Ísafold - 29.05.1876, Blaðsíða 3

47
hjá sjer og með því móti að vissa
fáist fyrir, að haldið verði áfram að
útrýma kláðanum af öllu kláðasvæðinu,
og að skaðabæturnar verði lagðar á
allt landið að tiltölu rjettri.
f»á kaus fundurinn menn til þing-
vallafundar úr Mýrasýslu, 2 aðalfulltrúa
og 2 til vara.
Ennfremur var samþykkt, að gjöra
skyldi 2 menn á fund Barðstrendinga
og ísfirðinga, er vinna skyldu þá til að
taka frekari þált í útrýmingu kláðans,
en að undanförnu og slanda straurn
af kostnaðinum til þess á borð við
aðrar svslur í vesturamtinu. Einnig
var ráðgjört, að þingvallafundarmenn
úr vesturumtinu ættu sjerstakan fund
með sjer á þingvelh til að ræða um
þau alriði klaðamálsins, sem sjerstak-
lega snerta vesturamtið.
Óhyggilegt og ísjárvert taldi fund-
nrinn að hafa lækningabaðanir á fje
Borgfirðinga í vor, eins og nú stæði;
það yrði ekki til annars en kostnaðar
og til vafa um heilbrigðisástand fjárins
um óákveðinn tima.
Hinir lyrirhugnðu varðmenn, 20 úr
norðuramtinu, 10 úr vesturamtinn,
skyldu sendir oddvita sýslunefndarinn-
ar (sem ekki var á fundinum) 6 vikur
af sumri, ef unnt væri. —
(— þetta er ágrip úr skýrslu, er einn
fundarmanna hefir sent oss, og fylgdu henni
noklcrar athugasemdir, er vjer setjum hjer,
með því að þær hafa að geyma nokkrar
þarflegar bendingar, þótt sumt virðist miður
vandlega hugsað, t. a. m. þar sem höf. telur
það einkaráð til upprætingar sýkinni ahliafa
skipti á kláðakindunum og frálagsfje í heil-
brigðu sveitunum; eins það sem hann segir
um baðanir o. íi.):
■■Eins og sjá má af skýrslu þeirri,
er hjer fer á undan, hefur það fyrst
og fremst vakað fyrir furidarmönnum,
að krefjast þess, að fjeð á kláðasvæð-
inn yrði liaft í geymslu og það varið
samgöngum, og verður því ekki neitað,
að krafa þessi er byggð á lögtim og
rjetti, nefnilega á tilskipun 5. janúar
1866, og á þeirri rjetlarmeðvitund allra
siðaðra manna, að hver maður sje
skyldur til að ábyrgjast eign sína, að
hún ekki orsaki öðrum tjón; en verði
þessu ekki neitað, þá verður hinu
heldur ekki neitað, að allur sá óreikn-
Sti'irieittimi frn Snlamnncn.
Eptir 'VVashington Irwing.
(Framli.) Hann var borinn inn i
herbergi gullgjörðarmannsins, er nú
launaði honum hjúkrunina og nákvæmni
þá, er stúdentinn hafði látið honum I
tje áður. Karlinn var viða heima og
þar á meðal bar hann nokkurt skvn-
bragð á lækningar ; það var nú meira
virði en allur hans efnafróðleikur. Sár-
ið reyndist ekki eins voðalegt og út leit
fyrir fyrst. {>ó var Anlonio' hættulega
haldinn af því um hrið. Hinn gamli
maður stundaði hann eins og bezti faðir.
llonum fannst hann eiga binum unga
manni svo mikið upp að inna, þar
sem hann hafði orðið þeim báðum feðg-
inum holl bjargvæltnr; auk þess þótti
honum vænt um hann vegna iðni hans
og ástundunar við námsstörfin; hann
fann, að Antonio var efni í mikinn
gullgjörðarfræðing, og taldi því heimin-
um mikinn skaða, ef hans missti svo
skjótt við.
