Ísafold - 18.12.1875, Page 3

213
214
einir út í bardagann — og falla. j>etta er óflýjandi nauðsyn,
því að þeir hafa misskilið tákn tímans, þeir hafa viljað hrista
af sjer fjötra þá, sem hið endanlega hjelt þeim í og handsama
hið óendanlega hjer á jörðunni; þeir verða brotlegír og syndga.
Adeiðingin er, að þeir verða að hníga í valinn. Hið sorglega
afl og háfleygi kemur þá hvað sterklegast fram í því, að hug-
myndin, sem þeir börðust fyrir, liör eptir þá, og þeir sem lesa
ritið, skilja við það með þeirri sannfæringu, að baráttan hafl
þó ekki verið til einskis, þeir sjá hina eilífu hugsjón á bak við
afdrif einstaklingsins. Harmkvæðið fer þá í raun og veru vel,
því að hvort sem hið fyrra eða hið síðara á sjer stað af þessu
tvennu, þá er það í raun og veru hin eilífa siðferðishugmynd
sem vinnur sigur. f þessu finnur hugurinn fróun1, og það er
einmitt fagurt, en ekki Ijótt, að svona fari. í Manfreð kemur
bið sorglega afl fram í fyllsta skilningi, þó að kvæðið sje í
innsta eðli sínu öllu framar harpkvæði en harmkvæði, eins og
Byron hefur sjálfur fundið, því að það lýsir miklu framar sál-
arstríði og innri barátta Manfreðs, en verknaði hans og heráttu
við heiminn fyrir hann. Allar hinar stórkostlegu kynjamyndir
og anda, sem koma fyrir í kvæðinu, eru í rauninni ekki annað
en hugsmíð Manfreðs sjálfs, ein hlið á hinni afardjápu sálu
hans2. En samt sem áður lýsir sjer einmitt í þessari innri
baráttu Manfreðs hinn sanni harmkvæðablær, framsókn ein-
staklingsins frá hinu endanlega til hins óendanlega, sem ekki
kann sjer hóf, en leiðir til eymda og glæpa. þetta er líka
berlega tekið fram í kvæðinu sjálfu, og það víðar en á einum
stað, en hvergi kemur það þó eins ljóslega fram og á 64. bls.
far segir einn af öndunum um Manfreð:
«Hann engist allur; svo fer mennskri mold,
er seilist yflr eðli dauðlegleikans».
Þar sem því kvæðið eins og menn segja «fer illa», þá þótti
ekki vanþörf á að taka fram, að í þvi og engu öðru er hin
skáldlega fegurð þess fólgin.
Vjer víkjum nú máli voru að þýðingunni sjálfri. Þeir eru
margir, sem hyggja að það sje lítill vandi að þýða vel, til þess
þurfi eigi annað en að vera góður rlmari og svo falli alltí Ijúfa
löð. En þessu er ekki þannig varíð. þýðanda ber tvenns að
gæta, og er það hvorttveggja mjög örðugt. Fyrst og fremst
má hann ekki fara of langt frá frumritinu, svo að hann setji
ekki annað í staðinn fyrir það sem frumhöfundurinn hefir sagt,
og í öðru lagi verður hann að varast, að þræða orðin um of,
með því hlýtur hann að misbjóða sinni eigin tungu. Engin
1) Svo kalla jeg það, sem Aristoteles nefnir xocd'tzptni harmkvæðisins;
þeir sem vilja „dependera af þeim Dönsku“, geta kallað það „forso-
ning“.
2) petta lýsir sjer einna ljósast í hinum aílmiklu særingarljóðum á
15. blaðsíðu í þýðingunni. Höddin, sem þar kveður, er ekki annað, en
samvizka Manfreðs sjálfs. það sýnir allt kvæðið í heild sinni, hver lína
í því og hvert orð.
fá að sjá gulltöflurnar. Og þó hafði Harris áður verið skipað
að Ijúga þvl til, að hann hefði sjeð þær.
Þegar biflíuþýðingin var langt komin, kom Chase að hitta
Joseph, og heimtar af honum steininn sinn. Honum varsvar-
að, að hann gæti eigi fengið hann, því að Joseph hefði hann
til að þýða með biflíuna. Ráku fjelagar Jósephs Chase burt
með höggum og slögum.
Loks varð þýðingunni lokið og bókin prentuð slðan á
kostnað Harris. Honum var með einni opinberuninni heitið
eilífri fordæmingu, ef hann borgaði eigi prentunarkostnaðinn.
Þetta rit er hin alræmda Mormónsbók, biflía Mormóna.
|>að er löng saga, mjög staglsöm og leiðinleg. Segir fyrstfrá
því, að menn úr hinum gamla heimi hafi siglt til Vesturheims
löngu fyrir Iírists daga. Fyrst Jared nokkur og hans fólk, af
kynslóð þeirri, er tvístraðist við turninn Babel. Niðjum Jareds
var gjöreytt 600 árum fyrir Krists burð. Annar vesturfari var
Lehi, af kyni Manasse. Hann lluttist þangað frá Jerusalem á
dögum Zedekias konungs. Niðjar Lehi þessa skiptustí 2 kyn-
kvíslir. Hjet önnur Nephitar, og voru þeir rjettlátir; en hinir
Lamanitar og voru ranglátir. Þessar kynkvíslir áttu í sífelld-
um ófriði, og lauk svo, að Lamanitar stráfelldu Nephita, nál.
