Tíminn - 22.08.1978, Side 9

Þriöjudagur 22. ágúst 1978
9
Halldór Þórðarson, Laugalandi:
Á villigötum
Á ráöunautafundi i vetur flutti
Halldór Pálsson, búnaöarmála-
stjóri erindi. Ég las erindiö og
merkti viö nokkur atriöi, sem
mér fannst verö nánari athug-
unar.
H. P. segir aö bændur þurfi aö
snúa bökum saman meö forvlg-
ismenn félagasamtaka sinna i
broddi fylkingar.
Auövitaö veröa bændur aö
snúa bökum saman gegn flest-
um núverandi leiötogum sinum.
Leiötogarnir eru á villigötum. 1
einni bestu grein, sem ég las I
vetur um hagsmunamál bænda
telur Halldór Gunnarsson aö
fulltrúar á Stéttarsambands-
fundi hafi metiö meira hollust-
una viö rikisstjórnina en bænd-
ur. Þetta hefur lika komiö fram
á flestum bændafundunum.
Ekki eru skrifstofuleiötogarn-
ir betri. Sjálfsagt ráöa þeir ferö-
inni. Þeir geta reiknaö dæmi á
blaöi — eöa öllu heldur I reikni-
vél. Þeir gleyma bara aö taka
ýmis náttúrulögmál meö i
reikninginn. Þeim ferst likt og
Gylfa, þegar hann reiknar hvaö
þurfi aö ala margar kvigur til aö
mjólkurframleiöslan veröi ná-
kvæmlega rétt hvern dag árs-
ins. Ræöur Gylfa — og nú skrif
Jónasar Kristjánssonar um
landbúnað — minna á söguna af
litla karlinum, sem fékk mjög,
mjög slæm geðvonskuköst, þar
sem hann átti litillar andstööu
von. Gárungarnir töldu þau
stafa af þvi aö heima þyröi hann
sig hvergi aö hreyfa fyrir kerl-
ingunni, sem var stór og sterk
og lamdi hann ef henni þótti
hann linur við þau verk, sem
honum var ætlað að gera.
Ég held aö bændum sé ekkert
hollari áróöur þeirra ráða-
manna sinna, sem vilja telja
okkur til tekna á skattskýrslu
sólskinsstundir á liönu sumri
(landbúnaöarráöherra) og
frelsi til aö syngja „Blessuö
sértu sveitin min”, aö maöur
tali nú ekki um aöstööuna til aö
hjálpa almættinu viö aö
betrumbæta jöröina.
Þrjú atriði
Ég ætla þá að vikja aö erindi
H.P. og taka atriðin fyrir I sömu
röö og hann gerir:
I. Taka þarf hagfræðilega
þátt leiöbeiningastarfsins fast-
ari tökum. Var þaö ekki hag-
fræöilegi þátturinn, sem aö
okkur sneri, þegar ekki komst
annað aö I haus leiöbeinendanna
en aö stækka búin? Sá þáttur
hefur veriö alveg fastur liöur til
siöustu mánaöa. „Stækkiö búin
— þá mun allt hitt veitast yöur
að auki”.
Guömundur, ráösmaöur á
Hvanneyri, fjallaöi um land-
búnaö af meira raunsæi en aörir
— enda gekk hann i vinnugalla
flesta daga sinnar alltof stuttu
ævi.
Ráðsmaðurinn sagöi, aö þeir
bændaleiötogar, sem predikuöu
stóru búin væru á sömu skoðun
og sjómenn, sem voru á móti
vökulögunum.
2. atriöið, sem ég merkti viö i
erindinu, var nýting húsdýra-
áburöar. Um þaö eru liklega
ekki skiptar skoðanir I dag. En
til þess þarf traktor, ámoksturs-
tæki og dreifara. Þaö þarf lika
stundum varahluti I þetta allt.
