Tíminn - 13.03.1979, Qupperneq 8

8
Þriðjudagur 13. mars 1979
á víðavangi
Að taka mark á
skoðanakönnun,
svona opinberlega
Dagblaðsmenn una vel þeirri
eftirtekt, sem skoðanakönnun
þeirra hefur veriö veitt aö
undanförnu. Ekkier laust viö aö
glitti á stærilæti hjá þeim, er
þeir himinlifandi tiunda hvert
orö, sem um könnunina hefur
falliö á hinu ,,háa” Alþingi. Slikt
er aö visu ekki meö lfkindum
miöaöviöþá staöreynd, aö blaö
þeirra hefur lagt sig fram um
þaö undanfarin ár aö skrum-
skæla til hins itrasta allt sem
viökemur Alþingi og alþingis-
mönnum.
Þaökemur ekki á óvart, þó aö
kratar taki mark á könnuninni,
svona opinberlega. Þeir tala um
niöurstööur hennar sem mjög
alvarlega visbendingu og gæti
maöur ætlaö aö þeir svæfu
naumast fyrir áhyggjum. En
annaö er vissulega uppi á
teningunum. Kratar nefnilega
taka ekki nokkurt mark á þess-
ari könnun. Þegar undirritaöur
innti einn af þingmönnum
Alþýöuflokksins eftir raunveru-
legri afstööu þeirra til könn-
unarinnar, hvort hún væri hin
sama i þingflokknum og þeir
létu uppi á opinberum vett-
vangi, sagöi hann þaö fjarri
lagi. Þeir taka þessa könnun
alvarlega i fjölmiölum vegna
þess aö þeir geta ekki annaö,
meö hliösjón af afstööu þeirra
til slikra kannana áöur, þegar
niöurstööurnar voru þeim hag-
stæöar.
Stjórnmálalegt áhrifa-
tæki
Geir Viöar Vilhjálmsson sál-
fræöingur ritaöi mjög merka
grein fyrir kosningarnar á
siöasta ári um „Skoöanakann-
anir sem stjórnmálalegt áhrifa-
tæki”. Er vissulega vert aö rifja
þe sa grein upp aö nokkru:
„Þaö er ein grundvallarstaö-
reyndsem mennhafa komist aö
i vishdum, aö meö tilraun eru
höfö áhrif á þaö sem rannsakaö
Geir Vilhjálmsson
er. Skoöanakönnun er tilraun,
tilraun til þess aö spá iyrir um
þaö, sem óoröiö er á grundvelli
upplýsingasöfnunar um afstöðu
fólks. En spádómur getur lika
verkað sem sefjun eöa
uppástunga, oröiö aö
áhrinisorðum eins og sagt var
foröum. Sumir spádómar upp-
fylla sig sjálfir, hefur veriö haft
aö oröi af eigi löngu látnum sál-
fræöingi.
Allar tilraunir til þess aö spá
fyrir um framtiöina hafa þvi
tvær hliöar, þær gefa Hkur fyrir
aö ákveönir atburöir gerist á
grundvelli fyrirliggjandi upp-
lýsinga og almennra lögmála og
þær spár virka sem sefjun, þær
auka Ilkurnar á þvi aö þaö sem
spárnar segja til um skjóti rót-
um f hugum fólks og veröi aö
raunveruleika. Þegar skoöana-
könnun er beitt á stjórnmála-
sviöinu eru þær þvi orönar
stjórnmálalegt áhrifatæki, leiö
til viöbótar öörum liöum til þess
aö hafa áhrif á afstööu fólks til
bókstafakennitákna framboös-
listanna.”
„Skiljum ekki al-
mennilega þetta
H Svar Strætisvagna Reykjavikur
UCCllll við grein Jónasar Guðmundssonar
Jónas Guömundsson rithöf-
undur birtir eina af greinum
slnum i Timanum hinn 15. f.m.
undir fyrirsögninni: Geta leigu-
bDar komiö i staö strætisvagna?
