Ísafold - 23.03.1878, Blaðsíða 1

I S A F 0 L 0.
V 6.
Útlendar frjettir.
Kaupmannahöfn, 28/2 78.
[Niðuri.] Frá ýmsum löndum. Á Frakk-
landi urðu leikslokin þau meðþjóðvalds-
mönnum og einvaldsflokkunum, sem við
mátti búast, að Mac Mahon hlaut að
slíta tryggð og sambandi við Broglie
hertoga, traustagoð einvaldssinna, og
ganga hinum fyrnefndu á hönd fyrir
fullt ogallt. Hann ljet borginmannlega
lengi, en stálið fór að fara úr honum
þegar Orleaningar — og í þeirra broddi
Audriffet Pasquier, forsetinn í öldunga-
ráðinu — vikust úr fjandmannaliði þjóð-
veldisins og lögðu fast að honum að
hverfa að öðru ráði, en tekið hefði ver-
ið ió. maí, og láta hófsmenn þjóðvalds-
manna taka aptur við stjórntaumunum.
13. des. gerðist Dufaure gamli forseti
stjórnarinnar og tók við stjórn dóms-
málanna, sem fyrrum, en með honum
gengu í ráðaneytið: Waddington (utan-
ríkism.), Marcére (innanríkism.), Leon
Say (fjárhagsm.), og ýmsir fleiri. Hinir
una illa við sinn hlut, en keisaravinir
verst allra, enda höfðu flestir af þeirra
liði komizt í embættin hjá Broglie, en
hafa nú orðið að gefa allt frá sjer apt-
ur. Síðan hefir allt farið skaplega með
stjórn og þingi, en stundum gera keis-
aragarparnir (Paul Cassagnac og fleiri)
þar nokkuð hark með illyrðum, en bera
sjaldan annað en smán úr býtum. — Nú
er langt komið með sýningarskálann,
og eru þangað þegar komnir sýnismun-
irnir frá flestum þjóðum. Væri þável,
ef friðlega bæri undir til þessa friðar-
móts þjóðanna. — 6. janúar dó Raspail
gamli, „kamfórulæknirinn“, sem hann
var nefndur, 84 ára að aldri. Hann var
jafnan einn hinn ákafasti í flokki lýð-
valdsmanna. — ig. jan. dó efna-og eðl-
isfræðingurinn Henry Regnault 68 ára
að aldri, og 9. febrúar líffærafræðing-
urinn Claude Bernard, 64 ára gamall.
Hann hefir ritað margt í sinni fræði, er
vísindamenn þeirrar greinar hafaímikl-
um metum. — Frá Ítalíu eru mikil tíð-
indi að segja, er þar hafa orðið bæði
konunga- og páfaskipti. Viktor Emanuel
andaðist eptir skamma legu 10. janúar.
fví mega allir nærri geta, hve harm-
dauði hann varð allr't þjóðinni; en hún
átti líka að sjá á bakmiklum og ágæt-
um manni. Hann hafði veitt henni þá
forstöðu til fremdar og þrifnaðar, að
vart hefir nokkurt land átt sjer hollari
og traustari höfðingja, eða með nokkurs
konungs forustu klofið fram úr meiri
vandræðum. Hann varð eigi meira en
Reykjavík, laugardaginn 23. marzmán.
58 ára að aldri, en hjer var mikið dags-
verk unnið, er smán, þrælkun og doða
var hrundið af ágætri og atgerfismikilli
þjóð, og kröptum hennar komið í sam-
verknað til heiðurs og fremdar, eða í
stuttu máli: henni lypt úr lágum sessi
í vegsæti meðal þjóða vorrar álfu. þeg-
ar stórmennið flutti honum heillaóskir á
nýársdag, minnti hann þá á í áhuga-
miklu máli, að nú kynnu þeir tímar að
fara í hönd, að sín þjóð, sem fleiri, ættu
í ströngu að stríða, og bað menn hyggja
sem mest á öruggt og þjóðlegt sam-
heldi. Fjórum dögum síðar missti hann
traustavin sinn og þjóðhollasta mann,
Lamarmora hershöfðingja (á 73. aldurs-
ári), sem var fyrir her ítala í bardag-
anum við Custozza 1866. Konungi fjell
þungt um lát hans, en þá skyldi svo
skammt þeirra á milli. Af hinum unga
konungi, Umberto I., vænta allir dugs
og drengskapar, og hann hefir líka
heitið að hafa dæmi föður síns sjer fyr-
ir augum. — 7. febrúar andaðist Píus
páfi IX, en hafði opt verið lasinn seinna
hlut ársins er leið, og næstum að stað-
aldri sfðan um nýár. Hann var fæddur
13. maf 1792, og hjet Johan Maria, en
að greifanafni Mastai Feretti. Hann var
kosinn páfi 16. júnf 1846, og hjelt svo
postullegu embætti í 31 ár og 8 mán-
uði, eða talsvert lengur en nokkur páfi
annar á undan. Hvað á daga hans hefir
drifið á þeim árum, er flestum kunnugt
að nokkru leyti, er mestu skiptir, og
hver breyting hefir orðið á hag páfa-
stólsins, en hann ljetaldrei sveigjast til
undanláts eða samþykkis við hina nýju
ríkisskipun á Ítalíu. Hitt er og alkunn-
ugt, að hann ljet meir og meir ánetj-
ast af kristmunkum og þeirra ráðum.
