Atuagagdliutit - 21.12.1993, Blaðsíða 3

NR. 10 1993
AALISAAT
3
Aalisartut ulluat eqqorlugu KNAPK-ip ukiunik 40-nngortorsiornerat nalliuttorsiutigine- KNAPK fejrede 40 årsjubilæet på fiskernes dag den 15. november. Medlemmer aflokalafde-
qarpoq. Nuummi immikkoortortaqarfimmi ilaasortat ingerlaaqatigiipput. 80-ikkut naaler- lingen i Nuuk demonstrerede på dagen. Billedet er taget i slutningen af ’80’erne.(Ass./foto:
neranni assilisaavoq. (Ass./foto: Arlkiv). Arkiv).
Aalisartut ulluannik malunnartitsineq
Aalisartut ulluat 15. november 1993 eqqorlugu KNAPK-ip kattuffittut ukiuni 40-ini atuussimanini nalliuttorsiutigaa,
puigunaatsumik.
Kattuffiulli pilersinneqarfia
ulloq eqqortoq tassaavoq 12.
juni 1953, aalisartut aallar-
titaat siullermeerlutik
Nuummi ataatsimiinneran-
ni niuerneq (KGH) aamma-
lu Kalaallit Nunaanni naa-
lagaqarfiup ataatsimeeqati-
giinnerisigut.
Ulloq 15. november 1993
taamatut nalliuttorsiorfis-
satut toqqarneqarneranut
pissutaavoq ulloq taanna
aalisartut ulluattut toqqar-
neqarnikuummat aammalu
aasaq kattufliup ulloq piler-
sinneqarnera eqqorlugu
malunnartitsinissaq pisin-
naasimanngimmat, angala-
nerit pissutigalugit.
Nuummi ulloq malunnar-
tinniarlugu aallartippoq
Nuummi Aalisartut Piniar-
tullu Peqatigiit siulersuisui
ilaasortaalu ingerlaaqati-
giillutik aUaiTeqarfik uniffi-
gimmassuk.
NAPP-imeermiunut in-
gerlaaqataasut aamma tas-
saapput aalisartut aappaasa
nuliaasalu peqatigiiffianni
suleqataasut.
Ingerlaartut allagartarsu-
alisaarutaanni ilaatigut al-
lanneqarsimasut takune-
qarsinnaasup tassaapput:
»Nuup saavani umiatsialivi-
liorniarneq pimoorunneqar-
li«, »Aalisagassaaleqineq
pissutigalugu puisit tuni-
sassiarineqalerlikl«, »Tut-
tunik maannakkut kisitsiso-
qarli!«, »KNAPK, suli sak-
kortunerusumik sulissunni-
artigut!«, »Tutttut pinia-
gaaqqilerlik, taamaanngip-
pat taarsiiffigisigut«, »Ikior-
siissutit tamarmik angalla-
tinut angisuunut?«, »Aali-
sartut piniartullu mikineru-
sunik angallatillit ikiorsiivi-
gineqarlit!«, »Naalakkersui-
sunaa saarulleerummat
nungutikkiartuaarpisigut«
aamma »puiserpassuit aali-
sagaarutileqaatigut, qanoq
isiorniarpisi«.
Ingerlaarnermut atatillu-
gu NAPP-ip siulittaasuata
Morten Heinrich-ip allakkat
marluk KNAPK-ip siulit-
taasuanut Anthon Sieg-
stad-imut tunniuppaat. Ta-
matuma kingorna Anthon
Siegstad allakkat tigullugit
oqarpoq all agar tarsualiat
allassimaneri ilumoortuu-
sut ataatsimoorlunilu siu-
nissami suli assar taat angu-
niarneqartariaqartut. Ta-
matuma kingorna ingerlaa-
qatigiit illoqarfiup tungaa-
nut ingerlaaqqipput.
Ilasseqatigiinneq
Ualikkut pingasunut kat-
tuffiup 40-liilluni nalliuttor-
siornera malunnartinniar-
lugu ilasseqatigiisitsisoqar-
poq Naalakkersuisut sinnii-
saannik, Pisortaqarflnnit,
kattuffinnit, suleqatigisar-
takkanik, siulittaasuusarsi-
masunit allanillu qaaqqusa-
nit peqataaffigineqartumik.
