Ísafold - 11.10.1877, Blaðsíða 2

102
hvað sem þessu liður, vona jeg flestir
sjái, að greind þörf og nauðsyn safns-
ins sje eitt af þeim hornum, sem al-
þingi á að líta í, og að þingið sjái, að,
þegar til fjárframlaga kemur, megi forn-
gripasafn landsins ekki sitja á hakan-
um, heldur verði þörf þess (ásamt sæmd
og gagni þjóðarinnar) að metast jöfn
og hijóti að verða samferða hinum brýn-
ustu nauðsynja-málum landsvors. Eptir
því, sem nú er ástatt fyrir forngripasafn-
inu, liggur í augum uppi, að alþingi og
landsstjórn og þar á meðal stiptsyfir-
völdin verða að ganga á undan þjóð-
inni, eða einstökum mönnnum hennar,
i viðreisn og eflingu safnsins. Og í þessu
efni bið jeg menn gæta að, eða ímynda
sjer, hvað verða muni (nema ekkert) úr
áhuga Norðlendinga og annara góðra
manna, að styrkja að því með samtök-
um, að byggt yrði geymsluhús handa
safninu, ef menn sæju, að öll önnur um-
önnun fyrír safninu lægi í hinum fyrri
dvalanum. En nefnd samtök hófu hinir
framtakssömu Norðlendingar 1874 i
minningu ioooára hátíðarinnar, ogsendu
mjer og mörgum prentuð boðsbrjef á-
hrærandi hluttekning í samtökunum,
eða samskotunum. þetta gerðu þeir í
fyllsta trausti til landsstjórnar og al-
þingis áhrærandi eflingu fomgripasafns-
ins. Og þeir Og fleiri eru svo dreng-
lyndir, að þeir munu ekki ganga úr
samtökunum, svo framt þeir sjá, að nefnt
traust þeirra rætist og ásannast. Og
þetta er ekki að eins skilyrði fyrir þess-
ari hluttekning í geymsluhúsi handa safn-
inu, heldur og líka fyrir forngripagjöf-
um einstakra manna handa safninu ; þvi
svo bezt eru allir á þetta fúsir, að þeir
sjái, að landsstjórnin gjöri sitt hið bezta
til í þeim efnum, eða styðji að viðreisn
forngripasafnsins eptir fremsta mætti.
J>essi viðreisn safnsins er því eitt af
þeim málum, sem alþingi ætti að taka
til meðferðar. Ef alþingi fjellist á, sem
vonandi væri, fyrgreindar tillögur mín-
ar, eða aðrar betri frá öðrum, væri
nauðsyn á að koma þar eptir, sem fyrst
að unnt væri, á nægri og góðri forstöðu
fyrir safnið. En þar eð forstaðan er
(eða ætti að vera) vandasöm og allum-
fangsmikil og erfið, riði á, að ekki væri
hrapað að að veita hana hverjum, er
máske hafa vildi, heldur þeim einum,
er í sem flesta staði væri henni sem
bezt vaxinn.
fótt allir sjái og játi, að geymslu-
hús fyrir safnið sje verulegt skilyrði
fyrir hinni umræddu viðreisn þess, ætla
eg þó ekki að tala meira um það að
sinni. Að vísu er og verður hjer eptir
mjög og of þröngt fyrir safnið í hinu
ljeða húsrúmiþess, á dómkirkjuloptinu;
en aptur á móti, þó húsnæðisleysis sje
mikill annmarki, er hann samt minni
en hinir sem fyr var bent á (þ. e. skort-
ur á nægri forstöðu, deyfð yfir safninu,
fjárskortur og missir forngripa út úr
landinu); -og því tíður mest á, að ryðja
þeim á braut, enda er vandsjeð hvort
meira verður aðgjört í bráð.
fótt landsstjómin verði að ganga
eins 0g á undan alþýðu í viðreisn forn-
gripasafnsins, er auðvitað, að öll alþýða
verður að finna sjer skylt að hlynna að
því og auðga það eptir bezta mætti,
og ætíð muna eptir, að það er íslands
eign, og jafnframt allra ibúa þess; það
er, eins og sögurnar, sú eign, sem sögu-
landinu og þess sögufróðu íbúum er og
verður til sóma og gagns, ef þeir hirða
eins vel um hana og vera ber. 'þetta
hefir og öll alþýða og heldri menn
landsins látið sjer vel skiljast, og látið
það ásannast í því, að auðga fúslega
og fagurlega safnið með fjölda mörg-
um fomgripum, að gjöf eða við fremur
vægu verði, eins og vera þurfti. Líka
hafa flestir (einkum meðan Sigurður
málari stóð fyrir safninu) kannazt við
þá sjálfsögðu skyldu, að farga ekki
forngripum til útlendinga, heldur láta
safnið ganga fyrir að fá þá. J>að hefir
helzt heyrzt, þótt bágt sje til að vita,
á seinni ámm, að einstöku menn, þótt
fáir sjeu, sem betur fer, hafi látið út-
lendinga ganga fyrir, og enda lagt sig
í framkróka að útvega þeim forngripi,
og það af þeirri litlu ábatavon, að þeir
borguðu gripina nokkuð betur en hið
efnalitla fomgripasafn mundi geta að
líkindum. En vonandi er, að engin vinni
það hjer eptir fyrir slíkan smá-ábata,
að forngripasagan hafi hann í ævarandi
minnum, á verðskuldaðan hátt.
