Ísafold - 02.07.1875, Síða 3

101
102
nuslan Spitsbergen; en reynsla enna siðustu ;\ra hefir sýnt,
að óárennilegt er að reyna að komast þær leiðir norðureptir.
Skipin eiga að kosta kapps um að komast í sumar norður
Smiths sund á 82 breiddarstig. f>ar á Discovery að leggjast
fyrir og vera forðabúr handa þeim sem fara með Alert norður úr,
ef á skyldi þurfa að halda. En Alert á ekki að fara lengra norð-
ur á við en svo sem 200 enskar milur frá Discovery Pegar
svo langt er komið, á Alert að halda kyrru fyrir og senda út
sleða og báta til að kanna þá 200 mílna fjærð, sem þá er
eptir norðtir að hjara; hverfa síðan aptur, er því er lokið, hið
bráðasta, og sigla uppi Discovery; komj svo bæði heim.
Jeg hefi rjett nýsjeð kvæðið urn ísland, er unnið hefir
Canselers gullpening hjer. Höfundurinn heitir George Rown-
tree (reynitrje), og er náfrændi Peacocks íslendtngavinar í
Sunderland, 22 ára að aldri. Kvæðið er vel ort, og er margt
sagt þar með sanni um íslenzkan þjóðaranda. Skáldið hælir
íslendingum fyrir það, að þeir eigi afl undir sjer og neyti þess,
það sje þeim meðfæddur metnaður; þessi metnaður og frels-
isást þeirra hafi borgið þeim gegnnm alt, og mtini jafnan fá
borgið þeim gegnutn allar torfærur; fyrir sakir þessa metDaðar
og frelsisástar hafi þeir öndverðlega brotizt gegn lögum harð-
stjórans og leitað fjarra stranda; þessi metnaður knúði þá á-
fram gegnum erfið armæðuár; og þessum metnaði og frelsis-
ást hafi að lokum konungur þeirra sjálfur fært konunglega við-
urkenningu — stjórnarskrána. t*egar kvæðið keninr út, mnn
jeg nálgast það og senda heim, svo menu sjái hvað háskólinn
í Cambridge — dómendur kvæðisins eru allir háskólakenuarar
— álítur bezt og sannast ritað um ísland.
Dr. Dasent, sem mönnum er ktinnur fyrir þýðingu sína
á Njálu, hefir nýgefið út bók er hann kallar «Tlie vikings of
the líaltic», Víkingarnir í Eystrasalti, í þrem bindtim. það er
Jómsvikingasaga, sögð eins og skáldsögur (Roman) eru sagðar
nú á dögum. Dr. Dasent dregur inn í frásögnina lýsingar
ýmissa fornmenja, heimilishátta, húsakynna og ens forna fje-
lagslífs, og þar með vopna og búninga, en að öðru leyti hefir
hann ekki reynt að færa í lag tímatal nje samanhengi við-
burðanna, sem mjög er allt á ringulreið í Jómsvíkingasögu.
Meðal enna merkustu uppgötvana á þessari öld mun
jafnan sú verða talin, að gler má búa til óbrothœtt, eða rjett-
ara sagt seigt. Frakkueskur maður hefir fundið þetta, og sýnir
nú hið nýja gler sitt í stórborgum Englands. Menn hafa sjer
að leik, eitis og Æsir forðum að skjóta á Baldnr, að grýta
gler þetta, en það verður ekki brotið nema þungu sje kastað
og nijög hart sje hent.
Nú ætla jeg að miskunna mig yfir ísafold og lesendur
blaðsins og — hætta. Cambridge, 15. júní 1875.
Eiríkr Magnússon.
Iieykjavik, 2. júlí 1875.
A 1 þ i n g i var sett í gær, samkvæmt opnu brjefi 20. febr. þ.