Ilasseqatigiinneq aallar-
nerlugu siuhttaasoq tikillu-
aqqusivoq minutsip affaa
aalisartut piniartullu toquk-
kut peerussimasut eqqaani-
arlugit nipaallisimanermik.
Tamatuma kingorna siulit-
taasuusimasut siullermeer-
sumik tamakkerlugit assiu-
tigineqalersut KNAPK-imi
siullersaalluni siulittaasuu-
simasumit Hans Holm-imit
uleerneqarput, ukuusut:
Hans Holm (1953 - 1957),
Carl Egede (1957 - 1959),
Alibak Josefsen (1959 -
1961),
Mikael Heilmann (1961 -
1965),
Niels Carlo Heilmann
(1965 - 1981),
Nikolaj Heinrich (1981 -
1989),
Pavia Nielsen (1989 -
1991)
aamma Peter Davidsen
(1991 - 1993).
Tamatuma kingorna siu-
littaasoq oqaaseqarpoq an-
nertunerusumik kattufiik
pillugu oqaaseqarniarnani,
kattufiik suusoq nalune-
qanngimmat aamma ulluin-
narni kattufliup suliaanik
eqqartuiniarnani, kisiannili
siulittaasuusimasut akisus-
saassuseqarlutik sulisima-
sut ulluinnarni aqutsisunik
siulersuisuunemik immik-
koortortaqarfinnillu akisus-
saassuseqarluartumik sule-
qateqartarsimasut nuan-
nersumik eqqaaniarlugit
aammalu ulloq nalliuttor-
siorflttut atorumasimallu-
gu, ulluinnarni anguniakka-
nik sorsuuteqarfittut inger-
latsiviusarmat, ulloq ilasse-
qatigiifTittut atorusussimal-
lugu. Ilallugulu oqaaseqar-
nermini taavaa assut eqqar-
saatigisarsimallugit piniar-
torpassuit aalisartorpassuil-
lu kattufliup suliniutaanut
ikiuullutik suleqataasarsi-
masut, tamakkua ilarpassui
peqatigiiffinnut kat tu film-
miflu sullissisunut ikiuut-
tarsimasut ilaatigut toquk-
kut iliverminni qasuersaar-
tut annertunerusumik sule-
qataasarsimanerminni inui-
aqatigiinnit malugineqarsi-
manngikkaluarlutik. Taak-
kualu eqqaaneqarnerat
ataqqineqarnerallu ataqqi-
nartuutillugu.
Niels Carlo Heilmann-ip
Nersornaasiinermut Anin-
gaasaateqarfianit siullerme-
ersumik agguaassinermi
Hans Holm nersorneqartut
pingasut ilagaat.
Taassumalu nersornaatisi-
assaa Niels Carlo Heil-
mann-ip paniata angajulhup
Batseba Heilmann-ip tun-
niuppaa.
Tamatuma kingorna siu-
httaasoq Anthon Siegstad-
ip nersornaaserneqartut
sinneri marluusut tusar-
liuppai, tassaasut Ole Vil-
lumsen Paamiormiu aam-
malu Edvard Fly Iluharmiu.
Taakku tamarmik pinga-
suusut nersomaammik di-
plom-imik tunineqarput
5.000 koruuninik aningaa-
sartalimmik.
Aammattaaq 10.000 ko-
ruunit Niels Carlo Heil-
mann-ip Maniitsumi eq-
qaassutissalemeqarnissaa-
nut suliniuteqartunut tun-
niunneqarput, siusinneru-
sukkut tunniunneqarsima-
sut taperlugit.
