Tíminn - 12.12.1978, Page 10

10
Þriðjudagur 12. desember 1978
Páll Þorláksson, Sandhóli:
Ég virBist hafa heldur betur
komiö viö slæmt kaun, meö
þeirri myndskreyttu frásögn er
birtist i fimmtudagsblaöi Tim-
ans undir þeirri fjrirsagnar-
spurningu: „Tugmilljóna króna
viröi af gærum hent á ösku-
hauga?” ITimanum daginn eft-
ir láta tveir heiöursmenn i sér
heyra, þeir Ingi Tryggvason og
Arni Jónasson, erindreki
Stéttarsambands bænda, en
hannsagöi: — „Viö erum mjög
óhressir meö þessa frétt” — og
hefur þá ef til vill átt viö alla
hirö Bændahallarinnar.
Ég vona svo sannarlega aö
þeir hressist sem allra fyrst.
Nú, þaö er alltaf frétt á bak
viö frétt. Fyrir um þaö bil fjór-
um vikum barst mér þaö til
eyrna aö ágætur gæruhaugur
væri á öskuhaugum Hvergerö-
inga. En sökum anna viö sildar-
söltun i borlákshöfn. (Ég er
nefnilega brautryöjandi I hinni
nýju islensku landbúnaöar-
stefnu) beiö þessi frétt, þar til
ég varö þess áskynja aö gæru-
bunkinn fór rýrnandi. Þá fékk
ég mér fri i vinnunni, myndaöi
og ákvaö aö skrifa svo eftir væri
tekiö, og varö svo sannarlega aö
ósk minni.
En þessiformáli er hér ritaö-
ur til aö taka fram aö um mis-
skilning er aö ræöa, ef hiö
óbrotna sveitafólk heldur aö ég
hafi veriö aö kasta steini aö þvi
Kom ég við
það kaun er
undan sveið?
eöa kasta rýrö á störf skatt-
stjóra sem samkvæmt laganna
bókstaf á aö vera aö eltast viö
gærubrjóta. Þaö er mitt eina
stolt aö vera af þessu óbrotna
sveitafólki kominn.
Aldrei mun ég
spyja þess
En nú er mál aö snúa sér aö
þeim félögum.
Arni Jónasson erindreki er
svo óhress aö fátt bitastætt er i
athugasemd hans. Hann getur
þessaö gærur missiháriö ef þær
eru ekki saltaöar strax, og því
sé þeim hent á hauga. Þaö var
mál til komiö aö þetta kæmi á
þrykk. Kindur fara þá úr liárum
en e kki ull lengur!
Sleppum öllu gamni. Ingi
Tryggvason segir I sinni at-
hugasemd aö tæpast sé þetta
frétt, frekar grein, og tilgangur
vandséöur. Eitt sinn spuröi ég .
mig sjálfan hvaö ég gæti gert'
fyrir dagblaöiö Timann og þá
alþýöu manna er les hann eitt
blaöa. Þeim tilgangi þjóna störf
min viö blaöiö. Þvi er ég staö-
ráöinn i aö afla honum frétta
hvar sem er og hvenær sem er.
En aldrei mun ég spyrja aö þvi
hvaö Timinn getur gert fyrir
mig, t.d. aö ná almenningshylli
og kjöri i góöar stööur.
Þá segir Ingi aö ég hafi talaö
um aö 6 til 100 dilkum væri
slátraö. Fyrr mætti nú rota en
dauörota. Þetta voru nú sex til
tlu dilkar. Svo er ég kunnugur,
aö sóknarkirkju minni hefur
borist gæruinnlegg. Hún er
snauö aö veraldlegum auöi. Þvi
er nauösyn aö hún og aörar góö-
geröarstofnanir fái langtum
meira af gærum!
En til aö þetta komist allt á
umræöuhæft stig ætla ég aö
leggja nokkrar spurningar fyrir
þá félaga.
Finnst þessum forystumönn-
um í samningamálum bænda
ekkert athugavert aö tekju-
lægsta stétt landsins skuli
hneppt I þá fjötra i skattalögum
aö þaö sem tekiö er til heima-
nota er reiknaö bændum til
tekna? Getaþeir bentá aö aörar
stéttir séu bundnar þessum
afarkostum? Eru sportveiöi-
maöurinn, sjómaöurinn og þeir
sem viö matvælaiönaö fást og
afla heimili sinu matar, undir
þessa kvöö seldir?
