Ísafold - 25.03.1878, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD•
27
metur kviðurinn, hverju helzt sje trú-
andi. í einu máli sem jeg hlýddi á í
Cambridge, báru 2 menn það fram, að
hinn ákærði hefði sömu nóttina og glæp-
ur sá var drýgður, er hann var sakað-
ur um, verið í margra mílna fjarlægð
að spila við þá, en lögregluþjónn þótt-
ist hafa sjeð hann þar, sem verkið var
framið. fegar vitni þessi voru yfirheyrð
hvort i sínu lagi bar þeim ekki saman
um ýms atvik í spilunum,. og áleit kvið-
urinn þau ljúgvitni og sakfeldi hinn á-
kærða. í öðru máli, sem varð að miklu
umtalsefni í blöðunum fyrir nokkru síð-
an, komst kviðurinn aptur á móti að
þeirri undirstöðu, að hinn ákærði hefði
sannað sýknu sína með 2 vitnum, sem
báru að hann hefði verið langt í burtu
þaðan, er athæfið fór fram, þá stund er
það var framið. Hjer bar vitnunum
saman, þótt hvort um sig væri spurt
út í æsar um hvert atvik, en síðar kom
það upp, að vitnin hafði rangminnt
mánaðardaginn, og að það hafði verið
viku fyr en þau báru fyrir rjettinum,
sem þau höfðu verið saman við hinn
ákærða; en það var ekki aptur tekið.
þ>egar kviður hefir sýknað ákærðan
mann, verður málið ekki tekið upp apt-
ur á móti honum.
J>að leiðir af því, að margir þurfa
að taka þátt í meðferð sjerhvers stór-
glæpa-máls1 (auk dómarans, málafiutn-
ingsmanna og vitna að minnsta kosti
23 grandjary-m enn og 12 pettyjury-
menn), að sakamál verða ekki prófuð
undir eins og þau koma fyrir, heldur
má til að safna þeim saman um langan
tíma. Yerður því opt að láta hinn á-
kærða bíða þess í fangelsi svo mánuð-
um slciptir, að mál þessi verði prófuð,
og hafa menn kvartað undan því. Hjer
í London á þó enginn slíkur dráttur,
sjer stað, er teljandi sje, því hjer er
sakamannadómur háður á hverjum mán-
uði, og hvað sem öðru líður hefir drátt-
ur þessi lítið að þýða í samanburði við
drátt þann, sem leiðir af fyrirkomulag-
inu hjá oss, þar sem flestöll stórglæpa-
mál verða optast að fara til hæstarjett-
ar. Til þess að gefa litla hugmynd um,
hvernig beitt er rjettarfarsreglunum hjer.
á landi, vil jeg geta þess, að við ofan
áminnzt rjettarhald, sem jeg var við-
staddur í Oxford 22. f. m., voru dæmd
5 mál gegn 9 ákærðum, — eitt af þess-
um málum var heldur ljótt ránsmál, —
og var ekkert þeirra eldra en tveggja
mánaða. Hjer í London var jeg við-
staddur á sakamannadómsþinginu í fe-
brúar. f>að var í 4 deildum (4 dómar-
ar og 4 kviðir), ogsat yfir dómum frá
ir.-—16. f. m. og afgreiddi á þeim tíma
70 mál gegn 101 manni. Lauk þannig
hver kviður að jafnaði 3 málum á dag,
en þar á meðal var 1 morðsmál, 1 mann-
drápsmál, 1 o rán með líkamlegu of beldi,
17 innbrot o. s. frv. J>að er óhætt að
gera ráð fyrir, að hefðu mál þessi ver-
’) Hin smærri sakamál, sem ekki varða 6 mán-
aða fangelsi, má útkljá án kviðar.
ið prófuð á- íslandi, hefði ekki veitt af
5—10 hestum til að flytja málsskjölin
til Reykjavíkur. f.andsy firrjettinum
hefði þótt takast greiðlega, ef hann
hefði lokið við málin á 3 mánuðum; en
jeg þori ekki ætla á hve mikill tími
og kostnaður hefði farið til að prófa
málin í hjeraði og skrifa málsskjölin,
þó málunum hefði verið skipt milli 4
sýslumanna.
