Tíminn - 24.08.1979, Qupperneq 6

6
Föstudagur 24. ágúst 1979.

Haraldur dlafsson:
Erlent yfirlit
tJtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þór-
’arinn Þórarinsson og Jón Sigurðsson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur Ólafsson. Fréttastjóri: Kjartan Jónasson. Auglýs-
ingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siðumúla 15 slmi
86300. — Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verð i lausasölu kr. 180.00. Áskriftargjald kr.
3.500 á mánuði. Blaðaprent.
Eru þeir sælir?
Um sl. helgi ruku Þjóðviljinn og Alþýðublaðið
bæði upp til varnar hinu skaðlega visitölukerfi sem
enn þá er við lýði hér á landi. íhaldsleiðarar þess-
ara blaða beggja voru ritaðir af þvi tilefni að TÍM-
INN hefur að undanförnu lagt á það áherslu hvilik
þörf þjóðinni og launþegum sérstaklega er á þvi að
horfið verði frá þessu sjálfvirka skrúfukerfi.
Mestur hluti leiðara Þjóðviljans og Alþýðublaðs-
ins þessu sinni er skammir og óhróður um Fram-
sóknarflokkinn, og kunna Framsóknarmenn þvi
mætavel að njóta litillar hylli i þessum áttum.
Á hinn bóginn er það athyglisvert að leiðarahöf-
undarnir þurfa að eltast út um allar þorpagrundir
til þess að reyna að komast hjá þvi að ræða megin-
sjónarmið þau sem Framsóknarmenn hafa lagt
þyngsta áherslu á i þessu máli.
Lýsingar leiðarahöfundar Alþýðublaðsins á
Framsóknarflokknum sl. laugardag eru fróðlegar,
en sami höfundur sagði fyrir nokkru i leiðara i sama
blaði að undan farin ár séu sannkallaður ,,Fram-
sóknaráratugur” og voru orð að sönnu út af fyrir
sig.
Hins vegar fer hann einfaldlega með ósannindi,
og er ekki beint nýlunda heldur, þegar hann segir að
Framsóknarmenn vilji „skera á visitölukerfið eitt
án þess að snert verði á öðrum þáttum hins sjálf-
virka efnahagslifs”. Þarna fer hann ekki rétt með.
Framsóknarmenn hafa þvert á móti lagt áherslu á
mótun samræmdrar efnahagsstefnu sem feli i sér
gerbreytingu frá ástandi verðbólgunnar. Með nýj-
um skattalögum sem nú hafa tekið gildi er mjög
mikilvægt skref stigið i þessa átt, m.a. með ákvæð-
unum um meðferð söluhagnaðar. Með efnah^gslög-
unum frá sl. vetri voru enn stigin stór skref 1 þessa
sömu átt, t.d. með ákvæðunum um vaxtabreyting-
ar, peningamál og um heildarumsvif rikisins.
Það sem veldur þvi að TIMINN hefur tekið visi-
tölukerfið til sérstakrar umfjöllunar að undan förnu
er einkum að endurskoðun þess er orðin sérstaklega
brýn nú — sem þáttur i þeirri gerbreyttu efnahags-
stefnu sem að hluta er komin til framkvæmda.
Framsóknarmenn hafa haldið þvi fram að visitölu-
skrúfan sé hluti óðaverðbólgunnár, og þegar unnið
er gegn henni með nýrri efnahagsstefnu verður ár-
angur ekki tryggður nema allir meginþættir efna-
hagsmálanna, þar á meðal launakerfið, fylgist að.
Ekki eru hlaup leiðarahöfundar Þjóðviljans um
sl. helgi tilkomumeiri en Alþýðublaðsins, og ber þó
að meta það að hann hefur fengið gamalt efni að
láni frá Einari Olgeirssyni. Hins vegar er það lika
rangt hjá leiðarahöfundinum að Framsóknarmenn
leggi mesta áherslu á að visitölukerfið verði afnum-
ið með öllu.
Meginatriðið er hitt að Framsóknarmenn álita
það tiltekna kerfi visitölubóta á laun sem hér tiðk-
ast skaðlegt og óhæft, jafnt til þess að samrýmast
einkennum efnahagslifsins á íslandi sem til þess að
vernda kaupmátt launþeganna, hvað þá að stuðla
að framförum og auknum þjóðfélagslegum jöfnuði.
Gamla tuggan i Þjóðviljaleiðaranum er svo sú að
það sé aðalatriði i augum Framsóknarmanna að
knýja fram almenna „kauplækkun”. Þetta er vita-
skuld fásinna. Framsóknarmenn leggja þvert á
móti áherslu á kaupmáttinn, fremur en sivaxandi
fjölda æ verðminni seðla og myntar i launaumslög-
unum.
Það kann að vera að forystumenn Alþýðuflokks
og Alþýðubandalags séu yfir sig sælir i 50% verð-
bólgu. Launþegar eru það ekki. J S
Gagnrýni á utanríkis-
stefnu Bandaríkjastjórnar
Jimmy Carter er nú gagn-
rýndur fyrir flesta hluti. Utan-
rlkisstefna hans hefur aö
undanförnu veriö mikiB rædd,
stjórnmálamenn og blaöamenn
hafa sakaBforsetann um margs
konar mistök i þeim efnum.
Dæmi um gagnrýnina á Carter
er aB finna I grein eftir banda-
riska blaBamanninn og rit-
höfundinn Allan C. Brownfield.
Grein þessi birtist um siöustu
mánaöamót, og leyfi ég mér aö
rekja nokkur meginatrffiin, sem
þar koma fram.
