Atuagagdliutit - 10.09.1998, Síða 13

GRØNLANDSPOSTEN
SiSAMANNGORNEQ 10. SEPTEMBER 1998 • 13
Ittuit pingasut: - Kalaallit aqqutigaatigut
Arctic Umiaq Line umiarsuillu sinersortaatit mittarfittaassanut unammillernissamut piareersimapput
SAQQIT ITTUK(KK) - Ka-
laallit Nunaata angallatigaa-
tigut.
Saqqit Ittuup naalagaa
Svend Petersen, aasaq manna
sinersortaatini Sarfaq Ittuk-
mim aamma Sarpik Ittuk-mi
Kalaallit Nunaata sineriaa
sinerlugu ilaasunik angallas-
silluni ulapissimaqisoq oqar-
p°q.
Inatsisartut ataatsimiittar-
fiani nunap siuttuisa ilaasa
nunap ataannartumik im-
makkuunngitsoq silaannak-
kut angallassiveqamissaa eq-
qartortaraluaraat taamatut
inunnik qaniffiulluni angala-
riaaseq takkussimavoq tam-
martussaajunnaarluni.
- Ilaqutariit kalaallit angal-
lattarpagut, Svend Petersen
oqarpoq.
- Ilaasut taakku piffissami
sivisujaami imaatigut anga-
lanissamut akissallit, kisian-
nili silaannakkut angalaner-
nut akisunerusunut akissa-
qanngitsut angallattarpagut.
Akikinnemi inissat siulliul-
lutik nunguttarpoq, akisuner-
nilu inissat tulliuttarlutik.
- Kalaallit Nunaanni anga-
lasartut angalanerup akia pi-
ngaamerutittarpaat, piffissaq
atugarissaarnissarlu pingaar-
nerutinnagu, sinersortaatini-
lu sulisut ilaqutariinnik kala-
allinik sullissineq tamanna
naammassisinnaagamikku
nuannaarutigisarpaat, Svend
Petersen oqarpoq.
Tapiissutit
Inatsisartut Kalaallit Nu-
naanni angallannermut aala-
jangiisuusarput.
Ullumikkut billetit akiinut
apparsaatitut umiarsuit si-
nersortaatit atorlugit ilaasu-
nik angallassineq landskarsi-
mit 70 millioner koruuninik
tapiiffigineqartarpoq, timmi-
sartut atorlugit ilaasunik a-
ngallassineq 60 millioner
koruuninik tapiiffigineqar-
tarluni.
Taamaammat inatsisartut
tapeeriaasertik ikiortigalugu
ilaasartut angallasseriiaatsi-
mik allamiit allamut nuutis-
sinnaavaat.
Ukiut ingerlanerini Kalaal-
lit Nunaanni angallannerup
ilusaa pillugu politikkikkut
oqariartuuterpassuit saqqum-
mertarsimapput, ullumikkul-
li suli oqartoqarsinnaanngi-
laq Inatsisartut naalakkersu-
isullu Kalaallit Nunaanni
angallasseriaasissarpiamik
nassaarsimanersut.
Ullumikkut inatsisartut ta-
matumani aqutsinerat imatut
nassuiameqarsinnaagunarpoq,
ilaasut qinigassaqarnissaat
periarfissaqassasoq.
Ilaasut amerlanerit
Kalaallit Nunaanni sinersor-
lutik angalasunik angallassi-
neq tulluusimaarutaasunik
ileqqoqarfiuvoq.
Oktoberip ingerlanerani
mittarfiinnut arfineq marlu-
usussanut aallarniutissanik
Sisimiuni Aasiannilu mittar-
fiit ammartussaagaluartut, u-
miarsuaatileqatigiit Umiaq
Line A/S-ip siunissaq ernu-
massutiginngilaa.
Tassami suliniutit nutaat,
soorlu nutaanik sanaartorne-
rit, allaanngortiterinerit,
namminersortunngorsaanerit
aammalu umiarsuit atlanti-
korlu qulaallugu timmisartut
atorlugit angalatitsisarnissat
siunissami umiarsuarnik si-
nersortaatinik angalasarneq
qulakkeertussaavaat.
Siorna ilaasut 100.000-it
umiarsuarnut ilaasimapput.
