Ísafold - 23.03.1878, Blaðsíða 2

22
ÍSA FOLD
Sinlands. þaðan segir svo enskur mað-
ur, að fólkið hrundi niður þúsundum
saman á hverjum degi, eptir að það
hafði gert það til stundlengingar lífsins
að leggja sjer til munns gras og gras-
rætur, eða jafnvel hálmstráin úr þök-
um hreysa sinna.
Stanley (frá Ameríku, sem fann
Livingstone) er nú kominn aptur úr för
sinni um þvera Afríku, og eiga menn
þar von á fróðlegu riti, er hann segir
ferðasögu sína alla. Hann hefir bæði
á Frakklandi og í Lundúnum sagt
mönnum frá höfuðuppgötvunum sínum
og helztu ferðaþrautunum, og hefir öll-
um fundizt mikið til um sagnir hans, og
þá eigi síður um óbilugan kjark hans
og þrautgæði.
Póstferðirnar milli íslands
og Danmerkur.
iii.
[Siðasta grein].
[„7—13“] I lögunum um hina stjórn-
arlegu stöðu íslands í ríkinu 2.jan. 1871
(stöðulögunum), eru póstferðirnar milli
Islands og Danmerkur eigi taldarmeð-
al hinna sjerstaklegu islenzku mála, og
lúta þær því undir hið „almenna lög-
gjafarvald“ ríkisins, sem Islendingar enn
þá eiga ekkert atkvæði um, og í 6. gr.
laganna er sagt, að gjöldin til póstferða
þessara skuli greidd úr ríkissjóðnum.
þ>etta allt mun því mega skilja svo, að
Danir einir eigi öllu að ráða í þessum
málefnum, bæði hversu margar ferðirn-
ar skuli vera og hve mikið fje eigi að
veita til þeirra; þeir hafa þannig, sem
vjer köllum, töglin og hagldirnar.—Vjer
skulum hjer eigi fara út i það, að rann-
saka, hversu hentugt þetta sje, en hins
fáum vjer eigi bundizt að geta, að oss
virðist engin ástæða til að efa, að hvorki
hetra Krieger, þegar hann skar á þráð-
inn og skellti á oss stöðulögunum, eða
stjórnin síðan, hafi skilið svo atriðið um
póstferðir þessar, að þær til eilífðar
aldrei mættu vera fleiri en 7 á ári, og
einnig til eilífðar ættu að ganga alla
leið milli Islands og Kaupmannahafnar;
til að ætla stjórninni svo takmarkaðan
skilning, er að vorri hyggju engin á-
stæða ; þess má miklu fremur nokkur
merki sjá, að Danir álíta í raun og veru
póstskipsferðirnar, eins og þær eru nú,
ónógar til þess, að það verði með sanni
sagt, að ísland með þeim sje „tengt við
veröldina“ ; enda mun enginn sanngjarn
maður geta lcallað það stöffugar sam-
göngur milli Islands og Danmerkur (eða
annara landa), þegar póststjórnin lætur
sjer nægja að senda hingað póstskip
sjálfa „sumarmánuðina“ að eins, (svo
sem Ploug komst að orði á landsþing-
inu 1869), en lokar síðan veröldinni fyr-
ir oss um minnst 4 eða, optast 5 mán-
uði ársins. Vjer eigum hjer auðvitað
einungis við pœr póstferðir, sem ríkis-
sjóðurinn eptir stöðulögunum er skyld-
ur að halda uppi, (eltki strandsigling-
arnar); og það eru þessar ferðir, sem
vjer fáum eigi betur sjeð, en að hin
brýnasta þörf sje á að haga öðruvísi,
það er að segja, láta þær verða tíðari
og reglubundnari, en þetta ætlum vjer
því að eins auðið, að menn láti sjer það
segjast, að fylgja því eina ráði, sem eðli-
legast er og afstaða Islands bendir til,
en það er að láta póstferðir þessar að
eins ná til þeirra landa, sem næst liggja
íslandi (Skotlands eða Norvegs), og
koma landinu þannig í nokkurn veginn
viðunanlegt og stöðugt samband við
Danmörku og önnur lönd, með því að
tengja póstskipsferðirnar hjeðan við hin
næstu lönd, þaðan sem nægar eru sam-
göngur, hvort helzt sem vera skal.
Menn skyldu ætla, að margt mætti hvetja
stjórnina í Danmörku til að efla sam-
göngurnar við Island á þann veg, sem
hlutarins eigið eðli virðist svo berlega
benda á, og sem í raun og veru aldrei
mundi geta valdið hinum danska ríkis-
sjóði verulega meiri útlátum til ferða
þessara en þeim, er hann nú greiðir.