Eins og Jónasi er tamt er
greinin rituö i hnyttnum stfl og
fjallar um þaö hvort ekki megi
leggja strætisvögnum Reykja-
vikurborgar I eitt skipti fyrir öll
ogflytjafarþegana ileigubflum
I staöinn. Kostnaöur á farþega
yröi svipaöur en enginn þyrfti
framar aö greiöa milljaröatapiö
á strætisvögnunum.
En öllu gamni fylgir nokkur
alvara ekki sist þar sem
greinarhöfundur var viö slöustu
borgarstjórnarkosningar ofar-
lega á lista flokksslns og getur
þvi veriö tekinn alvarlega.
Jónas gerir ráö fyrir aö leigu-
bilar geti flutt fólk i og Ur vinnu
kvölds og morgna ef þeir far-
þegar geti komiö sér saman um
aö taka einn ieigubil og þannig
mætti flytja 7.600 manns á dag
alla virkadaga fyrir þá upphæö
sem tapiöá rekstri SVR nemur,
en tvöfaldan þann fjölda ef hver
farþegi borgar auk þess venju-
legt fargjald SVR.
Nú vakna ýmsar spurningar:
Þetta kostaöi 3.800 feröir leigu-
bila eöa 7.600 kvölds og morgna.
Hvar er sá leigubflafloti til aö
flytja allt þetta fólk? SVR flytja
alls um þrisvar sinnum fleira
fólk á ári en útreikningar Jónas-
ar gera ráö fyrir. Hver á aö
flytja afganginn og hver borgar
þann flutning? Eöa á fólkiö bara
aö sitja heima eöa trimma á
milli staöa?
Og fleira kemur til: Strætis-
vagn meö segjum 40 farþega
innanborös tekur álika mikiö
rúm i umferöinni og tveir leigu-
bilar.sem hvorum sig flytja 2
farþega samkvæmt formúlu
Jónasar, sem þýöir þaö aö fyrir
hvern strætisvagn á götum
borgarinnará annatimakomi 20
leigubilar, 40 ef strætisvagninn
er fullsetinn.cn hann rúmar 80
manns.
Menn geta rétt imyndaö sér
öngþveitiö á götunum!
Samkvæmt útreikningum
Félags ísl. Bifreiöaeigenda
geröum í janúar s.l., kostar þaö
um 100 kr. á km aö aka einkabil
(miöaö viö vissan ekinn kiló-
metrafjölda á ári) eöa 20 00 kr
fram og til baka úr Breiöholti og
niöur i miöbæ. Þótt rekstur
leigubils komi óneitanlega
miklu hagkvæmar út á hvern
ekinnkm.má ekkigleyma þvi aö
varla ætlar Jónas honum aö
gefa vinnu sina. Strætisvagna-
far báöar leiöir kostar farþeg-
ann hins vegar aöeins 240 kr. en
170 kr ef hann notar afsláttar-
miöa. Og þótt borgarsjóður
greiði annaö eins i tap á hvern
farþega vantar þó enn töluvert á
að endar nái saman i dæmi
Jónasar.
Við hérna hjá Strætó skiljum
ekki almennilega þetta dæmi
Jónasar — ekkifremur en
prófessorarnir skiija islensku
sauökindina i grein hans!
ÞJ ÓÐLEIKHGSIÐ
BALLETTSÝNING
tslenski dansflokkurinn og fl.
Gestur:
TOMMI KITTI
Efni
TÓFUSKINNIÐ
Ballett eftir
MARJO KUUSELA
Byggöur á sögu eftir
GUÐMUND HAGALIN
Leikmynd og búningar:
Sigurjón Jóhannsson
Sviösetning:
Marjo Kuusela
FAVITAR
Ballett eftir
Tommi Kitti
byggður á sögu
Dostojevskis
Dansari:
TOMMI KITTI
Fávitar Dostojevski
Dostojevski ritaði Fávitann
fyrir rúmlega heilli öld eöa
rúmum áratug fyrir andlát sitt
en fyrsta bók hans var Fátækt
fólk,er hann ritaöi áriö 1846.
