Atuagagdliutit

Árgangur
Útgáva

Atuagagdliutit - 22.12.1994, Síða 23

Atuagagdliutit - 22.12.1994, Síða 23
Nr. 99 • 1994 23 feqarani. Illorujussuarmi i- noqutinut ilaagaluarpoq, ki- sianni tassanermiut avataa- niippoq. Meeqqatut pineqar- tariaqartutut isiginngilaat. Meeqqatut isumagineqarta- riaqartutut isumaqarfigin- ngilaat qanoriliuuseqarfigi- nagulu... unalu Papé meeq- qatut pineqarnissaminik meeqqatullu isumagineqar- nissaminik taama ilungerso- raluartigisoq takoqqusaarti- gigaluartorlu. Papiup angajoqqaanut a- ngerlarsernera Hans Egede- kkunnut saakkiartuaarpoq. Tamatumunngalu peqa- taasumik »inerterneqartu- tut« aamma misigisimavoq, tassa inuiaqatiminut atasus- satut, inuiaqatimini inooqa- taasussatut. Sunaaffali inuiaqatinut »qilerut« taanna taamaalluni kittorarneqarpoq, inuiaqa- taasa taama piniaratik nam- mineerlutik kittorartippaat, - issilersoq aputeqartorlu ka- millaanngarmi imertartinne- qarmat. Nukappiarannguaq iliar- suk Papé isigaarsingaarne- rup kingunerisaanik allatut sapilerami Hans Egede- kkunnut qimaavoq, sapile- rami tamatuma qanoq ki- nguneqarsinnaanera eqqar- saatiginngilluinnarlugu. Ki- siat aalajangiisuutippaa qu- ngujuttarmanni ilassisar- mannilu, paasisimasutut il- lugu meeqqap pineqartiari- aqarneratut taakkua piumas- sagaanni. Papiup ilikkareersimavaa takornartat taakku arfannia- nit tikittartunit qanoq allaa- nerutigusut qanorlu allanar- tigisunik ileqqulersuuteqar- tut. Oqaatsimikkut paaseqa- tigiittalereersimapput, soor- una tamakkiisuunngikkalu- artumik, Paavia Nielsilu meeqqanut akuliunnermik- kut ilikkalertorsimammata. Aamma ileqqorisaat arlaqar- tut Papiup sungiutereersima- vai. »Papé,« qaammat sinnitsi- arlugu qaangiuttoq Paaviap Papé pilerpaa. »Juullimut piareersarluta aallartinnia- lerpugut. Uummasuutitta taakku grisit ilaat marluk ul- lumi toqussavagut, peqa- taassaatit, nuannissaqaaq. Tassa juullimi pilluataarutis- satta ilaat«. Papé tupaallangaarami qa- muunalu anniallangaara-mi oqarneq ajulerpoq. Grisit taakku qanimut isiginnaarta- leramigit assorsuaq nuanna- rilersimavai, attuuataartarlu- git, uumasut meqqoqanngi- tsut, pamiukasiisigut tigutsi- artarlugit, nipilioriaasiallu eqqumiingaarami nuanni- ngaaramilu issuaruminarlu- innartoq. Juullili sunaasoq paasinngilluinnarpaa, oqaa- seq taanna aatsaat tusarami- uk. Eqqarsaannarpoq pi- ngaartinnartuusimassasoq nersutit taakku juulli pillugu toqunneqassappata. Taama- tut pisoqarnissaanik Paaviap nalunaaruteqarnerata apeq- quterpassuit akissuterpas- suillu nukappiaqqat taakku akornanni pilersissimavaat. Tusakkanili paasisinnaan- ngilluinnakkani tamaasa Pa- piup qujaruppai, misigisi- malereersimaliuni takornar- tat taakku imminut takornar- taajunnaartut, misigisimale- reersimalluni inuiaqatigin- ngisamini taakkunani ima a- saneqartigaluni, taakkunani »angajoqqaaqarnissamik« eqqarsaatiginnitsiartalersi- malluni. Ullut ingerlanerini juulli sunaasoq