Antonio var hraustbyggður og
græddist þv( fljótt sára sinna; og það
var obalsam» í augnaráði og orðum In-
anlegi kostnaður, allnr sá tímaspillir,
öll sú fyrirhöfn og allir þeir erfiðleik-
ar, sem lagzt hafa á menn fyrir utan
kláðasvæðið um næstl. 20 ár, sje um
fram lög og rjett, og einungis af ó-
hlýðni eigenda hins kláðasjúka oggrun-
aða fjár, og eptirgangsleysi yfirvaldanna,
sem eiga að sjá um að lögum og rjelti
sje hlýtt; því þótt tilsk. 4. marz 1871
heimili fjárverði á opinberan (þ. e. anu-
ara) kosinað, þá ber að álíta það sem
undantekningu og neyðarúrræði, sem
einungis má við hafa »þegar svo sjer-
staklega stendur á, að ekki verður öðru
viö komið», en alls ekki sem undan-
þágu frá hinni almennu skyldu. f>að
lælur því að iíkindum, að menn fari úr
þessu að þrevtast undir þessari byrði,
sem þannig er á lögð, ef sliku skal
lengur fram fara. Kláðastjórnin í suð-
uramtinu þyrfii því sannarlega að sýna
nú — þó seint sje, og áður en menn
gefast upp undir byrðinni, — meiri
rögg af sjer hjer eptir en hingað til í
því að láta gæta fjárins á kláðasvæðinu,
og verja því samgöngur, því þetta er
hið fyrsta skilyrðið fyrir þvi að kláðan-
um verði nokkurn tima út rýmt, með
öðru móti en gjörsamlegri lógun fjár-
ins á ölln hinu grunaða svæði, á ein-
um og sama tíma. J»að er ekki sýni-
legt, að þeim sje alvara að út rýma
kláðanum, sem ekki vilja vinna til að
vakta kindur sínar eitt ár, og varna
þeim samgöngum við annara fje, til að
losast við kláðann, og ekki er það trú-
legt, að menn vilji heldur skera niður
mörg þúsund fjár heilbrigt að óþörfu,
heldur en hirða kindur sínar, og frelsa
með því frá kláðanum og niðurskurð-
inum það, sem heilbrigt er og hægt
að verja, á meðan verið er að uppræta
hitt, sem sjúkt er eða grunað; en sú
uppræting þarf eigi að hafa annan
kostnað eða fyrirhöfn ( för með sjer,
en að skipla nokkrum þeim kindum,
sem heilbrigðar eru ætlaðar til frálags
til heimilisþarfa, fyrir hinar, sem eru
kláðaveikar eða grunaðár, og sem aldrei
hafa verið svo margar, á nokkru af
þessum 20 kláða-árum, að eigi hafi
tleira fje heilbrigt árlega verið frá lagt
til heimilisþarfa, í næstu sveitum og
sýslum. Hjer er náttúrlega átt við
haustskurð einungis, því fjárskurður á
öðriim tíma árs er rangur, heimsku-
legtir og skaðlegur, og þegar slíkur
ezar, sem græddi enn meiri sár, þau
er hann bar ( hjarta sjer. Henni virt-
ist vera mjög annt um að honum batn-
aði; hún kallaði hann hjálpvætt sína og
verndara. Hún sýndi honum Ijúfleg-
ustu þakklátsemi, og var auðsjeð á öll-
um atlotum hennar, að henni var um-
hugað um að bæla honum það upp,
að hún hafði verið svo þurrleg og fá-
lát við hann áður. En það sem studdi
mest bata stúdentsins, var frásaga henn-
ar um, hvernig stæði á háttalagi ridd-
arans. Hann hafði sjeð hana við kirkju
eigi alls fyrir löngu, og síðan hafði hún
aldrei frið fyrir honum. Hann hafði
setið um hana, er hún var á gangi úti,
unz hún neyddist til að láta fyrirber-
ast inni, nema faðir hennar væri með
lienni. Hann hafði ásólt hana með
brjeftim, mansöngvnm og hvers konar
veiðibrellum. f>að sem Antonio sá í
lundinum um kvöldið hafði komið eins
flatt upp á hana og hann. Flagarinn
hafði heyrt söng hennar og læðzt á
hljóðið. Hann hafði komið að henni ó-
vörum, haldið henni nauðugri og þulið
í eyru henni hið auðvírðilega ástahjal
sitt; þá bar stúdentinn að, svo hann
skurður hefur verið við hafður, þá hef-
ir það orsakazt af sviksamlegri geymslu
kláðafjárins, eins og allt annað illt i
kláðamálinu.
