Atuagagdliutit - 24.05.1989, Blaðsíða 7

1989 Nuna-TekTele 7
B888Sfl8888SS88BSfløS8888888888888fl8S8fl8888fl888fl88Sfi88fi9a888888fl8fi888888888fl8Sfi8S888888S8fl8888888888afl888888888flB888888888ø88888ø888888888889a88888a8888888888S8888888888S8S88888888888888888^^
kon Systems Division, pi-
aartumillu nutaanik ilaar-
torneqarsimalluni digitalit
atorlugit æntralinik aqut-
sissutaasunik, taamaattullu
taaguuteqarput Dikon Sy-
stems Division ullumikkul-
lu teknik taanna atorlugu
pineqarsinnaapput illoqar-
finni centralit centralillu
ataqatigiissitsisuusut
taanna malugalugu - taama-
lu inooqatigiit amerlanngit-
sukkutaartut eqaalluinnar-
tumik ataqatigiissinneqar-
sinnaalersimapput.
Taamaakkaluartorli ator-
tuutit taamaattut nunani
tamani minerunngitsumillu
Europami piumasarineqar-
tunit ajomerunngilluinnar-
put.
(Tamanna taavarput pis-
sutigalugu telefuunit USA-
mi - Gods Own Contiy - atu-
gaasut Skandinaviami Ka-
laallit Nunaannilu atugaa-
sutut pitsaatiginngimmata,
naak immaqa amerlasuut
allatut isumaqaraluartut.)
Dikonip atortuutai Jydsk
Telefonip sanaarimmagit,
taannalu Telep qanittumik
suleqatigisarimmagu, aam-
malu telefoncentralit ukiut
35-it matuma siomatigut
Kalaallit Nunaanni ikkus-
sorneqartut siulliit taassu-
map sanaarimmagit, aam-
malumi Dikonit akii unam-
millersinnaalluartummata
taava Tele aalajangersima-
voq Dikonit Kalaallit Nu-
naanni telefoncentalitut
siunissami atomeqartuas-
sasut.
DTIA/S
Telep Dikoniutissani DTI-
mit pisiarissavai, taanna
nunani tamani niueqatigiif-
fiuvoq qallunaat telefuuniu-
tileqatigiiffiinit pigineqar-
toq. Taamaalilluni Tele tu-
nulequtarissaalereerpoq,
naluneqanngimmammi qal-
lunaat sanartugaat pitsaal-
luinnartut kisimik DTI aq-
qutigalugu nioqqutigineqar-
tartut.
Aammami neriorsorne-
qarsimavugut atortuutit Di-
koniusut qallunaat telefuu-
niutileqatigiiffiisa akiliuti-
gisartagaasa assinginik aki-
lerlugit pisiarisinnaassagi-
vut. Tamatumuunakkut Te-
le suli qallunaat telefuuniu-
tileqatigiffiattut isigineqar-
poq.
Ilulissanl
Dikon-central siulleq Ilulis-
sanut ikkunneqareerpoq
1988-imili.
Telefoncentralit ulapin-
nerup nalaani artorsalertar-
nerat Telep ukiuni kingul-
lemi annertuumik ajomar-
torsiutigisarsimavaa. Ta-
manna ajomerpaasarpoq Si-
simiut Ilulissallu akoman-
ni. Sisimiuni telefonæntrali
1987-imi assinganik aapper-
tar iaqarsimavarput, inissa-
qartitsiumallutalu telefuu-
nillit affaasa missingi tas-
sunga nuuttariaqarsimallu-
git.
Aaqqiineq taamaattoq
Ilulissani atorsinnaasi-
manngilaq, centralilu atore-
ersoq peeriarlugu assinga-
nik anginerusumik, tassa
mekaniskiusumik, akikitsu-
mik Fyns Kommunale Tele-
fonselskabimiit pisiarisat-
sinnik, taarsemialersimaga-
luarparput. Qujanartumilli
suli taamaaliorianngitsugut
Dikon-centralimik digitaliu-
sumik ikkussisoqarnissaa
aalajangiunneqarpoq, taa-
maalillutillu IluUssat siul-
lerpaartaallutik Dikonimik
pisaarput, containerimut te-
lefoneqarfiup illutaata sila-
taanniittumut inissinneqar-
tumik.
Centralimik containeri-
mut inissiinissaq isumas-
sarsiarineqarsimavoq cen-
tralit taamaattut Ilulissani
illoqarfinniluunniit allani
telefuuneqarfiit illutaanni
inissaqartinneqarsinnaann-
gimmata centrali pisoqqat
peemeqareertinnnagit. Tå-
rn annalu emgiinnaq pisin-
naanngimmat.
Tamanna soorunalimi te-
lefuunillit utaqqisinnaann-
gilaat, allanngortiterinermi
qaammat ataaseq missilior-
lugu sivisussuseqartussaas-
sammat. Centralimik con-
tainerimut inissiineq isu-
massarsiatsia laavoq - Aam-
matta Ilulissani, tassami
centralivissaq aatsaat 1993-
imi naammassineqartussaa-
voq. Taava centrali contai-
nerimiittoq illoqarfimmut
allamut nuunneqarsinnaa-
lissaaq, atuutissallunilu te-
lefonit illutaata nutaanik
Dikoniusunik atortulersor-
neqarnerata nalaani.