nalliuttorsiutigine- qarnissaalu paasilluarneruai. Nukappiarannguup saariar- fissaaleqilersimasup, asan- ninniminiinnannguamilluun- niit ujarlertualersimasup, er- sakkut nutsatigulluunniit pattalaarniinnannguamillu- unniit pisariaqartitsilluinna- lersimasup Hans Egede- kkunnut pinerminilli asaan- ninnerup ersernerisaasa i- laannik takutitsiffigineqartu- arsimasup, asanninnermik oqariartortup, Guutip asan- ninneranik inuillu asaqatigi- innissaannik oqariartortup i- nunngorsimanerata nalliut- torsiutigineqarnissaanik nal- unaarfigineqarnini, akuillu- innartumik ilassivaa. Asan- ninnermik oqariartuuteqar- luni inunngorsimasumut tunniulluinnarpoq. Taamaakkaluartoq Hans Egedekkunnut pinermi ki- ngunitsiaatigut juullisiorma- ta Papé tamakkiisumik paa- sinnittumik oqaatigineq a- jornarpoq. Suut tamarmik nutaajuallaarput. Aammami oqaatitsigut paaseqatigiillu- arsinaanerat suli annikip- poq. Oqareernittulli juullisi- ornerup tunngavippiaa paa- silluarsorivaa, tassaasoq a- sanninnerup nunamut aqqar- fianik oqaatigineqarsinnaa- soq. Piareersaaqataasarporlu pisinnaariaraangami. Akut- tunngitsumilli isikkamigut anniaateqarnermik ulloq ta- maat nalaannartariaqartar- poq. Nalliuttorsiutissallu to- qunneqarnialermata Papé peqanngilaq. Iniminut qalia- niittumut qimaasimavoq, grisinngooq nalligigamigit. Ilaasalu imminiiginnarpaat, toqutsereersimaleramillu aa- tsaat aallugu. Suliarineqrini- lu peqataaallunilu isigin- naarluarpoq. Grisit puala- qaat, orsuanilli tamusseralu- arami tamuagaluaramilu a- jornakasippoq, iisinnaann- gilluinnarpaa. Hans Egedekkunnut piga- mili nerisassaataat allana- naaraluarlugit kaatsitaasarsi- manermik mamarsaatigillu- artarpai. Grisip neqaa assigi- inngitsuliaralugu juullisiu- taalluarpoq, anginerusumin- ngooq niaqua pingaartin- neqarluni. Taanna iluitsuusi- aralugu naanernik assigiin- ngitsunik kaajallallugu »pin- nersarneqarsimavoq« eq- qunneqarlunilu. Kisianni ne- rineqanngilaq, isiginnaagas- saannaagamigooq. Juulliaq- qamili grisip quttoraa neri- vaat. Tusarpaalu aamma gri- sip neqaata ilaanik allanik, soorlu saneramernanik siata- mik nerisartut, inalukkallu immersimasut Papiup ma- marsaataasa ilagaat. Juulliaqqap juullillu ullua- ta akornanni unnuap qeqqa minersuunneqartorujussuu- soq Papiup paasivaa. Paavi- ap Nielsillu nikittaallutik o- qaluttuppaat juulliaqqami unnutsinnagu nersutaatitik i- niminniittut isumageriissal- lugit, unnuap qeqqata nalaa- ni nersutaasivimmut isissan- nginnaminngooq, unnuap qeqqarneranigooq nersutit tamarmik nikuittarmata im- minnullu oqaluutilerlutik. Oqaluttuaraat qanga qangal- ili kiffat ilaat sapiiserluni nersutit oqaloqatigiinnis- saannik tusarnaarniarsima- soq, aqagukkulligooq taanna oqajuitsunngorsimavoq. Ta- matuminnga oqaluttuatoqaa- teqarput uumasut nersutaatit oqalussinnaanngitsut Jesu- 7^ag'ag'c/é/'a £/£ GRØNLANDSPOSTEN sip Biilliimimi nersutit i- naanni inunngorneranik isi- ginnaarsimasut