Tíminn - 23.12.1978, Side 9

Laugardagur 23. desember 1978
9
Fjárlögin afgreidd
með ríflegum
tekjuafgangi
Alþingi samþykkti
þá meginstefnu, sem
fjármálaráðherra
hafði forystu
um að móta
Viö 3ju umræöu um frumvarp
til fjárlaga I fyrrinótt flutti
fjármáiaráöherra þá ræöu, sem
hér er birt aö hluta, eöa sá kafli
hennar, sem ber yfirskriftina
Meginstefna fjárlaganna ásamt
niöurlagsorðum ræöunnar. Aör-
ir hlutar ræðunnar, svo sem um
þróun efnahagsmála 1978, rikis-
fjármálin 1978, þjóöhagsfor-
sendur fjárlagafrumvarps 1979,
stefnan I fjárfestingarmálum og
fjárlögin 1979, veröa aö biöa
birtingár um sinn, vegna álags
efnis viö útgáfu þessa tölublaös.
Meginstefna
anna
fjárlag-
Þegar núverandi rikisstjórn
var mynduö 1. september s.l.
blasti viö fjölþættur vandi i
efnahags- og atvinnumálum,
sem dregist hafði um lengri
tima aö leysa. Þessi vandi var
fyrst og fremst afleiöing
vægöarlausrar kröfugeröar og
langvinnrar veröbólgu.
Á s.l. hausti var nauðsynlegt
aö gripa til skjótra ráðstafana
til aö tryggja áframhaldandi
rekstur atvinnuveganna, at-
vinnuöryggi og friö á vinnu-
markaði.
Þessar fyrstu aögeröir rikis-
stjórnarinnar á sviöi efnahags-
og kjaramála eiga aö veita svig-
rúm til aö hrinda I framkvæmd
nýrri efnaha gs s tef nu .
Afgreiðsla þessa fjárlagafrum-
varps er eitt af fyrstu skrefun-
um fram á við I efnahags- og
fjármálum. Þaö verður svo
verkefni fyrstu vikna næsta árs
að marka aö öðru leyti nýja
breytta stefnu i efnahgsmálum
til lengri tima.
Fyrstu aðgerðir rikisstjórnar-
innar fólu I sér tilraun til að
rjúfa þann vitahring verðlags-
og kauphækkana, sem hagkerf-
iö hafði festst I á undanförnum
árum. Fariö var inn á þá braut
að draga úr verðbólgu með
auknum niðurgreiðslum og
lækkun óbeinna skatta á nauð-
synjum.
Rikissjóður tók á sig mikla
fjárhagsbyrði og hluta af
verðbólguvandanum var breytt
I rikisfjármálavanda.
Þaö er m.a. þessi vandi,
ásamt nokkrum óvenjulegum
málum, sem kosta rikissjóö
stórfé, sem hefir gert afgreiöslu
fjárlaganna erfiða, þar sem sú
stefna I fjármálum rikisins var
mörkuö að vinna upp þann
halla, sem stofnaö var til I haust
með fyrrnefndum ráöstöfunum
rikisstjórnarinnar.
Aö minu mati er það forsenda
árangurs I viðnámi gegn
verðbólgunni að fullur jöfnuöur
náist á næsta ári i rikisfjármál-
um og auk þess veröi sú skuld
sem stofnaö var til I haust
greidd að fullu.
Frumvarp til fjárlaga var
fylgt á þessari stefnu. Enn-
fremur var fjárlagafrumvarpið
samið með þaö fyrir augum aö
þaö myndi aö öðru leyti vinna
gegn veröbólgunni, vera
hagstjórnartæki I þeirri bar-
áttu.
Nú hefir tekist samkomulag
um aö afgreiða fjárlögin á
grundvelli þeirrar stefnu, sem
fjárlagafrumvarpið boðaði.
Rikisstjórnin og þingflokkar
stjórnarliösins hafa skuldbund-
ið sig til þess.
