Atuagagdliutit - 05.07.1989, Blaðsíða 12

12 Nuna-TekTele 1989
Meeqqanut muiisutturmllu - For børn og unge
Tingisaat nuannivissut
Pussugissut ajornakusooraluartunilluunniit sanasinnaalluarput
nalunaaqquttap akunneri marlussuinnannguit atorlugit
Japanimi inersimasut
meeqqallu tingisaalior-
neq pimoorulluinnar-
lugu sammisarisar-
paat. Tingisaaliortar-
neq Europ amissaaq so-
qutigineqarneruleriar-
torsimavoq, ilaatigullu
pissartanngorniutsitsi-
soqartalersimavoq al-
laat Fan øm i Esbjergip
eqqaaniittumi. Qaquti-
guinnarli tingisaanik
Kalaallit Nunaanni ta-
kussaasoqartarpoq, tå-
rn annalu ajuusaarnar-
poq tamakkumi nuan-
nivissumik sukisaar-
saataasinnaagaluar-
mata.
Uanga Jyllandip avan-
napasissuani meeraagalla-
rama tingisaaliomiale-
raangata aalisakkanik
poortuisarfimmut pappia-
ranik tillinniaqqaartarpu-
gut. Soorunalimi tillinni-
arneq ajortuugaluarpoq,
kisiannili isumaqarpunga
tassani sulisartut paasillu-
arsinnaasaraatigut. Tingi-
saaliortillutami naalann-
gisaameq ajorpugut.
Ullumikkut soorunalimi
suli pappiarat atorlugit
tingisaaliortoqarsinnaaga-
luarpoq, kisiannili suli nu-
annernerujussuuvoq nylo-
nit saattut oqitsullu ato-
raanni. Tam akku akis uku-
lupput - Niuertarfimmulli
tillinniarniaqin ak! - Taa-
maattut ninngunerupput
assiginngitsorpassuarnil-
lu qalipaateqarsinnaallu-
tik pappiaratut qasertuin-
naanatik qaqortuinnaana-
tilluunniit.
Nylonimik tingisaalius-
saguit mersorfeqartaria-
qarputit. Anaanat aperu-
gu kku immaqa ikioruma-
sinnaavaatit, taavalu ino-
qutigiit tamakkerlutik tin-
gisaaliomermut peqataa-
lersinnaapput.
Atorneqassapputtaaq
qisuit allunaasallu.
Nuummi najugaqaruit na-
pisuitsuaqqanik naasunut
atugassianik pissarsiler-
torsinnaavutit. Taamaat-
tut pitsaaanerpaajupput.
Sinerissamiittut niuertar-
fimmut apeqqutilliisin-
naapput, sanasorluunniit
ape rigu kku immaqa listit
sinnikuinik tunisinnaaga-
luarpaatit.
Allu naasartas saali nam-
mineerlutit akilertariaqas-
savat. Nylonit oqitsut pit-
saanerpaajusarput, mono-
fil-nylonilli atoqinagit.
Tassa aalisartut amoor-
taatersortut atortagaat.
Atukkit allunaasaaqqat
qipparissut, taava tingi-
saaq tassangaannaq qul-
larsalissagaluarpat assak-
kut uunnginnerussaatit.
Pitsaaneruvoq allunaa-
saq immoqqaveqartik-
kaanni. Taava ilattuunn-
ginnerussaatit.
Sannerutilik
Tingisaaq sannerutilik sa-
najuminarnerpaajuvoq.
Assimi takusinnaavat
taanna sananeqarsinna-
soq qisuttassai sanninga-
suusanngorteriarlugit im-
minnut qilersuutiinnarlu-
git. Teqeqquinut sisama-
nut atasumik allunaasar-
talereeraanni pappiarar-
tassaa nylonitassaaluun-
niit ikkukkuminartorujus-
suanngussaaq.
Tingisaat timmisin-
naapput pamioqarunik
aatsaat - taannalu teqeq-
quannut allermut qilerne-
qartassaaq, taassumap
tingisaaq uleqattaartus-
saajunnaarsissavaa.
Allunaasartaa qisuttaa-
sa qaleriiffiannut qilerne-
qassaaq.
Tingisaaq
karsiusaq
Tingisaaq karsiusaq aam-
ma amerikamiut tingisaa-
liaannik taaneqartartoq
sanajuminaatsuuvoq. Taa-
maattullu oqimaalaartu-
nilluunniit useqarsin-
naapput, uangalu nammi-
neerlunga ilaanni assilii-
villuunniit ilanngullugu
qullartittarsimavara si-
laannarmiit assiliisinniar-
lugu.
Taamaattut sananeqar-
tarput suUullit sisamanik
teqeqqullit marluk atorlu-
git. Sullullit sisamanik te-
qeqqullit qerattaqqutigis-
savaat qisumemgit mar-
luk imminnut sannersillu-
git inissinneqarsimasut.
