Atuagagdliutit

Volume
Issue

Atuagagdliutit - 07.02.1990, Page 4

Atuagagdliutit - 07.02.1990, Page 4
4 ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN NR. 16 1990 Suleqatigiinneq QUJANARPOQ APK savalimmiormiullu su- miissusersiortartut maskinmesterillu peqati- giiffii isumaqatigiissuteqarsimammata. Sulia- mili tassani APK-ip savalimmiormiullu akor- nanni pissutsit soqutiginaateqarnerpaajun- ngillat. Soqutiginaateqamerpaarmi tassaavoq, APK-ip Pro-Eks-ip direktøria Ole Ramlau- Hansen qinnuigisimammagu isumaqatigiissit- siniartooqqullugu. Suleqatigiissimaneq taman- na aalisameq pillugu ullumikkut pingasunngor- nermiit mattoqqasumik ataatsimeersualemis- sami sunniuteqarluarsinnaavoq, tassanimi oqa- luuserinertussaammata kalaallit aalisameranni ajomartorsiornarsisimasumi ajomartorsiutit suusulluunniit. IMAAKKALUARPOQ - tassa ippassaanitsi- annguaq tikillugu - APK Pro-Eks-ilu imminnut iluariinngitsorujussuusarlutik. 80-ikkut aallar- tisimaleranni namminersortut avataasiutinik kilisaatitaartulermatali taamaaligamik isuma- qalersimagunaraluarput pinngitsooratik ilua- riinngitsussaallutik. Namminersorlutik kilisaa- taatillit pisortat aalisartitsinerat, taamalu pin- gaamersiulluni tulleriiaarineq, Inatsisartut in- atsisiliomerat pisassanillu agguaassisameq aq- qutigalugit ingerlanneqartoq - sakkukitsumik oqaatigalugu - isumaqatiginngilluinnartarpaat. Taamaattumik Pro-Eksip amigartooruterpas- sui naatsorsuutinik saqqummiussinertaqann- gitsumik oqaatigineqarmata namminersortut - tupinnanngitsumik - sakkortoorujussuarmik akisipput oqarlutik, pisortat iliuutsiminnik aqutsisinnaannginnerarlugit aammalu aatsaat akileraartartut aningaasaataannik - Landskassi- miit - tigooraanermikkut ingerlasinnaanerarlu- git. OLE RAMLAU-HANSEN-ip - suliffeqarfis- suullu aqutsisortaavisa - ingerlataq nakorteq- qissimavaat aningaasatigut aqutsilluamermik- kut suliffeqarferujussuarmillu annikilleriner- mikkut malunnaateqartumillu allan- ngortiterinermikkut, - taannalu 90-imi januarip aallaqqaataaniit Pro-Eks-imik ateqarunnaarluni Royal Greenlandimik ateqalerpoq. Taamaalior- neq ilaatigut annemaateqartarsimavoq, Ole Ramlau-Hansenilli naalakkersuinermik sulia- qartut innuttaasullu paasitissimavai, Pro-Eks niuerfittut ingerlanneqassaguni aammattaaq aaqqissuussaanermigut silarsuarmi niuerfiit in- gerlaasiannut naleqqussameqartariaqartoq - aammattaaq taakku aalisakkanik kinguppan- nullu pisariaqartitsinerat malittarisariaqarlugu. Pisimasut kingulliit ilagaat kilisaataateqar- fiup GHT-ip direktøria, Janus Nordberg, ator- fimminiit soraarsimammat. Soraarnera isuma- qatigiinnginnermik tunngaveqanngilaq, soraar- neratigulli nutaajulluinnartumik pileriartorto- qalerpoq, tassalu namminersorlutik kilisaataa- tillit namminersomerullutik oqartussat suliffis- suaataannut Pro-Eksillu nunanut allanut nioq- quteqameranut sunniuteqaqataasinnaalerma- ta. AALISARNEQ PILLUGU ataatsimeersuarnis- sami isumaqatigiissutigiuminaatsussat ilagiu- maarpaat kinguppanniutit amerlavallaamerat: Kikkut umiarsuaat unitsinneqassappat - nam- minersortut pisortalluunniit? Manna tikillugu tamanna isumaqatigiissutigisinnaanngilluin- narsimavaat, ingerlariaqqissagunilli akuersaar- sinnaasaminnik isumaqatigiissuteqamiartaria- qarput, imaalluarsinnaavorlu Pro-Eksip aalisar- nini annikillisittariaqassagaa, taamaassappallu namminersortut Pro-Eks pilersuinerup nuna- nullu allanut nioqquteqarnerup tungaatigut maannakkomiit annerujussuarmik suleqatigi- sariaqassavaat. APK-ip siulittaasua Hans Pavia Egede AG- mut ullumi oqarpoq, pisassiisartut suli »ilua- rinngitsorujussuugini«. Aammali oqarpoq sava- limmiormiunut isumaqatigiissuteqameq tuni- niaanerup tungaatigut suleqatigiiffiusinnaasu- nik ammassiffiusimasoq. Ilimanarpoq Pro-Eks namminersortullu pilersuinerup tuniniaanerul- lu tungaatigut suleqatigiffiliorsinnaassasut, namminersortut pisassanik piniartuusassallu- tik