Atuagagdliutit - 13.10.1998, Page 13

GRØNLANDSPOSTEN
MARLUNNGORNEQ 13. OKTOBER • 13
Malissuup Lone Madsen
qaarfigaa kinngutillugu
Anorersuaq tassanngaanna pitorarpoq
Inge Mortensen aamma Lone Madsen qimussemerminni
tupermi unnuigaangamik ilulissat eqqaannut qimmilisarput,
nilattarfissat qanillillugit. Atuakkamit »Qimussemersuarput«.
Når Inge Mortensen og Lone Madsen overnattede i telt
under slæderejsen, parkerede de tæt på et isfjeld, så
vandforsyningen var ved hånden. Fra bogen »Min store
slæderejse«.
(PM) - Tore Sivertsen soriar-
sinnaanngilluinnartutut mi-
sigaaq, angalaqanni Lone
Madsen ikiorsinnaanagu
paasigamiuk, malerujussuup
tunuanit qaarfigalugu qajaa-
nit erfagiutereeraa. Tamar-
mik masannaveeqqutinik
puttaqutaajutigisunik atal-
laaqarput, Lone Madsen-illi
malissuarmit eqqomeqamer-
minik nasaasani katassima-
vaa. Ajunaameq pivoq Tu-
rnip Kujataani pingasunngor-
neq 30. september Kangerlu-
arsussuarmit 100 kilometeri-
nik avannarpasitsigisumi.
Anorersuarsuup tassan-
ngaannaq pitorartup sakkor-
tusinerani Tore Sivertsenip
angalaqanni orninniarlugu
qaanni illuanut saatseriarsin-
naanngilaa. Malissuit meteri-
nik arfineq marlunnik portu-
tigisut nammineq nukini ta-
maasa atorlugit kinnguna-
veersaarpoq, anorersuullu
tissukartippaa uiarteritillugu
kilometerinik sisamanik tal-
limanit Paattusup eqqaani
nunamut tipitillugu.
- Ikioriarsinnaanngilara,
Tore Sivertsen AG-mut oqa-
luttuarpoq. Nammineq an-
naffissatuaraa kangerlummut
qaninnermut imarinnerulaar-
tumut paamiarsaraluni.
Soriarsinnaanngilaq
Tore Sivertsen-ip soriarsin-
naanngitsutut misiginini as-
sersuutigaa, soorlu qatseri-
sartoq misigisassasoq, inun-
nik annaassiniarluni illumut
ikuallattumut isemiarsarisoq,
iserfigissaguniuk inuunini
annaassallugu.
- Nuannaarunnaamerujus-
suarmik misigilemerup sapi-
lersippaanga, qulliikkalu
kuuginnalerlutik, qiassamillu
tupissimajuarpunga.
Imaanngilaq Tore Sivert-
senip Lone Madsen-ip ikior-
nissaanik neriuutaarukkami.
Kangerlummut qaninnermut
anorersuarmit oqquiffissi-
gami VHF-radio nassatani
siniffip puuanut kissassariar-
lugu Kangilinnguani Grøn-
lands Kommando kalerri-
saarpaa.
Ajoraluartumilli annaassi-
niartussat ulloq taanna heli-
kopterimik apuussinnaan-
ngillat silarluppallaaqimmat,
periarfissatuaavorlu umiar-
suup nakkutilliissutip »Væd-
deren«-ip kalerrisaarnissaa,
tamatuma nalaani Islandimi-
ittoq. Aatsaalli ulloq unnuar-
lu kaajallareerpat apuussin-
naavoq.
Tore Sivertsenip Lone
Madsenip suli uumasinnaa-
nissaa upperiuarpaa. Kingul-
lermik takutsiarpaa qaan-
nami tungaanut naluttoq,
Tore Sivertsenilu isumaqar-
poq qaannaminut qaqinissa-
minut periarfissaqartoq.
Lone Madsen qaannaminit
erfagiussaagami paataartissi-
magaluarluni qaannamini sil-
limmateqarpoq.
Silagissuinnarmi
paartarput
»Qajaqekspedition ’98« Ta-
siilamit aallaaveqarpoq, Na-
nortalimmut apuuttussaallu-
tik. Lone Madsenip Tasii-la-
mit Immarsivik-mut Jakob
Mathiesen ingiaqatigaa,
Skjoldungen-ip avannaatu-
nginnguanittoq, tassanilu
Tore Sivertsen aqqutip sin-
nerani ingiaqataassalluni i-
lannguppoq.
Lone Madsen assigiinngit-
suni ilisimasassarsiussagaa-
ngami piareersarluartameru-
jussuarmigut ilisarisimane-
qarpoq. Tamannalu Tore Si-
vertsenip AG-mut uppemar-
sarpaa, sutigullu tamatigut
nuannersumik angalanertik
oqaluttuaraa, alianartumik
ajunaamerup tungaanut.