á. Athöfnin byrjaði á tíðagjörð í dómkirkjunni. Prófastur síra
Guðmundur Einarsson stje í stólinn og flutti ágæta ræðu út
af Jóh. 18. kap. 37 versi. Eptir það gengu þingmenn allir með
landshöfðingja í broddi fylkingar upp í liinn gamla alþingissal
j skólanum, sem nú á að verða þingsalur annarar deildar, en
fyrri deild á að vera í svefnloptinu skólapilta hinu meira.
Landshöfðingi las upp brjef konungs, er felur honum á hend-
ur að setja alþingi og þvt næst svo látandi konungskveðju:
Oiristian llinn níundi, af guðs náð Danmerk-
ur konungur o. s. frv.
Vora koiiunglega kveðju.
Jafnframt og Vjer höfum falið landshöfðingja vorum á
hendur, að setja alpingi, sem nú kemur saman, höfum Vjer
fundið hvöt til pess, að lýsa yfir fyrir fulltrúum íslendinga
htuttekning Vorri, er peir nú eiga að feta hin fyrstu spor á hinn
nýja veg, sem lagður er með stjórnarskránni 5. janúar 1874.
Með stjórnarskránni er veitt falltrúum landsins fullnað-
aratkvœði um málefni pess, full hlutdeild í löggjafarverkinu
og fjárveitingavald að pví er snertir tekjur og útgjöld lands-
ins. Framfarir fslands, gœfa pess og hagsœld er pannig að
miklu leyti komin undir fulltrúum pjóðarinnar sjálfrar, en
Vjer treystum pví, að sú raun verði á, að hagsœld landsins
einmitt með pví sje borgið. / pessu tilliti hefir pað verið oss
gleðilegur fyrirboði, pá er Vjer sóttum heim Island á piís-
undárahátið pess, að sjá svo margan vott pess, að íslendingar
meltu mikils frelsisgjöf pá, sem Vjer af konunglegu fullveldi
Voru höfðum gefið peim, og sem einmitt átti að öðlast gildi
samtiða pví, er hátíð pessi fór fram.
A pessari hinni fyrstu reglulegu samkomu hins nýja al-
pingis verða eigi allfá lagafrumvörp lögð fyrir pingið, og
skulum Vjer meðal peirra fyrst af öllu nefna fjárlagafrum-
varpið, er við meðferð pess fjárveitingavaldið fœr í fyrsta
skipti tækifœri til að neyta sín. I sambandi við pað standa 2 laga-
frumvörp, annað um lœknaskipunina og hitt um laun is-
lenzkra embœttismanna. Um yprgripsmeiri endurbætur á
fyrirkomulagi hinnar umboðslegu stjórnar íslands, hversu
œskilegar sem pœr gœtu verið, hefir eigi getað komið til tals
á meðan eigi er komin önnur skipan á um skattgjaldsmál-
efni; en eins og pinginu mun verða skýrt frá, verður gjörð
tilraun til að petta geti orðið áður en langt um líður. Ann-
að mál, sem öllum er mjög annt um, og sem að vorri hyggju
er hið mest.a velferðarmál landsins er pað, að efla samgöngur
í landinu; en um pað hafa pó eigi orðið gjörðar ákveðnar
uppástungur í petta sinni.
Fregnin um hina stórkostlegu náttúruviðburði, sem hafa
gjört svo mikið tjón í norður- og austurhluta íslands, hefir
fengið oss mikillar áhyggju. Pessir sorglegu atburðir hafa
snortið oss pví sárara, sem Vjer frá Islandsferð Vorri í sutn-
ar sem leið geymum að eins fagnaðarríkt minni, ekki einungis
um hollustu pá og traust, sem landsmenn alstaðar sýndu Oss,
heldur einnig um hina svipmiklu náttúru íslands, eins og hún
kom Oss fyrir sjónir á ferð Vorri um fjöll hlands. Vjer
höfum samt pá von, að pað reynist, að tjónið sje eigi meira
en svo, að ráðin verði bót á pvi fyrir hjálp hins Almáttuga,
með sameiginlegri viðleitni, að minnsta kosti að nokkru leyti.
