Tíminn - 03.11.1977, Síða 15

Fimmtudagur 3. nóvember 1977
WÍ'Jit'Í'
15
Magnús Magnússon:
Hamar tKjrs.
Þrumufleygur Noröursins.
Hetjur og goösagnir á Vfkinga-
öld
Ljösmyndir eftir Werner For-
man
Islenzk þýöing: Dagur Þorleifs-
son.
Om og örlygur.
Þetta er falleg bók og vönduö
aö frágangi, prentuö og bundin
suöur á Italíu en filmusetning og
umbrot unniö i prentsmiöjunni
Odda en Baldur Hafstaö MA
hefur annazt yfirlestur islenzkr-
ar þýöingar. Myndimar eru
flestar af fornminjum og raunar
má segja allar, enda þótt sum-
um fylgi meö umhverfi hinna
fornu minja.
Fyrst er rakiö þaö sem menn
telja sig vita réttast um byggö á
Noröurlöndum frá upphafi vega
og fram á Vikingaöld. Viröist
þaö vera i fullu samræmi viö
þaö sem visindamenn telja nú
aö megifullyröaum þá sögu. Þó
hefur slæözt inn meinleg og
furöuleg ályktun á bls. 10 þar
sem þessi orö standa:
„Enginngeturnúsagtum þaö
meö vissu, hvar þetta Tule
Pýþeasar var, en þaö hlýtur aö
hafá veriö langt fyrir noröan
heimsskautsbaug þvi aö á
sumrin var þar albjart allan
sólarhringinn”.
Skyldi ekki manni sunnan frá
Marsiliuborg finnast albjartar
nætur i Vestmannaeyjum um
hásumarið? Þær eru þó aö mig
minnir f jórum breiddargráðum
fyrir sunnan heimsskautsbaug.
En þetta er væntanlega einstakt
slys aö þvi er varðar fræði-
Forsmekkur
fomritanna
Magnús Magnússon.
mennskuna. Annaö mál er það
aö ég hef vanizt þvi aö keipur og
reöur væru karlkynsorð en þó
veit ég aö oröabók Menningt'r-
sjóðs telur keip kvenkyns oj
tákna árabönd.
Þegar fariö er aö ræöa um
trúarbrögö og lifsskoöun veröur
sums staöar lausara undir fæti
þar sem ætlunin er aö segja les-
endum nánar af þvi. Einkum er
stuözt viö fornar bækur Islenzk-
ar en þó jafnan haft til hliðsjón-
ar hvaö fornfræöin vottar.
Hér veröur ekki mikiö rætt
um þaö sem orka kunni tvi-
mælis í goöafræöinni. Þó kann
égekkiviö þaö aö setja nafnóö-
ins i samband viö „lýsingar-
oröiö óöur sem er sömu eöa
svipaörar merkingar og orö eins
og hamstola ofsafenginn, ákaf-
ur, trylltur”. Óöur skáldskapur
og óöinn var guö skáldskapar-
ins en rasaöi litt fyrir ráö fram
vegna skapofsa eöa snöggra
geöhrifa. Vafasamt langar mig
lika til að telja þaö aö Frigg sé
„lýst sem sérstaklega laus-
látri”. Út frá hjónadeilum þar
sem ásynjan hefur betur kynni
aö mega áiykta aö kon.an hafi
kannske ekki verið svo kúguö
sem sumir vilja helzt vera láta.
Einnig kynni það aö orka tvi-
mælis, aö Loki væri „sá eini af
borgurum i Asgaröi sem riku-
lega var gæddur fyndni og
nöpru skopskyni”. Mér hefur
fundizt þáttur hans i Lokasennu
meir f ætt viö litiö fyndnar svi-
viröingar en skop.
Fyrir íslenzka lesendur sem
komnir eru á efri ár, er ekki
margt nýtt i þessari bók. Bókin
er heldur ekki ætluð þeim I
fyrstu. Hún er gerö úti i Eng-
landi. En vel má vera aö þetta
sé einmitt hentug bók handa
ungu kynslóðinni til aö leiöa
hana á vit hinna fornu rita is-
lenzkra.
Þórhallur biskup Bjarnarson
og Pálmi Pálsson tóku saman
kver sem þeir kölluöu Goösögur
og forneskju. Þar var sagt frá
Asum og Völsungum. Þetta
voru mest megnis oröréttir
kaflar. En þetta var þaö fyrsta
sem ég las um æsi og fornar
hetjur svo sem Sigurð Fáfnis
bana, Ragnar loöbrók og Hrólf
Kraka. Ég hef alltaf taliö aö
þetta kver þeirra Þórhalls hafi
veriðgóðog gagnleg bók. Nú er
aö sjálfsögöu vænlegra aö ná til
ungra lesenda meö lipurri
endursögn eins og hér er um aö
ræöa.
Þegar þessi bók kemur utan
úr heimi verður okkur ljósara
en fyrr hvaö fornbókmenntir
okkar gegna miklu hlutverki
þegar menn leita skilnings á
vikingaöldinni. Auövitaö eru
margar ráðgátur f því sam-
bandi en það eru lika aö vissu
leyti beztu viöfangsefnin sem
leggja mönnum til ráðgáturnar.
Menn sækjast eftir skilnings-
þrautum og þurfa þeirra meö.
Trúlegt þykir mér aö þessi
fallega bók muni leiöa ýmsa til
uppsprettunnar, islenzkra forn-
rita. Ef svo verður megum viö
svikalaust fagna útkomu henn-
ar. Halldór Kristjánsson
bokmenntir
Rektor afhendir Asdisi Skúladóttur prófskirteini sitt.
