Atuagagdliutit - 15.02.1996, Blaðsíða 9

Nr. 13 • 1996
9
GRØNLANDSPOSTEN
Oqallisissiaq unammillerpoq:
- Siunissami eqqartuussivik
qanoq issasoq siwmersuutiguuk
Kalaallit Nunaanni siunissami eqqartuussiveqarfissaq pillugu
oqallittoqarnissaa Eqqartuussiveqarfik pillugu Ataatsimiititap ujartorpaa
NUUK (KK) - Eqqartuussi-
veqarfik pillugu Ataatsimii-
titap suliaanut pingaarnemut
ilaavoq kalaallinik inuiaqati-
giinnik oqalliseqateqarnis-
saq, ataatsimiititami siulit-
taasoq, højesteretsdommer
Per Walsøe oqarpoq.
Taamaattumik Kalaallit
Nunaanni eqqartuussiveqar-
fik pillugu ataatsimiititap a-
viisi oqallisissiaa pillugu i-
summernissaq siulittaasup
pissangalluni utaqqivaa. A-
viisi taanna ulluni makkuna-
ni Kalaallit Nunaanni inoqu-
tigiinnut tamanut agguaan-
neqarpoq.
Taamaattumik aviisip o-
qallisissiap saqqaani allaase-
risat pingaarnersaat ateqar-
poq »Eqqartuussiveqarfik
pillugu oqallinnermut tikillu-
aritsi«.
- Aviisimik saqqummer-
sitsinermi anguniagaavoq
eqqartuussiveqarfik pillugu
angerlarsimaffinni ataasiak-
kaani oqallittoqalernissaa,
neriuutigineqarporlu inuin-
narpassuit oqallinnermut a-
kuulernissaat. Ataatsimiiti-
tap pingaartittorujussuuaa
Kalaallit Nunaani siunissami
eqqartuussiveqarfik qanoq
ittoq kissaatigineqarnersoq
paasissallugu.
- Kissaatiginngilluinnar-
parput eqqartuussiveqarfim-
mik nutaamik innuttaasut
qarsupiinnarlugit pilersitsi-
nissaq, neriuutigaluguli ka-
laallit inuiaqatigiit suleqati-
galugit eqqartuussiveqarfim-
mik nutaamik pilersitsinis-
saq. Kalaallimmi innuttaasut
eqqartuussiveqarfik nutaaq
atortussaammassuk, Per
Walsøe oqarpoq.
Postboks 1621,
3900 Nuuk.
Eqqartuussiveqarfik pillugu
Ataatsimiititaq suleqatigiis-
sitanik arlalinnik pilersitsisi-
mavoq, ilaatigut oqallinner-
mik paasissutissiisarnermillu
isumaginnittussamik.
Suleqatigiissitat pilersaa-
rutigaat aviisi oqallisissiaq
aviisinik allanik arlalinnik
malitseqarumaartoq, ilaati-
gut inuit allaaserisaannik i-
maqartartussanik.
Taamaattumik Eqqartuus-
siveqarfik pillugu Ataatsi-
miititaq Nuummi allakkanut
nakkartitsisarfimmik immik-
kut ittumik pilersitsisimavoq,
kikkullu tamarmik tikillu-
aqquneqarput tassunga allat-
tarnissaminnut.
Uunga allattoqarsinnaa-
voq:
Eqqartuussiveqarfik
pillugu Ataatsimiititaq,
Postboks 1621,
3900 Nuuk.
Oqallisigiuminaatsoq
- Inuit oqallinnissaat kissaa-
tigaarput, nalunngilarpulli
inuit nammineerlutik oqalli-
silersinnaanngitsut, Eqqar-
tuussiveqarfik pillugu Ataa-
tsimiititap oqallinnermut
paasissutissiisamermullu su-
leqatigiissitaani siulittaasoq
Nukåkuluk Kreutzmann AG-
mut oqarpoq.
AG: - Eqqartuussiveqarfik
pillugu oqallinnissaq sooq
ajornakusuussava ?
