Ísafold - 22.02.1876, Síða 1

III 3
Priðjudaginn 22. febrúarmánaðar.
!§9<i
J>egar breytt var fyrirkomulagi
blaðs pessa með uppliaíi pessa ár-
gangs, og málinu á hverri blaðsíðu
skipt í 3 dálka í stað tveggja, var
svo til ætlast, að leturmergðin á
blaðinu yrði jafnmikil eptir sem
áður, eða málið á síðunui jafnbreitt.
En áhöldum prentsmiðjunnar er svo
liáttað, að annaðhvort urðu hinir
nýju dálkar (3) að vera nokkuð
breiðari en því svaraði, eða pá
nokkuð mjórri. Nú 'þótti oss ófært
að minnka leturmergðina á blaðinu,
og kusum því lieldur . að hafa hið
breiðara inálið á dálkunum — eins
og var á 1. númeri þessa árgangs
-— þótt prentunarkostnaðurinn yk-
ist eigi alllítið við það, með því
að leturmergðin varð mörg þúsund
stöfum meiri. En þá urðu spáss-
íurnar mikils til of litlar, og neydd-
umst vjer því til að taka upp
mjórra málið á dálkunum. En til
þess að leturmergðin skyldi samt
sem áður ekki verða minni en áð-
ur, höfum vjer línurnar þjettsettar
á svo miklu af rúmi blaðsins, að
vel vinnist upp það sem dálkarnir
eru mjórri, enda þarf ekki meira
til þess, en að hafa þjettsettar lín-
ur í rúmri blaðsíðu, eða 3 * dálki.
Leturmergðin á síðasta blaði var því
talsvert meiri (nál. 3000 stöfum
meiri) en venjulegt var á fyrra
árgangi blaðsins. Pappírsins vegna
hefði vel mátt auka letrið með því
að hafa dálkana lengri, en til þess
eru pressur landsprentsmiðjunnar
eigi nógu stórar. Ritst.
Keykjavík, 22. febrúar 1876.
Allir hljóta að kannast við, að á þeim
hluta kláðasvæðisins, er Jón ritari var
yfir skipaður þegar í haust, hefir verið
talsvert meiri alúðarbragur á viðleitni
manna í vetur til að úlrjma fjárklúð-
anum en að undanförnu. Mönntim
hefir verið næsta þrámælt um, að kláð-
anuin yrði aidrei útrýmt nema með
samhuga fylgi bænda og yfirvalda. Vita-
ekuld er, að bændur á þessu svæði hafa
að vísu almennt aldrei verið svo fylgn-
ir sjer og natnir við upprætingu kláð-
ans, sem skyldi; en þess munti fáir
dyljast, að ekki hafi síður brostið elju
og atorku frá hendi valdstjórnarinnar.
Flestum mun kunnugt, að á meginbluta
þessa svæðis, milti Botnsvoga og Hvit-
ár í Ölvesi, hefir tekizt hvað eptir ann-
að að út rýma kláðanum, að minnsta
kosti i surnum sveitunum, en fyrir eptir-
litsleysi og eptirgangsmunaleysi yfir-
valdanna hefir trössunum í næstu sveit
haldizt uppi að ala hann og geyma hin-
um, sem höfðu yfir stigið hann með
súrum sveita. Eptirlitaleysið hefir að
vísu vafalaust verið að miklu leyti þvl
að kenna, að hlutaðeigandi embættis-
inönnum hefir verið ætlað að hafa kláða-
málið að kalla í hjáverkum, og í annan
stað munu aðstoðarmenn þeirra úr liði
bœnda hafa stundum reynzt miður dygg-
ir sumstaðar. En afleiðingarnar eru
hinar sömu, hvernig sem á orsökinni
stendur. Á þessu hefir að fleslra dómi
I vetur sjezt breyting til batnaðar, og
mun vafalaust mega þakkaþuðað miklu
leyti því, að iandshöfðingi skipaði I haust
sama inanninu til framkvæmdastjórnar
I kláðamálinu um allt þetta svæði, og
að þessi maður hefir sýnt af sjer meira
fylgi, atorku og alúð í sýslan sinni en
menn hafa ált að venjast að undan-
förnu í þessu máli. Vjer höfum áður
tekið fram, að Suðurnesjabúar hafa
margsinnis áður komið á almennum
niðurskurði hjá sjer, en hann hefir, þrátt
fyrir allt það, sem einstakir menn hafa
lagt I sölurnar fyrir hann, aldrei orðið
nema hálfverk, vegna þess að nokkrum
þverhöfðum hefir jafnan tekizt að skjót-
ast úr leik, þangað til I þetta sinn.