Nersomaammik tunisi-
neq pereermat oqaaseqartut
arlaqarput. Siullermik
oqaaseqartoq tassaavoq ner-
sornaaserneqartoq Hans
Holm. Hans Holm-ip oqaa-
seqarnermini nassuerutigaa
nammineq Nuummi aahsar-
tut piniartullu februarip aq-
qarngani 1953 ataatsimiin-
neranni siunnersuutigisi-
mallugu, sinerissami aali-
sartut peqatigiiflii arlaqa-
lermata, ataatsimoortumik
peqatigiifllit suliniarner-
minnik kattussivissaannik
pilersitsisoqartuuppat peqa-
tigiifllit ataatsimoortumik
suliniarnerminni suliniuti-
tik angulertornerullugillu
pitsaanerusumik angusa-
qartarsinnaassagaluarlutik.
Tamatuma kingorna
ataatsimiinnissaq aaqqis-
suunneqarpoq ilaatigut
KGH peqatigalugu, taanna
ikiuukkumasimammat.
Taamaahllunilu ataatsi-
miinnermi kattuffimmik pi-
lersitsinissaq isummiunne-
qarluni, kattufllllu pilersin-
neqarluni 12. juni 1953. Tas-
sanilu Hans Holm nammi-
neq siulittaasutut toqqa-
gaaqqaarsimalluni, ataatsi-
meeqataasunit inuusunner-
saalluni.
Taamatullu kattuffunmi
siuhttaasuusimalluni inuu-
sukkunnaarluni kingumut
qiviarluni nuannersumik
eqqarsaatersortarsimaqalu-
ni oqarpoq, pingaartumik
allagarsiani nersornaaser-
neqarnissamut tunngasut
tigugamigik nuannaarluni
kingumut kiviarsimalluni.
Naggasiillunilu oqarpoq siu-
littaasuusarsimasut ilaati-
gut toqukkut peerutereersi-
masut nuannersumik angi-
suumik qujassutissaqarfiga-
lugit suleqatigisarsimallugit
aamma kingumut qiviarner-
mini eqqarsaatigalugit, ne-
riuutigalugulu siulittaasuu-
simasut assingi ukiorpassu-
arni allaffeqarflmmi nivin-
gajumaartut.
Tamatuma kingorna
ukiuni 8-ni siuhttaasuusi-
masoq Nikolaj Heinrich
oqaaseqarpoq. Aallarniuti-
galugu oqarpoq kattuffunmi
siulittaasuusarsimasut
aammalu siulersuisuuner-
nut ilaasortaasarsimasut
suleqataasarsimasut anin-
gaasarsiassaq pinnagu, kisi-
annili inunnut aalisartunut
piniartunullu ataatsimut
ikiuukkusunneq kisiat
tunngavigalugu, ilaatigut
namminneq inuutissarsior-
nermikkut kinguarsaatigi-
saraluaqalugu.
Taamalu inuit suliniartut
eqqarsaatigisarneranni siu-
littaasuusimanermini eq-
qarsaatigisimallugu oqaati-
gaa inuit taama suliniartar-
simasut suliniartartullu
aammalu aalisartut piniar-
tullu inoqamminnik ajunaa-
lersunik annaassishnasut
utoqqahlerneranni nersor-
naammik taaneqarsinnaa-
sumik takussutissittale-
raanni inunnut pineqartu-
nut aammalu kattuffimmiit
nuannaarutaasassagaluar-
toq. Tamatumalu eqqarsaa-
tiginera piviusunngortinni-
arlugu kattuffiup 1989-imi
ataatsimeersuarnermi aala-
jangiunneqarsimasoq ner-
sornaasiinermut aningaa-
saateqarfiliortoqassasoq, ta-
mannalu siulersuisuuninn-
gortunit pilersinneqarsima-
soq, qujanartumik.
Upernaarlu martsimi kat-
tuffiup ileqquusumik Iluhs-
sani ataatsimeersuarnerani
siunnersuutigisimallugu
KNAPK-ip nersornaasiiner-
mut aningaasaateqarfiata
pilersinneqarsimasup aala-
jangersimasumik atseraan-
ni tuhuartuussasoq. Siun-
nersuutigisimallugulu Niels
Carlo Heilmann- ip Anin-
gaasaateqarfia-nik atserne-
qassasoq.
