Tíminn - 30.04.1977, Side 9

Laugardagur 30. april 1977
9
tltgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson iábm.) og Jón Helgason. Auglýs-
ingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur I
Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur I Aðalstræti 7, sími 26500 — afgreiösluslmi 12323 —
auglýsingasimi 19523.VeröIlausasölu kr. 60.00. Askriftar-
gjald kr. 1.100.00 á mánuði.
Blaöaprenth.f.
Er ástæða til ótta?
Viss blöð eru farin að sjá ofsjónum yfir þvi, að
tekizt hefur með stofnun Byggðasjóðs og öðrum
ráðstöfunum, sem hafnar voru i stjórnartið Ólafs
Jóhannessonar og haldið hefur verið áfram siðan,
að halda meira jafnvægi i byggð landsins en verið
hafði um skeið.
í nýrri ársskýrslu Framkvæmdastofnunar rikis-
ins er að finna nokkrar upplýsingar um þetta. Árið
1960 bjuggu 55.5%allra landsmanna i Reykjavik og
Reykjaneskjördæmi. Árið 1971 voru ibúar þar orðn-
ir 58.9% allra landsmanna og komust árið 1972 upp i
59.3%, og árin 1974 og 1975 upp i 59.4. Á siðastl. ári
lækkaði þessi tala aðeins aftur, eða niður i 59.2%.
Þrátt fyrir þessa lækkun, er ibúatalan0.3% hærri en
1971, þegar miðað er við tölu allra landsmanna.
í hinum einstöku landshlutum hefur þróunin orðið
þessi: Á Vesturlandi bjuggu 6.9% allra landsmanna
árið 1960, en voru komnir niður i 6.4% árið 1971 og
hefur það hlutfall haldizt siðan. Hér hefur þvi tekizt
að halda óbreyttu hlutfalli, en ekki meira. Á Vest-
fjörðum bjuggu 1960 5.9% allra landsmanna, en 1971
var þetta hlutfall komið niður i 4.8%, en er nú 4.6%.
Hér hefur ekki tekizt að halda óbreyttu hlutfalli. Á
Norðurlandi bjuggu 16.9% allra landsmanna árið
1960, en 1971 var þessi tala komin niður i 15.6%,
lækkaði i 15,5% árin 1974 ög 1975, en komst aftur i
15.6% á siðastl. ári. Á Austurlandi bjuggu 1960 5.9%
allra landsmanna, en 1971 var þessi tala komin nið-
ur i5.4%, envar á siðastl. ári komin upp i 5.6%. Hér
hefur þvi litillega tekizt að snúa vörn i sókn. Loks er
svo Suðurland. Þar bjuggu 9% allra landsmanna
1960, en 1971 er sú tala komin niður i 8.8%, en var á
siðastl. ári 8.6%.Hér hefur ekki tekizt að halda
óbreyttu hlutfalli, en sennilega hefði það tekizt, ef
ekki hefði komið til fólksfækkunin i Vestmannaeyj-
um. Þar er nú 750 manns færra en áður en gosið
hófst.
Framangreindar tölur sýna, að á árunum 1971-
1976 hefur ekki tekizt meira en að halda i horfinu
hvað snertir búsetu landsmanna. Það er vissulega
góð breyting frá þvi, sem áður var, þegar mikil
fólksfækkun varð i strjálbýlinu, en þó vissulega ekki
slik breyting, að ástæða sé til að óttast hana frá
sjónarmiði þeirra, sem búa i þéttbýlinu, enda hafa.
þeir hagnazt á þvi á margan hátt, að dregið hefur úr
óeðlilegum fólksflótta þangað.