Mundi þó vafalaust hafa sótt I sama
horf og áður, ef hinum setla lögreglu-
stjóra hefði eigi hugsazt það snjallræði
að gjöra niðurskurðarsamþykktina fyrir
rjetti (á þingi I Njarðvík í haust), svo
að eigi skyldi þurfa á málsókn og dómi
að halda til þess að henni yrði full-
nægt, og ef þessi hinn sami maður
hefði eigi haft dug og áræði til að fram-
kvæma samþykktina með valdi gegn
þeim, sem hana ætluðu að rjúfa, þrátt
fyrir táimanir þær, er fyrir hann lögð-
ust úr annari átt. Að því er snertir
kláðaframkvæmdirnar í öðrum sveitum
optnefnds svæðis, þar sem beitt var að
mestu leyti böðunum og lækningum,
þykir inega geta þess, sem breytingar
til batnaðar frá því sein áðnr tíðkaðist,
að í hverri sveit var settur maður til
yfirumsjónar á böðunum og iækniug-
um, svo sem í umboði lögreglustjóra,
og til þess nefndir þeir, sern bezt þóttu
hæfir; áður var shkt starf falið hrepp-
stjórunum, hvort sem þeir voru til þess
fallnir eða eigi. Hinn skipaði lögreglu-
9
stjóri hefir og með sifelldu ferðalagi um
kláðasvæðið getað haft sjálfur nákvæm-
ara eptirlit með dyggilegri framkvæmd
á fyrirskipunum valdstjórnarinnar en
áður varð við komið, og með dómara-
valdi sínu staðið með vöndinn yfir þeim,
sem hafa gjört sig líklega til að þrjózk-
ast. Loks hafa dagsetningarsamþykkt-
irnar veitt talsvert aðliald til að herða
á skorpunni gegn kláðanum, þótt ekki
væri annað. Með þessu öllu saman er
nú svo langt komið, að talið er kláða-
laust sunnan Botnsvoga, og að von
manna svo tryggilega um búið á því
svæði, að engin hætta sje á ferðum
þótt hann kynni að brydda á sjer þar
einhversstaðar, það sem eptir er vetrins,
sem vonandi er að ekki verði.
Ivláðamálinu væri því nú betur á veg
komið en nokkru siuni áður, ef Borg-
arfjörðurinn hefði getað orðið kláðalaus
f vetur. En það hefir ekki átt að lán-
azt. Vjer göngum nú að því vlsu, að
málinu muni hafa reitt svo af á Stóru-
Borgarfundinum 10. þ. m., að tekið
verði lil sama neyðarúrræðisins og á
Suðurnesjum I haust, að minnsta kosti í
nokkru aí|sýslunni,þótt æðimuu verra sje
að þurfa til þess að taka á þessum tíma
árs, og þar sem fjárstofn er miklu meiri
og aðalbjargræði manna, enda er von-
andi að eigi verði álitin þörf á að lóga
öðru en geldfjenu, þar eð hægt virðist
að gæta svo kvífjár að sumrinu, að öðr-
um hjeruðum sje engin liætta af því
búin; en þetta ráð getur því að eins að
haldi koinið, að kláðinn lifi ekki eptir
i hinum partinum, sunnan Skorradals-
vatns, — ef skorið verður að því að
ofan —, og riður þvl á, að þar verði
hafðar sem vandlegastar skoðanir að
staðaldri það sem eptir er vetrar, og
sjálfsagt baðanir á öllu fje, sjúku sem
heilbrigðu, að minnsta kosti jafnskjótt
og það er komið úr ullu i vor, en ströng
heimahirðing þangað til, eins og ráð-
gjört er um hinn syðra hluta kláða-
svæðisins. Er vonandi, að ekki verði
vanrækt það sem nauðsynlegt er í þessu
efni, og láti menn dæmi hinna (efri)
sveitanna sjer að varnaði vevða; hefðu
þar verið hatðar góðar baðanir og aðr-
ar varúðarreglur, sem eru ómissandi
þar sem von er nokkurrar kláðahættu,
með aðstoð dýralæknis og yfirvalda, eru
mikil likindi til, að komast hefði mátt
hjá niðurskurðinum, sem allir verðaað
játu að sje mjög voðalegur um þenuan
tíma árs, jafnvel þótt mcnn hins vegar
hljóti að kannast við, að vansjeð er;
hvort að nokkru haldi hefði komið, þótt
n ú hetði verið farið að reyna tit að
beita öðrum ráðum, þar sem þau ráð
munu hlutaðeigandi fjáreigendum miður
geðfelld, en litil eða engin tök á að
koma þeiin fram svo dugi nema með
fylgi þeirra, og hinsvegar nærsveita-
mönnum að norðan og vestan meir en
vorkunn, þótt þeir horfi ekki í stórræði
til þess að þurfa ekki að eiga óvininn
yfir höfði sjer í sumar.