J>ó aldrei væri annað, þá ætti stjórnin
að vita, að hjer geta bráðlega komið
fyrir þau vandræði af náttúrunnar völd-
um, svo sem af jarðeldum, jarðskjálpt-
um, hafísþökum, og hallærum, bæði til
sjós og lands, að hver ein stjórn, sem
yfir slíku landi ætti að segja, og meira
en að nafninu lætur sjer umhugaðhagi
þess, mundi álíta það skyldu sína að
sjá um, að þangað gætu samgöngurnar
verið svo tíðar og reglubundnar, sem
auðið er, svo þaðan mætti fá áreiðan-
legar fregnir á öllum tímum árs; og
það virðist sem stjórninni mætti því
fremur vera hugarhaldið, að efla
slíkar samgöngur við ísland, sem henni
ekki getur verið það ókunnugt, að mörg
atvik, en ekki sízt verzlunareinokunin,
hefir komið Islendingum i það örverpi,
að þeir nú eiga hvorki slíkan skipakost
nje manna, að þeir af eigin ramleik
væru færir um að fleyta sjer yfirhafið,
þó líf allra landsmanna lægi við. — En
umhitt megum vjer íslendingar afvorri
hálfu vera fullkomlega sannfærðir, þó
ekki væri af öðru, þá af gamalli reynslu
frá öðrum málum, að ef vjer alls eigi
látum á oss bæra og áræðum eigi að
stynja upp neinni ósk í þessa stefnu,
þá muni þess langt að bíða, að máli
þessu verði hrundið í það lag, sem hjer
er bent á, en sem þörf tímans sýnist þó
svo harðlega að krefja; og vjer viljum
því að lyktum leyfa oss að vænta þess,
að landshöfðinginn, svo sem sjálfkjörinn
talsmaður vor, taki mál þetta að sjer
bg veiti öflugt atfylgi sitt til þess að
fyrirkomulagi því, sem verið hefir á
póstferðum þessum um hin síðustu 20
ár, verði hið bráðasta breytt og hrund-
ið í það horf, sem hjer að framan hefir
verið bent á.
Nýr ritdómari.
(Niðurlag).
Mörgum mun nú raunar þykja ó-
þarfi fyrir oss að fara að verja blað vort
gegn annari eins persónu og hinum víð-
ræmda þrekvirkja-prentara, eða þrek-
þrykkjara, sem vjer viljum leyfa oss að
nefna hann fyrir stuttleika sakir, allra-
helzt er hverjum manni liggur í augum
uppi það sem vér drápum á síðast, að
dómur hans er eigi af öðru sprottinn
en því sem Danir kalla „brednid'1 eða
jafnóhreinum og lúalegum hvötum. En
það er kunnugt, að „svo tekst leiðum
að ljúga, að ljúfur verði að trúa“, og
því er aldrei vanþörf á að reka aptur
óhróður og ósannindi, hvaðan sem þau
koma. Vjer eigum hjer jafnframt við
aðra óhroðaklausu í Nf. 9. nóvbr. f. á.,
eptir sama höfund, en sem vjer höfð-
um eigi sjeð um daginn, er vjer rituð-
um upphafið á þessu svari, með því að
það númer blaðsins hafði þá orðið ept-
ir af póstinum hingað suður og kom
eigi fyr en nú. þ>ar kallar hann sig til
blekkingar „Nokkrir kaupendur við
Faxaflóa“, en blærinn og orðfærið sver
klausuna svo greinilega í ætt við hann
og engan annan, að enginn vafi er á,
enda getum vjer ogþess til skýringar,
að einmitt hjer við Faxaflóa hefir ísa-
fold í haust og vetur bætzt fleiri kaup-
endur en nokkuru sinni áður, og að
vjer höfum einmitt hjer um pláss feng-
ið á þessu tímabili lof en eigi last fyr-
ir hana hjá mörgum merkismönnum.
fessi níðgrein minnir oss og á sams
konar klausu í þjóðólfi fyrir hjer um
bil 2 árum, þar sem meðal annars var
fundið . að pappírnum í Isafold og orða-
lagið annars jafnþrifalegt og tíðkanlegt
er hjá þrek-þrykkjaranum, en svo stóð
á, að þá var nýfarið að kaupa pappír-
inn í hana beinlínis frá Khöfn, en áð-
ur hafði hann verið keyptur hjá prent-
aranum, og hann „lagt á“ hann hjer um
bil Vi verðs. þetta sárnaði göfugmenn-
inu svo, að hann var eigi i rónni fyr
en þ>jóðólfur hirti fyrir hann áminnzta
níðklausu, þar sem hann kallaði sig
„Nokkrir kaupendur Isafoldar11, eða
hjer um bil sama og nú í Nf. „Ríki
hugmyndanna11 er eigi svo auðugt hjá
höf., að þar sje til tvískiptanna. þ.ess
þarf eigi að geta, að pappírinn í Isa-
fold hefir alltaf verið betri síðan hætt
var að kaupa hann hjá prentaranum en
áður. Hann sullaði að jafnaði saman
við hann lítt hæfu úrgangsrusli, og seldi
sem nærri má getajöfnu verði og hinn
pappírinn, sem var sæmilegur.
þ>ví fer mjög fjarri, að oss þyki
sjálfum ísafold svo fullkominn, að eigi
megi margt að henni finna, af þeim
sem vit hafa á. En það er vitaslculd,
að þegar hinir fara að finnaað, verður
raunar last þeirra lof, hvað þá heldur
þegar illgirni og aðrar slíkar hvatir
ráða dómnum meðfram, og það á fylli-
lega heima um höfund níðgreina þeirra,
sem nú höfum vjer minnzt á. Vjer
þykjumst eigi gera oss seka í neinu
raupi, þótt vjer segjum, að blað vort
standi alls eigi á baki hinum blöðun-
um hjer á landi. Um það getum vjer
borið fyrir oss dóma fjölda margra
merkismanna, og jafnvel einmitt Norð-
anfara sjálfs, sem af sinni venjulegu
góðsemi hefir hirt níðgreinir E. þ., nauð-
ugur þó, sem sjá má á athugasemd
hans aptan við klausuna í blaðinu 9.
nóvbr. f. á. Vjer leyfum oss t. d.. að
setja hjer nokkur ummæli hans umísa-
fold í þ. á. 15.—16. blaði, 28. f. m.: