toq. HIV-mik tunillannartoqa-
lersimasut 60 pct.-u syfilis er eer-
simasuusarput 35 pct.-iilu kisi-
mik taamaattuusaratik. Eqqoq-
qissaartumik paasereersimavar-
put angutit anguteqatiminnik
atoqateqartartut marloriarlutil-
lu syfilisereersimasut AIDS-mik
tunhlatsikkajunnerusartut.«
Ukiumi 1987-imi Kalaallit Nu-
naanni 800-it missaannuttunik
syfilisertoqarsimammat ileqqo-
rissaamissap tungaa eqqarsaati-
gissagutsigu pinngitsuunngivil-
luta AIDS-ertunik nalunaarsui-
sariaqaraluarpugut.
t
Qujassut
Asasatta Tu per nap toqunera-
ni ilisaaneranilu misiginneqa-
taasorpassuit tamaasa qa-
mannga pisumik qutsavigaa-
vut.
Uia, meerai
qatanngutaalu.
t
Qujassut
Anaanap, aanaap aanaqqiip
Kathrine Lundip toqunerani
misiginneqataasut tamaasa
qamannga pisumik qutsavi-
gaavut. Ilanngullugillu inuu-
gallarmat utoqqaat illuanni
Sanatoriamilu sullis sisima-
sut qutsavigalugit.
Qitomai ilagisaalu.
Lagerfaciliteter
i koldlager
tilbydes
SALG OG UDLEJNING AF
CONTAINERE.
OPBEVARING AF BOHAVE
Frem til 1. maj kan vi oplagre
din båd.
INDHENT TILBUD
GRAM
BOX 222
JAKOBSHAVN
Tlf. 4 38 68