Þarna byrjar ballið. Rikiö
tekur háa tolla og söluskatt af
þessari útgerö svona til að
glæöa veröbólguna. Meira aö
segja þarf þaö aö taka hátt
aukagjald af dekkum á traktor-
inn og drulludreifarann. Gjald
þetta á aö borga slit þessara
tækja á vegum Islands, og svo
höldum viö aö dekkin slitni
aöallega i haughúsinu og á tún-
inu. Milljónin dugar ekki til
rikisins áöur en viö getum byrj-
aö á mokstrinum. Þaö fer held-
ur litiö fyrir oröum og athöfnum
leiðtoganna viö aö laga þetta.
Þeir geta komið á margra
milljóna bilum og sagt viö okk-
ur: „Þiö verðiö aö hiröa skltinn
betur”.
3. atriöiö: Er kjarnfóöur-
skattinum I hóf stilit? Þar sem
fóöurblandan er oft 40-50% dýr-
ari en á Suövesturlandinu held
ég aö þetta komi nokkuö af
sjálfu sér. Búnaöarþingsmenn
þurfa ekki aö ieggja á sig langar
fundarsetur til aö hækka kjarn-
fóöur hér — nema þeir ætli aö
ná framleiöslutakmörkuninni
hér á undan öörum stööum.
Óneitanlega liggjum viö betur
við þvi höggi en aðrir, og nú er
þaö oröin opinber stefna Búnaö-
arþings og Framleiösluráös aö
nota þá aöstööu gegn okkur.
I sambandi við kjarnfóöurgjöf
varpar H.P. fram þeirri spurn-
ingu hvort búfræöingar séu ekki
of fáir. Bendir spurningin til aö
Búnaöarfélag Islands hafi látiö
kanna hvort búfræöingar noti
minna kjarnfóöur en aörir og
útkoman orðiö sú aö svo sé.
Vélar og
„nýjungagirni”
Þá eru þaö vélarnar. H.P.
telur aö bændur séu of nýjunga-
gjarnir i sambandi viö véla-
kaup. Hvað ætli séu mörg ár siö-
an flutt var inn talsvert magn af
gömlum og drullugum traktor-
um, sem bændur i Englandi
voru búnir aö leggja frá sér-
Einhverjir bændur hafa sjálf-
sagt þau fjárráö að þeir séu
„yfirvélvæddir”. Þar sem ég
þekki til ryöga vélarnar ekki
niöur ónotaöar. Kalárin forðuöu
okkur frá þeirri freistingu. Þau
voru ekkert gamanmál hér.
Viö þurfum þvi ekki ráölegg-
ingar H.P., þar sem hann brýnir
fyrir bændum aö gæta' vel aö
sparifé sinu. Viö höfum þvi
miður ekki efni á aö kaupa verö-
bréf eins og hann ráöleggur
okkur. Þeim, sem ekki höföu
ráö á að byggja meöan lánakjör
voru eðlileg, ráðleggur hann aö
byggja fyrst hlöðuna og bera
heyiö i gömlu kofana I nokkur
ár. Þvi miður, búnaöarmála-
stjóri, bök okkar flestra þessara
eldri bænda eru orðin þannig út-
leikin að ekki verður meiri
vinna á þau lögö.
Eina byggingaraöferðina
nefnir hann „að byggja ódýrt”.
Þaö held ég komi til álita aö at-
huga teikningarnar frá Teikni-
stofu landbúnaðarins. Þar eru
hæg heimatökin hjá H.P.
Markaðsleit og
nýjar búgreinar
Stuöningur viö markaösleit.
— Þaö er auövitaö gott og bless-
aö — en þaö er ekki nóg aö finna
hagstæöan markað. Fyrir fáum
árum fóru þrir af okkar skárstu
mönnum I einhverja svoleiöis
leit til Norðurlanda. H.P. var
einn leitarmannanna. I álits-
gerö þeirra kemur fram, aö
markaöur fyrir dilkakjöt var
hagstæður I Noregi og Sviþjóö.
Hann var svo hagstæöur, aö
Norömenn borguöu langhæst
verö fyrir stærri skrokkana en
litiö fyrir smælkiö. Hjá Svlum
varþessualvejgöfugtfariö. Þeir
borguöu langhæst tyrir smæm-
ið, en sára litiö fyrir stóru
skrokkana.
