Tíminn - 05.01.1979, Blaðsíða 6

6
Föstudagur 5. janúar 1979
r

Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þóararinsson og Jón Sigurðsson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Glslason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Sióumúla 15. Sfmi
86300. — Kvöldslmar blaóamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Veró I lausasölu kr. 125.00. Áskriftargjald kr.
2.500.00 á mánuði. Blaðaprent
Erlent yfirlit
Myndar Gonzales næstu
ríkisstjórn Spánar?
Söguleg kosningabarátta framundan á Spáni
Nú er spurt
um viljann
Skipun ráðherranefndarinnar um efnahagstil-
lögur undir forsæti Steingrims Hermannssonar er
sýnilegt tákn þess að rikisstjórnin hyggst takast á
við verkefnin á nýju ári af fullri einurð. Nefndin
verður vissulega að láta hendur standa fram úr
ermum til þess að verki hennar verði lokið fyrir
janúarlok, og er ekki að efa að þar verði staðið af
fullum heilindum að málum.
Eins og margsinnis hefur verið bent á ætti það i
raun ekki að verða miklum örðugleikum háð að ná
samkomulagi um öll meginatriði frambúðarstefnu
i efnahagsmálum. Þau meginatriði, sem lang-
mestu máli skipta, eru þegar tekin fram i sam-
starfsyfirlýsingu stjórnarflokkanna frá þvi i sum-
ar, og i greinargerð þeirri sem Steingrimur
Hermannsson átti mestan þátt i að taka saman
með lögunum um efnahagsráðstafanir 1.
desember sl.
Að sjálfsögðu eru efnahagsmálatillögur Alþýðu-
flokksmanna, frá þvi um miðjan desember, skerf-
ur til þess undirbúnings sem nú þarf að fá fullnað-
armótun i ráðherranefndinni. En þegar nánar er
að gætt kemur það þó i ljós að flest atriði þessara
tillagna er að finna i fyrri yfirlýsingum rikis-
stjórnarinnar, og var það þvi sist að undra að
Framsóknarmenn tóku tillögum Alþýðuflokksins
vel, enda þótt atvikin i sambandi við birtingu þess-
ara tillagna væru með eindæmum i miðri fjárlaga-
afgreiðslu.
Það er athyglisvert hver munur er á vinnu-
brögðum manna. Nú hafa ýmsir Alþýðuflokks-
menn haft uppi þennan ægilega hávaða út af tillög-
um sinum, góðra gjalda verðum. Hins vegar mót-
uðu Framsóknarmenn mjög róttækar efnahags-
málatillögur þegar á flokksþingi sinu snemma árs
1978 eins og lýst var i forystugrein TÍMANS i gær.
Það sem nú er að koma fram er einfaldlega
þetta: Eftir kosningaósigur og öll þau ólæti sem
staðið hafa yfir i islenskum stjórnmálum upp á
siðkastið verða það trúlega flokksþingssamþykkt-
ir Framsóknarmanna um róttæka breytingu á
efnahagsmálastefnunni sem úrslitum munu ráða
um ákvarðanir rikisstjórnarinnar nú. Færi svo
væri reyndar vel farið, enda er i þessum sam-
þykktum Framsóknarmanna gert ráð fyrir stöð-
ugu starfi en ekki kollsteypu, tryggingu kaupmátt-
ar lægri launa en ekki almennri kjaraskerðingu,
og fyrir markvisum aðgerðum til að uppræta
auðgunar- og spillingaráhrif verðbólgunnar.
Að ýmsu leyti er óvissan nú ekki aðeins vafinn
sem alltaf leikur á getu Alþýðuflokksins þvi að svo
mikið hafa Alþýðuflokksmenn sagt að jafnvel þótt
flest væru ónytjuorð, hlýtur einhver ásetningur að
liggja að baki.