60.000-it Ittunnut pingasuu-
sunut ilaasimapput, 40.000-it
nunap immikkoortuini ilaa-
sortaatinut ilaasimasut.
Ukioq manna qaammatini
arfineq pingasuni siullerni
misilittakkat naapertorlugit
ilaasut 10-15 procentinik a-
merlissangatinneqarput.
- Mittarfiit umiarsuarnut
sinersortaatinut nutaanik piu-
masaqartussaapput, tamatu-
munngali piareersimavugut,
Arctic Umiaq Line-p direk-
tøria Stig Bendtsen AG-mut
oqarpoq.
Qeqertarsuup Tunua
annertunerpaaffiuvoq
Ullumikkut Kalaallit Nu-
naanni angalasartut tamarmi-
usut 40 procentii Arctic
Umiaq Line A/S-ip umiarsu-
aataanut ilaallutik angalasar-
put, 60 procentiisa Grøn-
landsfly A/S-imut ilaanissaq
toqqartaraat.
Taamatut agguataarneri
nunap immikkoortuini assi-
giinngitsorujussuupput, ilaa-
tigut Grønlandsfly-mut ilaa-
sussarpassuit sinerissami il-
loqarfmnit annemit Kanger-
lussuarmi Narsarsuarmilu
mittarfissuarnut ingerlasus-
saasarmata.
Qeqertarsuulli Tunuani
Arctic Umiaq Line ukiumut
Grønlandsfly-mit ilaasoqar-
fiunerusarpoq, naak ukiup
affaannaani umiarsuaatile-
qatigiiffik tassani angalatitsi-
saraluaq, timmisartuutileqa-
tigiiffillu ukioq kaajallallugu
angalatitsisarluni.
Aamma Arctic Umiaq
Line Paamiuni atugaalluar-
poq, atuinikkut 75 procenti-
mik pissarsiaqarfiusarluni.
Maniitsumi angalasartut af-
faat umiarsuarmut ilaasarput,
Ilulissani 35 procentiusut
Nuummilu 25 procentiullu-
tik.
Kisitsisit taakku takutip-
paat illoqarfissuami mittar-
feqaraluani sinersortaatit so-
qutigineqartorujussuusut.
- Sumiiffiit tulleriiaarlugit
angallassiffigisarpagut, mit-
tarfiillu nutaat atuleraluarpa-
taluunniit illoqarfiit nunaqar-
fiillu Arsuttut, Paamiutut,
Kangaamiutut Kangaatsia-
tullu ittut siunissamissaaq
sinersortaatit iluaqutiginga-
atsiartussaavaat, Stig Bendt-
sen oqarpoq.
Artorsamamerpaaffiusut
Siorna Ittuit pingasuullutik
aasaanerani qaammatini si-
vikitsuni ulapiffiusunilu
marlunni pingasuniluunniit
ilaasut 30.000-it angallap-
paat. Aasami matumani qaa-
ngiutilersumi ilaasut 10-15
procentinik amerleriarsimap-
put.
Aamma iluatsitsineq anni-
laamaannarpoq.
Julip ingerlanerani ilaasut
3.000-it utaqqisut allattorsi-
mafianniissimapput, amerla-
qisullu tassunga allatsinnis-
sartilluunniit akilersinnaaso-
rinnginnamikku ilanngutin-
ngiinnarsimallutik.
- Taamaammat siunissa-
missaaq umiarsuarnik angal-
lassisamermi timmisartuus-
sisamermilu ilaasutigut tun-
ngavissaqartuassaaq, direk-
tør Stig Bendtsen eqqoriaa-
voq.
- Upemaaq aprilimi maji-
milu ilaasut amerlaneruler-
nerat malugigaluarlutigu, u-
kiuni tulliuttunissaaq angal-
lassinermi ilaasut amerla-
nersaat aasaanerani qaam-
matini marlunni pingasuni-
luunniit amerlanerpaasartus-
saapput. Aasap qaammataani
atorluaanerpaagaangatta i-
laasut 11.000-it angallattar-
pagut. Ukiukkut kaperlanne-
rata nalaani 1.500-uinnaasar-
put.