Taamaalilluni Telep tele-
fonit illutaannik pioreersu-
nik allanngortiterinini aki-
kinaassavaa.
Ingerlatsinermi misilit-
takkatigut paasineqareer-
poq Dikon-central siulleq
atorsinnaallurtuusoq. Aal-
laqqaataani ajomartorsiu-
taasarsimasut annertunn-
gitsut qaangerneqareersi-
malerput, tamakkulu nu-
taassani allani kukkusutigi-
neqaqqissanngillat.
Ilulissani telefuunillit
i laat isumaqalersimagaluar-
put telefuunitik ikumaju-
aannavissoralugit, tassani
siggartaasameq ersarissoq
tusaasinnaajunaannara-
mikku. Taannaliuna tele-
fuunip oqaluttaataa kivin-
neqarniariaangat aatsaat
aallartittartoq.
Nuuk/Nuussuaq
Kalaallit Nunaaimi Dikoni-
nik atortuusersuinermi al-
loriamissat pingaaruteqar-
tut tulleris savaat Nuup eq-
qaani Nuussuarmi Dikon-
centraliliornissaq.
Taanna maanna aal la r-
tinneqareerpoq, naatsor-
suutigineqarporlu ukior-
manna oktoberip aallaqqaa-
taani atuutilersinnaassa-
soq. Taanna atulerpat
Nuussuarmi najugaqartut
sianemiartamerat ajor-
nannginnerulissaaq, nor-
mulli nutaanik taarserne-
qartariaqartussaammata
neriuppugut telefuunillit
paasilluarumaaraatigut.
Tamatumunnga pissutaa-
voq centrali Nuummiittoq -
naak aningaluaqaluni - mi-
kivallaalilersimammat. Te-
leftumillit suli 1.000-inik
2.000-inilluunniit amerli-
sinnaagaluarpummi, tama-
tumali kingunerissavaa qiti-
6umi allaffeqarfissuit, kom-
munip, suMissuit niuerfiil-
lu, telefuuninik atuisartoru-
jussuusut oqaloqatiginnin-
niarnerminni ajornartor-
siornerusalemissaat. Taa-
malu taama aaqqiineq ator-
sinnaassanngilaq.
Taamaattumik Telemi
isumaliutigineqarsimavoq
Dikon telefuunit illutato-
qaannut inissineqassasoq
tassungalu nuunneqassasut
telefuuninik atuinerpaasar-
tut nutaanillu telefuuni-
taartut. Taamaalippat tele-
fuunit normuinik allann-
gortitsisoqartariaqassann-
gilaq. Taamatulli aaqqiiso-
qassappat Nuussuup tele-
fuunillu illutatoqaata akor-
nanni telefuunit kabelersui-
nik nutaanik ikkussuisoqar-
tariaqassaaq. Taamaattu-
mik pitsaanerussaaq Dikon
nutaaq Nuussuarmut inis-
sikkaanni, tassanimi illutas-
saqareermat Nuussuarmi
telefuunilinnut 1.400-it mis-
saanniittunut naammattu-
mik. Tassalu taamatut piso-
qartussanngorpoq. Tamatu-
ma kingunerissavaa centra-
litoqqami inissaqarlualis-
sammat, »atuinerpaanut«
Nuullu illoqarfiani telefuu-
nitaarniartunut nutaanut,
tassa normut atorneqarsi-
magaluartut nuutsinikkut
al la nit tiguneqarsinnaalis-
sammata.
Normut nutaat
Qularutiginngilara aaqqis-
suutissamik eqqortumik qi-
nersisimasugut, tamatuma-
li kingunerissavaa Nuussu-
armi telefuunillit 1.400-it
missaanniit oktoberip aal-
laqqaata missaani nutaanik
normortaassammata.
Allannguineq persaqutaa-
vallaaqqunagu sapinngisat-
sinnik iliuuseqar niårs ima-
vugut. Tassa normuini ki-
sitsit ataaseq kisiat allann-
gortissagatsigu. Tamanna
pissaaq skema ataaniittoq
najoqqutaralugu. Normut
imaalersillugit:
2 lx xx imaalillugit 2 Ox xx
2 2x xx imaalillugit 2 6x xx
2 3x xx imaalillugit 2 7x xx
2 4x xx imaalillugit 2 8x xx
2 5x xx imaalillugit 2 9x xx
Tamatumunnga teknik-
kikkut nassuiaatissaq tas-
saavoq telefonæntrali piso-
qaq tallimanik atortoqar-
mat 1000-gruppinik taane-
qar tart unik, taakkulu nor-
moqarput 2 10 00-imiit 2 59
99-imut, normut taakkua
centralitoqqami aalaakkaa-
sumik inissisimapput. Taa-
maattumik taakkua Nuus-
suarmi atomeqarsinnaann-
gillat, taamaattumik tele-
fuunillit 1.400-it taakkua
Dikon-centralertaassamut
nuunneqartariaqassapput.