Nukåkuluk Kreutzmann: -
Ukiut ingerlanerini eqaar-
tuussiveqarfik matoqqasoru-
jussuusimavoq, sulinini pil-
lugu naammaginartumik in-
nuttaasunut immaqa paasis-
sutissiisarsimanani. Kalaallit
Nunaanni eqqartuussiveqar-
fik qallunaanit isumagine-
qarsimavoq isumagineqartu-
arlunilu, amerlasuullu isuma-
qarsimassapput allat eqqar-
tuussiveqarfik isumagisaria-
qaraat. Maannakkulli ataatsi-
miititaq aqqutigalugu periar-
fissaqarlualerpugut siunis-
sami eqqartuussiveqarfissap
qanoq ittuunissaa sunniute-
qarfigissallugu.
- Naak inuppassuit qanoq
ilillutilluunniit eqqartuussi-
veqarfimmut ataasuteqarta-
raluarlutik, taamaattoq eq-
qartuussiveqarfiup matoqqa-
vallaarnera pissutigalugu ilu-
amik paasisinnaasarsiman-
ngilaat Kalaallit Nunaanni
eqqartuussiveqarfiup qanoq
aqunneqarnera. Iluamik ilisi-
manngisat isummerfigissal-
lugit ajornakusoortarpoq,
taamaattumik oqallinneq qa-
qutiguinnaq pisarsimavoq.
- Taamaattumik aviisimik
oqallisissiamik saqqummer-
sitsisimavugut eqqartuussi-
veqarfiup qanoq aaqqissuun-
neqarsimaneranik paasissu-
tissiisumik, ilanngullugit ili-
saritillugit inuit ulluinnarni
eqqartuussiveqarfimmi suli-
aqarnermikkut isummamin-
nik saqqummiussisut.
- Aviisi aqqutigalugu neri-
uutigaarput inuit paasinnin-
nerulissasut eqqartuussive-
qarfiup aaqqissuunneqarne-
ranik suliarisartagaanillu, i-
nuillu nammineerlutik isum-
mersinnaaqqullugit aviisimi
oqallisissiami saqqummiun-
neqarsimasunut.
Aj omakusoortoq,
pissanganartorli
- Politiini, kredsretini piner-
luuteqarsimasunillu nakku-
tilliisoqarfinni sulinerit paa-
siuminarsameqamissaat avii-
si oqallisissiaq aqqutigalugu
pinissaat neriuutigaarput.
Eqqartuussiveqarfinnimi i-
sertukkanik pisoqameq ajor-
poq, kissaatigineqarmat am-
manerunissap soqutigineqar-
nerulemissaa - taamalu suliat
paasineqarnerulernissaat kis-
saatigineqarluni.
AG: - Siunissami eqqar-
tuussiveqarfiup qanoq ittuu-
nissaa illit nammineq kissaa-
tigaajuk?
Nukåkuluk Kreutzmann: -
Kalaallit Nunaanni eqqar-
tuussiveqarfiup siunissami
qanoq ittuunissaanik oqallin-
neq annertuujuvoq ajornaku-
soorlunilu. Tassani oqaluar-
taarutit aaqqiissutissalu i-
maaliallaannaq pisussat a-
nguneqarsinnaanngillat.
- Sap. akunnerani kingul-
lermi Eqqartuussiveqarfik
pillugu Ataatsimiititap ataa-
tsimiinnerani ataatsimiititap
sulinerani artornartut ilaat o-
qallisigaavut, soorlu siunis-
sami pineqaatissiisarnissat,
taavalu oqallinneq artornar-
toq kisiannili aamma pissa-
nganartoq tikipparput.
Eqqartuussiveqarfik pillugu Ataatsimiititap ataatsimeeqattaarnini nangissavai junimi
Qaqortumi novemberimilu Nuummi, Kalaallit Nunaannilu eqqartuussiveqarfiup siunissami
qanoq isikkoqarnissaanik ammasumik oqallinnissaq ataatsimiititap piareersimajfigaa. Aaku
apersorneqartut ataatsimiititamut ilaasortat arlallit Kalaallit llluutaanni København-imiit-
tumi oqallinnermi assilineqarsimasut. Saamerlernit Anda Lynge, Aasianni eqqartuussivimmi
illersuisoq, Finn Breinholdt Larsen, Århus Universitetimi inuiaqatigiinnik ilisimatusartoq,
William Rentzmann, Pinerluuteqarsimasunik Nakkutilliisoqaifimmi direktørip tullia, Per
Walsøe, ataatsimiititami siulittaasoq, Kathrine Heiselberg, Qaqortumi kredsdommeri,
aamma Elisæus Kreutzmann, Kalaallit Nunaanni pinerluuteqarsimasunik
nakkutilliisoqaifimmi pisortaq.
