Tíminn - 20.11.1976, Page 7

Laugardagur 20. nóvember 1976
7
llllÉli
Ctgefandi Framsóknarflokkarinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steingrfmur Gislason.Ritsijórnarskrifstofur I Edduhúsinu
viö Lindargötu, símar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aöal-
stræti 7, simi 26500 — afgreiöslusimi 12323 — auglýsinga-
simi 19523. Verö i lausasölu kr. 60.00. Askriftargjald kr.
1.100.00 á mánuöi. Blaöaprenth.f.,
Hækkunarkröfur
Landsvirkjunar
og Hitaveitu
1 þingbyrjun beitti rikisstjómin sér fyrir þvi, að
hleypt yrði af stokkunum sameiginlegri nefnd
þingflokkanna og stéttasamtakanna, sem athug-
aði möguleika á samstilltum aðgerðum til að
draga úr verðbólgunni Gert var ráð fyrir þvi, að
nefndin lyki störfum snemma á næsta ári.
Þessi nefndarskipun mæltist áreiðanlega vel
fyrir hjá þjóðinni. Að visu létu ýmsir uppi efa um,
að nefndin gæti náð samstöðu, og aðrir töldu
þetta merki um veikleika hjá rikisstjórninni.
Vissulega þarf það þó siður en svo að bera vott
um veikleika, þótt rikisstjómin leiti samstarfs
við sem flesta aðila um þessi mál, heldur er þar
fyrst og fremst um hyggileg vinnubrögð að ræða.
Fari svo gegn vonum manna, að samstaða náist
ekki i nefndinni, hefur tilraunin þó verið gerð og
vafalaust verður hún alltaf til þess að skýra mál-
in betur og opna betur augu almennings fyrir þvi,
sem um er að tefla.
Vafalitið hafa menn gert ráð fyrir þvi, að með-
an þessi samkomulagstilraun stæði yfir, yrði
reynt af hálfu rikisstjórnarinnar að halda sem
mest i hófi öllum aðgerðum, sem gætu orðið til að
auka verðbólguna á einn eða annan hátt. Þannig
stefnir rikisstjórnin lika að þvi að afgreiða fjár-
lögin fyrir 1977, án þess að hækka álögur, enda
gæti það orðið til þess að herða þær kaup-
hækkunarkröfur, sem nú eru i uppsiglingu. Sama
verður að sjálfsögðu að gilda um hækkunarkröfur
annarra aðila.. Að visu geta komið til undan-
tekningartilfelli. En það virðist sjálfsagt, að eng-
ar undanþágur, sem máli skipta, verði veittar,
nema i samráði við áðurnefnda nefnd meðan hún
situr að störfum. Sérstaklega gildir þetta þó um
þær hækkunarkröfur, sem geta orðið til að auka
dýrtið og verðbólgu. Verði slikum hækkunum
skellt á meðan nefndin er að störfum, gerir það
verkefni hennar enn örðugra og hlýtur jafnframt
að herða kröfurnar i launamálunum.
Tilefni þessarar ábendingar er framar öðru
það, að nýlega hefur borizt krafa frá Landsvirkj-
un um 25% hækkun á orkuverði og krafa frá
Hitaveitu Reykjavikur um 15% hækkun á verði
heita vatnsins. Hvort tveggja myndi stórauka
verðbólguna og herða kauphækkunarkröfur, ef
samþykkt yrði. Vafalaust má færa ýms rök fyrir
þessum hækkunum, en það kemur á móti, að með
þessu er verið að hella aukinni oliu á eld verð-
bólgunnar og menn skyldu ihuga vel þær afleið-
ingar, sem slikt gæti haft, áður en endanlegar
ákvarðanir eru teknar. Þvi leggur Timinn á-
herzlu á, að þessar hækkunarkröfur og aðrar,
sem máli skipta, verði ihugaðar og metnar af
hinni stóru samstarfsnefnd þingflokka og stétta-
samtaka, sem nú er að störfum, og ákvörðun um
þær frestað á meðan. Það verður siður að vænta
árangurs af störfum nefndarinnar, ef verðbólgu-
vélin er látin vera i fullum gangi meðan hún
starfar. Hætt er lika við, að menn fari þá að lita á
skipan hennar sem sýndarmennsku.