Artorsarnerpaaffiusoq
taama annertutigisoq ilaasu-
nik angallasseqatigiiffiup a-
taasiinnaap, umiarsuaassisa-
raluaruni timmisartuussisa-
raluaruniluunniit matussu-
sersinnaanngilaa. Grønlands-
fly-mi aamma uatsitulli taa-
matorpiaq piffissap qanoq
ilinera apeqqutaatillugu ajor-
nartorsiuteqartarpoq.
- Taamaammat Arctic
Umiaq Line-p Grønlandsfly-
llu qinigassiisarnera aam-
mattaaq siunissami atuutiin-
nassaaq, Stig Bendtsen eqqo-
riaavoq.
Kalaallit Nunaannit
piissanngillat
Arctic Umiaq Line Ittuit pi-
ngasuusut pigiunnaarnis-
saannik maannarpiaq piler-
saaruteqanngilaq, naak umi-
arsuit aasaanerani ulapingaa-
tsiarsinnarlutik ukiuunerata
nalaani piffissarujussuarmi
uninngasaraluartut.
AG: - Aasaanerani artor-
sarfiunerpaap nalaani Arctic
Umiaq Lirfe attartorsinnaan-
ngilaa, taartiaalillunilu
3.000-inik utaqqisoqarnis-
saa pinngitsoorlugu ?
Stig Bendtsen: - Aasaane-
rani ilaasortaatinik, Kalaallit
Nunaanni angallassinissamut
sillimanissaq eqqarsaatigalu-
gu akuerineqarsinnaasunik
attartornissaq ajornarluin-
nartoq paasineqarsimavoq.
AG: - Ukiukkut angallaffi-
unnginnerup nalaani umi-
arsuaatileqatigiiffiup akis-
sarsiutigalugu umiarsuaatini
attattortissinnaanngilai?
Stig Bendtsen: - Umiarsuit
sikusiutit annertunerusumik
piumaneqameq ajorput, neri-
uppugulli pisinnaasatsigut
umiarsuit annertit ukiuni tul-
liuttuni nunap immikkortuini
angallassinermik annertusii-
nitsigut oqilisaassinnaallugit.
- Taamaammat ukioq kaa-
jallallugu umiarsuit tigum-
miinnartarpagut, naak ukiuk-
kut pigisagut sinneqangaatsi-
artaraluartut aasaaneranilu
qaammatini marlunni pinga-
suniluunniit artorsai'fiungaat-
siartaraluartut.
Tuniniagaapput
Umiarsuit ilaasortaatit pinga-
suusut taakku atugaat assi-
giinngissimaqaat.
1992-imi Frederikshavn-
imi Ørskov Stålskibsværft-
imit sananeqareeramik Ka-
laallit Nunaanni ilaasortaa-
tissatut. atuutsinneqalerput.
Taamani Kalaallit Nunaat
pingasunngorlugu avillugu
immikkut umiarsualiinissaq
eqqarsaatigineqarpoq, ilaasut
taamaalillutik Paamiuni Aa-
siannilu umiarsuarnut allanut
nuuttarnermikkut Nanorta-
limmut Upernavimmullu
ingerlaqqissinnaalerlutik.
Umiarsuit initalersomeqa-
ratik ineeralersorneqarpoq,
umiarsuimmi ulluinnarlugu
annerpaamik ataasiarlutik
unnuiffisassallutik angala-
sussiarineqarput.
Eqqarsaat ajunngilaq -
pappiaqqamiinnermini. A-
tuutileramilli aaqqissuunne-
qarnerat atorsinnaanngilaq,
pingaartumik silap allan-
ngorarnerata Sikorsuillu a-
ngalanissamut pilersaarutit
ajalusoortittarmatigit, taa-
maalillunilu Aasiannit Paa-
miunillu ingerlaqqittussat u-
miarsuassaminnik utaqqisa-
riaqartarlutik.
Tamatuma saniatigut 90-
ikkunni KNI-p ingerlatseqa-
tigiiffii, KGH-toqqamit si-
nersortaatinik tigusisut allan-
ngortiterneqangaatsiarput.
1994-iuliinnartoq Sarfaq
Ittuk aamma Sarpik Ittuk
tuniniameqalerput, kalaallilli
angallataataat marluk taakku,
ukiut marluk sioqqullugit 70
millioner koruuneqarsimasut
pisiariumaneqanngillat.