Dagný Þorgilsdóttir
Friörik G. Olgeirsson
Gunnar B. Arnkelsson
Halldis Armannsdóttir
Hallur P.H. Jónsson
Ólafur M. Jóhannesson
Stefán Andrésson
Steingrimur Jónsson
Vilborg S- Arnadóttir
Omólfur J. Ólafsson
Verkfræöi- og raunvlsindadeild:
(14)
Byggingaverkfræöi: (1)
Þorvaldur St. Jónsson
Rafmagnsverkfræöi: (1)
Pétur E. Þórðarson
B.S.-próf I raungreinum
Stæröfræöi: (1)
Franz Arni Siemsen
Steinþór Kristjánsson
Efnafræöi: (1)
Kristinn Kristjánsson
Líffræöi: (4)
Guölaug Torfadóttir
Helgi Jensson
Sigriöur Steingrimsdóttir
Vigdis Einarsdóttir
Jaröfræöi: (2)
Einar Höröur Svavarsson
Hallgrimur Jónasson
Landafræöi: (3)
Gisli Sváfnisson
Guömundur Guöjónsson
Ólafur H. Jónsson
B.A.-próf i félagsvisindadeild:
(12)
Anna G. Jónsdóttir
Asdis Scúladóttir
Elisabet Halldórsdóttir
Guðbörg Ragna Ragnarsdóttir
Guöriöur Ragnarsdóttir
Helgi Viborg
Ingibjörg E. Guðmundsdóttir
Ingibjörg G. Guömundsdóttir
Kristin Geirsdóttir
Kristin Gústafsdóttir
Kristin S. Valdimarsdóttir
Magnús Jónsson
Ölafur Þ. Haröarson
Ragnheiöur Indriöadóttir
Stefania Traustadóttir
Þorsteinn Guömundsson
Ævar Kjartansson
t upphafi haustmisseris hafa
eftirtaldir 67 stúdentar lokiö próf-
um viö Háskóla Islands.
Embættispróf i læknisfræöi: (2)
Björn Sigurösson
Kristján K. Vikingsson
Aöstoöarlyfjafræöingspróf: (2)
Anna Friöriksdóttir
Mari'a Lovisa Einarsdóttir
Embættispróf i lögfræði: (5)
Bjarni G. Björgvinsson
Ingvar J. Rögnvaldsson
Jónina Jónasdóttir
Lára V. Júliusdóttir
Siguröur I. Halldórsson
Kandidatspróf I viöskiptafræöi:
(14)
Agnar óttar Noröfjörö
Askell E. Jónsson
Finnur Geirsson
Guðni Baldursson
Helgi Jóhannesson
Hermann A. Bjarnason
Hilmir Hilmisson
Inga Jóna Þóröardóttir
Ólafur Haukur Johnson
Ólafur Orn Klemensson
Snorri Björn Sigurösson
Sturla Jónsson
Sveinn Aöalsteinsson
Þorkell Sigurlaugsson
Kandidatspróf I islenzku: (1)
Eysteinn Þorvaldsson
B.A.-próf I heimspekideild: (12)
Björn Pálsson
Broddi Broddason
Kór syngur viö athöfnina. Stjórnandi Rut Magnússon.
67 kandidat-
ar útskrifast
Kristneshæli 50 ára:
Konur í Eyjafirði hvatamenn að stofnun þess
F.I. Reykjavik. — Fimmtiu ár
eru nú liðin frá stofnun Kristnes-
hælis I Eyjafiröi, en þaö var
stofnað 1. nóvember 1927. Krist-
neshæli var þá ein fuilkomnasta
stofnun sinnar tegundar á
Noröurlöndum og þörfin fyrir
hæliö m jög mikil, ekki sizt I Eyja-
firði, þar sem berklar geisuöu
mjög á þessum tima. Þaö voru
konur i Saurbæjarhreppi, sem
fengu hugmyndina aö Kristnes-
hæli og siöan gekk allt kven-
félagasambandiö I lið meö þeim.
Einn helzti hvatamaöur aö stofn-
un hælisins var Jónas Þorbergs-
son, ritstjóri Dags og Jónas Jóns-
son ráöherra sýndi einnig öflugan
stuöning, fyrir utan fjölda ann-
arra.
Kristneshæli þjónar nú sem
hjúkrunarspitali fyrir gamalt fólk
og einnig dvelja þar berklasjúkl-
ingar, sem ekki hafa fariö út i llfiö
aftur. Alls eru nú á Kristneshæli 77
vistmenn. Olfur Ragnarsson,
yfirlæknir sagöi I samtali viö
Tímann i gær, að ýmislegt hefðu
menn nyröra gert sér til hátiöar-
brigða.
Séra Pétur Sigurgeirsson,
vigslubiskup flutti hátiðarguð-
þjónustu kl. 14 1 gær i Kristnes-
hæli, en fyrir 50 árum var þaö
séra Gunnar Benediktsson, sem
það gerði. 1 gærkvöldi var hin
eiginlega hátlö og fluttu þá þrir
ræðu. Eirikur Brynjólfsson, ráðs-
maður rakti athafnasögu Krist-
neshælis, Brynjar Valdemarsson,
læknir talaði um sigurinn yfir
„hvlta dauða” og Jórunn ólafs-
dóttir rakti félagslega þáttinn á
Kristneshæli sem berklasjúkra-
húss. Jórunn flutti einnig hátiöar-
ljóð eftir sig. Þá þakkaði Olfur
Ragnarsson yfirlæknir nokkrum
oröum.
Þess má geta, aö fyrsti læknir,
sem ráðinn var til kristneshælis
var Jónas Rafnar. Þá var Snorri
Ólafsson yfirlæknir á Kristnesi i
alit aö tvo áratugi.