Den grønlandske Retsvæsenskommission fortsætter sine møderække i juni i Qaqortoq og i
november i Nuuk, og kommissionen er meget villig til gå ind i en åben drøftelse af fremti-
dens retsvæsen i Grønland. Her er det et panel, bestående af en række afkommissionens
medlemmer, på en debataften i Grønlændernes Hus i København. Fra venstre er det Anda
Lynge, bisidder ved kredsretten i Aasiaat, Finn Breinholdt Larsen, samfundsforsker ved
Århus Universitet, William Rentzmann, vicedirektør i Kriminalforsorgen, Per Walsøe, for-
mandenfor kommissionen, Kathrine Heiselberg, kredsdommer i Qaqortoq, og Elisæus
Kreutzmann, leder af den grønlandske kriminalforsorg.
Eqqartuussiveqarfimmik sukumiisumik eqqartuiffik
Siunissami pineqaatissiisarnermi inuiaqatigiinnik kiffartuussineq immaqa ilanngunneqarsinnaasoq
NUUK (KK) - Aviisimi o-
qallisissiami ulluni makku-
nani Eqqartuussiveqarfik pil-
lugu Ataatsimiititamit inoqu-
tigiinnut tamanut tunnius-
suunneqartumi eqqartuussi-
veqarfik sukumiisumik eq-
qartorneqarpoq, naak kia-
luunniit eqqarsaatigisinnaan-
ngikkaluaraa oqallisissaq
taama annertutigisoq qupper-
nerit 16-it atorlugit qulaame-
qarsinnaassasoq.
Akerlianik aviisi oqallisis-
siaq inuit ulluinnarni eqqar-
tuussiveqarfinni sulisut isu-
maannik erseqqissunik arla-
linnik imaqarpoq, aviisimilu
eqqartorneqarput Kalaallit
Nunaanni eqqartuussiveqar-
fiup siunissami qanoq ittuu-
nissaanik inuit taakku siun-
nersuutaannik.
Inuit aamma nammineq
isummatik inuit taakku isu-
maannut naleqqiussinnaa-
vaat. Oqartoqanngilarmi a-
viisimi oqallisissiami isum-
mernerit isumaqatigineqas-
sasut, taama isummersimap-
pat politimesteri, landsdom-
meri, kredsdommeri, piner-
luuteqarsimasunut nakkutil-
liisoqarfimmi pisortaq ima-
luunniit pineqaatissinneqar-
simasunut inissiisarfimmi pi-
gaartartut pisortaat.
Akerlianik oqallinnissamut
periarfissaqartoqarluarpoq,
taamaassappallu aviisip angu-
niagaa anguneqarsimassaaq.
Mitallerneqarneq
Siunissami Kalaallit Nu-
naanni pineqaatissiisarnerit
qanoq ittuunissaat pillugu
naatsorsuutigineqarsinnaasu-
tut aviisi oqallisissiaq ima-
qarpoq.
Inuit inatsisinik unioqqu-
titsisut qanoq ilillugit pillar-
tassavavut? Tamanna oqaat-
simik ataatsimik akineqar-
sinnaanngilaq, taamaakkalu-
artoq eqqartuussiveqarfinni
sulisut arlallit siunissami qa-
noq pineqaatissiisamissamik
isummaminnik saqqummius-
sipput.
Politimester Ole Gaard-ip
akiliisitsisarnerit Danmark-
imut naleqqiullugu Kalaallit
Nunaanni atorneqartorujus-
suit tiguniarneqartarnerisa
sakkortusineqarnissaa qula-
rutiginngilaa. Pineqaatissii-
nerit Danmark-imi parnaa-
russaanermik kinguneqartar-
tut Kalaallit Nunaanni akilii-
sitsinermik pineqaatissiissu-
taasarput.
- Mitallemeqartutut misi-
gisimasarpugut takusinnaa-
gaangatsigu akiliisitsissutit
pingajorarterutaannaat aki-
lerneqartartut, isumaqarpu-
ngalu allarpassuit aamma
taamatut misigisimasartut,
Ole Gaars aviisimut oqalli-
sissiamut oqarpoq.