Eitthvaö ári sföar var hann
sendur i haröa vinnu til Slberiu,
þar sem hann dvaldi næstu árin
og manni kom þetta i hug þegar
Þjóðleikhúsið,eitt samkomu-
húsa, frestaði ekki sýningu i
öskrandi hriö og frosti meöan
Marjo Kuusela
allt k völdútvarpiö var lagt undir
tilkynningar frá barnakennur-
um og fólki sem ætlaði aö spila
bridge eöa æfa einhvern söng.
Viö brutumst gegnum hriöina
en vorum samt allt of fá til aö
fylla þetta hús ogfundum aö enn
haföi maöurinn sem samdi Striö
og frið ver® dæmdur frá sól og
yl, þótt meö öörum hætti væri
nú.
Þaö olli i fyrstu dálitlum von-
brigöum hversu litiö var af hon-
um Dostojevski I Fávitanum
hans Tommi Kitti. Einkanlega
þvi viö vorum minnug þess,aö
finnskir dansarar fóru létt meö
aö dansa upp úr bókum. Þaö
höföu þeir gert viö hann Vainö
Linna og hana Sölku Völku og
meö mikilli prýöi. en þeir
ballettar voru sviösettir af
Marjo Kuusela. Sérlega var
dansinn Valdalaust fólk, Vainö
Linna, áhrifamikiö dansverk.
Liklega vegna þess aö maöur
þekkti bókina litið og var þvi
ekki háöur sérstökum tilsvörum
I efninu og haföi ekki gert sér
sérstaka ballettmynd i koilin-
um.
Astæöa þessaformála er sú aö
áhorfandanum viröist Tommi
Kitti ekki skila neinum sérstök-
um Dostojevski I slnum dansi,
heldur kannski einhverjum allt
öörum manni. Maöur vill kalda
borg, hesta i ófærö og dularfull-
ar hallir. En hvaö um þaö. Per-
sónurnar sem hann lék voru
ljómandi skemmtilegar og
Tommi Kitti er frábær dansari
og látbragösmaður. Engum
leiddist held ég þarna, a.m.k.
ekki aöneinu ráöi og börn stóöu
stundum upp til hálfs sem er
góös viti fyrir alla leiksviöslist.
Þaö góöa viö aö semja dansa
sjálfur er aö þá er unnt aö halda
þeim innan getumarkanna,
bæöi i hreyfingum og látbragöi
ogþaö var svo sannarlega gert,
enviöspyrjum: ,,Væri einhvern
leiklist
örn Guömundssonog Asdis Magnúsdóttir I Tófuskinninu.
veginnhægtaö tengja þetta sög-
unni?”
Tófuskinnið
Ekki er manni siöur til efs aö
unnt sé aö dansa mikið upp úr
Guömundi Hagalin — og þó
sumar sögur hans eru mjög
leikrænar eða myndrænar öllu
heldur.
Sú setning sem slær mann,
þegar á aö fara aö dansa eitt-
hvaðeftir manni sem hefur róiö
á hákarlaskipum undir svörtum
fjöllum sem hverfa undir hafs-
auga er þessi: „Viljiröu halda
fugli i hendi þér, veröurðu að
deyöa hann”.
Þaö var Eino Tuominen sem
samdi þetta handrit og ég held
aö hann skilji sögu hins mikla
höfundar Hagalins þegar hann
leysir þætti hennar upp á svo-
felldan hátt:
„Gróa er KONA
Jón er KARLMAÐUR
Arni er bara venjulegur maöur.
Tófustúlkan á engan sinn lika.
Svo atvikaöist aö Gróa varö
barnshafandi eftir giftan mann,
Jón.sem ekki gat gengist viö
barninu. Gróa var einstæöingur.
1 umkomuleysi sinu kveöur hún
Arna pilt sem litur hana hýru
Framhald á bls. 23.