Nú er i raun og veru miklu fremur spurt um vilja
Alþýðubandalagsins, hvort raunsærri og ábyrgari
armur þess flokks verður ofan á eða ævintýra-
menn og hugmyndafræðingar. Ekki verður þvi
neitað, að það virðist lofa góðu um jákvæða af-
stöðu og störf i ráðherranefndinni að þar varð
Ragnar Arnalds fyrir valinu sem fulltrúi Alþýðu-
bandalagsins. Verður það að teljast töluvert happ
fyrir efnahagslega velferð þjóðarinnar, að i vali
fulltrúans skyldi þó þessu sinni ekki gengið i þann
„mikla hæfileikasjóð” flokksins sem Þjóðviljinn
nefnir svo hlægilega i ofmetnaðarfullum leiðara
sinum i gær.
JS
Jóhann Karl konungur undirritar stjórnarskrána aö
drottningu og krónprinsinum viöstöddum.
hlutfall breytzt þannig, aö Sós-
ialistaflokkurinn er meö svipaö
fylgi og Miöfylkingin haföi i
kosningunum 1977, en Miö-
fylkingin meö álika fylgi og
Sósíalistaflokkurinn haföi þá.
Verulegar likur benda til þess,
aö foringi Sósialistaflokksins,
Filipe Gonzales, veröi næsti for-
sætisráöherra Spánar.
Fullvist er taliö.aö mest muni
bera á þremur mönnum i
kosningabaráttunni, eöa þeim
Suarez, Gonzales og Carillo,
leiötoga kommúnista. Þótt bar-
áttan milli þeirra Suarez og
Gonzales snúist um þaö, hvor
þeirra veröur næsti forsætis-
ráöherra Spánar, mun athyglin
ekki beinast neitt minna aö
viöureign þeirra Gonzales og
Carillos. Carillo er nú yfirleitt
talinn helzti merkisberi
Evrópukommúnismans svo-
nefnda og hefur deilt meira á
stjórnarhætti Sovétrikjanna en
nokkur annar kommúnistaleiö-
togi I Vestur-Evrópu. Jafnframt
lýsir hann sig fylgjandi lýöræöi
og þingræöi. Á þennan hátt
hyggst hann vinna fylgi frá
Sósialistaflokknum. Gonzales
svarar þessu með þvi aö gera
litiö úr einlægni
Evrópu-kommúnista enda hafi
margir þeirra dvaliö langdvöl-
um i Sovétrikjunum og séu
undir áhrifum þaöan, þótt reynt
sé að dylja þau. Gonzales deilir
hart á Sovétskipulagiö og sagöi
nýlega þvi til áréttingar: Ég
vildi heldur veröa stunginn til
bana á neðanjarðarbrautarstöö
i New York en deyja friösam-
lega i Sovétrikjunum. Carillo
varö ekki svara fátt um
Evrópukommúnista: Ég vil
hvorki deyja i Bandarikjunum
eöa S o vétrik j urium. É g v i 1 d ey ja
á Spáni!
Gonzales er meöal yngstu
stjórnmálaleiötoga I Evrópu, 37
ára gamall. Hann þykir snjall
áróðursmaöuf, sem segir hlut-
ina umbúðalaust. Hann hefur
látiö svo ummælt aö hann vilji
gjarnan mynda stjórn á
breiöum grundvelli,ef stjórnar-
forustan félli honum 1 skaut. Þó
mun hann hafna samvinnu viö
Carillo.
Þ.Þ.
HINN 27. desember siöast-
liöinn undirritaði Jóhann Karl
Spánarkonungur hina nýju
stjórnarskrá rikisins. Þingiö
haföi samþykkt hana endanlega
31. október meö 325 atkvæöum
gegn sex, en fjórtán þingmenn
sátu hjá. Hún var siöan borin
undir þjóðaratkvæðagreiðslu 6.