Höfuöeinkenni þeirrar stefnu
felst I eftirfarandi:
1 fyrsta lagi að tekjuafgangur
fjárlaganna verður um 6.654,230
m.kr. eða 3,3% af rfkisútgjöld-
um. Auk þess hefir rikisstjórnin
heimild til að skera rikisút-
gjöldin niður um 1 milljarð
króna. Er þaö I samræmi við
samþykkt, sem gerö var I r.Ikis-
stjórninni og er svohljóöandi:
„Rikisstjórnin samþykkir að
lækka rikisútgjöld á árinu 1979
um allt að 1 milljarð króna til
þess aö endanleg framkvæmd
fjárlaga verði I samræmi við
þau markmið, sem sett eru
fram i 1. gr. fjárlagafrum-
varps.”
Akvarðanir um framkvæmd
þessarar samþykktar verði
teknar þegar aö loknu jólaleyfi.
Ég mun ganga mjög rikt eftir
þvi að þessi samþykkt verði
framkvæmdog gefa hv. Alþingi
skýrslu um það með hverjum
hætti það verður gert. Veröi
heimildin nýtt aö fullu verður
tekjuafgangur rikissjóös 7.654
m.kr. á næsta ári og greiösluaf-
gangur 3.486 m.kr. eða 3,8% af
rikisútgjöldum. Gangi þessi mál
fram með þessum hætti verður
unnt að greiða niður samnings-
bundnar skuldir rikissjóðs um 7
milljarða kr. og bæta stööu hans
við Seðlabankann sem svarar
greiösluafgangi.
1 ööru lagi á þessi afgreiðsla
aö tryggja hallalausan rekstur
rikissjóðs á fyrstu 16 mánuöum
stjórnartlma rikisstjórnarinn-
ar, sem var þaö markmið, sem
sett var I upphafi stjórnartima-
bilsins.
Greiðsluafgangurinn á næsta
ári gengur til þess að greiða upp
þá skuld, sem stofnað var til
með fyrstu efnahagsaðgerðum
rikisstjórnarinnar I haust.
1 þriðja lagi er varið miklum
fjárhæðum eða um 19 milljörö-
um króna til að greiða niður
verðlag á landbúnaöarvörum.
Sú ákvörðun að fella niður sölu-
skatt af matvörum rýrir tekjur
rikissjóðs um 5,0 milljaröa
króna. Það verður þvi varið
samtals 24,4 milljörðum kr. á
næsta ári til þess beinlinis að
greiða niður v.erð á brýnustu
nauðsynjavörum.
Það eru takmörk fyrir þvi hve
langt sk-al ganga i niðurgreiðsl-
um, þar sem þær skapa gifur-
legttekjuöflunarvandamál. Þau
mál þarf að skoða betur i sam-
hengi við breytta og nýja stefnu
i efnahagsmálum.
1 þessu sambandi kemst ég
ekki hjá að geta einnig nokkurra
óvenjulegra kostnaöarliða 1
fjárlögum. Kostnaður viö
greiöslu afborgana og vaxta af
framkvæmdum við Kröflu
nema 2,4 milljörðum kr.
Niðurfelling tolla vegna samn-
inga við EFTA og EBE rýra
rikistekjurnar um rúma 2
milljaröa og að lokum veröa
vaxtagreiðslur rikissjóðs á
næsta ári 7 milljarðar kr. Það er
dýrt fyrir skattgreiöendur i
landinu aö standa undir skulda-
söfnun rikissjóös.
1 fjóröa lagi verður mikilla
tekna aflaö með beinum skött-
um, einkum á tekjuháa aðila I
þjóöfélaginu. Þetta er öðrum
þræöi gert beinlinis vegna þess
að beinu skattarnir ganga ekki
inn I visitölugrundvöllinn, eins
og kerfið er, og skrúfa því ekki
sjálfkrafa upp kaupgjald og
verðlag. Með aukinni skatt-
heimtu er og dregið úr eftir-
spurn og þenslu I efnahagslif-
inu.
Við þessar hættulegu og
óvenjulegu aðstæöur I islensku
Fjármálaráðherra, Tómas Arnason I ræðustói á Alþingi — (Timamynd
Róbert)
efnahagslífi veröur ekki komist
hjá að tryggja trausta afkomu
rlkissjóðs á næsta ári. Það er
þýðingarmikill þáttur nýrrar
efnahagsstefnu.
