Tíminn - 31.12.1978, Blaðsíða 4

4
Sunnudagur 31. desember 1978.
tönnum. Því höfum viö taliB
réttast aö gera þá óskaölega
meB svæfingu.
Eftir aB allir birnirnir þrir
hafa veriB svæfBir, eru þeir
dregnir um borB I skipiB til
ýmissa rannsókna. FullorBni
björninn er afar þungur.en meB
skipsbómunni er létt aB ná hon-
um um borB. Húnarnir fylgja á
eftir.Tveir menn lyfta þeim yfir
borBstokkinn og láta þá hjá
móBur þeirra. Þá tökum viB til
viB aB vinna viB dýrin sam-
kvæmt fastákve&inni aBferB.
Sérhver bjarnanna er vigtaBur
og mæld er lengd, gildleiki og
fleira. MeB þessu getum viB sagt
ýmislegt um ástand hans og
stærBog tengt þau atriBi viB þaB
magn deyfilyfs sem dýrinu var
gefiB.
Hver bjarnanna er merktur
meB merkjum lir næloni i bæBi
eyru. A merkinu er númer og
upplýsingar um hvert beri a&
senda merkiB. VerBlaun eru
fyrir merki, sem skilaB er.
Eyrnamerkin vilja falla af aB
nokkrum árum liBnum og þvi
eru sömu upplýsingar tattó-
veraBar á efri vör bjarnarins
meB sérstökum tækjum. Sú
merking helst meöan skepnan
lifir. Þá er stórt númer málaB á
feldinn á báBum siBum.
NúmeriB sést um langan veg.
Þvi er okkur fært aB sjá til
bjarnarins lengi vel eftir merk-
inguna. Auk þessa, — og skiptir
þaBef til vill enn meira máli, —
eru birnirnir þar meB verndaöir
gegn veiöimönnum, sem eru aö
störfum á sama svæBi og viB.
Athugun er lokiB og björninn er
frjáls á ný.
Nií liggur leiöin yfir hvitar
auönir noröurhjarans.
Þeim hefur veriö sagt aB skinn
af merktum björnum séu ver&-
laus þar sem ekki er hægt aö má
litinn af. Merkin hverfa ekki
fyrr en um timgunartimann
þegar lituöu hárin falla af en ný
vaxa i þeirra staö.
Sumir hafa spurt okkur þess,
hvort lit-merktir birnir eigiekki
iöröugleikum meö aö veiöa seli.
Isbirnir veiBaseli vanalega meB
þvi aö læBast aö þeim óse'Bir og
skiptir liturinn þess vegna litlu
máli. Þegar þeir læöast aö
bráöinni sést vanalega aöeins
framan á þá. Einnig hefur veriB
spurt,hvort merktum björnum
kunni ekki aö veröa útskúfaö úr
hópi annarra bjarna. En bjarn-
dýr eru mest ein á ferö og leita
aöeins félagsskapar hvers ann-
ars endrum og eins. Merking-
arnar ættu þvi ekki aö þurfa aB
koma til meö aö skaBa þá i sam-
félagi þeirra. HundruB athug-
ana og vitnisburöir um aö
merktir birnir hafa ekki kennt
sér neins meins eru þó besta
sönnun þess, aö merkingarnar
skaöa dýrin ekki á nokkurn hátt.
BlóBsýni eru tekin úr birnin-
um i dásvefninum. Greiningar á
blóöi leiöa stundum i ljós mis-
mun sem nota má til aö sýna
fram á erföafræöilegan mun
sem vlsar á mismunandi ætt-
bálka bjarnanna. BlóBrann-
sóknirnar eru svo bornar saman
viö aBrar mælingar, merkingar
og heilsufar. NiBurstöBurnar
veita oss loks þekkingu,sem er
höfuönauBsyn vegna réttrar
stjórnunar á vernd og veiöum.
Smá tönn, svokölluB fremsta
augntönn er dregin úr munni
bjarnarins i neBri kjálka. Þar
sem hún er ekki stærri en eld-
spýtuoddur, hefur hún enga
þýöingu fyrir dýriö og oftast
missir þaöhanaeinhverntima á
ævinni af náttúrulegum orsök-
um. A rannsóknarstofu er tönn-
in söguö sundurog árhringir likt
og i tré gefa til kynna aldur
bjarnarins. Meöalaldur á svæöi
getur svo upplýst ástand sofns-
ins þar og þunga veiöisóknar.
AB öllu þessu loknu eru birn-
irnir látnir I búrá þilfarinu. Þar
geymum viö þá uns þeir hafa
fuUkomlega náö sér þvi viB vilj-
um vera fullvissir um aö þeir
yfirgefi okkur viö bestu heilsu.
Nokkurn tima tekur fyrir þá aö
ná sér. Birnirnir eru fyrst færir
um a& lyfta höfBinu þá hreyfa
bringu og framfætur. Nokkru
siöar risa þeir upp á f jóra fætur
en hreyfingar eru allar hægar
oggætilegar. AB nokkrum tima
liönum hafa þeir náBsér aBfullu
oghegBun þeirra veröur eBlileg
þótt enn höldum viB þeim hjá
okkur um stund. Sjaldan láta
þeir illum látum 1 búrinu en
reyna gjarna aö finna útleiB.