Kom ég viö þaö kaun er undan
sveiö hjá þessum samninga-
mönnum bændasamtakanna?
Var nauösyn aö almenningur
vissi þetta ekki?
Hvað er hið sanna?
Hvar er þaö i grein minni aö
kastaö sé þarna gærum á hverju
hausti? Hver er þessi ábyggilegi
heimildarmaöur I minni heima-
sveit er Ingi Tryggvason vitnar
i aö ekkert sé slátraö til heima-
nota i Olfusi? Égkrefst þess aö
fá nafn hans, ef þessir menn
ætla aö telja sig viöræöuhæfa.
Ég skalfúslega taka þaö fram
aö ég slátraöi til heimanota I
haust, svo ég er ekkert vanbú-
inn aö gærum.
Aö lokum vil ég spyrja þá fé-
laga: Vegnahversþögöuö þiö er
umræöur um heimaslátrun bar á
góma viö héraösdýralækni I
fjarlægu héraöi I fréttatima
sjónvarps i haust? Hvernig get-
ur ykkur dreymt um aö nokkur
trúi þvi hvaö þiö þykist vita lftiö
um þetta mál?
Aö lygin eigi aö vera sannleik-
ur, og sá sannleikur aö maöur
hefur sjálfur séö og tekiö þátt i
aö grafa gærur—, — aö þaö sé
lygi veröa aörir en gosar viö
Bændahallarhirö aö telja mér
trú um. Eöa hver ætti aö vera
svo skynlaus aö leggja inn gær-
ur, en veröa aö tiunda tifalt
verögildi gærunnar I kjötinn-
leggi hvortsem skrokkurinn var
8 eöa 18 kg?
Aö lokum vil ég koma þeirri
ábendingu til sveitarstjóra
Hverageröishrepps aö hann
kynni sér reglugerö sauöfjár-
veikivarna um frágang á slátur-
úrgangi á sorphaugum. Sauö-
fjárveikivarnir eru til húsa i
Bændahöllinni viö Hagatorg.
Næsti þáttur veröur ritaöur
um næstu helgi.
Steinhúsin gömlu
á íslandi
LNDvBMINNINGAJi
og upphaf samtaka aljiýOu
IÉM
Stefán Aðalsteinsson
Svarfdælingar
Þetta er seinna bindi mikils ritverks um Svarf-
dælinga, þar sem gerð er grein fyrir bændum og
búaliði sem setið hefur Svarfaðardal, svo og
niðjum þeirra, eins langt aftur í aldirnar og
heimildlr hrökkva til með sæmilegu móti.
Svarfdælingar I—-li er mikið rit að vöxtum, um
eitt þúsund bls., og mannamyndir rúmlega sex
hundruð talsins. Eftir lát höfundarins hlaut að
koma í annarra hlut að ganga að fullu frá verki
hans. Ýmsir góðir menn hafa lagt því máli lið í
samstarfi við dr. Kristján Eldjárn, sem ( öllum
greinum hafði forystu um að búa ritiö til prent-
unar.
Klemenz á Sámsstööum
Siglaugur Brynleifsson skráði
Endurminningar eins helsta brautryðjanda og
frumherja í íslenskum ræktunarmálum á þess-
ari öld sem hefur margs að minnast frá ævi-
starfi sínu og kynnum af miklum fjölda sam-
tíðarmanna. Auk þess segir hér frá bernsku-
árunum f Grunnavíkurhreppi, Reykjavíkurár-
unum á öndverðri öldinni, vinnumennsku hjá
Guömundi bónda á Stóra-Hofi og Einari Bene-
diktssyni skáldi. Og síöast en ekki síst minn-
ist hann á eftirminnilegan hátt bróður síns,
Sverris sagnfræðings, en með þeim bræðrum
var ávallt mjög kært, þótt ólikir væru um margt.