unnuaq ataa- seq taanna imminnut oqalo- qatigiinnerat kimilluunniit alapernaanneqartaaliniarlu- gu- Juullilli ullaavani iipili- mik pajummanni nereqati- gimmannilu mamarsaatigil- luarpaa, sunaaffa sipaarniar- lugit juullernissaanut utaqqi- sissimasaminnik. Nukappi- araqataasalu oqaluttuuppaat qangarsuaaniilli oqaluttuaa- tigineqartorooq, unnuakkut Jesusip inunngornerata na- laani orpiit iipilinik paarnal- lit sikkersoqalersartut, tas- sali Jesusip inunngornera nuannaarutigingaaramikku, asanninnermik oqariartuute- qarnera qujanartingaaramik- ku. Nukappiarannguaq ili- arsuk Papé tamakkuninnga tusarlerneqarami nuannaaru- tiginnippoq, pissutsit tamak- ku oqaluttuaataallu aala- jangiisuutinnngilluinnarlu- git, piviussusiat piviunngis- susialluunniit eqqarsaati- ginngilluinnarlugit. Hans E- gedekkunnut qimaagami il- assineqarluni paarineqaler- lunilu meeqqatut isumagine- qalerami Papiup uummataa- ni pinngorloqarsimavoq, saqqummertoqarsimavoq sunik allanik taarserneqar- sinnaanngitsumik, tassalu a- saneqarnermik, anaanatut a- taatatullu asaneqarnermik. Assigiinngitsunik ileqquler- suuteqariannguarlit, asan- ninnermut takussutissanik, asanninnermit inunngortu- mut eqqaasitsisussanik. Nammineq aamma peqa- taaffigissavai. Tamakkuli as- sernaguluunniit taallissan- ngilaat pisimasoq nammineq taanna - Jisusi inunngorsi- masoq asanninnermik oqari- artuuteqarluni... Ila tupinna- runa! Oqariartuullu taanna Hans Egedep nuliatalu Ger- trud Raschip Nunatsinnu- kaassimavaat...! Siornaam- mat umiarsuaat silerattarluni tikikkiartormat isiginnaarsi- mavaa, alapernaassimavaa soorlu sumik pisoqarfiusus- sarsuarmik eqqarsaateqarfi- galugu... takuallu... ilaa tu- pinnaruna! Taamanigooq ullorpassuit aggerput ilaannilu assorsuaq silarlussiortarlutik, allaan- ngooq umiussangalersarlu- tik imarsuarmilu ipillutik to- qussangalersarlutik. Inunnik allanik taamatut sapiitsigi- soqarnerluni? Ilaa naamik... Nunatsinnukaaramin- ngooq pissutiginerugaluar- paat qangarsuaq Nunatsinni inuiaat allat takornartat nu- natsinniissimasut suli kingu- aaqassasoralugit takuniarlu- git. Kisiannigooq taakku nu- ngulluinnarsimasut paasi- vaat, nungussimanissaallu- migooq ilimagereersimallu- gu. Arfannianillugooq tu- sartarsimavaat nuna manna nujuartanik ajoqersorneqan- ngitsunik inoqartoq. Taa- maattumik Nunatsinnut pi- gamik paasisaqaramillu u- niinnarput, inuiaat kalaallit tamaanimiut Jesusip juulli- mi inunngorsimasup nu- narsuarmiunut tamanut oqa- riartuutaa oqariartuutigiu- mallugu... Ilaa tupinnaruna! Tamatumannga angineruso- qarsinnaava inuit kikkullu- unniit sumiulluunniit akor- nanni? Nukappiarannguaq iliar- suk Papé, inuiaqatiminit atu- garliortitaangaarami inuian- nut allaalluinnartunut qi- maasariaqarsimasoq, an- naassisup Jesusip juullimi inunngorsimasup asanninne- ranik Hans Egedekkut oqa- riartuutigiinnarnagu piviu- sumik timitaligaannit sun- nerneqangaarami aalaja- ngerpoq aamma