Mánudagsblaðið - 21.02.1966, Side 3

Máiradagur 21. febráar 1966
MantKJagsblaáið
3
Kernur út á mánudögum. Verð kr. 10.00 í lausasölu. Áskrifenda-
gjald kr. 325,00. Sími ritstjómar: 13496 og 13975.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Auglýsingasími 13496. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
Opnast augu nokkurra?
„Frelsið“í Rússlandi hlýtur voðaskell
Ef nokkuð ætti að sannfæra þá, sem glapizt hafa
á leið með kommúnistum, hvað raunverulega býr
að baki þeirri þjóðfélagsstefnu, þá eru það niður-
stöður nýafstaðinna réttarhalda yfir tveim skáld-
um. Báðir eru sakaðir um níðskrif um stjórnmála-
kerfi Sovétríkjanna og báðir eru dæmdir til langr-
ar fangelsisvistar. Glæpurinn er sá, að hafa gagn-
rýnt þjóðfélagið, og það heldur mildilega. Frá sjón-
armiði valdhafanna eystra eru þetta landráð enda
krafðizt saksóknarinn miklu harðari refsingar en
dómendurnir þorðu að dæma, vegna andúðar og
fyrirlitningar frjálsra þjóða á þessum vinnubrögð-
um.
Kommúnistar á íslandi og fylgifiskar þeirra voru,
að venju, eins og mýs undir fjalaketti, þegar rit-
höfundarnir voru dregnir fyrir rétt, og ókvæða er
þeir heyrðu dóminn. Samferðamenn komma í vest-
ur-Evrópu og víðar fengu áfall. Jafnvel komma-
málgagnið á íslandi varð að játa viðbrögð umheims-
ins, og.þá ekki síður þeirra sem elt hafa komma-
kenningar, væru afar hörð.
En það er ekki nóg að mótmæla, eins og nú er
í tízku, heldur ættu þeir sem enn er við bjargandi,
að sjá sig um hönd og kasta trúnni, þótt ekki væri
nema líkt og Kiljan gerði fyrir skömmu. Meðan
kommúnismi, í því formi, sem hann er rekinn í
Sovétríkjunum og leppríkjunum, svo ekki sé talað
um Þýzkaland Ulbrichts, getur engin skyniborin
vera utan öfgafyllstu handbendi, fyllt slíkan flokk
eða stutt slíka þjóðfélagshugmynd. Hinir frjálsu
rithöfundar á íslandi, jafnvel molskinnslýðurinn,
fær óáreittur að svívirða þjóðina enda er það þeirra
mál. Sum rit Kiljans hafa verið kölluð níðrit um
þjóðina, en þó er hann ástsælastur allra nútíma-
höfunda okkar. Vissulega yrði Kiljan aldrei líft
á íslandi, ef hér réði þröngsýni og sú hroðalega
hræðsla sem þjáir hvern leiðtoga Rússlands eða
leiðtogaklíku ef frjálslynd gagnrýnandi rödd heyr-
ist.
Kommúnistar á íslandi breytast ekki mikið úr
þessu a.m.k. meðan línunni frá Moskvu er fylgt af
hundstryggð flokksforustunnar. En til eru menn og
konur, sumt fremur gott fólk, þótt illa upplýst sé,
sem ljær þeim öflum fylgi sitt, sem fyrst myndu
svifta það því frelsi, sem það nýtur hér a landi.
Það er t.d. þessvegna, að menn undrast, að sæmi-
lega upplýstur skólalýður, lætur hafa sig í slöngu-
dans höggormanna í þessum herbúðum, sem nú síð-
ast vildu skammta almenningi hvað hann mætti
sjá og heyra. En hið frjálsa element, sem enn rík-
ir hér, leyfir þessu fólki að mótmæla. Það er m.a.
grundvöllur lýðræðisþjóðfélags. í kommaríkjunum
þarf aldrei að mótmæla. Ríkið, stjórnin ákveður
einstaklingurinn hlýðir hvort honum líkar betur
eða verr.
Máske opnast enn einhver augu fyrir þeim
staðreyndum, sem nú, og reyndar alltaf blasa við
þegar valdhafarnir í Moskvu hræðast að þær stoð-
ir, sem studdar eru herliði, rússnesku útgáfunni
af Gestapo oa ,,skömmtuðum” sjónarmiðum, séu að
bresta. Máske að sumir sjái það.
KAKAU SKR/FAR:
I hreinskilni sagt
Öld mótmælanna — öfgar og vitleysa — Ekkert samræmi — Sjónvarpið — Mótmæli hinna
ýmsu stétta — Ölið og Rússagildin — Háskólinn brýtur árlega áfengislöggjöfina — Hví ekki
að mótmæla — Kvennasamiökin og bændakúltúrinn — Mikilmennska eða eyjaskeggjafíflska.