Meðaltekj ur nar
. í áðurnefndri ársskýrslu Framkvæmda-
stofnunarinnar er að finna fróðlegt yfirlit um þróun
meðaltekna eftir landshlutum. Um það segir svo i
skýrslunni:
Þróun meðaltekna árið 1975 var að mestu leyti i
þá átt, að landshlutarnir nálguðust landsmeðaltal-
ið. Á Norðurlandi vestra hækkuðu meðaltekjur um
2% eða i 88% landsmeðaltekna. Á Vesturlandi stóðu
þær i stað, eða voru 94% landsmeðaltekna. Á
Austurlandihækkuðuþær úr 90% i 92% landsmeðal-
tekna og á Norðurlandi eystra úr 96% i 97%. Á Suð-
urlandi lækkuðu þær úr 92% i 91% landsmeðaltekna.
Vestfirðir voru eini landshlutinn, þar sem meðal-
tekjur urðu hærri en landsmeðaltal eða 102%, eins
og var árið áður. í Reykjavik voru meðaltekjur
101% landsmeðaltekna og á Reykjanesi 108%, og
hafði lækkað um eitt prósentustig á báðumstöðum.
Þrátt fyrir það eru meðaltekjurnar til jafnaðar
lægri i öðrum landshlutum, nema Vestfjörðum. Er
ástæða til að sjá ofsjónum yfir þessu?
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Evans tekur við
af Jack Jones
• •
Orðugir launasamningar í Bretlandi
VIÐRÆÐUR fara nú fram
milli brezku ríkisstjórnarinn-
ar og verkalýðssamtakanna
um framlengingu á eins konar
efnahagslegu samkomulagi,
sem komst á fyrir tveimur ár-
um og gilti þá til eins árs, en
var svo framlengt I fyrra til
eins árs, og rennur þaö sam-
komulag út I sumar. Nú er
veriö aö ræöa um, aö þetta
samkomulag veröi aftur
framlengt I eitt ár. Þaö hefur
veriö aðalefni þessa sam-
komulags, aö verkalýöshreyf-
ingin setti eins konar hámark
á kauphækkanir gegn þvl aö
rlkisstjórnin gerði ráöstafanir
gegn veröhækkunum og ynni
að ýmsum kjarabótum á ann-
an hátt, án kauphækkana.
Verkalýðshreyfingin féllst á
þetta, m.a. I trausti þess, aö
þetta gæti oröiö til aö draga úr
atvinnuleysinu. Þvl miöur
hefur þaö ekki tekizt, heldur
hefur atvinnuleysiö haldizt og
jafnvel frekar aukizt. Þetta
hefur og ekki nægt til aö draga
úr verðbólgunni, heldur hefur
hún orðið mun meiri en ráö
var gert fyrir. Veröhækkanir
hafa yfirleitt oröiö meiri en
kauphækkanir á þessu tíma-
bili og lífskjörin því versnaö.
bannig er nú um 17% verö-
bólga I Bretlandi, en ætti ekki
að vera nema um 10%, ef á-
ætlanir, sem geröar voru I
fyrra, heföu staðizt. Nú stefnir
verðlagsmálaráöherrann,
sem er Roy Hattersley og ts-
lendingar kannast viö úr
þorskastriöinu, aö þvl, aö
veröbólgan veröi komin niöur
I 13% um áramótin næstu.
ÞETTA getur þó þvi aöeins
oröiö, aö verkalýössamtökin
fallist á endurnýjun áöur-
nefnds samkomulags. Þar eru
nú öllu fleiri ljón á veginum en
áöur, og þaö þó mest, aö lífs-
kjörin hafa versnaö síðan
samkomulagið komst á fyrir
tæpum tveimur árum, eins og
áöur er rakið. Þvi er þaö vax-
andi krafa hjá óbreyttum fé-
lagsmönnum I verkalýös-
hreyfingunni, að ekki veröi
samiö um neinar hömlur á
kauphækkanir, og róa komm-
únistar og svonefndir Trotsky-
istar þar undir. Verkalýðsleiö-
togarnir hafa þó ekki hafnað
þessu I viöræöum sinum viö
rlkisstjórnina, en krefjast
mun róttækari ráöstafana af
hálfu hennar en áöur, bæöi til
aö draga úr verðbólgunni og
atvinnuleysinu. Augljóst er
því, að þessir samningar
veröa nú stórum erfiöari en
áöur. Ef samkomulag næst,
mun þaö sennilega veröa mest
óbeint að þakka Margaret
Thatcher, þvl aö hún flytur nú
svo mikinn Ihaldsboöskap, aö
verkalýösforustan mun gera
sitt til aö koma I veg fyrir
kosningar, sem myndu senni-
lega tryggja Ihaldsflokknum
meirihluta á þingi.
