Tíminn - 03.11.1977, Qupperneq 13

Fimmtudagur 3. nóvember 1977
13

Fimmtudagur
3. nóvember
7.00 Mogunútvarp Veöur-
fregnir kl. 7.00, 8.15 og 10.10
Fréttir kl. 7.30, 8.15 ( og for-
ustugr. dagbl.), 9.00 og
10.00. Morgunbæn kl. 7.50.
Morgunstund barnanna kl.
8.00: Kristján Jónsson les
söguna „Túlla kóng” eftir
Irmelin Sandman Lilius
(17) . Tilkynningar kl. 9.30.
Þingfréttir kl. 9.45. Létt lög
p milli atriöa. Viö sjóinn kl.
10.25: Ingólfur Stefánsson
ræöir I siöara sinn viö Gisla
Konráösson framkvæmda-
stjóraá Akureyri. Tónleikar
kl. 10.50. Morguntónleikar
kl. 11.00: Sinfónluhljómsveit
Lundúna leikur „Vespurn-
ar”, forleik eftir Vaughan
Williams, André Previn stj.
/ Oskar Michallik, Jiirgen
Buttkewitz og útvarps-
hljómsveitin I Berlin leika
DUettkonsertlno fyrir
klarlnettu og fagott eftir
Richard Strauss, Heinz
Rögner stj. / Barokkhljóm-
sveitin I Lundúnum leikur
Serenööu I d-moll op. 44 eftir
Antonin Dvorák, Karl Haas
stj.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Veöurfregnir og fréttir.
Tilkynningar. A frlvaktinni
Margrét Guömundsdóttir
kynnir óskalög sjómanna.
14.30 Miðdegissagan: „Svona
stór” eftir Ednu Feber Sig-
uröur Guömundsson þýddi.
Þórhallur Sigurösson les
(18) .
15. Miðdegistónleikar Alfred
Dutka, Alfred Hertel, Josef
Luis og Hilde Langfort leika
TrlósónötuIF-dúr fyrir tvö
óbó, selló og sembal eftir
Georg Christoph Wagenseil.
Georgina Dobré og Carlos
Villa hljómlistarflokkurinn
leika Klarinettukonsert I G-
dúr eftir Johann Melchior
Molter. Hubert Schoon-
broodt, Pierrick Houdy, Ro-
bert Gendre og kammer-
sveit Hubert Schoonbroodt,
Pierrick Houdy, Robert
Gendre og kammer-
sveit leika Konsertsinfóniu I
Es-dUr fyrir sembal, pianó,
fiölu og hljómsveit op. 9 eft-
ir Jean Francois Tapray,
Gérard Cartigny stj. Sylvia
Marlowe, Pamela Cook, Ro-
bert Conant, Theodore
Saidenberg og Barokk
kammersveitin leika Kon-
sertí a-moll fyrir f jóra sem-
bala og hljómsveit eftir Jo-
hann Sebastian Bach, Dani-
el Saidenberg stj.
16.00 Fréttir. Tilkynningar.
(16.15 Veðurfregnir).
16Ú20 Tónleikar.
17.30 Lagiö mitt Helga Þ.
Stephensen kynnir óskalög
barna innan tólf ára aldurs.
18.00 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veöurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Fréttaauki. Til-
kynningar.
19.35 Daglegt mál Gfsli Jóns-
son flytur þáttinn.
19.40 Fiðlukonsertnr.4 i D-dúr
(K218) eftir Mozart Josef
Suk leikur og stjórnar
Kammersveitinni I Prag.
20.00 Útvarp frá Alþingi:
Stefnuræða forsætisráð-
herra og umræða um hana 1
fyrri umferö talar Geir
Hallgrimsson forsætisráð-
herra allt aö hálfri klukku-
stund. Fulltrúar annarra
þingflokka hafa til umráöa
20 minútur hver. 1 slöari
umferö hefur hver þing-
flokkur 10 mínútna ræöu-
tlma.
23.00 Veöurfregnir. Fréttir.
23.10 K v ö1dtón1eikar
Crafoordkvartettinn leikur
Strengjakvartett í F-dúr
eftir Maurice Ravel.
23.40 Fréttir. Dagskrárlok.
David Graham Phillips:
SUSANNA LENOX
Jón Heilgason ^00^

beðið eftir því", sagði stúlkan, sem hélt, að spaug hans
væri alvara.