Alitsgerö leitarmannanna
lauk svo meö þvi aö ekki mætti
koma fyrir aftur aö stærri
skrokkarnir væru sendir til Svi-
þjóöar, en smælkið til Noregs.
Til hvers er aö leita markaöa, ef
söluaöilinn eyöileggur allt jafn-
óðum. Sama sagan mun hafa
gerst meö gráu gærurnar. Góö-
ar gráar gærur eru i háu veröi I
Sviþjóö, en einhvern veginn
hefur söluaðilum okkar tekist aö
leggja þessa tegund gærufram-
leiöslu alveg I rúst. Flekkóttar
gærur eru seldar á geipiháu
veröi, en þeir sem framleiöa
þær fá ekki meira fyrir þær en
hvert annað rusl.
Ein hugmynd H.P. til aö bæta
hag bænda er aö flytja út tööu til
aö draga úr kjöt- og mjólkur-
framleiöslu á tslandi. Flutn-
ingskostnaöur á tööu til Noregs
er kr. 50.00 pr. kg. Bændur fá
20.00kr. pr. kg. bundið og komiö
á bryggju. Ætli þeir veröi ekki
fáir, sem fara aö slátra hluta af
bústofninum til aö nota þann
markað. En — hvernig væri aö
flytja út heyköggla — blanda þá
' floti og flytja þá þannig meö-
höndlaða út? Flutningsgjald
yröi þá minna á veröeiningu.
Auk þess gætum viö þá, þegar
verö er hagstætt — flutt út dýra
heyköggla og notaö sjálfir ódýra
fóöurblöndu.
Þá er þaö efling nýrra bú-
greina, þ.e. minka- og fiskirækt.
1 sambandi viö fiskirækt dettur
sjálfsagt flestum i hug braut-
ryöjendastarf Skúla á Laxalóni
og stuöningur hins opinbera viö
þaö. Sú minning er ekki beint
hvetjandi fyrir bændur al-
mennt. Um minkana, sem H.P.
list vel á fyrir bændur, segir
hann, aö vonlaust sé aö reka
minkabú meö aökeyptri vinnu.
óneitanlega er þaö galli, ef ekki
er hægt aö borga vinnulaun.
Minkabú telur hann best staö-
sett nálægt sláturhúsum.
Hvernig væri aö gefa minkabú-
inu allan úrgang úr einhverju
sláturhúsi. Þaö eina, sem
minkabúiö þyrfti aö gera væri
aö hiröa drasliö jafnóöum og
þaö félli til. Þaö hlýtur aö vera
hagstætt aö fá fóöriö ókeypis.
Þetta væri beggja hagur.
Sjónvarpiö fræddi okkur á þvi
um daginn, aö SIS borgaöi
(hverjum?) 2 milljónir fyrir aö
grafa úrgang frá pylsugerö
sinni. Af hverju gefur SIS ekki
einhverju minkabúi þetta i stað
þess aö grafa þaö? Þá losnuöu
fréttamenn og konur sjónvarps-
ins viö áhyggjur af illri nýtingu
á beinagrindum.
Hugmyndir H.P. um minka-
og fiskirækt til lausnar á vanda
landbúnaöarins skil ég ekki —
jafnvel þó hægt væri aö borga
mönnum kaup viö hiröingu
minkanna. Ég sé ekki aö hún
komi nokkurn skapaðan hlut viö
vanda sauöf járbænda og
mjólkurframleiöenda. Breytir
þar engu þó fyrrverandi rit-
stjóri Freys ritaöi einu sinni
heila grein i blaö sitt um aö
minkarækt væri landbúnaður,
þó erlendar þjóöir kölluöu hann
„industri”.
Tilgangur þeirrar greinar
mun hafa verið aö liöka lásinn á
peningaksssa stofnlánadeildar-
innar. Þaö eina, sem ég hef séö
minkarækt koma bændum viö,
voru uppglenntar dyr stofnlána-
deildar, þegar forráöamenn
hennar mokuöu þaöan óverö-
tryggöu fjármagni I uppbygg-
ingu minkabúa til manna, sem
aldrei höföu lagt neitt til henn-
ar. Þaö fjármagn heföi sjálfsagt
nægt nokkrum bændum til sinn-
ar uppbyggingar.
