Atuagagdliutit - 03.08.1993, Page 11

NR. 77 1993
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
11
Noorliit Vesterbygden-imi
najugallit eqqumiitsulianik
pingaartitsisimapput. Ta-
manna uuma qisumernip
kusanartumik ilusilersorsi-
masup takutippaa.
Nordboerne i Vesterbygden
satte pris på datidens kunst.
Det viser dette plankestykke
udsmykket i gotisk stil.
(Ass./Foto: Maria Hinner-
son).
Noorliit pillugit paasisat nutaat
Qangarnitsanik misissuisartut noorliit illukuannik nassaarnertik nuannaarutigeqahigii
millioninik pissarsiniamialersut
- Misissuinitta aasat tul-
liuttut marluk qaangiuppa-
ta naammassinissaa naat-
sorsuutigaarput. Aningaa-
sat, kalaallit qallunaallu an-
ingaasaateqarflinit pissarsi-
arisimasagut atoreerpagut,
suliarpullu naammassinias-
sagutsigu 1 million kronit
missaanni pissarsiarisaria-
qarpagut. Avinngarusima-
sumi sulilluni akisuukasiu-
voq, tassami helikopterimik
assartuisitsinissaq pisaria-
qartarmat. Aningaasa ka-
laallit qallunaallu aningaa-
saateqarflinit pissarsiarini-
arumaarpagut. Ajornartor-
siutaanissaa ilimaginngila-
ra, suliarpummi ingerlatile-
ruttorparput, Joel Berglund
isumaqarpoq.
Joel Berglund-ip Marianne
Petersen-illu Nunatta Ka-
tersugaasivianit Toqqorsivi-
anillu peqataasut saniatigut
peqataapput qangamitsa-
nik misissuisartoq Islandi-
meersoq Gudmundur Olafs-
son, qangarnitsanik misis-
suisartut pingasut Dan-
markimeersut Jette Arne-
borg, Svend Erik Albrethsen
aamma Georg Nygaard kii-
salu Canadamiit Pat Sut-
herland. Taakku Ilisimatu-
sarfimmi aammalu Niuer-
nermik Ilinniarfimmi ilinni-
NUUK(KB) - Joel Berglund
nuannaaqaluni Nunatta
Katersugaasiviani Toqqor-
sivianilu aUaffimminut
utersimalerpoq. Nuannaar-
neranut pissutaasut pin-
gaamersaraat ikaartiteruti-
toqarsuup sinnikui, sannin-
gasut qinoqatigiinnermi
atorneqartartut kusanartut
marluk aammalu qisumineq
kusanartumik ilusilersu-
gaasoq. Nassaat taakku
atorlugit noorliit ukiut 5-
600-t matuma siornatigut
tammannginnermini Ka-
laallit Nunaanni inuunerisi-
masaat pillugit nutaanik
paasisaqarsinnaalerpoq.
Hans Jensen aamma Ole
Lynge ukiut marluk matu-
ma siornatigut tuttunniar-
lutik Amerallap Ilorpiaani
Isortuarsuup Naajallu Kuu-
ata akornanni noorliit 12-
1300-kkunni najugarisima-
saannik nassaarput. Nas-
saarineqartoq atserneqar-
poq »Illukoq sioqqanik qalli-
gaq«, tassami ullumikkut
sioqqanik ujaraaqqanillu
matusaaUuni meterip aap-
paa avillugu ititigisumiip-
poq. Nassaartoqarmat qan-
garnitsanik misissuisartut
ukiumoortumik misissuiar-
tortarnertik aallartippaat,
immikkullu ilisimasallit isu-
maqarput noorliit Ulukuinit
nassaajusimasunit anner-
saasoq. Katersugaasiviup
pisortaa Joel Berglund sa-
paatit akunnerini sisamani
paarmorluni misissuereer-
luni qanittukkut angerlarsi-
mavoq.