Pro-Eksilu suliffissuami tunisassiorncrmik nunanullu allanut tuniniaanermik ataqatigiissit- sisuusassalluni. Imaluunniit allatut oqaatigalu- gu: Tamarmik immikkut pikkoriffigisamik tun- gaasigut iluaqutigeqatigiissapput. Namminer- sortut aalisallaqqissuupput, nunanulli allanut tuniniaanerup tungaatigut ajornartorsiorajullu- tik. Pro-Eks periarfissaqartorujussuuvoq sulif- fissuarmi nioqqutissiornerisa nunat allat niuer- nerinut naleqqussarnissaannut, Pro-Eksilu nu- nanut allanut niuertuulluarsinnaanerusorinar- poq. Tamanna kalaallit aalisarnerannut tamarmut tupinnaannartumik pingaaruteqalersinnaavoq. Gennembrud i fiskeriet DET ER GODT, at APK har faet løst konflikten med de færøske skippere, navigatører og ma- skinmestres fagforeninger. Men det mest in- teressante ved hele denne konflik er slet ikke forholdet mellem APK og færingerne. Det vir- kelig interessante er, at APK fik Pro-Eks’ di- rektør, Ole Ramlau-Hansen, til at være mægler i konflikten. Det er lidt af et gennembrud, som kan få konsekvenser på den lukkede fiskeri- konference, som starter i dag, onsdag, og hvor hele det kriseramte grønlandske fiskeris pro- blemer skal på bordet. TRADITIONELT - og det er lige indtil for få dage siden - har der været kold luft mellem APK og Pro-Eks. Der har nærmest været tale om en historisk kold luft lige fra begyndelsen af 80’eme, da udviklingen i det private søkogeri tog fart. De private trawlerrederier har - mildt sagt - ikke haft meget til overs for det offentlige fiskeri, og dermed for den prioritering, som Landstinget har praktiseret via lovgivning og via Licensudvalget. Da Pro-Eks kørte med sine ubudgetterede millionunderskud, blev der der- for - naturligvis - hugget hårdt fra de private, der med god ret kunne hævde, at det offentlige end ikke havde styr på sine forretninger, og kun kunne overleve med snablen nede i skatte- borgernes lommer - i Landskassen. OLE RAMLAU-HANSEN - og den nye kon- cernledelse - har i høj grad fået rettet skuden op økonomisk gennem en kombination af ratio- naliseringer og radikale omlægninger i den sto- re organisation, som - iøvrigt - fra L januar 90 ikke mere hedder Pro-Eks, men Royal Green- land. Det har gjort ondt, men Ole Ramlau-Han- sen har også fået både politikere og offentlighe- den til at acceptere, at eftersom Pro-Eks skal være en forretning, så er organisationen også nødt til at indrette sig efter de internationale markeder - deres behov for fisk og rejer og deres priser. En af de seneste »begivenheder« har været, at direktøren for trawlerdivisionen, GHT, Ja- nus Nordberg, har forladt sit job. Det er sket uden konflikt, men bag hans opsigelse ligger kimen til en helt ny udvikling, hvor de private trawlere kan få en ny rolle i forhold til både hjemmestyrets fabrikker og Pro-Eks’ interna- tionale salgsorganisation. EN AF FISKERIKONFERENCENS hårde nødder er overkapaciteten i rejeflåden: Hvem skal lægge skibe op - de private eller det offent- lige? Hildtil har man tilsyneladende stået stejlt over for hinanden, men et muligt kompromis med store fremtidsperspektiver synes nu at kunne være, at Pro-Eks trapper sit eget fiskeri ned, og at de private i langt højere grad arbejder sammen med Pro-Eks om forsyning og eks- port. APK-formand Hans Pavia Egede siger i dag til AG, at han fortsat er »forbandet« på Licen- sudvalget. Men han siger netop også, at Færø- konflikten har åbnet for et samarbejde på salgs- siden. Meget tyder på, at Pro-Eks sammen med de private kan etablere en forsyningsstra- tegi og en salgsstrategi, hvor de private bliver sikret de nødvendige kvoter, og hvor Pro-Eks koordinerer produktionen på fabrikkerne med salgsmulighederne på de internationale marke- der. Eller sagt med andre ord: At man gensidigt udnytter, hvad man er god til. De private er gode til at fiske, men står ofte alene på det internationale marked. Pro-Eks har store mu- ligheder for at