Allt um það er sagt, að honum hafi
verið vel við Viktor konung undir niðri,
og þegar hann leyfði einum höfuðklerlci
sfnum að veita honum þjónustu ábana-
sænginni, eiga honum að hafa farið þau
orð um munn: „væri jeg ekki rúmfast-
ur sjálfur, skyldi jeg fara og þjónusta
Viktor Emanuel11. 20. febrúar var kos-
inn nýr páfi, og varð fyrir kjörinu sá
kardínáli, er hjet Gioacchino Pecci (f.
2. marz 1810). Hann hefir tekið sjer
páfanafn og heitir Leo 13. Af honum
hefir það orð farið, að hann sje val-
menni og vel „lærður“ maður, og að
hann til þessa hafi fyllt þeirra flokk, er
hafa ráðið til hófs og stillingar, og að
reyna til að leita sátta og samsmála við
konungsríkið. Hann var fyrrum erki-
biskup í Perúgíu, og eptir lát Anton-
ellis (nokkurs konar) hirðmeistari páf-
1878.
ans (camerlengo). — Hjeðan frá Dan-
mörk eru fá tfðindi aðsegja. Veturinn
hefir verið hjer, sem víðast f Evrópu,
hinn bezti, en atvinnubrestur mikill, eink-
um í höfuðborginni, og er nú reynt að
ráða bót á honum með almennum sam-
skotum. Af þingdeilunum er bágt að
segja neitt, svo að menn sjái, hvert
málin reka. En nú standa vinstrimenn
í tveim andstæðum flokkum — fyrir öðr-
um Berg og Tauber, en hinum Holstein
greifi frá Hleiðru og Högsbro. í um-
ræðunum skellur þeim opt hart saman,
en við atkvæðagreiðslurnar fylgjast þeir
að nálega í öllu. Onnur umræða fjár-
laganna (1878—79) er búin, og er lítið
ríflegar lagt til flestra greina en f fyrra.
Samt ætla menn, að miðlunarmál verði
fundin, svo að komizt verði hjá nýjum
bráðabirgðarlögum. — Af hinum meiri
eða nafnkenndari skörungum Dana eru
engir dánir, en þó skalþessa nefna, er
látizt hafa síðan um nýár: Lars Björn-
bak, alþýðuskólakennara, örðugan vinstri-
flokksmann; P. A. Fenger, prest (af
Grundtvigsflokki) við Frelsarakirkjuna
á Kristjánshöfn, og J. M. P. Griine,
er fyrrum var ritstjóri „Kaupinhafnar-
póstsins11. Griine var fyrst iðnaðarmað-
ur (rennismiður), en bæði námfús og vel
til náms fallinn, og hafði á ferðum sín-
um um útlönd lagt stund á ýmsan fróð-
leik og menntir. — Svíar og Norðmenn
sitja nú yfir þingmálum sínum. Svfa-
konungur ljet ekki stjórn sína í þetta
skipti bera upp herskipunarmálið, “því
hann bjóst við, að á sömu leið mundi
fara og fyr, en nú hefir einn af „land-
mannaflokki“ borið frumvarp upp til
nýrrar herskipunar, og mun því dauf
viðtaka búiníefri málstofunni. Afþeim
mönnum, sem látizt hafa, síðan vjer
skrifuðum seinast frjettir til ísafoldar,
skal nefna: J. R. Rydquist, einn hinn
ágætasta málfræðing Norðurlanda. Hann
dó 17. des. f. á. og hafði þá sjö um
sjötugt. Frægasta og mesta rit hans
er „Svensk sprákets lagar“ (f 5 bind-
um). H. M. Melin, prófessor í guð-
fræði við háskólann í Lundi og dóm-
kirkjuprófast; ritaði á móti bók Strauss
um Jesú Krist. Elias Fries, prófessor
við háskólann í Uppsölum í grasa- og
náttúrufræði.
Vjer skulum að endingu getaþess
frá öðrum álfum, að sögur bárust af óg-
urlegum jarðskjálpta í Suður-Ameríku,
þar sem 2 borgir — önnur þeirra Lfma,
höfuðborgin í Perú — lögðustað mikl-
um parti í eyði; og í annan stað af ó-
dsemilegri hungursneyð í norðurhluta