- Sanningasut qinoqati-
giinnermi atorneqartartut
qisuminerlu kusanavissu-
mik naasutut majortutut
kingartomeqarsimasoq nas-
saarisimagatsigit nuannaa-
rutigeqaara Taakkumi taa-
manersuaq anersaakkut
inuunerusimasup i laa nik
takutitsisuupput, Joel Ber-
glund oqarpoq imatullu nas-
suiaanini nangeqqillugu:
- Taamatut assaalluta
misissuiniaraangatta inuia-
qatigiit aningaasatigut atu-
garisaat apeqqutaanerusar-
put. Kisiannili uani pigisa-
nik nassaarpugut inuit ul-
luinnarni upperisamik pin-
gaartitsinerinik takutitsisu-
nik, aammami inuit taakku
kigartukkanik kusanartu-
nik taamanikkut »nutaali-
aasunik« pingaartitsisima-
nerat paasivarput.
Nammineq suliat
Siusinnerusukkut assaanik-
kut ikaartiterutit ilamerngi-
nik nassaatoqarsimavoq,
taannalu nunani avannar-
lerni pisoqaanersaasimagu-
narpoq. Kisiannili ukioq
manna nassaarineqartup
ersarissisippaa noorliit
namminneq atisaliornissar-
tik pisariaqartittaraat:
Ikaartiterinermi oqimaalut-
tat katillugit 100-nit amerla-
nerusut atisaliassallu issu-
suut meqquluaasallit nas-
saarineqarsimapput.
- Init massakkumut qu-
laarsimasatta pissanganar-
nersarisimavaat. Tassanis-
saaq nassaaraagut killut
aammalu issiaviusimagu-
nartoq, ingilluni unnasser-
tarfiusimagunartoq, Joel
Berglund oaaluttuamoa.
Aasaanerani assaalinn-
ginnermi nivaattat trillebø-
rillu atorlugit sioqqat 1.000
tonsit missaanniittut piiaq-
qaarneqarsimapput. Inuit
katillugit 13-iusut suliamut
annertuumut tassunga su-
leqataasimapput. Nunatsin-
niit, Danmarkimiit Islandi-
miillu qangarnitsanik misis-
suisartut arfinillit Nuuni-
miit inuusuttunik arfinilin-
nik aammalu Canadami
qangarnitsanik misissuisar-
tumit ikiorneqarsimappput.
Sioqqat piiarneqareerma-
tamisissugassartarpiaq, nu-
nami qeriuaannartumiittoq
arriitsumik aassemeqar-
poq, aatsaallu taamaaliorto-
qareermat misissuineq aal-
lartinneqarpoq. Nuna qe-
riuaannartuummat aallaq-
qaammut assaaneq ajorna-
kusoorsimagaluarpoq, kisi-
annili nunap qeriuaannar-
tuusimanera qangarnitsa-
nik misissuisartunut tu-
paallaataaqisumik nassaari-
neqartut allanngugaarsi-
manngillat.
Tipi
allanngorsimanngilaq
Aammattaaq nassaarine-
qarput puugutat puugutaa-
sallu qisuit, qallutip ukku-
sissap, qissisit qisuit, saa-
nermikk meqqutit aammalu
suusimanerpat qangatut al-
lassimasut suli qanoq isu-
maqarnerinik paasineqann-
gitsut sinnikui. Taakku sa-
niatigut qangarnitsanik
misissuisut ilUukumi uuma-
suutigineqartut (nersus-
suit, savat savaasallu) pisaa-
simasullu saanikuinik
amerlaqisunik nassaartorsi-
mapput. Aammattaaq qan-
garnitsanik misissuisut illu-
kup initaasa ilaat nersutit
inigisimagunagaat qulaara-
mikku uumasut anaasa tip-
aat allanngorsimanngivis-
soq siaruaassimavoq.
- Nassaat tamarmik mis-
is soqqissaameqartussaap-
put. Saanikut amerlaner-
saasa uumasut arlaanneer-
nerat paasisimaleriarutsigu
noorliit tassaniinnerminni
qanoq pisuujutigisimaneri
oqaatigisinnaalissavarput.
Tamatuma saniatigut naq-
qisa qaanit misissugassat-
sinnik tigusisimavugut, tas-
sani miluuttut suusimaneri
misissorniarlugit. Taakkua
inuit uumasullu inuuner-
minni atugarisaat nappaa-
taallu pillugit oqaluttuus-
sinnaavaatigut, Joel Ber-
glund oqaluttuarpoq.