nammineq taamatut suliaqarumalluni, asanninnermik oqaluussisu- tut ajoqersuussisutullu - inu- iaqammi akornanni. »Ajor- nartorsiutissamik« eqqarsaa- teqanngilaq. Ilumut Papé taamanngali juullisiulerpoq... ukiuugalu- armat, upernaajugaluarmat, aasaagaluarmat, ukiaagalu- armat uterlutillu ukiup qa- norilineri aallarteqqeqattaar- mata uteqattaarlutillu... Papé allanngujanngilaq... juullisi- ortuarpoq... inuunini tamaat ullut tamaasa juullisiortuar- poq... Tamaanngali iliarsunngu- aq Papé ilungersortorsuan- ngorpoq... Timimigut qajan- narsisimagaluarpoq atugarli- ortitaarujussuarsimanermi kingunerisaanik. Asannin- nerulli imminut misigitinne- qartup anersaakkut qajan- naatsorsuanngorlippaa sapii- tsorsuanngortillugulu... Qallunaat oqaasii piaartu- mik ilikkarpai, Hans Egede- kkullu kalaallisut ilinniarti- tarillualerpai, asanninnermik oqariartuut suli ersarissiner- oqqullugu. Ajoqersuiartorti- taq Albert Top Nipisanuka- qatigalugu (Sisimiut) oqaat- siminik pissusiusartunillu i- linniartippaa, paasinnilluar- nerulluni asanninnermik o- qariartuut sulissutigilluarne- runiassammagu... Nammi- nerlu kristumiussutsip ima- risaanik ilungersorluinnar- luni ilinniarpoq, ajoqersui- sunngornissani siunissami qaamasoralugu... Nukappiarannguaq ili- arsuk kristumiussutsip su- naaneranik ima ilikkarti- gaaq, ukioq taanna Nipisa- niiffigisaat 1. januar 1725 Albert Topimit icuineqarluni. Taamanilu ateqalerpoq Frie- drich Christianimik. Namminersornerullutik Oqartussat pissarsiorput ALLAFFIMMI PISORTANIK Kultureqcrrnermut, Ilinniartitaanermut. Ilislmatusctmermut Ilageeqarnermullu Pisor- taqarfimmut Kultureqamermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusamermut Ilageeqarnermullu Pisor- taqarfiup isumagisarai meeqqcrt atuarliata. inuutissaisiomikkut ilinniartitaanerit, annertunerusumik ilinniagaqamerit, ilisimatusamemp, sunngiliimmi sammisassa- qamerup, ilagiit kulturikkullu ingerlatsiviit arlallit il.il. allcdfissomikkut sullinneqame- rat, pilersaarusiomeqamerat, malittarisassanik aalcrjangersaaitigineqamerat aqun- neqamerallu. Pisortaqarliup ingerlatsinermini annertuumik allanngortiterinemp immikkoortortaa siulleq naammasseqqammerpaa. Nutaamik aaqqissuunneqamermini Pisortaqarlik tallimanik immikkoortortaqalerpoq: - Meeqqat crtuariiannik ingerlcrtsivik, - Ilageeqarnermik, kultuxeqarnermik sunngiliimmilu sammisassaqartitsinermik ingerlatsivik, - Inuutissarsiomikkut ilinniartitaanermik ingerlatsivik, - Annertunerusumik ilinniagaqarnermik ilisimatusamermillu ingerlatsivik aam- malu - Allafiissornikkut ingerlatsivik kiisalu - Aqutsisoqarfik. Pisortaqarfimmi sulisut 50 missaanniipput. Ingerlatsivinnut makkununnga tamanut allaifimmi pisortamik pissarsiorpugut: - meeqqat atuarfiannik ingerlatsivimmut - ilageeqarnermik, kultureqamermik sunngiliimilu sammisassaqartitsinermik inger- latsivimmut - annertunerusumik ilinniagaqamermik ilisimatusamermillu