Tamatuma kingoma umi-
Ukiuni tulliuttuni mittarfiit arfineq marluk sinerissami
atulertussaagaluit, illoqarfiit nunaqaifiillu Arsuttut,
Paamiutut, Kangaamiutut Kangaatsiatullu ittut
sinersortaatit iluaqutigilluarumaarpaat. Una tassa
motoorilerisoq Mikkel Korneliussen, Saqqit Ittummi
ilaasunik Arsurnmut ikaassisoq.
Selv om der i de kommende år bliver åbnet syv regionale
landingsbaner på Vestkysten vil byer og bygder som Arsuk,
Paarniut, Kangaamiut og Kangaatsiaq også i fremtiden have
stor gavn af kystpassagertrafikken. Her det motormand
Mikkel Korneliussen, som sejler passagerer fra Saqqit Ittuk
ind til Arsuk.
arsuit imaani sukkaneruler-
sinniarlugit tallineqamissaat
aammalu ineeqqat ininik uf-
farfittaqarlutillu perusuersar-
tarfilinnik taarsersorneqar-
nissaat pilersaarutigineqaler-
poq.
Pilersaarutit taakku pigin-
nittunngortunit tunuartinne-
qaannanngillat. Ittuit pinga-
sut tallineqamerminni imik-
kut 20 millioner koruuninik
naleqartussaapput, naggataa-
gullu umiarsuarnut taakku-
nunnga aningaasaliinissaq
politikkikkut apeqqutaas-
saaq.
Akulikinnerusumik
Ukioq manna januarip aal-
laqqaataanit KNI allanngor-
tinneqaqqimmat ingerlatse-
qatigiiffik Arctic Umiaq
Line A/S pilersinneqarpoq,
ilaasortaatillu pingasuusut
tamarmik ilanngullutik
ingerlatseqatigiiffittaamut
nuunneqarput.
- Soorunami angallatissa-
tut pigisatsinnut qilersorsi-
mavugut, Stig Bendtsen o-
qarpoq.
- Ittuit pingasuusut taakku
sananeqarput maanna angal-
lannermut pilersaarutaasunit
allaanerulluinnartunik sulias-
saqartinneqarlutik, kisianni
umiarsuit ingerlatsinikkut
iluanaarfiupput. Sinersor-
taassuit Kunuunnguaq aam-
ma Disko angallatigissallugit
akisuujupput, taakkulu aam-
ma piffissami sivisuumi umi-
arsualivinniittarput. Disko-
nti akisunermiittameq Ittum-
mi akisunermiittarnermit
akisunerungaatsiarpoq.
- Disko ilaasunut 200-nut
sullissisartunik 40-nik inut-
taqarpoq, Ittuillu pingasuusut
ilaasunut 150-inut sullissi-
sussatut inuttaasut 17-iullu-
tik.
Tamatuma saniatigut Ittuit
ullup unnuallu ingerlanerata
85 procentiani imaaniittar-
put, tamannalu ingerlatsiner-
mut aningaasarissaarfiuvoq.
Angallassinermut pilersaaru-
tit sukannersuummata takor-
narissat katersugaasivimmut
takornariarnissamut piffis-
saqanngillat, kisiannili ullu-
mikkut angallataatigut ilaa-
sunik angallassinissamut ani-
ngaasaqarnikkut iluanaarfi-
usumik ingerlapput, takorna-
riartaatitut ingerlanatik.
- Atugarissaannginneruler-
neq akit appasinnerinit akuli-
kinnerusumillu tikinneqar-
tamermit taarsemeqarput, ta-
mannalu ilaasutta amerlasuut
pitsaaqutitut isigaat, Stig
Bendtsen oqarpoq.
- Taakku saniatigut akuli-
kinnerusunik tikinneqartaler-
nerup kingunerisaanik asser-
suutigalugu Nuummiit Ma-
niitsumut Sisimiunullu sa-
paatip akunnerata naanerani
tikeraartoqarsinnaavoq, ataa-
sinngomermi ullaakkut suli-
artornissamut Nuummut u-
tertoqareersinnaalluni. Ma-
niitsumi Sisimiunilu mittar-
fittaartoqaraluarpalluuniit si-
unissamissaaq ilaasussat
Arctic Umiaq Line-p siner-
sortaatai toqqartarumaarpaat.