Atuagagdliutit - 08.05.1997, Page 10

10
Nr. 35 • 1997
naapipput. niunngirwerminnilu ukiorpassuarni umi-
artoqatigiillutik.
Peter Josefsen og håns kone Augusta mødte hinanden
på et skib og sejlede i mange år sammen, før de gik på
Peter Josefsen inuusuttunnguuUuni nuannaartoq takor-
loortakkani piviusunngormat. '
■ - •: r-
Den unge Peter Josefsen nyder livet efter at hans drøm
er gået i opfyldelse. Han er blevet malms.
Atuartartutsinnit nalunngilarput inuit pillugit allaaserisat
ilanngutassatut pitsaasuusartut. Taamaammat aalajanger-
pugut sisamanngomerit tamaasa inuit ilaqutariilluunniit
ngussisarniarluta. Qujanartumillu Kalaallit Nunaanni
taamaattunik inuppassuaqarpoq. Pisunut - ukiuni nutaani
oqaluttuarisaanermul, isorartussutsinut, innuttaasut katiti-
gaanerinut akerleriinnullu tunngasinnaapput.
Sisamanngomikkullu saqqummersartussani qupper-
nerni ukunani kina tulliullugu ilisaritissaneripput siun-
nersorluta allagaqarit.
Allakkap puua »Inuit«-imik nalunaaqutseruk, sisaman-
ngomerniilu tulliuttumi aviisiseqqillutiL Imaassinnaavoq
ilaatikkusutat ilaatinneqartoq.

GRØNLANDSPOSTEN
PETER FREUCHEN
NEW YORK-IMI
TAKORNARIAR-
TITSISORALUGU
n
QJ
§
>-H JL
* 3
j g
- Ateerma Peter Freeuchen-ip USA-mut iserniarninni ikiorpaanga, naak
paseqarnangalu nunamut isernissamut akuersissummik
peqanngikkaluartunga, umiartortoq soraarninngortoq Peter Josefsen
oqaluttuarpoq
Peter Josefsen-ip mikisua-
rarsuullunili umiartortun-
ngornissaq eqqarsaatigisaler-
simavaa. Qamuuna paasisi-
mavaa tamanna siunissaralu-
gu. Ilaanni isiginnaartarpai
savalimmiormiut umiarsui
Atammik avaqqullugu inger-
laartut. Ilaannikkut qasulluin-
naraangami maaniinnaq sini-
lertarpoq, inersimasunillu a-
ngerlaanneqartariaqartarluni.
Peter Josefsen-illi angajoq-
qaavi allanik pilersaaruteqar-
put. Peter ajoqinngussaaq, na-
lunaarasuartaaserisunngussaaq
imaluunniit allamik akissarsi-
uteqassalluni. Kisiannili Peter
nammineemiarumavoq.
- Ajoqerput qatsulluinnar-
para, kakkappallaanngitsutut
isumaqarfigigakku. Taamaat-
tumik naalanngisaarpallaar-
taqigama Maniitsumut atuari-
artortitaavunga, 14-inillu uki-
oqarlunga Nuummi eftersko-
lemi atualerlunga.
Efterskolemi atuareerami
Peter Radioskolemi atualer-
poq, kisianni sivikitsuinnar-
mik. Asaanerani atuanngif-
fimmi Peter Atammimmut ti-
keraarpoq, Atammiullu unga-
sinngisaani Toqqusami Klaus
Sørensen aalisakkerivimmik
aallartitsisimavoq. Tassunga
tulaanneqartarput aalisakkat
arferillu, umiarsuillu nunanit
assigiinngitsuneersut Atam-
mik avaqquttarpaat Toqqusa-
mukartut.
Qallunaat oqaasii
Peter Josefsen-ip ajoqia qallu-
naatut kakkappallaanngikka-
luartoq Peter arnamik qatan-
nguteqarpoq qallunaatut sa-
pinngisaminik ilinniartitsini-
artartumik: »Det en dreng -
det en pige - se på dreng«.
Pitallu atuamera sivitsoriar-
tortillugu qallunaatut pigin-
naasai ima annertutigilerput,
allaat Toqqusami aalisakkeri-
vimmi sulisut Atammimmut
tikeraartut qallunaatut oqalo-
qatigisinnaalerlugit. Kalaal-
linummi Toqqusaq tikeqqu-
saanngimmat.
- Ullut ilaanni Klaus Søren-
sen-ip emera Frede takkup-
poq aperalunilu »Søren Pe-
ter«-mut Upernaviliartussa-
mut oqalutsitut ilaasinnaan-
nginnersunga. Taamanikkut
1940-kkut naalersut, Kalaallit
Nunaat kisermaassiviulluni
ingerlanneqarallarmat. Taa-
manikkullu kalaallit aalisartit-
sivimmi sulisinnaanngillat
umiarsuaaniluunniit inuttaa-
sinnaanatik.
Peter Josefsen »Søren Pe-
ter«-imi oqalutsitut suliumal-
luni angerami kalaallit aali-
sartitsivimmi suleqqusaan-
nginnerannik sanioqqutsivoq.
Ukiulli arlaqanngitsut qaangi-
ummata nalinginnaalerpoq
kalaallit aalisartitsivimmi a-
torfinitsinneqartamerat. Pital-
lu sulinera iluarisimaameqar-
mat »Søren Peter«-imi oqa-
lutsitut, motorilerisutut kiffa-
kuluttullu aalajangersimasu-
mik atorfinitsinneqarpoq.
Pitap kissaatigisarsimasaa
piviusunngorpoq.
Peter Freuchen
Ukiuni arlalinni aalisartitsi-
vimmi umiartortooreerluni
ukiukkulli Toqqusami ikior-
taasareerluni Peter KGH-p
umiarsuaani umiartortun-
ngorpoq. Sorsunnersuup na-
laani Nuummeereerluni 1952-
imi Frede Sørensen-imit ape-
rineqarami »Greenland«-imi
inuttanngorsinnaanersoq aku-
ersivoq. Pilerisaarniarlugu
Frede Sørensen ima oqarpoq:
»Sulilluarait ukiaru USA-mu-
kalemtta ilaassaatit«.
- Pissanganarpallaaqimmat
ingerlaannaq angerpunga.
- Canadamiut amerikarmi-
ulluunniit umiarsui qerititanik
Kalaallit Nunaannut aallertar-
put, Canadamut USA-mul-
luunniit ingerlattakkaminnik,
maannakkulli aalisartitsiviup
umiarsuaasa namminneq qe-
risut USA-mukaatissavaat.
Taamaattumik »Greenland«-
imik Qeqertarsuup Tunua-
nukarpugut qerititanik aaller-
luta. Umiarsuarlu ilaaffigi-
sartakkannit allaavoq. Angal-
lammut 22 tonsimut ilaasarsi-
mavunga, maannakkulli ilaaf-
figaara 500 tonsi. Ilumut
tupinnaq. USA-mullu siuller-
meerluni angalanissaani i-
laassaanga. Ilumut uppeman-
ngingajakkaluarporluunniit.
Toqqusamut uteratta
USA-liassalluta kalaallit inut-
tat sinneri niutinneqarput, al-
lamilli ilaasussaqalerpugut.
Tassalu Peter Freuchen.
- Peter Freuchen-ip Toq-
qusami toqqorsivik aqutaraa,
atuakkiorlunilu allattarluni.
Catalina Nuuliartussaq inor-
torsimavaa, taamaattumik al-
lamik ilaaffissarsiorluni
USA-mukartariaqarpoq. Uu-
atsitsillunilu »Greenland«-
imi inissarsivoq.
Ateeq
Peter Freuchen nuannaatsap-
poq tusaramiuk Peter Josef-
Peter Josefsen Atammimmi peroriartorami ajoqini qatsulluinnarpaa, taamaattumik Atamminni sivikitsuinnarmik meeraa-
voq. 14-inik ukioqarluni Nuummut atuariartorpoq.
Peter Josefsen var træt af sin kateket i Atammik, hvor han voksede op, så hans barndom her var kort. Allerede som 14-årig
kom han til Nuuk for at gå i skole.
ARKIVFOTO:LOUISE-INGER CORDON