Með peirri hjartanlegu ósk, að hið pýðingarmikla starf,
sem alpingi nú tekur til, megi verða til blessunar landi og
lýð, heitum Vjer alpingi hylli Vorri og konunglegri tnildi.
Eitað á höll Forri Amalíuborg pann 24. mai 1875.
Undir Vorri konunglegu hendi og innsigli.
Cltristian It.
Til “(Ts. Klein. "
alþingis íslendinga.
Að því búnu lýsti landshðfðingi því yfir í nafni konungs,
að hið fyrsta alpingi1 íslendinga vceri settl f>á stóð upp Jón
Sigurðsson frá Gautlöndum og mælti: «lengi lifi konungur vor
Kristján hinn níundi», og tók allur þingheimur undir það með
níföldu «húrra». Landshöfðingi skoraði þá á hinn elzta þing-
mann, er vera mundi liinn fyrsti konungkjörni (yfirdómsforseti
þ. Jónasson), að gangast fyrir kosningu á forseta um
stundarsakir, er stjórna skal umræðunum þangað til bú-
ið er að prófa kjörbrjefin og kjósa forseta hins sameinaða al-
þingis, samkvæmt því sem fyrir er mælt í bráðabirgðarþing-
sköpum, útgefnum af konungi 24. maí þ. á. Aldursforseti Ijct
þá ganga til atkvæða, og hlaut kosningu Jón Sigurðsson frá
Kaupmannahöfn (með 33 atkv., Bergur Thorberg 2). Herra Jón
Sigurðsson settist síðan í forseta-öndvegi og las upp brjef
landshöfðingja um, hverjir kosningu hefði hlotið til alþingis.
Voru þeir allir komnir, nema annar þingmaður Skagfirðinga
(Jón Blöndal); þar á meðal hinn nýji þingmaður Vestmanney-
inga (alls 35). Eptir það skiptu þingmenn sjer (samkvæmt
þingsköpunum) í 3 deildir til þess að prófa kjörbrjefin og gengu
út úr þingsalnum; skyldi ltvor deild prófa annarar kjörbrjef.
Að lítilli stundu liðinni komu deildirnar inn aptur, og lýstu fram-
sögumenn þeirra yfir því, að reyndar væru gallar á eigi allfá-
um kjörbrjefum, en engir svo verulegir, að ástœða virtist til
að gjöra nokkurn rækan fyrir þær sakir. í sumum kjörbrjef-
unum var þess látið ógetið, hvort þingmaðurinn hefði fengið
meira en helming atkvæða; tveir þingmenn höfðu að eins vott-
orð amtmanns úr kjörbókunum, um að þeir væru kosnir, en
ekki neitt kjörbrjef. í kjörbrjef annars þingmannsins fyrir
Norður-múlasýslu, Eggerts umboðsmanns Gunnarssonar, hafði
kjörstjóri sett, að hann áliti kosninguna ógilda, en meðstjórn-
armenn sínir hefðu dæmt á annan veg. Framsögumaður hlut-
aðeigandi prófdeildar (Benid. Sveinsson) tók fram, að þingið
gæti eigi gefið gaum þessu áliti kjörstjóra, þar eð hann til-
greindi engar ástæður fyrir því. Eu hann kvað sjer kunnugt á
annan veg, hvað kjörstjóri mundi hafa borið fyrir sig, sem
væri það, að Eggert umboðsmaður Gunnarsson hefði eigi stað-
ið á kjörskrá (í Eyjafj.s.). En hlutaðeigandi sýslumaður hafði
gefið út vottorð um, að þetta væri gáleysi einu að kenna. —
Samþvkkti þingið síðan í einu hljóði allar kosningarnar.
1) Mun hafa átt ab vera fyrsta lóggofaudi alþingi.