Taakkuli taarsiullugu
centrali nutaaq iluaqutissa-
rilissavaat, taannalu siuliini
taagoriikkatsinnik pitsaa-
quteqarpoq. Nuussuarmi
telefuunillit pinngitsooratik
ajunngitsorsiarissavaat
akornuteqaratik sianersin-
naalissagamik.
Pilersaarutlt ilaat
Centralit nutaat Kalaallit
Nunaanni ikkussuunneqar-
nissaq qanoq pissanersoq
maana sukumiisumik oqa-
luttuarisariaqanngilarput.
Ukiut ingerlaneranni al-
lanngortitsisariaqalersin-
naaneq eqqarsaatigalugu
asulersuaq neriulussinnar-
titsiinnarsinnaanerput mia-
nersuutigisariaqaratsigu.
Ingerlatsinissarli eqqar-
saatigalugu missingersuu-
siukannersinnaavugut: Te-
lep pilersaarutaani tunnga-
vigineqarpoq illoqarfiit ta-
marmik nunaqarfullu ilaasa
kingusinnerpaamik 1995-
imi Dikon-centralinik ator-
tulemeqarsimanissaat, ul-
lumikkuUu akiusut malillu-
git taakkua 50 millioner
kronit missiliorlugit akeqar-
tussaassapput. Uagut isu-
marput malillugu aningaa-
saliissutit uggomanngUlu-
aasartut.
Tamatumalu saniatigut
pitsaaqutit ilagaat, nuna-
qarfiit manna tikillugu pit-
saasunik atortuuteqarsi-
manngikkaluartut nammi-
nerisaminnik telefoncentra-
leqarsinnaalissammata, ta-
mannalu pinngitsoorani nu-
naqarfimmiut telefuvmi-
taamiartamerannut oqili-
saataasussaassaaq.
Radioqarfiit
digitaliusut
Siuliini taaneqartut tunnga-
vigalugit paasikannemeqar-
sinnaalereerpoq Tele Nar-
saq Kujedlermiit Nuuk Ilu-
lissallu aqqusaariarlugit
Uummannap tungaanut ra-
dioqarfiliortiterniassamaa-
toq digitaliusunik. Pilersaa-
rutit taakku maana suku-
miisumik eqqartomeqas-
sanngillat. Pilersaarutimmi
suli naammassineqanngil-
lat, aammalu immikkut an-
nertuumik allaaserineqar-
tariaqartussaassallutik.
Naggataatigulli naatsumik
nassuiaatigiinnassavarput,
maannakkut atuuttut piso-
qalereersimammata aam-
malu kingoraartissaat ami-
gaatigineqartalereersimam-
mata.
Dikoninik entralitaami-
amermi tunngaviusut pin-
gaamersaraat tamakku ul-
lumikkut atugaasuninngar-
nit atassuteqaataasinnaa-
nerunerat. Ullumikkut atu-
gaasut analog kæde-nik taa-
neqartarput, taakkulu ullu-
mikkut pissusiusunut na-
leqqulluinnartuupput, kisi-
annili 1970-ikkut aallartin-
nerannili sanaajupput taa-
malu pisoqalisooriartulere-
erlutik.
Neriuppugut digitaliusut
piaartumik ikkussuussin-
naalerumaarigut tam anna-
lu pisinnaqjumaartoq Di-
kon-iusut ikkussuunneqar-
nerat peqatigalugu, telefuu-
nillillumi piaartumik malu-
giumaarpaat centralit nu-
taat ullutsinnut naleqqul-
luinnartuusut.
mpm
Ima telefon>
itaassaatit
Telefuunitaamiarluni inni-
minniisoqartarpoq Nuna-
Tek Telemut saaffiginnin-
nikkut. Pilersitsinissamut
akiliutissaq akilereerukku
aatsaat pisaarsinnaalissaa-
tit.
Telefuunitaarniartut pi-
lersitsinissamut akiliutigi-
sartagaat ullumikkut 1.294
kroniupput saniatigullu ap-
paratip akia akilemeqas-
saaq. Telefuunitaamiaraan-
ni akiligassat imatut isikko-
qarsinnaapput:
1 atuisartumut ledningi
= 1.294,-kr.
1 telefuuni nalinginnaa-
soq = 434,- kr.
Katillugit = 1.728,-kr.
Akiliutissat Nuna-Tek
Telep nalinginnaasumik
ukiumoortumik januarip
aallaqqaataani iluarsisar-
pai. Taamaattumik naatsor-
suutigineqarsinnaavoq akit
taaneqartut 1. januar 1990-
imiit qaffaallatsinneqaru-
maartut.
Nalinginnaasumik naat-
sorsuutigineqartarpoq aki-
liutit Telemut akilemeqar-
nerannit telefuunip nutaap
ikkunneqarnissaanut sa-
paatit akunneri sisamat in-
gerlajumaartut.