|>að blasir nú beint við, að annað-
hvort verði að vera, að skorið sje nið-
ur alit Ije á svæðinu milli llvitár og
Brúarár í Árnessýslu, og Hvítár í Borg-
arfirði, á næslkomanda hausti, eða vjer
siljum uppi með kláðann í suðuraml-
inu enn þá um óákveðinn tíma, effjeð
er ekki dyegilega geymt, og varið sam-
göngum ( sumar; en væri þetta gjört
dyggilega, svo engar samgöngur ættu
sjer stað milli bæja eða ákveðinna fjár-
flokka, þá er fullkomin vissa fyrir því,
að ekki þyrfti að skera allt fje á þessu
svæði til að losast við kláðann. Tök-
um til dæmis Borgarfjarðarsýslu. Þar
hefir nú um tíma ekki sjezt kláði, og
er nú farin að lifna hjá rnörgum von
um að þar sje nú lítið uppkveikjuefni
eptir, eða ef til vill ekkert, siðan skor-
ið var á kláðbæjnnum i vetur — því
nú var gjörskorið á þeim, en ekki skilið
eptir eins og í fyrra. — Væri nú höfð
dyggileg geymsla á fjenu I Borgarfjarð-
arsýslu, ýmist í heimahögtim, á hverj-
um bæ sjer, eða í flokkmn annarstað-
ar, eptir kringumstæðum og með reglu,
og öðru fje varið inn í liana frá suð-
ursýsltinum, með dyggilegri heima-
gæzlu þar, eða með tryggum verði, á
kostnað þeirra, sem ekki vilja vakta fje
sitt, þá kemtir ekki til mála, að nokkur
þörf væri á, að lóga öllu fje í llorgar-
fjarðarsýsln til að uppræta kláðann þar;
mikltt meiri líkur eru til, að sýslan
gæti álilist grunlans á næsta hausti
eða vetri, með þessu móti, og þó þar
kæmi kláði upp á einhverjum bæ, eða
( einhverjum fjárhóp, þyrfti ekki að
lóga fleiru en þeim eina hóp, ef vissa
væri fyrir, að samgöngur hefðu ekki
átt sjer stað; sama er að segja um
fjeð á Grund í Skorradal, sem hefir
verið nndir lækningum í vetur, og má
því álíiast grunsamara en annað fje í
sýslunni; sje það dyggilega passað og
varið öllum samgöngum I suínar, þyrfti
ekki að eyða fleiru fje þess vegna; en
sjálfsagt ætti að skera allt Grundarfjeð
( haust, og það sirax um rjettir. l’að
er og sjálfsagt áríðandi, að ekki sje
haft neitt lækningakák við fjeð í Borg-
arfjarðarsýslu í sumar, hvorki böð nje
áburður, svo slíkt ekki villi sjónir manna
hætti, og Inez gat forðað sjer. Hún
hafði ekki viljað segja föður sínum frá
þessu neinu, til þess að gjöra honum
enga hugraun eða áhyggju, og einsett
sjer, að halda sig betur inni; en sú
varð raunin á, að henni var ekki óhætt
þar heldur.
Antonio spurði Inez, hvort hún
vissi nafn þessa ósvifna biðils. Hún
svaraði, að hann hefði logið til nafns
síns, er hann hefði ávarpað sig; en að
hún hefði einusinni heyrt haun kallað-
ann Don Ambrosio de Loxa.
Anlonio kannaðist við nafnið og
vissi af afspnrn, að þetta var einhver
versti og hættnlegasti ílagari í allri
Granada. Hann var bæði lipur og slæg-
ur, Ijet ekkert fyrir brjósti brenna og
hinn mesli ofslopi, er því var að skipta,
grimmur og hefnigjarn. [>ótti Antonio
hin mesta mildi, að Inez skyldi hafa
sloppið úr klóm honum. Ueyndar bjóst
hann við, að ekki mundi öll uótt úti
enn; en af því að blóðferil hafði mátt
rekja frá húsinu daginn eptir viðureign
þeirra, þóttist hann vita, að hann hefði
fengið allmikið sár og mundi því engin
hætta af honum búin í bráð. (Frb. síð.).