Þ.Þ.
Lev Voskrene Lev Voskresenskí, APN:
Hvers vegna kaupa
Sovétríkin korn?
Kornuppskeron hefur þrefaldazt á 50 árum
Uppskeran i Kazakhstan.
ÞÓTT MIKIÐ hafi veriö skrif-
að i vestræn blöö um kornupp-
skeru Sovétrikjanna, þá vant-
ar mikið á, að þær upplýsing-
ar, sem þar er að finna, séu
fullnægjandi. Til þess að bæta
úr þvi, sem þar vantar á, vil
ég skýra hér frá nokkrum
staðreyndum.
t fyrsta lagi kaupa Sovétrik-
inekki korn til matar. Jafnvel
þegar kornuppskeran varö
minnst sl. 10 ár (140 milljón
tonn árið 1975) vegna þurrka
sem voru alvarlegri heldur en
„veðurfarshörmungar aldar-
innar” i Vestur-Evrópu s.l.
sumar var uppskeran þrefalt
meiri heldur en Sovétrikin
þurftu til þess að brauðfæða
þjöðina til fulls.
Sovétrikin skortir fóður-
korn. Þá má ekki gleyma þvi,
að Sovétrikin flytja ekki að-
eins inn korn, heldur flytja
þau einnig út kom og standa
við skuldbindingar sinar á þvi
sviði, einnig á þurrkaárum.
Mataræði þjóðarinnar hefur
breytzt mjög mikið á timum
sovétstjórnarinnar. Arið 1913
var árleg neyzla á mann 200
kg af brauði og 29 kg af kjöti,
en nú er neyzlan 142 kg af
brauði og 58 kg af kjöti. Brauð
er ekki lengur nauösynleg
undirstaða daglegrar fæðu,
heldur er það að vikja fyrir
kvikfjárafurðum, sem eru
næringarrikari. Við álitum þó,
aö mataræðið hafi ekki breytzt
til fulls, og er lögð áherzla á
örari þróun kvikfjárræktar.
Skortur á fóöurkorni kann þó
að tefja fyrir.
VISSULEGA er mikil kvik-
fjárrækt i Bandarikjunum og
V-Evrópu, en enginn skortur
á fóðurkorni. Við slikan sam-
anburð verður að hafa I huga,
að lifs- og veðurfarsskilyrði
kornræktarbeltisins i Sovét-
rikjunum eru helmingi lakari
heldur en i Bandarikjunum og
V-Evrópu. Þrir fjórðu af korn-
uppskeru Sovétrikjanna fást
af svæðum, sem sérfræöingar
telja viðsjárverð til kornrækt-
ar ýsambærileg tala fyrir
Bandarikin er ii%LÞurrkar
vofa stöðugt yfir sovézkum
landbúnaði.
Aður en Sovétrikin hófu að
koma kvikfjárræktinni yfir á
iðnaðargrundvöll var kom-
skorturinn ekki jafnmikill. Ar-
ið 1960 er uppskeran af korni
,nam aðeins 125.5 milljónum
tonna, fluttu þau út 8,6 milljón
tonn en innflutningurinn nam
‘aðeins 2 millj. tonna.
Nú, þegar fóöurkornsþörfin
nemur oröið yfir 100 milljón-
um tonna á ári, er erfitt að
fullnægja þörfum kvikfjár-
ræktarinnar án innflutnings,
jafnvel þegar uppskeran er i
hámarki.
Vlsindamaðurinn Nemtsjin-
ov, einn fremsti hagfræðingur
Sovétrikjanna, télur að korn-
þörf landsins sé eitt tonn á ári
á hvern ibúa. 1980 veröur ár-
leg kornframleiðsla komin
upp i 235 milljón tonn. Ibúa-
tala Sovétrikjanna er hins
vegar þegar 255 milljónir.