1 fimmta lagi er dregið úr
opinberum framkvæmdum
samkvæmt fjárlögum, sem
nemur um 12% aö magni til á A-
hluta og dregið úr framlögum
rlkisins til fjárfestingar I at-
vinnulífinu. Þetta er gert til að
draga úr spennunni I efnahags-
málum og til að minnka
verðbólguna.
Aö lokum verður um að ræða
verulegan samdrátt I rekstrar-
útgjöldum ríkisins. Hert verður
aðhald aö þvi er varöar nýjar
stöður I kerfinu og dregið úr
kostnaöi eins og framast er
unnt.
Þannig er fjárlögunum ætlað
að vinna gegn verðbólgunni,
hægja á veröbólguhjólinu.
Þessi afgreiðsla fjárlaganna
er þvi liður I þeirri stefnu að
vinna gegn hinni háskalegu
verðbólgu, sém vegur vægðar-
laust aö undirstöðum efnahags-
lífs þjóðarinnar.
Þaö er ekki vandalaust verk
að vinna aö fjárlagagerö við
núverandi aðstæður I efnahags-
málum. Það er alltof mikil
hreyfing og óvissa um framtlð-
ina. Eigi að slður hefur tekist
samvinna um afgreiðslu sem ég
er eftir atvikum ánægöur meö.
Lokaorð
Herra forseti.
Ég vil að lokum nota þetta
tækifæri til þess að þakka fjár-
veitinganefndarmönnum, og þá
sérstaklega formanni nefndar-
innar, Geir Gunnarssyni, fyrir
mikið og gott starf við gerð
þessa fjárlagafrumvarps. Fjár-
lagagerðin er alltaf átakaverk
og umfangsmikið. 1 þetta sinn
uröu stjórnarskiptin og efna-
hagsaðgeröir I september til
þess, að koma þurfti þessu
mikla verki frá á skemmri tlma
en venja er. Auk þess var nauö-
synlegt að gera margháttaðar
breytingar á sköttum og fjár-
málalöggjöf, oghefur þetta gert
kollhriðina alveg sérstaklega
stranga og bar þar raunar fleira
til. En fram úr þessu öllu hefúr
veriðf arsællega ráðið þannig að
fjárlögin geta oröið undirstaðan
að bættri og breyttri efnahags-
stefnu.
HOTEL
LOFTLEIÐIR
BLÓMASALUR, SUNDLAUG OG VEITINGABÚÐIR HÓTELANNA VERÐA OPIN, SEM HÉR SEGIR UM HÁTÍÐIRNAR:
HÓTEL LOFTLEIÐIR HÓTEL ESJA
BLÓMASALUR VEITINGABÚÐ SUNDLAUG ESJUBERG SKÁLAFELL
Þorláksmessa 12:00-14:30 19:00-22:00 05:00-20:00 08:00-11:00 16:00-19:30 08:00-22:00 12:00-14:30 19:00-01:00
Aðfangadagur 12:00-14:30 18:00-20:00 05:00-14:00 08:00-11:00 08:00-14:00 12:00-14:30
Jóladagur 12:00-14:30 19:00-21:00 09:00-16:00 15:00-17:00 LOKAÐ LOKAÐ
2. Jóladagur 12:00-14:30 19:00-22:00 05:00-20:00 08:00-11:00 16:00-19:30 LOKAÐ 19:00-01:00
Gamlársdagur 12:00-14:30 19:00-22:00 05:00-16:00 08:00-14:00 08:00-14:00 12:00-14:30
Nýjársdagur 12:00-14:30 19:00-22:00 09:00-16:00 10:00-14:00 LOKAÐ LOKAÐ
Gistideild Hótel Esju verður lokuð frá hádegi 24. desember til 08:00 27. desember, og frá hádegi 31. desember til 08:00 2. janúar. Gistideild Hótel Loftleiða opin alla daga. Hótel Loftleiðir og Hótel Esja óska öllum viðskiptavinum sínum gleðilegra jóla og farsæls nýárs og þakka ánægjuleg viðskipti.
&HOTEL#

Vinsamlegastgeymið auglýsinguna.
giiiiíííiiiinujifl.