,,Þetta eru góð viðskipti", sagði hann. Svo hló hann.
„Ég held, að vonin um þau hafi líka gert mig svona
dyggðugan. Það er alltaf einhver hagnaðarvon á bak við
hjá manni — alltaf".
En stúlkan gaf heimspeki hans engan gaum. Hún var
alveg agndofa eftir það, sem yf ir hana hafði dunið.
„Nei — þig er hreint ekki að dreyma", sagði Burling-
ham og hló að svipnum á henni. „Að minnsta kosti ekki
fremur en okkur hin. En stundum dettur mér í hug, að
allt þetta f jandans bardús sé ekki annað en draumur.
Nú, þetta erekki svoslæmur draumur — hvað?"
Hún féllst á það, er hún hugleiddi, hve mjúkt og nota-
lega þau rak fyrir straumnum — burt frá Sutherland.
Hið ókomna gat borið í skauti sínu mörg gullin tækifæri.
Hversu heillandi var ekki þetta líf, og hversu vel kunni
hún ekki við sig meðal þessa fólks! „Hvenær ætlar þú að
— að reyna mig?"
„Annað kvöld í Betlehem, vinalegum smábæ hérna
niður frá. Þar verðum við nokkra daga. Ég vil, að þú
venjir þig sem fyrst við að koma fram á sviði". Hann
kinkaði kolli framan í hana. „Það er efni í þér, ósvikið
efni. Enginn vafi á því. Treystu þér bara sjálf — gerðu
þér eins háar hugmyndir um þig og þér sýnist Það kemst
enginn áfram án þess. Þú verður að vera sannfærð um,
að þú getir það, sem þú vilt. Skilurðu mig?"
„Ég — ég held það", sagði stúlkan. „Ég veit það samt
ekki".
Burlingham þagði um hríð og tottaði vindilinn sinn.
Þegar hann hóf máls að nýju, gætti hann þess vandlega
að Ifta ekki á hana. „Svo er það annað, sem mig langaði
til þess að tala um við þig. Það er þetta sem Konnemora
var að ympra á við þig í gær". Þegar Súsanna fór að tví-
stíga vandræðalega, sagði hann: „Vertu nú ekki hrædd.
Ég er hættur að láta kvenfólkið ræna mig ró og friði. Ég
hugsa ekki orðið um annað heldur en það, hvernig ég get
komið undir mig fótunum aftur. Ég vil eignast leikhús
við Breiðstræti í New York, áður en ræningjar klófesta
fleytuna mína og neyða mig til þess að steypa mér út-
byrðis upp á von og óvon. Þú þarft þess vegna ekki að
vera smeyk um, að ég geri þér neinn átroðning. Það skal
ég ekki gera".
„Ó, það hafði mér ekki heldur dottið í hug..."
„Það hefði þér samt áður átt að detta í hug", greip
hann fram í fyrir henni. „Maður eins og ég er undan-
fekning Eða ef ég ætla að segja sannleikann afdráttar
laust: þetta er fágæt undantekning frá því, sem ég á að
mér. Það skynsamlegasta, sem þú getur gert, er að telja
það alltaf fyrirfram víst, að hver einasti karlmaður,
sem þú fyrirhittir, hafi aðeins eitt i huga. Þú veizt
náttúrlega, hvað það muni vera?"
Súsanna kinkaði kolli. Roðinn var horfinn úr kinnum
hennar.
„Ég þykist vita, að Kennemora hafi gert þér það Ijóst.
En það er eitt, sem jaf nvel hún veit ekki. Og nú vil ég, að
þú hlustir á afa gamla. Mundu, hvað hann segir. Og
hugsaðu um það, þangað til þú skilur það".
„Ég skal gera það", sagði Súsanna.
„í því umhverfi, sem þú varst áður, var dyggð kon-
unnar fyrir öllu. Hún varð að vera siðlát eða að minnsta
kosti varð hún að vera álitin það — annars var hún ekk-
ert. Þú skilur þetta?"
„Já", sagði Súsanna. „Ég skil það — núna".
„Gott er það. En sjáðu nú til: í því umhverf i, sem þú
ert nú komin í, er slík dyggð hjá konu einskis verð — al-
veg eins og slíkt er talið einskis vert í fari karlmanna,
hvar í þjóðfélaginu sem er. Er þér Ijóst, hvað ég er að
fara?"