Þeir eru ekki árásargjarnir en
viö komum ekki mjög nálægt
þeim eigi aö siöur. Ef viö
fóörum þá I gegn um rimlana
éta þeir helst selkjöt og spik
Stundum valdabirnir I búri okk-
ur angri. Finni þeir stálrim i
búrinu sem skröltirtelja þeir aB
þar kunni aö vera veikur punkt-
ur og fara aö juöa henni fram og
aftur. HljóBiB i glamrandi
málminum getur orBiö þreyt-
andi, klikk, klakk, klikk,
klakk... þeir halda áfram tim-
unum saman. Mennirnir undir
þiljum, sem eru aö reyna aB
blunda, bölva hressilega.
Kokkurinn ærist a& lokum og
sérhver reynir aö finna sér staB
þar sem skröltiö heyrist ekki.
En loks finnst okkur aö slika
þolinmæöi beri aö launa. HliöiB
ábúrinuer opnaö og björninn er
frjáls feröa sinna. Hann stekkur
yfir borBstokkinn og niöur á is-
inn. SkipiB heldur áfram för
sinni i leit aö fleiri björnum
meöan þessi stórvaxni gestur
okkar ogfarþegi um stund röltir
yfir isinn án þess svo mikiö sem
aö li'ta um öxl.
(AM þýddiúr Wildlife)

Hitt
í mark
Hitt i mark heitir
bók, sem út kom á
siðasta ári. Þar eru
hnyttileg tilsvör frá
öllum timum. Séra
Gunnar Árnason safn-
aði þessum tilsvörum,
og birtast hé nokkur
þeirra:
Diogenes Laertius segir svo
frá, a& Sókrates hafi ósjaldan far-
ið á sölumarka&i og skoBaB
gaumgæfilega þá hluti, sem þar
voru á boBstólum.
AB þvi loknu var hann vanur aB
segja: „Enn sá fjöldi hluta, sem
ég þarf ekki á aÐ halda.”
Voltaire tók ofan fyrir-
presti, sem skundafii fram hjá
á leiB sinni til aB þjónusta
dauBvona mann.
Vinur Voltaires, sem var I
fylgd meö honum, spuröi hann
þá i hæBnistón: „HafiB þer nú
sætst viö góöan GuB?”
„Viö heilsumst”, svaraöi
Voltaire, „en viö tölumst ekki
viö”.
Einn af lærisveinum Sókrates-
ar spuröi meistarann, hvort hann
ætti aö kvænast.
„Fyrir alla muni,” svaraBi
heimspekingurinn. „Eignist þú
góöa konu veröur þú afar
hamingjusamur. Veröi hún ekki
svo væn sem skyldi, neyöist þú tii
aö veröa heimspekingur — og þaö
er vissulega ölium mönnum til
góös.”
Frú nokkur spurBi Rousseau
hvert væri efni frægustu bókar
hans, þ.e. Játningar. Hann svar-
aöi:
„Frú, þar rita ég um allt þaö,
sem mönnum hefur veriö ókunn-
ugtum mig, og allt þaÐgóöa, sem
ég veit um aöra”.
,,Þá hlýtur bókin aö vera afar
stutt,” svaraöi frúin biturt.
☆
Schopenhauer minntist þess,
hvaö Lampe gamli, þjónn Kants
heimspekings, haföi skiliB vel
meistara sinn. Þvi til sönnunar
var þetta t.d.:
Eitt sinn kom maöur, sem vildi
ná fundi Kants. Þegar upp kom,
aB hann var fjarverandi, fór
gesturinn þess á leit aö fá aö sjá
bókasafn hans.
Lampe svaraöi þá hreykinn:
„Viö höfum ekkert bókasafn.
Þegar viö skrifum bækur, gerum
viö þaö upp úr okkur.
☆
John Wesley, stofnandi
Meþódistanna, varöfyrir háöi
ogspottiogofsóknum margra,
sakir þess hvaö hann lagöi
mikla áhersiu á heilagt iiferni.
Einu sinni þegar hann gekk i
þungum þönkum eftir mjóum
stig, mætti hann lávaröi, sem
var honum mjög andvigur.
Hann stansaöi beint fyrir
framan Wesley og sagöi
ruddalega: Ég vik ekki úr vegi
fyrir nokkru fifli!”
Wseley vék hóglátlega til
hiiöar, lyfti hattinum
hæversklega og svaraöi
brosandi og vinalega: „En ég
geri þaö fúslega”.
Siöan hélt Wesley áfram för
sinni.
r ^
— Ég er búinn aö þjálfa hann til
aö éta hakkaö kjöt og sitja fyrir
framan arininn, en iengra kemst
ég ekki meö hann.
— Ég drekk aöeins til aö gleyma
þvi aö ég má ekki drekka.
— Hvernig feröu aö þvi aö fá
hann svona snjóhvitan?