400 fyrir Krists burð. En fyrir sakir ranglætis síns skiptu La-
manitar lit, og eru hinir rauðu Indíanar i Vesturheimi niðjar
þeirra. Þriðji vesturfaratlokkurinu var Zarahemla og hans
mál eru til svo lík, að orð svari beinlínis til orðs, hugmynd til
hugmyndar, setning til setningar, og þó svo væri, þá væri þó
eigi neinn vegur til, að leggja út orðrjett í bundnum stýl. Sá,
sem þýðir skáldskaparrit, verður því eins og að kveða upp apt-
ur kvæði það, sem hann snýr á sína tungu, og til þess þarf
skáldskapargáfu, og hana því meiri, sem skáld það er betra,
er þýðandi fæst við, og hugsanirnar ólikari hugsunarhætti
þeirrar þjóðar, sem talar tungu þeirri, er þýðandi vill snúa rit-
inu á. Þessir örðugleikar eru allir saman mjög miklir við
Byron. Hugsanir hans eru opt þungar og ekki við alþýðu
skap, og einkum bera þær opt heimspekilegan og djúpan blæ.
En þótt vjer sjeum manna fúsastir á að kannast við, hversu
fullkomið mál íslenzka er, þá vantar oss þó enn hæfileg orð
til að lýsa heimspekilegum hugmyndum. (Niðurlag síðar).
— jViðiirjöfiiim á g j al d i e p t i r e f n u m o g á-
standi til bœjarsjóðs Reykjavíkur 1816.
Gjald það, er samkvæmt áæilun um tekjur og gjöld Reykja-
víkur-kaupstaðar fyrir árið 1876 skyldi jafna niður á bæjarbúa
eptir efnum þeirra og ástæðum, er 10,405 kr. 12 a., en að
viðbættum 5% fyrir vanhöldum 10,935 kr. í fyrra var þessi
upphæð ekki nema 8,911 kr., oghefur því niðurjöfnunarnefnd-
in, sem nú hefur lokið starfi sínu, orðið að hækka útsvar hvers
gjaldanda um allt að 25% við það sem það var í fyrra; hjá
hinum efnaminni er hækkunin þó látin vera nokkuð minni.
Greiðendur eru 440, og hafa 55 þeirra 40 kr. útsvar hver og
þaðan af meira, en samtals 6,300 kr. eða % af öllu aukaút-
svari bæjarins. Skal nú skýrt frá útsvari þeirra hvers um sig.
Fischers verzlun 430 kr., Knudtzons verzlun 350, Siem-
sens verzlun 350, Hilmar Finsen landshöfðingi 315, Pjetur
Fjetursson biskup 315, Havsteins verzlun 295, konsúl M. Smith
245, Thomsens verzlun 200, lector theol. Sig. Melsteð 172,
Th. Jónassen háyfirdómari 154, Bergur Thorberg amtmaður
152, Bergens samlag 145,Bernhöft bakarameistari 145, Rand-
rúp lyfsali 128, J. Hjaltalín landlækni 116, A. Thorsteinson
landfógeti 116, Landsprentsmiðjan 112, Jón Pjetursson yfir-
dómari 105, Jón þ°rke*sson skólameistari 105, Geir Zoega
dannebrogsm. 96, Magnús Jónsson kaupm. í Bráðræði 95,
Magnús Stephensen yfirdómari 90, B. Thorsteinson konferens-
ráð 90, Möller Ch. veitingamaður 90, konsúl E. Siemsen 85,
Hannes Árnason dósent 82, Jón Steffensen faktor 82, Jörgen-
sens ekkja 80, 0. Finsen póstmeistari 80, Simon Johnsen
kaupmaðnr 78, Hallgrímur Sveinsson dómkirkjuprestur 77,
Jónas Jónassen læknir 72, Bjarni Bjarnason fátækrafulltrúi (frá
Esjubergi) 65, Gísli Magnússon skólakennari 65, 0. I’. Möller
kaupmaður 65, Jón Þórðarson útvegsbóndi í Hlíðarhúsum 60,
L. E. Sveinbjörnsson bæjarfógeti 60, Magnúsar Jónssonar verzl-
unarfjelag 60, Einar Þórðarson yfirprentari 58, Einar Jónsson
fólk. Það voru og Gyðingar og fóru fám árum á eptir Lehi.
Niðjar Zarahemla fjeliu flestir í hernaði, en sumir blönduðust
saman við kynþátt Lehi.
Meðal þessa lýðs voru jafnan nppi einhverjir spámenn,
er ekki einungis kenndu lýðnum og stjórnuðu, lieldur spáðu
um Krist, mikiu greinilegar en í spádúmunum á Gyðingalandi.
þeir rituðu ræður sínar og örlög þjóðarinnar á málmtöflur, og
bjó spámaðurinn Mormon og sonur hans Meroni til stutt ágrip
af því, skömmu áður en Nephitar liðu undir lok. Ágrip þetta
ristu þeir feðgar á gulltöflur og grófu töflurnar síðan í jörðu
niður.
Þetta voru gulltöflurnar, sem Joseph Smith þóttist liafa
fundið, og þýlt eptir Mormónsbók. En hann bætir ýmsu við. þar
á meðal er eitt, að Kristur hafi birzt ( Vesturheimi skömmu
eptir upprisuna, tekið sjer þar lærisveina og sagt þeim annað
en «Faðirinn hafði boðið honum að kunngjöra i Jerúsalem».
Lærisveinar hans i Gyðingalandi hefðu semsje «fyrir sakir van-
trúar þeirra og þverúðar ekki skilið orð hans, og fyrir sakir
ranglætis þeirra hefðu þeir ekki verið látnir vita af kynþættin-
um í Vesturheimi». Enn fremur segir i Mormonsbók, að Krist-
ur hafi boðið þá aðferð við skírn í Ameríku, að sá sem skírir
og sá, er skírn skal hljóta, skuli fara ofan í vatn báðir tveir,
og sá, sem skírast á, stinga sjer ; auk þess á að hafa ylir
við hverja skírn nokkur orð um «umboð Jesú Krists til að