Politimesterip politeeqar-
fiit qinnuigisimavai inuit ma-
lersorneqarnerusariaqartut,
pingaartumik pineqaatissin-
neqarnermikkut akiligassin-
neqarsimagaluarlutik akiliiu-
maneq ajortut:
- Malugisariaqarpaat aki-
liisitsiissutit akilinngikkaa-
ngamikkit uaneralaanngua-
miittugut.
Danmark-imi akiliisitsiis-
sutit parnaarussaanikkut aki-
lerneqarsinnaapput, kisianni-
li Kalaallit Nunaanni taa-
maaliomissaq ajornakusoor-
torujussuuvoq, naak politiit
1993-imi eqqartuussivik aq-
qutigalugu marlussoriarlutik
akiligassallit pineqaatissin-
neqarsimasunut inissiisar-
fimmut inissitissimagalua-
raat.
Ullumikkut piumasaqaati-
gineqarpoq politiit eqqartuus-
sivinnut suliasseeqqillutik eq-
qartuussutit nangiteqqissin-
naagaat, inuit akiligassamin-
nik akiliiumanngikkaangata.
Politimester Ole Gaard-ip
kissaatigisinnaavaa periarfis-
sap taassuma atornissaa ajor-
nannginnerulissasoq, taamalu
akiligassallit akiliiumanngi-
tsut pineqaatissinneqarsima-
sunut inissiisarfimmut inis-
sinneqartussanngorlugit pine-
qaatissittarlugit.
- Pineqaatissinneqarsimasu-
nut inissiisarfimmut inissin-
neqarnissamik naviasaarne-
qarneq akiligassallit akiliiu-
malernerannut iluaqutaasin-
naavoq, politimesteri oqarpoq.
Inuiaqatigiinnik
kiffartuussineq
Pinerluuteqarsimasunut Nak-
kutilliisoqarfiup Pisortaqarfi-
ani direktørip tulliata Wil-
liam Rentzmann-ip politime-
ster Ole Gaard-ip akiligassat
akilinngitsoorneqarsimasut
pillugit maalaarutaa taperser-
paa.
- Nalilemiartariaqarparput
Kalaallit Nunaanni eqqar-
tuussiveqarfimmi siunissami
nutaanik pineqaatissiisoqar-
talemissaa, soorlu inuiaqati-
giinnut kiffartuussinermik,
William Rentzmann aviisi-
mut oqallisissiamut oqarpoq.
Nuummi kredsdommerip
Mille Søvndahl-ip taama isu-
massarsiaq taperserpaa:
Pineqaatissiisarnernik
nutaanik pisariaqartitsivugut,
soorlu inuiaqatigiinnik kif-
fartuussinermik, soorlu eq-
qartuunneqartut utoqqarnut
meeqqanulluunniit sullissi-
nerannik. Eqqartuunneqartut
aamma aputaajaatinneqarsin-
naapput, illunik qalipaasin-
neqarsinnaallutik imaluun-
niit inuiaqatigiinnut iluaqu-
tissanik allanik sulisinneqar-
sinnaallutik.
Imminut tatigineruneq
Pinerluuteqarsimasunik nak-
kutilliisoqarfimmi pisortap
Elisæus Kreitzmann-ip isu-
ma tamanna aamma taperser-
paa:
- Inuiaqatigiinnik kiffar-
tuussineq pineqaatissiissuta-
asinnaavoq ajunngitsoq, pi-
sariitsuuguni. Takorloorsin-
naavara pineqaatissinneqar-
simasoq suliassani aalaja-
ngersimasuni ikiortaasinnaa-
sutut periarfissinneqartoq,
soorlu nammineerluni illuli-
oqataalluni, imaluunniit su-
liffeqarfimmi suleqataalluni.
- Tamanna pinerluuteqar-
simasumut inuiaqatigiit akue-
rinnissinnaanerannut qaffatsi-
tsissagaluarpoq, tamatumun-
ngalu atatillugu pinerluu-
teqarsimasoq imminut tatigi-
nerulissagaluarpoq. Pine-
qaatissinneqarsimasup a-taa-
siakkaap paasissavaa inuiaqa-
tigiinni pilersitseqataasimal-
luni, Elisæus Kreutzmann
Eqqartuussiveqarfik pillugu
Ataatsimiititap aviisimut
oqallisissiaanut oqarpoq.