desember og hlaut jáyröi 87%
þeirra sem tóku þátt I atkvæða-
greiöslunni en rúmlega tveir
þriöju hluti þeirra sem voru á
kjörskrá tóku þátt i atkvæöa-
greiöslunni. Viö undirritun
stjórnarskrárinnar minntist Jó-
hann Karl konungur þess, aö
þr jú ár voru liöin siöan hann tók
viö konungdómi og hafi hann þá
látiö svo ummælt, aö konungur-
inn ætti jafnan aö vera fyrsti
Spánverjinn, sem geröi skyldu
sina. Konungur gat vel vitnaö til
þessara oröa.þvi aö stjórnar-
skráin heföi vart náö framgangi
á svo skömmum tima,sem raun
varö á, ef ekki heföi notiö við
forustu konungs og þess manns,
er hann valdi sem forsætis-
ráðherra,Adolfo Suarez. Þaö er
einnig forustu þeirra aö þakka
aö eins mikil eining náöist um
hana og raun varö á.
Meö hinni nýju stjórnarskrá
sem tók gildi 28. desember, er
lýöræöisstjórnlögfest á Spáni. 1
samræmi viö þaö var þaö
skylda Suarez forsætisráöherra
aö tilkynna innan 30 daga, hvort
hann ætlaöi aö fara meö stjórn
áfram 1 trausti þess^öhann nyti
stuðnings þingsins, eöa efna til
nýrra þingkosninga. Suarez var
fljótur aö taka ákvöröun sina.
Hann tilkynnti strax um ára-
mótin aö þing yröi rofiö og
kosningar yröulátnar fara fram
1. marz næstkomandi.
VAFALAUST hefur þetta
veriö hyggileg ákvöröun. Frá-
farandi þing var fyrst og fremst
kosiö til aö setja nýja stjórnar-
skrá og stjórnmálaástandiö
hefur tekið ýmsum breytingum
siöan þaö var kosiö. Samkvæmt
stjórnarskránni gat þaö setiö
áfram, þvi aö kjörtimabili þess
lauk ekki fyrren 1981. Sennilegt
er, aö Suarez heföi getaö fariö
meö völd þangaö til. Flokkur
hans, Miöfylkingin, hefúr 162
þingmenn af 350 alls.en til viö-
bótar heföi hann aö lfkindum
getaö fengiö stuöning ýmissa
smáflokka og óháöra þing-
manna. Þá heföi Kommúnista-
flokkurinn aö likindum veitt
honum hlutleysi eöa óbeinan
stuöning, llkt og italski
Kommúnistaflokkurinn veitir
minnihlutastjórn Kristilega
flokksins stuöning. Afstaða
stjórnarinnar heföi hins vegar
veriö veik og hún ekki verið til
neinna stórræöa. Hægri menn
heföu sennilega notfært sér þá
aöstööu til aö safna um sig fylgi
Suarez og Gonzales
og búa sig undir næstu kosning-
ar. Þeir eru tæplega nógu viö-
búnir kosningum nú. Dráttur á
kosningum heföi einnig getaö
oröið vatn á myllu Sósialista-
flokksins, en samkvæmt
skoöanakönnunum hefur fylgi
hans vaxiö hrööum skrefum
undanfariö og hefur hann oröiö
meira fylgi en Miöfylkingin.
Suarez hefur þvl taliö hyggi-
legra aö reyna á striösgæfuna
strax frekar en slöar, þegar ný
vandamál kynnu aö vera komin
til sögu og stjórninni kennt um,
ef ekki hefði tekizt aö ráöa fram
úr þeim.
Þaö vandamál sem nú er
sennilega stærst á Spáni er
hryöjuverkaaldan, sem ýmsir
smáhópar öfgamanna valda.
Þaö gæti oröiö vatn á myllu
hægri manna.ef ekki tækist að
stööva hana.
ÞING þaö, sem nú hefur verið
rofiö, var kosiö I júni 1977. Þá
fékk Miöfylkingin, sem er
bandalag ýmissa minni flokka
34.3% greiddra atkvæöa og 165
þingsæti. Næstur kom
Sósialistaflokkurinn, sem fékk
28.5% greiddra atkvæöa og 118
þingmenn. Samkvæmt siöustu
skoðanakönnunum hefur þetta