Tíminn - 03.11.1977, Síða 1

GISTING
MORGUNVERÐUR
VIPB
SÍMI 2 88 66
244. tölublað — Fimmtudagur 3. nóvember 1977 — 61. árgangur
Fyrir
vörubila
Sturtu-
grindur
Sturtu
dælur
Sturtu-—
dritsköft
W

Tilrauna-
verk-
smiðja
til salt-
vinnslu
Sjá bak
Mýrdalssandur gullkista, sem farið verður að ausa af?
Á döfinni samningar
um útflutning á sandi
JH-Reykjavik. — Mýrdalssandur
er einn sanda þeirra á Suöur-
landi, sem skera sundur
byggöirnar, breiður og leiður
vegfarendum, aö minnsta kosti
áöur en hann var vegaður. Fáir
hafa litiöhanngirndaraugunifram
aö þessu eöa vegsamað Kötlu,
■
'
Cti á hrauninu I Vestmannaeyjum hafa verið geröir brunnar. Vatni er
dælt f hrauniö umhverfis, og niöri f hrauninu hitnar þaö og veröur aö
virkjanlegri gufu, sem stfgur upp um brunnana. — Timamynd:
Gunnar.
sem hefur myndað hann i skaö-
vænlegum hlaupum, er eytt hafa
gróðurlendi og jafnvel heil
byggöarhverfi. Nú bregður svo
viö, aö spurt er: Er Mýrdalssand-
ur gullkista, sem ausiö verður af
á komandi árum?
Fyrir nokkru var stofnaö á
Suöurlandi hlutafélag, sem nefn-
ist Jarðefnaiðnaður,og.eru meöal
hluthafa öll sveitarfélög á Suður-
landi, að einu eða tveimur
undanteknum, auk einstaklinga.
Var gert ráð fyrir, að hlutafé yrði
tuttugu og fjórar milljónir, og
munu um seytján milljónir vera
tiltækar. Verkefni félagsins er að
beita sér fyrir nýtingu jarðefna,
einkanlega sands og vikurs, sem
til hefur orðið við eldsumbrot,
Heklugos og Kötluhlaup.
Þær hugmyndir eru helzt uppi,
að Hekluvikurinn verði unninn
heima fyrir, en reynt verði að
gera sandinn að útflutningsvöru,
og standa yfir samningar um það
við vestur-þýzkt fyrirtæki, er
hyggst, ef samningar takast, að
stofna rannsóknarfyrirtæki, sem
kannar efniseiginleika sandsins,
markaðshorfur og flutningsað-
stöðu. Hafa verið um þetta fundir
á vegum Samtaka sveitarfélaga á
Suðurlandi og stöðugar
samningaumleitanir við Þjóö-
verjana. Er liklegast, ef til kem-
ur, að stór flutningaskip verði
send upp að Mýrdalssandi og
sandinum dælt út i þau.
Ahugi Vestur-Þjóöverja bygg-
ist á þvi, aö efni þaö af þessu tagi,
er þeir hafa átt völ á, er á þrotum.
t Vestur-Þýzkalandier fjársterk-
ur sjóöur, sem ætlaö er þaö verk-
efni að tryggja Þjóðverjum hrá-
efni af ýmsu tagi, er nú verið aö
koma inn á vestur-þýzku fjárlögin
fjárveitingu úr honum til þess að
kanna til hlitar þá möguleika,
sem eru á sandkaupum og sand-
flutningum héðan. Enn mun þó
óvíst, hve mikil húnverður.
Reynist sandurinn, sem Katla
hefur borið fram, heppilegt hrá-
efni og möguleikar á að dæla hon-
um i stór flutningaskip með til-
kostnaði, sem er viðráðanlegur,
er ekki óliklegt, að það geti siöar
meir orðið til þess að hraða til
muna hafnargerð i Vest-
ur-Skaftafellssýslu, þar eö þá
verður til mikilvægt verkefni fyr-
ir slika höfn, svo að flutningar
geti átt sér stað eftir þörfum hve-
nær árs sem er.