Berum saman vöxt árlegrar
meðalkornuppskeru i milljón-
um tonna og fólksfjölgunina i
milljónum manna. Þær tölur
llta þannig út:
Kornuppskeran 1961-1965 var
130.3 milljónir tonna til
jafnaöar á ári, en 1966 var I-
búafjöldinn 232.2 milljónir.
Kornuppskeran 1966-1970 var
167.6 milljónir tonna til
jafnaðar á ári, en 1971 var I-
búafjöldinn 243,9 milljónir.
Kornuppskeran 1971-1975 var
181.5 milljönir tonna til
jafnaöar á ári, en 1976 var i-
búafjöldinn 255.5 milljónir.
Sjá má, aö vöxtur korn-
framleiðslunnar er örari en
fólksfjölgunin, og þess vegna
verður hinu æskilega marki,
eitt tonn af korni á hvern ibúa
náö. Erfitt er þó að segja til
um hvenær þaö verður.
VESTRÆNIR sérfræðinga?
um sovézkan landbúnaö setja
kornvandamáliö þannig fram:
Kjarni málsins er sá, að fyrir
óktóberbyltinguna flutti Rúss-
land út korn, en þarf nú að
flytja þaö inn. Þet$a sýnir
að...
En þetta sýnir raunverulega
ekkert. Skoðum málið nánar
og sjáum af hverju það gerir
það ekki: 1909-1913 fluttiRúss-
land út um 11 milljón tonn af
korni, þegar meöalkornupp-
skeran nam um 72,5 milljón
tonnum. A þeim tima varkom
nálega eini jarðargróöurinn
sem ræktaður var (88.5%), og
brauð var aðalfæða Ibúa sveit-
anna. En þessi útflutningur
þýddi engan veginn, að Rúss-
land ætti „umframbirgöir” af
korni. 1911 liöu 30 milljónir
manna (20% þjóöarinnar)
hungur i Rússlandi, en kornút-
flutningurinn var meiri en
nokkru sinni áður eða 13.5
milljón tonn, þar eö markaöur
fyrir korn var þá hagstæður.
1926-1929, er samyrkju-
skipulagið var að komast á i
sovézkum landbúnaði, fram-
leiddu Sovétrikin að meöaltali
55 milljón tonn af korni á ári.
1971-1975 var meöalársfram-
leiðslan yfir 180 milljón tonn,
þ.e. hún hafði meira en þre-
faldazt á æviskeiði einnar
kynslóðar.
Ég ræddi eitt sinn við próf.
Noel-Baker, kunnan stjórn-
málamann i brezka Verka-
mannaflokknum og Nóbels-
verðlaunahafa. Upp úr 1920
tók hann þátt i baráttu Frið-
þjófs Nansens til hjálpar
sveltandi ibúum Volgusvæðis-
ins, en miklir þurrkar árið
1921 orsökuðu hallæri i Rúss-
landi. 23 milljónir manna
höföu ekkert að borða.
Próf. Noel-Baker lét sér
ekki á sama standa um á-
standið i Rússlandi nútimans.
Þótt alvarlegir þurrkar herji á
landið.erlif þjóöarinnar ekki i
veði. Þar er enginnn sultur yf-
irvofandi, og verð á matvæl-
um helzt óbreytt. Mikilsverð-
asti árangurinn er þó, að korn-
uppskeran hefur þrefaldazt á
tæplega hálfri öld.
„Þetta er dæmalaust!”
hrópaði Noel-Baker. „Þetta er
dæmalaust! Þetta er gifurleg-
ur árangur bænda og sovét-
skipulagsins.” Þar sem ég átti
þess ekki von að fyrrverandi
ráðherra i stjo'rnum W.
Churchills og C. Attlee gerð-
ist talsmaöur samyrkju,
spuröi ég hann, hvort ég hefði
heyrt rétt ummæli hans hans
um árangur bænda og sam-
yrkjuskipulagsins.
„Já, ég sagði þaö”, svaraði
hann.