Atuagagdliutit - 07.06.1989, Qupperneq 12

1989 Aliikkutassiac
lllllllll
13
liuunit missingi Europamiit
angerlakaalerput, Ekblawil-
lu Cocker Landimut ilisima-
sassarsiortunut peqataasi-
manerminik Peter Freu-
chen qutsavigiruarpaa.
Ajuallassimaartorujus-
suuvoq. C rocker Landimut
ilisimasassarsiorneq akisu-
simangaarmat American
Museum af Natural Histo-
ryp ilisimasassarsioqataasi-
masut ilaat s uliffis saqartis -
simanngilai. Suliffissuarmi
sulifiissarsisariaqarsima-
voq, nalulluinnarpaalu Ka-
laallit Nunaanniit nalunaa-
rusiani qaqugu inerumaar-
nersoq.
Al lakkam ini imaattoq
ilanngussimavaa:
»Tusareersimaj unnarsi-
vat Mene influenzarluni
New Yorkimi toqummat.
Naakkinannguakkuloqaaq,
Thulemi kalaaleqatimi
akornanniiginnarsimasuu-
guni iluanaarnerusimassa-
galuarpoq«.
Elkbawip Minip toqunera
New Yorkimiit tusarsima-
vaa; angummi, Nuktap,
Nuktap nuliata taakkulu
paniata Aviap illo qarfimmi
toquffigisimasaanni Minik
toqunngilaq. New Yorkimiit
avannamut New Hamshire-
mukarsimavoq, tassani or-
pippassuarnik killuisartu-
tut sulifiissarsisimalluni.
Tassanilu toquvoq ilisaallu-
nilu, 28-t missiliorlugit
ukioqarluni.
New York Timesimi allaa-
tigineqanngilaq, sakkutuut
imarsiortut naalagarsuata
tullianit Pearymit naasorta-
lemeqarani, America Mu-
seum of Natural Historymil-
lu, angutaata saarnginik su-
li tigumiartumit, kxansiler-
neqarani.
Minilli eqqissisimalluni
qasuersaalerpoq. Tamanit
puigugaalluni.
1920
WASHINGTON - februari-
mi - Robert E. Peary illor-
passuaqarflmmi toquvoq,
sapiitsuliortorsuartut ili-
saavoq, taamaalillunilu Ar-
lington National Cemetiymi
USA-mi an gu tit ilisimane-
qarnerpaat akomanni ili-
gflpllnni Ilisaanera naala-
gaaffissuarmi tassani politi-
kerit nuimasut, nunanik ili-
simatuut ilisimasassarsior-
tartullu peqataapput, ukiul-
lu marlussuit qaangiumma-
ta National Geographic So-
ciety, USA-mi nunanut alla-
nut ministereqarfik sakku-
tuunillu imarsiortunut mi-
nistereqarfik marmorimik
qaqortumik eqqaassutissa-
liipput ilerrani, kigartorlu-
git ima allannilimmik:
»Robert Edwin Peaiy,
aprilip arfemani 1909-mi
Qalasersuarmik avannar-
lermik tikitsisoq.«
Naggasiussaq -1984
Ullumikkut allaat Kalaallit
Nunaanni nunat Uumman-
namik taaguutillit amerla-
qaat, uummannaq isuma-
qarpoq uummatitut ilusilik
- uummataasaq. Illoqarfik
Uummannamik taagutilitu-
aq Minip nalaanili napareer-
soq Nuussuup avannamut
sineriaaniippoq, distriktimi
Peter Freuchenip Knud
Rasmussenillu tikikkajoqi-
saanni.
Suli atavoq, Minilli Uum-
mannaa peerutereerpoq.
Taamanikkut nunaqarfim-
mi tassani illut issunik ujaq-
qanillu qarmallit suli takus-
saapput, Uummannap qaq-
qaata avannaatungaani....
Iserfigalugit takorloorneq
ajomanngilaq Avanersuar-
miut taamanikkut kulturi-
Donald B. MacMillanip Crocker Land Ekspeditionen siuler-
sorpaa. Taassuma paasivaa Crocker Landeqanngilluinnar-
toq.
Donald B. MacMillan var leder af Crocker Land Ekspeditio-
nen, der fandt ud af at Crocker Land slet ikke eksisterer.
minnik nalissaqanngitsu-
mik ingerlatsivigisimasaat
qanoq ullumikkumut naleq-
qiullugu allaanerulluinnar-
simatiginerat. Illerit ujaq-
qanik qarmakkat, inuisa ti-
keraallu siniffigisartagaat,
killut, nateq tummarlugu
manngertititaq, torsuullu
issimut illersuutaasoq. Ti-
killugit tam akku takorloor-
neq ajornanngillat suli tak-
ussaagamik, illutaali illu-
kuinnanngorsimapput.
Niuertarfeqarfik Thule
nuup saqqaatungaaniittoq,
nunaqarfimmiit meterit un-
tritialunnguit ungasissusi-
limmiittoq aamma peqann-
gilaq, suli illutai arlalialuit
atagaluartut. Igalaavi mato-
omikuupput, illutaallu niu-
ertarfiusoq kalaallinut iser-
simaartarfittalik aamma pe-
qanngilaq. Ukiut marlus-
suit matuma siornagut ko-
ruunit millionit ataatsit sin-
nerlugit atorlugit Qaanaa-
mut nuunneqamikuuvoq
katersugaasivinngortussaa-
gami.