Það er ekki lítið sem nú
gengur á á íslandi. Reyndar
hefur alltaf eitthvað gengið
á síðan þjóðin, þakkað skyldi
síðasta stríði, gat étið sæmi-
lega og reynt að hugsa sjálf
stætt.
Nú gengur yfir öld mót-
mælanna, líkt og í negra-
ríkjum frumstæðustu þjóða
heimsins. Ef einhver vill
skoða sjónvarp, mótmælir
annar, ef einhver vill þjóð-
inni svo illt, að lækka á-
fengisprósentur þær sem hér
eru á boðstólum; nær tvö
hundruð mismunandi teg-
undir, niður í veika gerð öls,
þá rísa upp á afturlappirnar
úrelt þingmannagrey, menn
sem í búrahætti sínum og
eyjamennsku halda sig vera
stjórnendur stórveldis að-
eins vegna þess að sveitin
þeirra sendi þá á þing fá-
mennustu þjóðar Evrópu.
Þessir menn, sem ýmist
kvóta fornsögur, sem þeir
ekki eru alltof vissir í, eða
rölta milli stórþjóðanna eins
og þeir væru ráðherrar stór-
veldis ákveðandi hvort kasta
skyldi kjarnorkusprengju á
hitt eða þetta óvinaland
telja sig ekki smápappíra
þegar til heims- og ölmála
kemur.
Úti í sveitum eru mót-
mæli einna vinsælust dægra
stytting, þegar HITT er frá
tekið. Bændur hér á landi
telja sig menntaðri, viðsýnni
og hafa betur vit á flestu
en nágrannabændur þeirra í
næstu löndum. Er heldur
skammt stórra högga í milli
hjá bændastéttinni, því ým-
ist ræða þeir stóriðju og
alúmínmál, (fæstir vissu
hvað alúmín var fyrir ára-
tug) eða þeir samþykkja að
auka og efla alla framleiðsl
una, þótt þjóðargreyið, allt
af vilja gert, gett alls ekki
torgað svokölluðum búnað-
arafurðum. Þetta vilja þeir
senda út, en árangurinn er
sá, að niðurgreiðslurnar eru
að sliga þjóðina.
Utgerðarmenn og sjómenn
láta ekki sitt eftir liggja.
Flotanum er siglt af miðun-
um til að mótmæla og ekki
fleyta hreyfð fyrr en rög
rikisstjorn hefur mafckað
rétt. títgerðarmenn mót-
mæla ofsóknum, lágu verði,
en hirða ekki hvar þau mót
mæli hljóta hljómgrunn né
hverjar afleiðingar þau gætu
haft fyrir þá sjálfa.
Verzkmarmannastéttin,
bæði yfirmenn og undirgefn-
ir mótmæla vinnutíma, banna
eigendum að reka fyrirtæki
sín og selja vörur í al-
mennri þjónustu. Lögreglu-
þjónar mótmæla, hafnar-
verkakarlar, aðallega skillitl-
ir strákar vorugerðirút í
fyrra í vinnutúna til að
standa hlæjandi utan alþing-
is og mótmæla því sem þeir
ekki viseu hvað var.
Og svo koma enn stúd-
entamir, sem ekki virðast
hafa annað að gera, og bein-
línis eða því sem næst mót-
mæla þvi að hafa mótmælt.
Kvennasamtökin eru alltaf
öruggur liðsmaður í mót-
mælaöldum ýmist bannandi
Johnson gamla í Ameríku
að berja á skaðræðisöflum í
Asíu og hryðjuverkadýrum
eða þeirri hroðalegu stað-
reynd að karlmenn skuli
vinna karlmannsverk. Vilja
þessar kerlingasamknudur,
eins og lógikk þeirra er að
jafnaði, njóta allra þeirra
gæða að vera konur en um
leið seilast í jafnrétti við
karlmenn á flestum sviðum.
Það er ekki lítið um að
vera hér í stórveldinu við
norðurpólinn og synd og
skömm að ekki skuli vera
tekið meira tillit til herra-
þjóðarinnar og vitþjóðarinn-
ar hér en' raun ber vitni.
Nú skyldi enginn ætla að
ég sé gegn mótmælum. Þau
eru skemmtileg og stundum
nauðsynleg. En öfgarnareru
nú samt komnar með okkur
á það stig, að við beinlínis
erum orðin einskonar hvít-
voðungar, sem hvorki þola
hita né kulda, kjöt eða fisk,
og á andlega sviðinu erum
við beinlínis brothættari en
fíngerðasta stássdama.