Sérstaka þýðingu hefur það fyr-
ir Vik i Mýrdal, ef sandurinn
verður útflutningsvara, þvi að
þar blasir við alvarlegt atvinnu-
leysi, þegar lóranstöðin á Vikur-
fjalli verður lögð niður.
Búast má við tíð-
indum í Mvvatns
sveit eftir 3 daga
áþ-Rvik. Um klukkan sjö i gær-
morgun byrjúöu jarö-
skjálftamælar I Gæsadal aö sýna
stööugan titring og land tók aö
siga. Fram eftir degi var búizt viö
aö gos hæfist, og t.d. fóru ailir
starfsmenn Kisiliöjunnar niöur I
byggö. Þjóöveginum tilMývatns-
sveitar var lokað, en eftír hádegi
var hann opnaður á nýjan leik og
starfsmenn Kisiliöjunnar hófu
vinnu. Eins og stendur hefur ró
færzt yfir svæöiö, en Páll Einars-
son jaröfræöingur geröi ráö fyrir
Næsti áfangi hraunhitaveitu í Eyjum:
Tenging nýja vestur-
bæjarins í haust
aö næstyröitiöinda aö vænta eftir
þrjá daga. Þá mun landið veröa
komiö i sömu hæö og þaö var I
gærmorgun.
— Landið byrjaði aö siga um
klukkan sex i morgun, og fylgdi
þvi órói á skjálftamælunum i
Gæsadal, sagði Kristján Sæ-
mundsson, jarðfræöingur, —
smávegis skjálftar komu fram á
mælum I Kröflu, en mælar i Mý-
vatnssveit urðu þeirra vart varir.
Þegar leiö á morguninn dró úr
skjálftunum og um hádegi mátti
heita að þeir væru búnir.
Um klukkan átta hætti land-
sigið, en þá var það orðið um það
bil hálfur millimetri. Þaö svarar
til þriggja sólarhringa landris,
sem landiö seig á tveimur timum.
Erfitt er aö staðsetja skjálftana
sem fylgdu landsiginu, og sagði
Kristján að niðurstaðna væri að
vænta innan tiðar.
— Það er ekki vitað hvaö þarna
var á ferðinni, en væntanlega
hefur þarna verið kvikuhlaup, en
hvert það fór er enn ekki vitaö,
sagði Kristján, — það er ekki
vitaö um neinar sprunguhreyf-
ingar, sem gætu gefiö það til
kynna. Borholur, sem hafa oft
getaðgefiö hugmyndir um kviku-
hlaup, hafa ekki bært á sér. Það
má búast viö að rólegt veröi
næstu þrjá daga, en þetta er ef-
laust undanfari einhvers meira.
Erfitt er aö segja um hve djúpt
er niður á kvikuna, i kvikuhlaup-
unum nálgast hún yfirborð, en
talið er að 4 til 7 kilómetrar séu
niöur á kvikuhólfið undir Kröflu-
öskjunni. Jarðfræðingar gera ráö
fyrir aö byggðin viöMývatn veröi
ekki i tiltakanlega mikilli hættu
þógoshæfist, enKisiliðjanerhins
vegar i miðju sprengjustykkinu
Framhald á bls. 19.
SJ/JH Reykjavik. — Ég geri ráö
fyrir aö nýi vesturbærinn hér i
Eyjum veröi tengdur viö hraun-
hitaveituna eftir svo sem mán-
aöartima, svo fremi aö iánsfé
fæsttil þess aö koma I kring auk-
inni nýtingu jarövarma þeirrar
tegundar, sem viö eigum völ á,
sagöi Páll Zóphónfasson, bæjar-
stjóri Vestmannaeyinga, er Tim-
inn leitaöi fregna um framgang
hinnar nýstáriegustu hug-
myndar, er upp hefur komiö á ís-
landi á þessum árum.