Viöa um heim er utanrikis-
stefna Carters gagnrýnd fyrir
aö vera barnaleg og saklaus.
Þegar Leonid Brésnjef kyssti
Carter á kinnina birti brezka
vikuritiö The Economist mynd-
ina meöundirskriftinni: Kristn-
um kossum eytt. (Þetta er til-
vitnum úr ljóöi eftir Kipling: —
aB eyöa kristnum kossum á fót-
stall heiöins goBs).
Og þegar Park forseti
SuBur-Kóreu tók á móti Carter
fór hinn siöarnefndi aö minna
gestgjafa sinn á mannréttindi,
en minntist svo ekki á neitt slikt
i viöræöum "viö Brésnjef.
Tveir menn hafa þó öörum
fremur komiö meö harBa gagn-
rýniá Carter: Kissinger fyrrum
utanrikisráBherra, og Bayard
Rustin, einn helzti baráttu-
maöur fyrir borgararéttindum
blökkumanna.
Kissinger segir, aö stefna
Carters i Rhódesiu styöji róttæk
öfl gegn hófsömum og geti leitt
til aukinna áhrifa Sovétmanna
og Kúbumanna i Afriku.
...Kissinger heldur þvi fram, aö
meö þvi aö Bandarikin skipi sér
viö hliö hugmyndafræöilegra
róttækra afla væru þau aö
styðja skæruliða sem neitaö
heföu aö taka þátt i kosningum
en reyndu aö ná völdum i vopn-
aöri uppreisn. Kissinger segir
stefnu sina hafa veriö þá, aö
stuöla aö þvi aö meirihlutinn
færi meö völdin en tryggöur
væri réttur minnihluta.
Þetta heföi þýtt, aö hann heföi
reynt aö einangra þá róttæk-
ustu, sem haldiö heföu svo fast
viö meirihlutastjórn, aö þaö
heföi gert aö engu möguleika
hvita minnihlutans aölifa áfram
og þar meö heföi slik áætlun
veriö ósamrýmanleg friösam-
legri þróun I Suöur-Afriku, sem
svo nauösynleg væri.
Kissinger gagnrýndi llka
stjórn Cartersfyrir aö styöja þá
stefnu Andrew Young, aö afla
sér vináttu Afrikurikja með þvi
aö styöja skæruliöa i Rhódesiu.
,,Er þaö markmiö okkar aö
styöja þá, sem vilja vinna aö
friösamlegri þróun, eöa þá sem
vilja ná völdum meö vopna-
valdi?” Kissinger segist óttast
aö Bandarikjamenn hafi stór
orö um stuöning sinn viö róttæk
öfl, en þegar á reynir eru oröin
gagnslaus, og einungis til þess
aö réttlæta ihlutun Sovétmanna
og Kúbumanna þegar þeir telja
sig þurfa aö gripa inn i gang
mála f Afriku. Séu róttækir
studdir gegn hófsömum, er
hætta á aö út br jótist kynþátta-
striö i suöurhluta Afriku.
Bayard Rustin fylgdist meö
kosningunum i
Zimbabwe-Rhódesiu og hefur
harðlega gagnrýnt stefnu
Bandarikjastjórnar i þvi máli.
Hann segir i Commentary:
„Aldreihafa nokkrar kosningar
i nokkru landi veriö svo gagn-
rýndar sem kosningarnar sl.
april IRhódesiu. t fjölmörgum
rikjum eru ólýöræöisleg stjórn-
völd hvaö eftir annaö aö setja á
sviö kosningar, og fyrirfram
ákveöin úrslit þeirra eru aldrei
dregin í efa. Hiö þögula sam-
þykki sem slikar kosningar
njóta er i hrópandi ósamræmi
viö hávaöann vegna kosning-
anna I Rhódesiu”.
Rustin heldur þvi fram, aö
kosningarnar, sem hann
fylgdist meö, hafi verið heiöar-
iegar. Hann segist ekki geta
viöurkennt þá kenningu Banda-
rik jastjórnar, aö sérhver
stjórnmálaleg lausn i
Zimbabwe, sem tekin er án
samráös við Fööurlandsfylk-
ingu Mugabes sé óraunhæf, sé i
bezta falli einfeldningsleg. Hafi
Mugabe haft áhuga á, hefði
hann ekki hafnað tillögum Breta
og Bandarikjamanna til lausnar
deilunum milli hinna striöandi
fylkinga. Aö kosningunum lokn-
um er nánast ósiðlegt aö halda
áfram stuöningi viö Fööur-
landsfylkinguna. „Bandarikja-
stjórn kallar Muzorewa „ólög-
legan” afrlskan leiötoga, enda
þótt 150 000 manns hafi fagnaö
honum er hann sneri heim úr út-
legö”.
Rustin átelur þaö, sem hann
kallar „hugarfar eftirgjafar-
innar”, sem hann segir ein-
kenna bandarlska embættis-
menn og fréttaskýrendur. „Þaö
á ekki aö vera hlutverk okkar
(Bandarikjamanna) aö skapa
Sovétmönnum tækifæri né
hvetja skæruliða til aö halda
áfram aö ber jast, en þetta gerir
forsetinn smleiðoghannhafnar
stjórn Muzorewa. Nær væri aö
hjálpa stjórn blökkumanna til
að veratil og þróast i lýöræöis-
lega átt”.
Og Rustin segir aö lokum:
„Bandarikjamenn hafa sýnt öll-
um heiminum, að þeir geta
hvorki né vilja skilja hvaö þeim
er fyrir beztu, eöa aöstoöa þá,
sem trúa, eins og viö, á frelsið”.
Henry Kissinger