Hætt við að
þrengdist! húsum
H.P. talar um ull og gærur.
Þaö gera fleiri. Ég sá I Þjóövilj-
anum, aö bændur á Noröaustur-
landi væru meira aö segja hætt-
ir aö taka ullina af fé sinu ár-
lega. Ekki erum viö svo djúpt
sokknir — enda hætt við aö
þrengdist I húsum hér ef ekki
væri tekiö af nema annaö hvort
ár eöa sjaldnar.
Eftir þvi sem ég hef heyrt og
lesiö i vetur þá er ullin alltof dýr
fyrir verksmiöjurnar, þó rikiö
gefi hana aö hluta. Upplýst er,
aö ekki fæst neitt sem heitir
meira fyrir kg. af teppum en
lopa, þegar út er flutt. Liklegast
væri hagstæðast fyrir bændur,
ef hægt væri aö flytja ullina út ó-
þvegna.
Um gærurnar er alveg þaö
sama aö segja.
Sveinn Tryggvason telur
framtiöina vera þá, aö senda
kjötiö útsem mest pakkaö, jafn-
vel niöursoöið i dósum. Aö þvi
vill hann vinna. Heila skrokka
þýöir ekki lengur aö flytja út.
Sviar séu meö sérstakt spor-
járn, sem þeir mæla fitulagið
meö. Sporjárn þetta munu þeir
hafa fundiö upp, þegar þeir
fengu skrokkana, sem hæföu
Noregsmarkaði.
Þetta hefur jafnvel Jónasi og
Gylfa ekki dottiö I hug til hags-
bóta fyrir bændur.
A meðan kjöt var flutt út salt-
aö til Noregs fékkst hagstæöast
verö fyrir þann kjötútflutning,
enda ekki gert hér annað en
höggva skrokkinn I 6 stykki og
leggja þau i tunnu ásamt salti.
Staöreyndin er sú, aö þvi meira,
sem varan er unnin, þvi minna
er hægt aö greiða fyrir hráefniö.
Þetta veit Sveinn Tryggvason
og aörir.
I lok erindis sins segir búnaö-
armálastjóri, aö gera þurfi
kröfur til réttlætis fyrir land-
búnaöinn. Þaö heföi nú veriö
hægt aö sjá fyrr en i ársbyrjun
1978.
Lögtök
Eftir kröfu tollstjórans I Reykjavik og aö undangengnum
úrskuröi veröa lögtök látin fram fara án frekari fyrirvara,
á kostnaö gjaldenda en ábyrgö rikissjóös, aö átta dögum
liönum frá birtingu þessarar auglýsingar, fyrir eftirtöld-
um gjöldum:
Afölinum og ógreiddum skemmtanaskatti og miöagjaldi,
svo og söiuskatti af skemmtunum, vörugjaldi af innlendri
framieiösiu, vörugjaidi, skipulagsgjaldi af nýbyggingum,
söiuskatti fyrir april, mai, og júni 1978, svo og nýáiögöum
viöbótum viö söluskatt.lesta.vita- og skoöunargjöldum af
skipum fyrir áriö 1978, skoöunargjaldi og vátrygginga-
iögjaldi ökumanna fyrir áriö 1978, gjaldföllnum þunga-
skatti af disilbifreiöum samkvæmt ökumælum, almenn-
um og sérstökum útflutningsgjöldum, afiatryggingasjóös-
gjöidum, svo og tryggingaiögjöldum af skipshöfnum
ásamt skráningargjöidum.
Borgarfógetaembættið i Reykjavik.
18. ágúst 1978.
Badminton
OPNUM 1. SEPTEMBER
Tímapantanir 21. til 24. ágúst
kl. 17,30—20,00.
Eldri félagar hafa forgang að tímum
sínum til 24. ágúst
Tennis- og Badmintonfélag Reykjavíkur
Gnoðarvogi 1 — Simi 82266 — Pósthólf 4307