- Lone naalagaaniartuun-
ngivippoq. Sila nalorninar-
toqalaartillugu tamatigut isu-
masiortarpaanga, tamatigullu
eqqarsaatigisarpaanga. Isu-
maqatigiipput silaginnerin-
naani paartassalluta, taa-
maattumillu aqqutaani arla-
leriarluta sapemgusarpugut.
Puisortup eqqaani ingerlaq-
qitsinnata ullut arfineq pi-
ngasut tupertariaqarpugut.
Lone-p qeqertaq taaguuser-
paa »Nuanniilliorfiup Qe-
qertaa«. Oqaluttuarpassuit
oqaluttuarineqarput.
Gustav Holmip oqaluttuaa
Tore Sivertsenip angalaner-
mi nalaani immikkut nuan-
narisaraa, tupermi Lone
Madsenip Gustav Holm-ip
oqaluttuaanit tusaamasamit
1883-85 »Umiamik ilisima-
sassarsiorneq«-rmit atuffat-
tarmani.
- Oqaluttuarisaaneq misis-
sorluarsimavaa, oqaluttuami-
lu taaneqartuni assigiinngit-
suni nunnittarluta. Oqaluttu-
arisaanermik ilinniameq tas-
sa aatsaat pitsak.
Angalaqatigiit marluullu-
tik asimi inuunermik aallaa-
vilinnik arlalinnik soqutigi-
saqaqatigiipput. Tore Sivert-
sen Lone Madsenitulli qim-
minik qimussernermillu so-
qutigisaqartigaaq. Helikop-
terini timmisartortartuuvoq
Grønlandsfly-p attartortitsi-
sarfiani atorfeqarluni. Tunu
tamaat timmisartorfigisima-
vaa, Tunup avannamut ka-
ngimut noorpiaanit Nunap
Isua tikillugu.
Sisimiuni Outfitter-inut a-
tortussaarniarfinnguamik i-
ngerlataqarpoq, tupiuteqar-
porlu Lone Madsenip pisia-
rerusutaanik, taamani ukioq
manna februarimi Qaanaamit
Nunarput avannaqqullugu ui-
arsinnarlugu Daneborg-imut
ingerlaniarluni amerikamiut
marluk ilagalugit qimussimik
ingerlanissi suli taamaatiin-
nanngikkallaramiuk.
Ullaakkut sialuk
Ulloq taanna aallarnerfigalu-
gu oqarasuaatikkut attaveqa-
qatigiittualerput, qarasaasiar-
lu atorlugu e-mail-ikkut alla-
qatigiittarlutik, Lone-llu pile-
risaarineratigut Tore aalaja-
ngerpoq »Qajaqekspedition
’98«-imi peqataaniarluni.
Ajunaamerup ippassaani
43 kilometer paarsimapput.
Kangerluup lluileq-rup eq-
qaani siulitta nunaqarfikuat
nassaaraat, nunap assingani
nalunaarsorsimanngitsoq.
Tassani unnuipput. Sila tu-
jorminakujuppoq. Tore Si-
vertsen oqaluttuarpoq nalu-
naaqutaq itersaasartoq ul-
laakkut arfemgup qeqqanut
sianertussanngortissimallu-
gu. Nammineq iterpoq, Lone
suli sinittoq, sialullu tuper-
mut torartoq tusariaramiuk
siniffip puuani kiattumi in-
narteqqiinnarpoq.
Arfineq pingasut eqqaanni
seqinnerpoq, imarlu qillariin-
naalluni. Tore Sivertsen qin-
nguserluni qaqqamut nasik-
kiarpoq imarlu qimerloorlu-
gu. Imaq aalalaaraluarluni
tarrarsuutitut qillariinnaa-
voq. Angalaqatigiit isuma-
qatigiipput kangerluup paa-
vata tungaanut paalaassallu-
tik, nuugujummut »Qasin-
ngortoq«-mut uneriarlutik
aalajangissagamik ingerlaq-
qissanerlutik.
Tassanngaanaq
anoraasuaq
- Lone uannit siulliulaarpoq,
Tore Sivertsen oqaluttuarpoq
- nunamillu 100 meterinik
avasinnemlluta ingerlavugut.
Nuugujuk 300 meterit mis-
saannik qanitsigilerlugu sila
allanngoriasaarpoq. Tassan-
ngaannaq immaq anoraasu-
amit titameqarpoq. Pasitsap-
punga arlaanik ajortoqartoq.
Anori kissarpoq nunameerlu-
nilu.
- »Arlaanik pissusissami-
suunngitsoqarpoq«, eqqar-
sarpunga, immallu qalipaataa
tassanngaannaq allanngor-
poq, qillariinnarmit qemertu-
innanngorluni. Piffissap si-
vikitsuaqqap ingerlanerani
mallersuataalerpoq qaavi
qappiorlutik qaqortuinnan-
ngorlutik.