tilpasse fabrikkernes produktion til verdensmarkedet, og Pro-Eks er stor nok til virkelig at kunne slå igennem som salgsorgani- sation på markederne. Det vil være en utrolig vigtigt gennembrud for hele det grønlandske fiskeri. Inersimasut maligassiuinngikkutta qanoq-ililluta meeqqat piumaffigisinnaavagut atuar- fimminnik nakkutilliilluarnissaannik malinnaalluarnissaannilhi, Ane Sofie Skifte taama aperaaq. (Ass.: Toqqorsivimmiit) llinniartitsisut suliffimminnik nakkutilliippat? All.: Ane Sofie Skifte, Maniitsoq Siunissami atuarfik pil- lugu ataatsimiititaliap isum aliut issiissut aa, ukiaq 1989-simi naqinne- qarsimasoq soqutigalu- gu atuarsimavara. Qup- pernermili 7-imi imatut allattoqarsimanera atu- arakku tupigusoqaanga: »Ataatsimiititaliami ilaasortat tusarniaasar- nerminni annertuumik inunnit uparuaaffigine- qartarput atuarfimmi »ilinniagakippallaar- neq«-mik taasamik. Isomartorsiomeqarpoq atuarfiup sinneranut pu- lammaateriarnissamut pia- reersamerpii aaqqissuussi- neq, tassami ukiut 3 ingerla- neranni atuarsinnaaneq atualivinnissamullu sungiu- saaneq anguneqartanngin- nerarlugit oqaramik. Meerarpassuit naqinner- nik ilikkanngitsoortarput, annikitsumilluunniit atuar- sinnaalertanngillat kiisalu atuarfimmi suliassanik aal- lussinermik mikinerminniit sungiusameqartaratik. Tassunga pissutaasoq unaagunarpoq annertuu- mik socialpædagogik anner- tuvallaanngitsumik ilinni- artitsinissamut pikkorissar- tinneqaannarsimasut, ilin- niartitsisutut atorneqarne- rat. il. il.«. Issuaaneq naa- voq. »Inunnit uparuaaffigine- qartarput«. Inuit taakku uparuaasut piviusunik soor- lu misissuinertigut toqqam- maveqamerlutik? Nuna ta- makkerlugu misissuisoqar- simanerluni ilumut qulaani taaneqartutut pissutaasori- neqamerannut uparuaa- nermut tunngavissaqarner- soq. Misissuisoqarsimanngip- pat tupigaara pisuutitassar- siortutut nipeqarluni allaa- serinnittoqarsimanera. Atu- arfimmimi ajomartorsiuti- nut pissutaasinnaasut allar- passuusinnaagunarmata, immaqa ilaatigut makkuu- sinnaalluarlutik: Kalaallit nunatsinni ine- riartupiloornersuup kingu- neranik angajoqqaarpas- suit, ilinniartitsisut, meeq- qerisut allallu meeqqanik sammisaqartut qanoq pe- rorsaanissamik paatsivee- rusimaamerisa kingunera- nik meeqqat »ilaginnakkat« amerlavallaartut? Atuarfiit angivallaalernerisa kingu- neranik ilinniartitsisut il.il. imminnut suleqatigiinniar- nerat eqarpallaartoq? Atuaqatigiit amerlassu- saat annertuvallaartoq? Atuaqatigiit piginnaassu- saat assigiinngippallaartut? Socialpædagogit, meeqqe- risut ilinniartisisutut ator- neqarnerat annertuallaar- toq? Timelærerit, tiguin- nakkat ilinniartitsisutut atorneqarnerat annertual- laartoq? Ilinniartitsisorpassuit meeqqat ataasiakkaat pero- riartoneranni tarnikkut, pi- ginnaassutsitigut nammi- neq killiffiannik paasin- ninngittarnerat? Ilinniartitsisut allallu atuarfinni sulisut amerla- vallaat suliffimminnik nak- kutilliinngippallaarnerat? Apeqqutiga kingulleq im- maqa sakkortugaluai-poq, tusartuarlugilli, ingammik akissarsinerup nalaani, atu- artut atuanngitsoortinne- qaqattaartut, unagooq ilinnniartitsisuat peqan- ngimmat, eqqarsaateqar- nartaqaaq. Ilaatigut allaat ilinniartit- sisorooq inortuikulasoq, al- laallu meeqqanngooq 10 mi- nutsit inortuisut atuarfissa- minnut peqataasinnaajun- naartarput ilinniartitsi- sunngooq matu parnaarta- ramiuk. Inersimasut maligas- siuinngikkutta peqqussutil- lu malinngikkutsigik qanoq ililluta meeqqat piumaffigi- sinnaavagut atuarfimmik nakkutilliiluarnissaannik malinnaalluarnissaanillu? Ilinniartitsisut qallunaa- tuinnaq oqaasillit suli amer- lavallaarnerat? Soormitaavamiuna qallu- naatuinnaq oqaasillit ka- laallit oqaatitsinnik ilinniar- nissaannik piumafligine- qanngippallaai'tut? Apeqqutit immaqa allanit ilaartorneqarsinnaapput isumaliutissaalluaratarsin- naallutillu.

x

Atuagagdliutit

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.