Sveinbjörn Jónsson I Ofna-
smiðjunni hóf fyrstur manna at-
huganir á þvi, hvernig unnt væri
að nýta hitann i hrauninu. Þor-
björn Sigurgeirsson prófessor,
sem frægurvaröá meðan á sjálfu
gosinu stóð, fyrir hraunkælingu
þá, er hann stjórnaði og megnaði
að halda hraunrennslinu i skefj-
um, hefur verið þar helzti ráð
■
gjafium jarðeðlisfræöileg efni, og
Sveinbjörn Björnsson eðlisfræö-
ingur starfað að þeim málum
með honum.
Fyrsti áfangi hraunhitaveit-
unnar var tekinn i notkun fyrir
rúmu ári, er eitt megavatt var
virkjað til upphitunar i sjúkra-
húsinu f Vestmannaeyjum og
Ibúðarhúsunum þar I kring. Hefur
þegar fengizt góö reynsla af
þessum fyrsta áfanga, þótt hlut-
fallslega meiri kostnaöur hafi
verið honum samfara heldur en
verður, þegar meira af gufu hefur
verið virkjað.
Már Karlsson, tæknifræðingur i
Vestmannaeyjum, sagði blaöinu,
að þaö væru þrjú megavött, er nú
fengjust, og veröur sú orka notuð
til þess aö hita ný hverfi vestast i
bænum. t þessi hverfi var lagt
dreifikerfi, er þaö var byggt, og
hefur það verið hitað frá kyndi-
stöð, þar sem oliu er brennt, en
hugmyndin var, ef hraunhita-
veitan hefði ekki komið til, að
nota þar rafmagn seinna meir.
— Alls eru þaö tuttugu mega
vött, sem þarf að fá úr hrauninu
til þess að hita allan bæinn, sagði
M&-. Verður það þvi fjórðungur
hans, sem fær hita úr hrauninu,
þegar þessum áfanga, sem nú er
á döfinni, verður lokiö. Ekkert lát
hefur verið á hitanum i hrauninu
fram að þessu, en þegar þar að
kemur, að hann þrýtur, kemur
dreifikerfið að gagni viö upphitun
frá kyndistöðvum. Fréttnæmt
hlýtur að vera að við erum farnir
að framleiða gufu sjálfir með
þeim hætti aö dæla vatni niður i
hraunið. Það er nauðsynlegt
vegna þess, að ekki er sjálf-
streymandi vatn til gufumynd-
unar nema á tiltölulega litlum
Framhald á bls. 19.
Gullfaxi sökk
— mannbjörg varð
áþ-Rvik. Gullfaxi SF II sem hefur verið á síldveiðum að undan-
förnu, sökk i gær út af Skarðsfjöruvita. Mannbjörg varð. Bátur-
inn sökk um hádegisbilið og höfðu skipverjar ekki tfma til að
senda út neyðarkall, en það voru skipverjar á rannsóknaskipinu
Arna Friörikssyni sem sáu neyðarrakettu. Þeir héidu þegar á
staðinn og björguðu þremur mönnum, og björgunarsveit Slysa-
varnarfélagsins f Meðallandi fann fimm tii viðbótar á ströndinni.
Ekkert amaði að neinum mannanna, en þeir sem komust á land
voru nokkuð biautir og hraktir.
Þegar Arni Friðriksson tilkynnti um að þremur mönnum hefði
verið bjargað hafði hinn gúmbjörgunarbátinn rekið of nálægt
landi til þess að hægt væri að ná þeim. Slysavarnafélagið hafði
þá samband við björgunarsveitina i Meðallandi, og klukkan 16.55
tilkynnti formaður hennar, að skip;brotsmennirnir værukomnir
til bæja.
Vindhraði á slysstað var austan sjö. Ekki er ljóst hvers vegna
báturinn sökk. Gullfaxi SF II var stálbátur, 88 tonn að stærð,
smiðaður i Austur-Þýzkalandi, árið 1960. Skipstjóri var Eirikur
Þorleifsson.