Esbjorn Hiort og Helge Finsen
Steinhúsin gömlu á íslandi
Tveir arkitektar segja hér í stuttu og læsilegu
máli hina merkilegu sögu sem liggur að baki
elstu húsa á íslandi, steinhúsanna gömlu sem
reist voru á seinni hiuta 18. aldar og eru löngu
oröin hluti af (slenskri menningararfleifð. Enn á
vorum dögum eru þetta veglegar byggingar og
tvær þeirra hýsa æðstu stjórn landsins: Stjórn-
arráðshúsiö í Reykjavík og forsetasetriö að
Bessastöðum. Bókin er prýdd myndum og upp-
dráttum, sem auka mjög gildi hennar og hún er
grundvölluö á nákvæmri heimildakönnun og
rannsókn á húsunum. — Dr. Kristján Eldjárn
íslenskaði.
Jón Espólín og Einar Bjarnason
Saga frá Skagfirðingum
Þetta er þriðja og næst sfóasta bindi viöamlkils
heimildarrits ( árbókarformi um tíölndi, menn
og aldarhátt ( Skagafirói 1685—1847, en jafn-
framt nær frásögnin í og með tll annarra héraóa. í
þessu bindi ritsins hefur sögunnl miðaö fram
til ársins 1842. Einar Bjarnason heldur á penna
mjög ( þeim anda sem Esþólln hafði gert og
segir margt frá nafnkunnum mönnum og minn-
isveröum tíðindum ( Skagafirði.— Útgáfuna
annast Hannes Pétursson, Kristmundur
Bjarnason og Ögmundur Helgason.
Jóhann Hjálmarsson
Lífið er skáldlegt
Lífið er skáldlegt — Kfið (kringum okkur, fólkið
sem okkur þykir vænt um, árstlöirnar, stundir
dags og nætur, hversdagslegar athafnir. Skáld-
ió sér hversdagslífiö sínum augum — fyrir
okkur hin sem erum að týna okkur ( amstri
dægranna og gefum okkur ekki tlma til að sjá
aö lífið er skáldlegt! Þetta er ellefta Ijóöabók
Jóhanns og er hún mjög ( anda slðustu Ijóöa-
bókarhans.
Bræóraborgarstíg 16 Sfmi 12923-19156
Haraldur Jóhannsson
Pétur G. Guðmundsson
og upphaf samtaka alþýðu
Á fyrsta skeiði verkalýðshreyfingarinnar vann
Pétur G. Guðmundsson bókbindari manna ötul-
legast að stofnun landssambands verkalýðs-
félaga og stjórnmálasamtaka þeirra. Hann var
einn stofnenda Verkamannafélagsins Dags-
brúnar 1906 og formaöur þess nokkur ár. Fyrsti
bæjarfulltrúi verkamanna í Reykjavik var hann
kjörinn 1910, ritstjóri Alþýðublaðsins gamla var
hann 1906—1907 og Verkamannablaðs 1913—
1914. I bókinni er fylgt frásögn sonar Péturs,
Þorsteins, sem I hálfan sjötta áratug hefur
unnið í þágu verkalýðshreyfingarinnar.
Fyrirlestur um
Voltaire og
Rousseau
FI — Emil Eyjólfsson heldur fyr-
irlestur á vegum Alliance
Francaise um frönsku ritliöfund-
ana og heimspekingana Voltaire
og Rousseau i kvöld, 12. des. kl.
20:30 I franska bókasafninu
Laufásvegi 12.
Voltaire og Rousseau hafa ver-
iB mikiö I sviðsljósinu meöal
menntamanna um allan heim, að
undanförnu, en i ár eru 2 aldir
hðnar frá andláti þeirra.
Emil Eyjólfsson lauk prófi i
frönsku og bókmenntum frá Sor-
bonne árið 1958. Hann starfaði
sem sendikennari í islensku við
háskólann i Paris fram til ársins
1971, en kennir nú við MS og H.l.
Fyrirlesturinn er á islensku.
Engin slys I
umferðinni
I gær
ATA — Eftir frekarslæma helgi
I umferöinni kom skikkanlegur
dagur i gær. Aö visu uröu
árekstrar 15 talsins frá klukkan
6-18, en engin siys uröu á mönn-
um.
N
Uimvm
________J