Tamannalu tamakkiisu-
mik taperserneqarsimasoq,
nuaannaarutigineqartu-
mik. Taamatut aningaasaa-
teqarflup atserneqarnissaa
pillugu isummerniarnermi-
ni tunngavigisimanerarpaa
kattuffunmi sivisunerpaa-
mik ukiuni 16-ini siulittaa-
suusimasoq arlaannik kin-
guneqartittariaqartutut
isumaqarfigisimagamiuk,
taamaalillunilu Niels Carlo
Heilmann-ip aqqanik ner-
sornaasiinermut aningaa-
saateqarfik atserneqartillu-
gu.
Oqaaseqartut ilagaat qi-
nersivimmi ataatsimi siuht-
taasuusimasoq, 1961-imiit
1965-imut, tassa Mikael
Heilmann. Taanna maan-
nakkut kattuffinni siulit-
taasuusartut eqqarsaatiga-
lugit suli inuusungaatsiar-
luni siulittaasunngorsima-
voq, tassami 27-iinnamik
ukioqarluni siulittaasunn-
gorsimammat. Mikael Heil-
mann-ip oqaaseqarnermini
Hans Holm-ip nersornaa-
serneqarnera pissusissami-
soorluinnartutut taavaa,
nuannaarutigeqisaminik.
Najuuttullu tamaasa kat-
tufllmmik tapersersuisar-
nissaat kissaateqarfigaa,
tassami kattufiik uhutsinni
Namminersornerulersima-
nitsinni anguniagaqartillu-
ni tinnersaaqatigiinnikkut
nukittorsartarnissaq pisari-
aqalersimammat, siunerta-
risaq tassaammat aalisartut
piniartullu kattufiik atorlu-
gu Naalakkersuisunut ajor-
nartorsiutitit pillugit niper-
tik namminneq saqqum-
miuttuassagaat tusartillu-
gillu. Nangilluni Mikail
Heilmann-ip oqaatigaa
KNAPK aallarteqqaarmat
KGH tassaasimasoq taler-
pik. MaannakkuUi Nammi-
nersomerulernermi Naa-
lakkersuisut tassaapput il-
luatungerisat, naak isuma-
qarnarsinnaagaluartoq
namminersorneruleratta
oqinneruhssasoq. Kisiannili
taamaanngilaq, aatsaat oqi-
maannera tikikkipput taal-
lugu. Nammineerumavugut
taamaattumillu kattufiik
tunaartaralugu suleqati-
giinnissaq inassutigaa, kat-
tufliullu 40-liineranik na-
juuttut tamaasa pilluaqqul-
lugit.
Naalakkersuisut sinner-
lugit najuttoq Aningaasa-
qarnermut Naalakkersui-
soq Emil Abeisen oqaase-
qarpoq. Kattufiik ukiuni 40-
ini atuussimaneranik pillu-
aqqusilluni assihangaatsiar-
suarmik tunissuteqaatiga-
luni. Emil Abelsen-ip kat-
tufflk aahsartut piniartullu
sinnerlugit pisortat tun-
gaannut annertuumik sule-
qataanera isumaqatigiinni-
artarneralu taakkartorpai,
aammalu tamanna pissusis-
samisoortutut taallugu, so-
orngunami illuatungeriit-
tarnerni tamatigut isuma-
qatigiittoqarneq ajoraluar-
toq, taamaattoq amerlaso-
orpassuartigut aaqqiissute-
qartoqartartoq tamanit
nammanneqarsinnaasunik.
Naggasiullugu ullorsiortut
tamaasa ullorsiorluarnis-
saanik kissaallugit pilluaq-
qusivoq.
Ulloq nalliuttorsiorflusoq
puigunaatsussaavoq. Inup-
passuit suleqatigisat illua-
tungerisat assigiingitsuti-
gullu attaveqarfigisartakkat
tunissutissalisarlutik tak-
kussuummata, allaffeqarfik
ulikkaangajalluinnarlugu.
Nuannaarutigineqartulli
takujuminartuartussallu
tassaapput KNAPK-ip kat-
tuffittut pileqqaameraniit
siuhttaasuusarsimasut as-
siutigineqalermata siuht-
taasunngortussallu aamma
ilanngunneqartahssallutik.