Þaö mun svo ekki greiöa
fyrir samkomulagi, aö sá
verkalýösleiötoginn, sem hef-
ur verið áhrifamestur I Bret-
landi slöasta áratuginn og
mestan þátt átti I því, aö sam-
komulag náöist 1975 og 1976,
Jack Jones, mun draga sig I
hlé á næsta ári fyrir aldurs
sakir. Hann er forustumaður I
langstærsta og öflugasta
verkalýössambandinu, Sam-
bandi flutningaverkamanna
og óbreyttra verkamanna,
TGWU. Leiðtogi þessara sam-
taka hefur oftast veriö áhrifa-
mestur leiötoga verkalýös-
hreyfingarinnar, og má I þvl
sambandi minna á ýms þekkt
nöfn, eins og Bevin, sem varö
utanrlkisráöherra I stjórn
Moss
Evans og Jack Jones
Attlees, og Frank Cousins,
sem varð vlsindamálaráö-
herra I fyrstu stjórn Wilsons,
Þó hefur Jones sennilega verið
áhrifamestur þeirra og tvl-
mælalaust hefur hann boriö
höfuö og heröar yfir brezka
verkalýðsleiðtoga undanfar-
inn áratug. Hann hefur þótt
róttækur í skoöunum. Hann
var fremstur í flokki þeirra,
sem beittu sér gegn aðildinni
aö Efnahagsbandalaginu, en
mesta athygli hefur þó senni-
lega barátta hans fyrir svo-
nefndu atvinnulýðræði vakiö.
Hann gekk til liös viö rlkis-
stjórn Verkamannaflokksins
fyrir tveimur árum og átti
mestan þátt I þvi aö koma á
áðurnefndu samkomulagi.
Þaö gerði hann m.a. I þeirri
von, aö hann væri aö tryggja
framgang tillagna sinna um
atvinnulýðræöi, enda haföi
ríkisstjórnin I undirbúningi
frumvarpum þaöefni. Fullséö
er nú, að þaö muni ekki komast
fram á þessu kjörtimabili sök-
um ósigra Verkamanna-
flokksins I aukakosningunum.
Samt mun Jones vilja styðja
stjórnina áfram, þvi aö hann
vill afstýra valdatöku That-
chers, en nú er staöa hans ekki
jafn traust og áöur. Bæöi er
þaö, að samkomulagiö hefur
valdið vonbrigöum, og maöur,
sem er á förum eins og Jones,
hefur ekki jafn trausta stööu
og áöur.
FYRIR skömmu er lokiö
kosningu á eftirmanni Jones
og væntanlegum formanni
TGWU, þótt formannaskiptin
veröi ekki fyrr en á næsta ári.
Eftirmaður hans var kjörinn
Walesmaöurinn Moss Evans,
sem er 51 árs aö aldri og nær
kjörtfmabil hans þangað til
hann kemst á eftirlaunaaldur
eftir 14 ár. Evans hefur starf-
að á vegum samtakanna síöan
1951, og unniö sér þar mikiö
traust og álit. Hann er sagöur
léttari I skapi en Jones og
hefur sinnt meira faglegu hliö-
inni en hinni pólitísku. Þó er
hann talinn til vinstri I Verka-
mannaflokknum, en ekki eins
langt til vinstri og Jones var
talinn um skeið. Evans hefur
þótt laginn og stjórnsamur og
þykir margt benda til, aö hann
verði meöal mestu áhrifa-
manna Breta næstu árin.
Þ.Þ.