Uummannaq inuisa 1953-
imi qimappaat. Pinngitsaa-
lineqarlutik. Knud Rasmus-
senip toqunerata kingoma
danskit naalagaaffiata Ava-
nersuarmiut nunaat oqar-
tussaaffigilerpaa - tassa 30-
kkut naalemeranniit - sor-
sunnermullu nillertumut
atatillugu 50-ikkut aallar-
tinneranni Danmarkip USA
akuerisimavaa taavani sak-
kutooqarfiliornissaanut.
Taamaalilluni tassanngaan-
naq North Star Bay ameri-
kaimiut illersornissamut
atortoqarfigilerpaat Thule
Air Base qiteralugu, taava-
nilu nunap inutoqai peersi-
taapput. Ullualuinnanngua-
nik piflissaligaallutik uum-
mannaq nunaqarfitsik qi-
mattariaqarsimavaat, qa-
mutiminni usigisinnaasatik
kisiisa nassarlugit.
Ilaatigut amerikarmiut
akiligaannik uummannar-
miut nutaarsuarmik illoqar-
filiomeqarput nunaqarfi-
toqqami Qaanaami, Robert
Pear5yp Anniversary Lod-
gem ik taasaaniit 30 kilome-
terinik ungasitsigisumi,
inuisalu ungagigaluaqisaan-
nit Uummannamiit kilome-
terit 160 missiliorlugit avan-
nar pasitsigisum i.
Illoqarfinnguaq nar lu-
suunik aqqusinilik; pisorta-
ni atorfillit illussinneqarlu-
tik illorujussuarnik ussiit-
sunik ukioq kaajallallugu
imermik pilersukkanik, pi-
niartulli illussinneqarlutik
illuarannguanik, ussiitsu-
nik imeqanngitsunillu.
Qaanaaq Avanersuarmi
ullumikkut illoqarfiit an-
Peter Freuchenip inuunini tamaat aalajangiusimajuarpaa Merqusaq nammineq erneralu-
gu. Aamma atuakkiarpassuarmi ilaanni Minik pillugu isornartorpassuarnik allattarsima-
voq.
Peter Freuchen fastholdt hele livet igennem, at Merqusaq var hans søn. Og i sit omfattende
forfatterskab har han mange kritiske bemærkninger om Minik.
nersaraat, taaneqartalerlu-
ni Avanersuup kommunea,
inuit katillugit 700-t missin-
ginik amerlassuseqalersi-
mapput, qallunaatut »pola-
reskimuunik« taaneqas-
saarlutik.
Suli inuhhuit ilaqarput
meeraanerminniit Minim-
mik eqqaamannittunik.
Taakkua ilaat Inuutersuaq
Ulloriaq. 1984-imi pulaarsi-
mavara; taanna najugaqar-
poq Siorapalummi Avaner-
suarmi nunaqarflit avan-
narlersaanni, silarsuarmilu
inooqatigiit avannarler-
saanni; inooqatigiinnguit
taakku niuertarfeqarput,
atuarfeqarput oqaluffeqar-
lutillu. Inuutersuaq Ullriaq
Peter Freuchenip sakeraa,
tassa Freuchenip nuliariga-
lua Navarana qatanngutigi-
gamiuk. Inatsisartunut
ilaasrotaq Uusaqqaq Qujaa-
kitsoq oqalutsigalug aasami
unnukkut illuminni nuan-
nersumi oqlauttuaraa eq-
qaamallugu 1909-mi mee-
raalluni umiarsuamik pin-
gasunik Uummannamut ti-
kittoqartoq. Minnersaannut
Minik ilaavoq.
»Eqqaamavara Minik ti-
kissimatsiaannarluni anga-
joqqaannut pulaartoq«,
Inuutersuaq, Avanersuarmi
oqaluttuallaqqinnerpaaju-
soq, oqaluttuarpoq.
»Minik tikeqqaarami Ava-
nersuarmiutut oqallorlo-
qaaq, sivisungaatsiartumil-
lu takunngilara, nunaqar-
(Qupp. 14-imi nangissaaq)
lATUROPATt
Universalmidlet
- der bar findes i ethvert hjem!
- mod sportsskader, spændinger
mensessmerter, migræne, gigt m.m.
Gennem samarbejde med en kinesisk
læge, har vi efter gammel kinesisk
recept udviklet en fantastisk muskel-
balsam, som kan bruges til næsten alt,
man ellers tager piller mod. Har man
f.eks. tandpine, myoser eller noget af
ovennævnte - finder man det ømme
punkt samt akupunkturpunktet,
smører balsammen på og efter kort tid
er smerterne væk.
Brugsanvisning medfølger. 10m,
Universalmidlet til akpunktur uden nåle
i-rw,
o
£
o
Q
+
RI <D
1 -
QJ *“
3 O.
s □
O
*-> Q)
Ut 4-f
O) O)
— ro
? TI
O)
O)
73
E |
73 C
£ □
S
RI
E E
gg
Is
ål
s i
■p ni
H9
ls8
I&8
11*
lif
ifl
Sis
I