„Ég er ekki viss um það", sagði stúlkan. „Ég verð að
hugsa um þetta".
„Það er alveg rétt. Misskildu mig ekki. Ég er hvorki
með né móti skírlífi. Ég“ er aðeins að segja
hvernig þessu er varið í raun og veru, og það, sem ég
vildi segja, er þetta, að þú getur ekki f lotið gegnum líf ið
á slíkri dyggð, og þú getur ekki haldið þér á floti án
dyggðar. Hlustaðu nú á ráð mitt!
Honum fannst mikið til um af hvílíkri aðdáun og at-
hygli Súsarina hlustaði á hann. Hann dokaði við, áður en
hann hélt áfram máli sínu, því að þetta opinskáa, tak-
markalausa traust, sem honum var sýnt, vakti hann til
meðvitundar um ábyrgðina, sem hvíldi á honum.
„Gleymdu þessu aldrei og hættu ekki að hugsa um það,
fyrr en þú hefur skilið það: Hafðu ávallt gát á því, að
karlmenn verði sem karlmenn aldrei annað en stundar-
fyrirbæri í líf i þínu, alveg eins og karlmenn, sem nokkuð
er í spunnið, láta konur sem konur aldrei hafa áhrif á sig
til langframa".
Hún varð auðsjáanlega fyrir vonbrigðum. Hún hafði
búizt við miklu einbeittlegri ráðleggingu. Hún mælti:
„Ég vil ekkert hafa saman við karlmenn að sælda".
„ Enga heimsku. Hvernig getur þú vitað það nú hvað þú
kannt að vilja eða vilja ekki?" sagði Burlingham hlæj-
andi. „Og þú, sem ætlar að verða leikkona — þú, sem
hlýtur oftog iðulega að komast í mikla geðshræringu, og
sifellt verður að beina huganum að einhverjum þáttum i
sambúð karla og kvenna — því að um slíkt snúast f lestir
leikir og söngvar — þú munt brátt komast að raun um, að
þú vilt gjarna hafa meira en lítið saman við karlmenn að
sælda. En láttu tilfinningar þínar aldrei verða þér til
trafala eða tjóns né steypa þér í glötun. Notaðu karl-
menn til þess að koma þér áf ram. — Ég held annars, að
ég taki f lugið allt of hátt f yrir þig svona unga og óreynda
— hvað?"
„Kannski heldur hátt", sagði hún í sakleysi. „En ég
skal að minnsta kosti muna þetta".
Þau þögðu lengi. Hún var hugsi, og hann virti hana
fyrir sér, vingjarnlegur, en dapur í bragði. Loks mælti
hann:
„Þú ert falleg og elskuleg stúlka — og vel uppalin. En
það er sama og að segja, að þú sért illa uppalin til þess
lífs, sem þú verður að lifa — þess lífs, sem þú verður að
læra að lifa".
„Ég er að byrja að skilja það", sagði hún. Það var
varla hægt annað en hlæja að alvörusvipnum á henni, en
samt fylltust augu hans tárum.
„Þú munt brjóta þér braut til sigurs — verða ein í hópi
fólksins, sem kemst til manns — hefur heppnina með
sér, peningana, allt, sem gagn er að. Þú veiztþað, að allt,
sem þér hefur verið kennt— í kirkjunni — í sunnudaga-
skólanum — í þessum fallegu bókum, sem þú last — það
er miðað við þarfir yf irstéttanna og þjónsstöðu fólksins,
sem helgar sig í allri hógværð „því starfi, sem guð hef ur
falið því á hendur að vinna", og lætur allan afrakstur
iðju sinnar umyrðalaust ganga til yfirboðara sinna. En
þessi fallega siðfræði, sem þú trúir á — hún hæfir ekki
fólki eins og þér, sem ætlar að ryðja sér braut frá alls-
leysi til allsnægta. Þú muntekki trúa mér núna — og ekki
skilja mig fullkomlega. En þú munt fljótt komast að
raun um þetta. Þegar þú ert á annað borð komin í hóp
hinna heppnu, þá munt þú fá nóg tækifæri til þess að
framfylgja hinni góðu siðfræði á réttan hátt i verki. Þau
miður hreinlegu verk, sem þú hefur ef til vill orðið að
„Sjáiði, það hefur gleymzt að
slökkva á tunglinu”
DENNI
DÆMALAUSI
C,