í þeirri góðu von, að æskilegt, nauð-
synlegt skipulag komizt bráðum á forn-
gripasafnið, og af löngun til að efla það,
er jeg allt af að reyna til, að komast
yfir fomahluti handaþví, bæði semjeg
hefi keypt og fengið að gjöf; og hefi
jeg nú þegar fengið nokkra slíka. Til
hinnar sömu viðleitni og vilja vildi jeg
mælast við sem flesta landa mína og
vini forngripasafnsins, jafnframt sem á-
stæða er til að vona hins bezta til þeirra
í þessum efnum, sökum þess, hve fús-
lega og vel þeir hafa áður hlynnt að
safninu, og verið öðrum til uppörfunar.
En, eins og kunnugt er, þarf opt snar-
ræði og stöðugan áhuga og fyrirspurnir
til þess að ná í forngripina, og einkum
tilað frelsaþá fráskaðlegri glötun, eða
þá flæking út í óvissuna. Vjer megum
ekki heldur forsmá hina smærri fornu
hluti, njesneiða hjáþeim, því þeir geta
stundum verið eins þýðingarmiklir fyrir
safnið sem hinir stærri. Safninu eru og
kærkomnir hlutir, sem máske eru að
sumu leyti líkir þeim, sem það fyr hefir
fengið. Allir þessir hlutir lýsa á ýms-
an hátt öld sinni, skýra landsins sögu,
þjóðhætti og menntun í mörgum efnum
og samanburðir þeirra, þótt líkir sjeu,
geta verið næsta skemmtilegir og fræð-
andi.
Eins oghin stutta ritgjörð frámjer
(sem prentuð er bæði í íslendingi, III,
nr. 20, 1863, og skýrslu hins ísl. forn-
gripasafns 1868) ásamt 15 gripum, er
jeg upphaflega gaf safninu, varð meðal
til að stofna það, 1863, eins vona jeg,
að ofanskrifuð grein mín geti nú orðið
hvöt til viðreisnar nefndu safni; og í
þeirri von bið jeg hinn heiðraða ritstjóra
að ljá henni rúm i blaði sinu.
Melum, 3. d. marzm. 1877.
Gufuskipsferðirnar.
(Aðs.). Fá mál hafa vakið meiri eptirtekt almennings en fyrirkomulag
gufuskipsferðanna umhverfis strendur landsins og milli landsins og annara
landa, enda er vitaskuld, að óhentugt fyrirkomulag á ferðum gufuskipanna
getur spillt svo notum þeirra og aukið svo kostnaðinn til þeirra, að með engu
móti sje við unandi. Flestum hefir komið saman um, að ferðaáætlun sú, sem
fjárlaganefndin í neðri deild alþingis samdi i sumar, taki langt fram áætlun
þeirri, er farið hefir verið eptir þau 2 sumur, er vjer höfum haft strandsigl-
ingaskip. J>ó er eitt atriði í þessari ferðaáætlun, er að minni hyggju þyrfti
lagfæringar við. það er, að gufuskipin, strandsiglingaskipið og aðalpóstskipið,
eru látin mætast á Seyðisfirði. J>að sýnist mjer mjög óhentugt. Mjer sýn-
ist sjálfsagt, að láta þau mætast í Reykjavík ög hvergi annarstaðar, og með því
að breyting þessi hefir mjög mikla þýðingu, en lítinn sem engan kostnaðar-
aukaíför með sjer, leyfi jeg mjer að setja hjer ágrip af ferðaáætlun, sem
jeg hefi hugsað mjer i stað áætlunar nefndarinnar. (A — aðalpóstskipið, B =
strandferðaskipið; mánaðardagarnir segja til, hvenærskipin megafara fráþeim
og þeim stað í fyrsta lagi, nema í síðasta dálki er hinn áætlaði komud. til Kmh.).
Ferðirn- ar. Skip- in. Frá K.höfh. Frá R.vík. Frá Akureyri. Frá Djúpavog. Frá Akureyri. Frá R.vík. Til K.hafnar.
1. A 1. marz — — — — 23. marz 6. apríl
2. A 20. apríl — — — — 15. maí 28. maí
3. B 4. maí 15. maí 23. maí 29. maí 4. júní 15. júní 28. júní
4. A 4. júní 15-júní 23* júní 29. júní 4. júlí 15- júlí 28. júlí
5. B 4. júlí 15. júlí 23. júlí 29. júlí 4. ág. 15- ág. 28. ág.
6. A 4. ágúst 15- ág. 23- ág- 29. ág. 4. sept. 15. sept. 28. sept.
7. B 4. sept. i5.sept. 23. sept. 29. sept. 4. okt. i5.okt. 28.okt.
8. A 4. okt. — — — — 23.okt. 6. nóv.
R A 18. nóv. — — — — i2.des. 25.des.