Um leið og við lýsum yf-
ir í ræðu og riti, að menn-
ingin okkar sé þviMkt heljar
afl, að ekkert fái henni
grandað, snýst hinn mikli
háskóli af heift gegn sjón-
varpskrili, þessu líka hættu-
lega andlega atomvopni sem
nú ógnar þessum menning-
arvitum okkar og hótar and
Iegum dauða og tortímingu.
Þetta er skiljanlegt með ó-
þroskaða stúdenta eða önn-
ur kararmenni sem mótmælt
hafa. Það er staðreynd að
stúdentarnir geta rýnt í
hefmsbókmenntir og fengið
staðfestingu sumra af fræg-
ustu hugsuðum heimsins, að
einangrun er hverri þjóð
hættulegri en drepsóttir, en
framfarir og samfylgd eru
hverri þjóð blessun. Nú vilja
þessi vesalings böm spenna
regnhlíf yfir þjóðina í þeim
tiigangi að vemda þjóðerni
og menningu innfæddra. Þeir
ero með forpokaðar hug-
myndir um „gullöldina",
Snorra, Sturlu Þórðarson og
alla ókunna höfunda 11.,
12. og 13. ahlar. En því
ekki að fara að dæmi þcirra
í öllu; éta með sjálfskeið-
ungum, grýta beinum,
drekka öl og hafa ölteiti,
berjast með vopnum og haga
okkur í öllu eins um sú öld
þekkti. Nei, við höfðum sem
betur fór þá menn á öllum
öldum, sem tóku sér erlenda
menningu, það góða úr henni
til fyrirmyndar, þótt við,
lengst af, hefðum ekki efni
á að nýta okkur það að
neinu marki, nema þá betri
bændur og höfðingjar. 1 dag
nýtum við okkur amerískar
landbúnaðarvélar, nýjustu
bifreiðir austan að og vest-
an, útvarp, sem við ekki
fundum upp og hvers mögu-
legum andlegum áhrifum
okkur hefur tekizt að nýta
að sumu leyti. Vegnaþessað
við eigum sterk tæki, tekst
okkur að hluta á útlönd, og
ekki er stór skaði sjáanleg-
ur á andlegri flík þjóðarinn-
ar, heldur þvcrt á móti. Þeg
ar sagt er frá frá að bænd-
ur hlupu frá orfum sínum
og riðu hingað til að mót-
mæla símanum, sem skað-
ræðistæki, brosa þeir sem
lesa um þetta. Skyldi ekki
margur Islendingur brosa
þegar hann les um stúdent-
ana, sem reyndu að stemma
framgang sögunnar, jafnvel
þótt þeir bæm ættamöfn?
Innan skamms er öll veröld-
in þannig að hægt verður að
stilla sjónvarp þar sem
mönnum sýnist. Islendingar
verða þá undir leiðsögn stúd
entahóps að burðast með
einhæft, fátækt og ófullkom-
ið sjónvarp, sem sendir út
tvo til þrjá tíma á dag.
Framför?
Nú er sennilega búið að
drepa ölfrumvarpið. Gott og
vel, það er ekki sériegt á-
hugamál mitt. En hvar eru
þessir majðrahópar eiginlega
staddir nú, einkum þær, sem
eiga stúdent í skóla. Gleyma
þessar blessaðar mæður, að
sjálfur háskólinn brýtur ár-
Iega Iög með því að svín-
fylla hvert innskrifað grey,
sem þangað sækir í haust-
höfinu mikla, Rússagildinu,
þegar ungmennin, sem irú
eru teymd út í að mótm^ola,
kynna sig fyrir prófessorun-
um sínum og í hvaða deild
þeir hafa innritazt? Þaraa
gætu þær mótmælt, og svo
öll bindindisfélögin, en
hvorki heyrist æmta né
skræmta í Gísla Sigur-
björnssyni né hinum heilögu
kúm sem alltaf eru að mót-
mæla.
Nei, það er sko gott að
mótmæla, en verður ekki að
vera „system i galskabet“?
Það er eldd gott afspumar
að menningarvitar á íslandi
alvitur kvenfélög, stórbænd-
ur sem skyn bera á allt og
mótmælandi kommagrey,
skuli láta slíkt henda sig.
Þjóðin mætti standa að-
eins við í vímu sjálfstæðis
og allsnægta og skoða að-
eins betur í kjölinn hverju
hún eða þessir sjálfskipuðu
útverðir okkar, sem era i
miklum minnihluta,. séu að
mótmæla. Eins og málin nú
standa getur ekki farið öðru
vísi en svo, að næstu þjóðir
halda bara að skammdegið
og einangrunin, andlega
tegundin, hafi beinlínis gert
okkur snarvitlaus af mikil-
mennsku-, þekkingar- og
rostabrjálæði. Gallinn er sá,
að vera má að nágrannarn-
ir hafi rétt fyrir sér.
(