Allunaasaq qasungatillu-
gu teqeqqunut marlunnut
qileriarlugu alla tingisaap
qeqqanut atasoq sanguna-
veeqqusiullugu tassunga
qilissavat tingisaamut al-
lunaasartaliullugu.
Tingisaaq sannersitanik
qisuttalik meqqutaannar-
mik mersorlugu sanasin-
naavat, tingisaarli karsiu-
saq s an as sågu kku mersor-
fik atortariaqarpat.
Tingisaaq karsiusaq pa-
mioqartariaqanngilaq,
naak taamaattoqarsin-
naalluaraluarluni.
Tingisaat
sammilaarlugit
Tingisaaliorusulerpit?
Kammalaatitit ilasereri-
akkit.
Tingisaat tingisikkumi-
narnerusarput illut akor-
nanniinngikkaanni, qat-
tomgullu sivingarnatigut
qummut arpaffissaqa-
raanni. Pitsaanerusarpor-
lu marluulluni qullartitse-
riartaraanni.
Tingisaat pillugit paasi-
saqamerujumaguit atua-
gaateqarfunmut atomiar-
sinnaavat atuagaq »P.H.’s
store Dragebog«. Taassu-
minnga atuakkiortuuvoq
qallunaaq illussanik titar-
taasartoq ilisimaneqarlu-
artoq Poul Henningsen,
aammattaaq qullernik ku-
sanartorpassuarnik titar-
taasimasoq. Tingisaalias-
sat assigiinngitsorpassuit
atuakkami titartarsima-
vai, allatoornerusumillu
tingisaaliorusukkuit ar-
laat sananiaannarsinnaa-
vat.
Titartagaq misissorlua-
riarlugu tingisaaq sana-
sinnaanngussavat.
Nuannisaarluakutsoori-
si!
Drageflyvning •
en dejlig hobby
En let og en lidt sværere model, som den fingernemme dog næppe er mere
end et par timer om at bygge
I Japan er dragebyg-
ning en kunst, som dyr-
kes af voksne og børn
på lige fod og på meget
højt plan. I Europa vin-
der dragebygning og
drageflyvning frem, og
der arrangeres mester-
skaber i drageflyvning
blandt andet på stran-
den på Fanø ud for Es-
bjerg. Drager er sjæld-
ne at se i Grønland, og
det er egentlig en skam,
for man kan få en mas-
se herlige timer ud af
det, hvis man begynder
at eksperimentere.
Da jeg selv var dreng i et
fiskerleje i Nordjylland,
stjal vi tyndt papir fra fi-
skepakhuset, når vi ville
bygge drager. Det med at
stjæle er naturligvis ikke
så godt, men jeg tror nok,
at arbejderne i pakhuset så
Forsættes næste side
Tingisaaq karsiusaq sanqjuminamerpaaq taama isikkoqar-
poq. Immikkoortut arlariit annoraaminertallit »celle«-nik
taaneqartarput. Taakku aamma pingasunik tikeqqulerne-
qarsinnaapput, tingerlaataasalem eqarsinnaapput, tingi-
saasiortoqarsinnaavorlu qanorluunniit amerlatigisunik
»celle«-linnik.
Sådan ser den simpleste kassedrage ud. De to afdelinger
med sejl kaldes »celler«, og disse celler kan som en variation
gøres trekantede, de kan forsynes med sejl, og man kan
bygge drager, hvor man kombinerer et - i hvert fald i teorien
- ubegrænset antal celler.
Tingisaaq sannerutilik sanajuminarnerpaavoq. Assilissami
takuneqarsinnaasutut qisunnguit marluk imminnut paa-
latsiinnarlugit qilersugaapput, taanalu allunaasartaleriar-
lugu pappialamik nylonimnilluunniit qalliinnariaavoq.
Korsdragen er den simpleste, man kan tænke sig. Som
billedet viser, består den kun af to pinde, der er krydset og
bundet sammen, hvorefter dette »skelet« er bespændt med
snor og betrukket medet sejl af enten papir eller nylon.
Tingisaaq karsiusaq ilua-
tungimigut sisamanik qe-
rattaqquteqarpoq (takuuk
assiliaq anneq). Taakku ti-
keqquini qerattaqqutaanut
takutinneqartutut qqjan-
naarunneqassapput, tassa
qerattaqqutit isui putullugit
qajannaarunneqarnerisi-
gut.
Den to-cellede kassedrage
har ialt lire indvendige sti-
vere (se det store billede). De
samles med de lire hjørne-
stivere på denne måde, idet
man borer huller til tappen
både i enden af den indven-
dige stiver og ind i siden på
hjørnestiveren.