Tore Sivertsen nassuiaa-
voq, silarluup pitoraannera
Lone Madsenimit paasiaar-
nerullugu. Inissisimanini
g peqqutigalugu sammivim-
|t mut allamut isigivoq.
| - Suaartarpara uteqqullu-
§ gu, qisuariarneranilli malugi-
| saqanngilanga. Oqaloqati-
| giissalluta uniffissatsitut isu-
i maqatigiissutitta nalaa tiki-
| ngajassimavaa, anorrillu pi-
? toraaffigaa soorlulu timmut
o ujaqqanut ajanniarsarigaa.
(/)
“ Anorersuarsuaq
Piffissap sivikitsuaqqap i-
ngerlanerinnaani anori 25
aamma 50 knob sakkortutigi-
lerpoq, ikinngutigiit mallinut
akiuunniartillugit, nunamillu
500 meterit missaannik saa-
vikkiartortilerlugit.
- Mallit takeqaat portoqa-
lutillu, taamaattumik kinngu-
naveersaarluta ilungerso-
qaagut. Arlaleriarlunga kin-
ngutinneqangajappunga, qu-
janartumilli piffissap ingerla-
nerani nukittungaatsiarsima-
vunga.
Tore Sivertsen oqaluttuar-
poq, mallit naqqannut pigaa-
ngamik Lone-lu imminnut
takusinnaasarnatik, paatsi-
veerunnaveersaarlunilu im-
minut nipituumik oqaluuttar-
simalluni.
- Malamuit arlallit qulinni
timmipput, arlaatigullu uan-
nut eqqissisaasutut sunniul-
lutik.
Piffissap ingerlatsiareeme-
rani, naassaanngitsutut misi-
ginartoq, Tore-p Lone takuaa
imminit 300-400 meterinik
ungasinnerusoq. Ilungersor-
luni omippaa suaartarlugulu.
- Qujanartoq, Tore, isuma-
qarlunga tammartutit, Lone-
p suaarpaanga, isumaqatigi-
ippugullu immitsinnut qanil-
livallaassanngitsugut, taama-
attumillu siullinnguallalaar-
punga.
- Tamatuma nalaani ka-
mappunga. Imminut oqarfi-
gaanga ilungersoqqullunga.
Mallip naqqaniitillunga im-
map assinga saanniittoq qivi-
arpara, aalajangerpungalu
Paattusoq-p tungaanut inger-
laniarlunga anorersuarmit
oqquiffissarsiomiarlunga.
- Lone ikoqqulluni nillia-
soq tusaavara, takulerparalu
malerujussuaq takkuttoq eq-
qorlugulu.
Raket-inik aallartitsivoq
- Lone-lu eqqartullattaartar-
parput qanoq pisoqarpat a-
jomartoomermi kalerrissarut
ikinneqassanersoq, Lone-p
qaannaminut maqitarisima-
saa. Plastikkimut poortoqqa-
voq allunaasamik pitullugu,
niuata eqqannguanut ilisi-
malluni, aatsaallu ajutuuli-
vinnermi aallartissinnaallu-
gu. Isumaqatigippugummi
inuuneq toquluunniit aatsaat
apeqqutaalerpata ikinneqas-
sasoq.
Ajomartoomermi kallerri-
saarutip qaammataasak-
koortup ikinneqamera Politi-
mestereqarfimmut kalerriun-
neqarpoq 30. september ua-
likkut nalunaaqutaq ataaseq
qaangilaaraa, Tore Sivertsen-
illu Kangilinnguani Grøn-
lands Kommando nunamut
pisimatsiarluni attaveqarfi-
gaa.
Anorersuup saniatigut ta-
maani nuissat 300 fod-inik
atsitsigaat, siallerlunilu ape-
riarmat isikkiviluppoq.
- Raket-it kalerrisaarutit
qorsuit nunamit aallarteqat-
taarpakka, sumiinnersunga
Lone-p takusinnaaniassam-
magu.
Tamatuma kingoma Tore
Sivertsen allatut ilioriarsin-
naanngilaq, taamaallaat an-
naasiniartut tikiunnissaat u-
taqqiinnarsinnaallugu. Sila
taama ajortigisoq qaannamik
uj arleriartortoqarsinnaanngi-
laq.
Aqaguani ullaakkut qulip
missaanni Tore Sivertsen he-
likopterimik tikinneqarpoq,
pilertortumillu Lone Mad-
sen-ip qajaa nassaarineqar-
poq, naqqa sissorsimasoq.
Qaannap ungasinngitsuani,
sumiiffimmi avannarpasis-
suseq sanimukartoq 60’47
aamma kippasissuseq ammu-
kartoq 42’56, Lone Madsen
helikopterip nassaaraa, qi-
normi ajunaarsimasoq.
Lone Madsen Arnat Ilisimasassarsiornerat Ulu ’94,
1994-imi Sisimiunit Qaanaamut ingerlanneqartoq.
Atuakkamit »Qimussemersuarput«.
Lone Madsen under Kvindeekspeditionen Ulu ’94, der gik
fra Sisimiut til Qaanaaq i 1994. Fra bogen »Min store
slæderejse«.
ASS./ FOTO: NAMMINEQ PIGISAQ/ PRIVATFOTO