ingerlatsivimmut Allaifimmi pisortatut atoriiit sapinngisamik piaamerpaamik isumaqatigiissuteqar- nikkulluunniit sulilersussanik inuttassarsiomeqarput. Allaifimmi pisortap suliassai Allaffimmi pisortap suliassarai ulluinnami sulinemp aqunneqamera suliatigullu ine- riartortitsineq. Allaffimmi pisortaq direktørip ataaniippoq Pisortaqarfiullu aqutsisuini ilaasortaalluni, taakkulu tassaapput direktøri allaffimmilu pisortat/direktørip tullii tamarmik arfinili- usut. Ukiumi tulliuttumi aqutsisut pisortaqarliup suliassaanik aaqqissomeqameranil- lu annertuumik pitsanngorsaassapput. Allaifimmi pisortap piginnaassusissai: Qinnuteqartut makkuninnga piginnaaneqarnissaat naatsorsuutigineqarpoq: - suliassanut naleqquttumik atuagarsornikkut suliatigullu ilinniagaqamikkut tunuli- aqutaqameq - pisortat allafiissornikkut ingerlatsinerisa sunniutaannik qanorlu ingerlatseriaasa- annik ilisimasaqarluameq - aqutsisutut misilittagaqameq - misissuisinnaassuseqameq - attavigiuminartuuneq suleqatikkuminartuunerlu kiisalu allanngortiterinermi ingerlanneqartumi sulisunik piumassuseqartitsinissamik tapersersuinemillu pigin- naaneqameq piumassuseqamerlu - sulianut tunngatillugu kiflartuusserusussuseqarneq ineriartortitserusussuseqamerlu Akissarsiat atorlinitsitaanermilu atugassat Atorfinitsitaaneq pissaaq Kalaallit Nunaanni Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu tjenestemandit pfflugit Inatsisartut inatsisaat nr. 5, 14. maj 1990-ime- ersoq naapertorlugu. Atorfinitsitaaffimmi atugassarititaapput Kalaallit Nunaanni Namminersomerullutik Oqartussani kommuninilu tjenestemanditut atorfinni atugas- saritinneqartut. Atorfiit akissaatinut suli inissinneqarsimanngillat. Inissaqartitsisoqarpoq malemagassat atuuttut malillugit akiliiffigineqartartussamik. Akissarsiaqartitsisoqassaaq atorlinitsitaanermilu atugassaqartitsisoqassalluni, tama- tumani ilaalluutik feriamermi akiliunneqarluni angalasinnaatitaaneq pequttallu assartomeqamerat, pissapput Kalaallit Nunaanni Naalakkersuisut aamma atorfillit kattulfissuata akornanni isumaqatigiissut atuuttoq naapertorlugu. Qinnuteqaat Erseqqinnerusumik paasiniaasoqarsinnaavoq Pisortaqarfimmi direktøriugallartumut Ejvind Christoffersen-imut, allaffimmi pisortamut Tove Bæk Jensen-imut, til. 2 30 00 imaluunniit Namminersornerullutik Oqartussat Danmarkimi allaffianni immikkoor- toqarfimmi pisortamut Bent Krogh Petersen-imut, tlf. 33 13 42 24-mut saaffiginnilluni. Qinnuteqaat ilinniagaqarsimanermik siusinnerusukkullu suliffigisimasanik paasissu- tissartalik, soraarummeersimanermut uppernarsaatit nuutinneqamerannik il.il. ima- lik uunga nassiunneqassaaq: Kultureqamermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusamermut Ilageeqarnermullu Pisortaqarlik, Postbox 1029, 3900 Nuuk Qinnuteqaat pisortaqarfimmut anngutereersimassaaq kingusinnerpaamik 20. janu- ar 1995.

x

Atuagagdliutit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.