Immikkut ilisimasallit
pingasoriarlutik tassunga
ornigutereerlutik illukup
ilusaa inillu sumut atorsi-
maneri paasisaqarfigilersi-
mavaat. Init tallimat tor-
suusarlu qulaarneqarsi-
mapput, nassaarpassuillu
kulstof-14 atorlugu misissu-
gassanngorlugit nassius-
suunneqareerput, qangani-
saassusii sumullu atorsima-
neri paasineqarniassamma-
ta. Nassaarineqartut ilaat
1430-ikkut missaanni ator-
simasutut aalajangiunne-
qarsimavoq, tamannalu
qangarnitsanik misissuisar-
tut tupaallaatigisimavaat,
tassami allakkatigut paasis-
sutissani allassimasoqar-
mat Vesterbygden pifllssaq
taanna ukiunik 100-nik
sioqqullugu inuerutereersi-
masoq. Kisiannili immikkut
ilisimasallit nassaaq ataa-
siinnaq tunngavigalugu
inemileerusunngillat, sulilu
isummaqarlutik illukoq
taanna 1200-kkunni 1300-
kkunnilu atomeqarsimas-
sasoq.
Illukoq
qimanneqarslmavoq
- Sumiiffimmi tassani inuu-
niarnissamut periarfissat
annikinnerulersimammata
illukoq qimanneqarsimagu-
narpoq. Angutit sakkuinik
nassaaqarpiarsimanngivip-
pugut - akiuunnermut ima-
luunniit piniarnermut sak-
kuinik - tamatumunngalu
immaqa peqqutaarpiarsi-
magunarpoq aallaramik
nassarsimassagaat. Aam-
mami imaassinnaavoq eski-
muut aammattaaq n assaar-
figisagut sakkunik taakku-
ninnga tigooqqaasimassa-
sut, Joel Berglund oqarpoq.
»Illukoq sioqqanik qalli-
gaq« piffissaq atorluaaniar-
sarifligiinnavillugu misis-
someqarpoq, tassami kuup
angulersimavaa. Illukup
ilaa kuummit anguneqare-
ersimavoq, Joel Berglund-il-
lu naatsorsuutigaa ukiut
annerpaamik tallimat qaan-
Upperisamut ilisarnaatinik illut najugarineqarsimasut ilui-
ni akuttusuumik nassaartoqartarpoq. Taamaammallu qan-
garnitsanik misissuisut sanningasut marluk qinoqatigiin-
nermi atortartut nassaarigamikkit nuannaarutigeqaat.
Det er sjældent, der er fundet religiøse symboler inde i huse
på den tid. Derfor glæder arkæologerne sig over de to andag-
tskors, de bringer hjem. (Ass./Foto: Joel Berglund).
giutiinnartut noorliit illu-
kuat tam aat ulereersimas-
sagaa. Takornarissat nunat-
sinneersut nunalillu allane-
ersut ilaat aasaanerani as-
saaneq iluatillugu noorliit
illukuat nunguvitsinnagu
helikopterimik takornariar-
tinneqarput.
artunit ikiorneqarput, ikior-
tillu tassaapput: Rolf Ander-
sen aamma Jan Sørensen
kiisalu Kristian Poulsen, Jo-
hannes Raage, Lars Egede,
Niels Lynge, Henriette
Kleinschmidt aamma Maria
Hinnerson, tamarmik
Nuummeersut.
C
CD
boO
C
>
CD
_o
co
DjO
C
'c
co
Cl
O
C3
■■■
C
CD
Q
1994
Tilskud til
oplysningsaktiviteter
Danidas oplysningsbevilling for 1994 yder tilskud til
oplysningsaktiviteter i Danmark om:
- u-landenes økonomiske, sociale og kulturelle forhold,
- forholdet mellem u-lande og i-lande,
- Danmarks deltagelse i det internationale
udviklingssamarbejde og dansk u-landsbistand.
Tilskud kan søges af enkeltpersoner, lokale grupper og
foreninger til veldefinerede oplysningsprojekter, der
retter sig mod brede modtagergrupper - blandt dem
også danskere, der ikke hidtil har beskæftiget sig med
u-landene.
Ansøgninger skal være Danida i hænde senest
mandag den 6. september 1993
Ansøgningsskema, der skal anvendes, og retningslinier
for oplysningsbevillingens anvendelse fås i
Danidas informationskontor
Asiatisk Plads 2
1448 København K
tlf. 33 92 08 45
(Stipendier til rejser i u-landene vil blive annonceret i
august-september. Fristen for rejsestipendieansøgninger
er 27. september.)