|>ótt svo sje, að almenningur beri
meiri virðingu fyrir dómum hjerálandi,
en á Islandi, einkum í sakamálum, og
að miklu fljótara sje lokið dómum á
mál hjer en heima, og kostnaðurinn minni,
heldur en með því fyrirlcomulagi, sem
vjer höfum haft á íslandi síðan kvið-
dómar voru lagðir niður og dönsk og
norsk rjettarfarslög upp tekin á voru
landi, mundi það þó eigi ríða neinn
baggamun, ef íslenzka rjettarfarið, sem
nú er, veitti meiri tryggingu fyrirrjett-
látum úrslitum málanna, en enska rjett-
arfarið. Mótstöðumenn kviðdómanna—
og þeir eru ekki fáir, —hafa haldið þessu
fram; en jeg get ekki sagt, að jeghafi
komizt að þeirri niðurstöðu, eptir því,
sem jeg hefi sjeð. Sjálfsagt fá fleiri
lögfróðir dómarar að fjalla um hvert
mál á íslandi en á Englandi, en af
þessum dómendum getur að eins einn
þekkt málið til hlítar, hjeraðsdómarinn,
sem einn býr það í hendurnar á lands-
yfirrjetti og hæstarjetti. í flestum mál-
um eru úrslitin komin alveg undir með-
ferð sýslumannsins á þeim. Hinn seki
mun, ef nokkur dugur er í honum, kom-
ast undan, ef sýslumaðurinn er ekki því
eptirgangsamari, og duglegur sýslu-
maður getur fengið mann til að
játa sig sekan, þótt hann sje það ekki.
Hjer á Englandi getur og að borið, að
sekir verði sýknir en saklausir sakfelld-
ir; en hjer lendir ábyrgðin ekki öll á
einum manni. Kviðirnir tveir, er fjalla
um hvert mál áður en fullnaðardómur
er lagður á það, hafa mesta ábyrgðina;
og hvað það snertir sjerstaklega, að sak-
lausir geti orðið sakfelldir, þá er það
mikil trygging, bæði fyrir dómendur og
almenning, að vita, að hinn ákærði hefir
haft fullt frelsi til að verja sig, áður en
málið var tekið undir dóm. í engu af
þeim málum, sem jeg hefi heyrt flutt,
hefi jeg haft ástæðu til að vera kviðn-
um ósamdóma, en i mörgum þeirra hafa
mjer virzt hinir ákærðu svo einbeittir
og fastir fyrir, að enginn dómari mundi
hafa fengið þá til að meðganga; en
í engu þeirra voru sannanirnar svo, að
hinir ákærðu hefðu orðið sakfelldir sam-
kvæmt lögum þeim, er vjer höfum á
íslandi um sannanir í glæpamálum.
Sírandferðirnar. Til uppbótar hinni
stuttu skýrslu vorri um þær 18. þ. m.
skal þess hjer getið, að í fyrstu ferð-
inni á „Díana“ að koma til Seyðisfj.
17. maí, til Rvíkur 21., Sthólms sama
dag, Bíldud. og þingeyrar 22., Flateyr-
ar 23., ísafjarðar og Sauðárkróks 25.,
Akurernar og Vopnafjarðar 27., og
Seyðisfjarðar og Eskifjarðar 29., til
Rvíkur aptur (sunnanlands) 4. júní, fer
þaðan 15. s. m. til Sthólms, Bíldudals
o. s. frv., á sömu hafnir og í hinni
leiðinni og á Skagaströnd að auki (19.
júní), — til Eskifjarðar og Seyðisfjarð.
ar 25. júní. í 2. ferð kemur hún á
Seyðisfjörð 22. júlí, Húsav. s. d., Akur-
eyri 24., Isaf. og jþingeyri 26., Sthólm
27., Rvík 30., fer þaðan aptur 6. ágúst
til þingeyrar 7., ísafj. 9., Akureyrar og
Húsav. 11. og frá Seyðisfirði út 13. I
3. ferð kemur húntil Seyðisfj. 10. sept.,
til Húsav. s. d., Ak. og Skstr. 12., ísafj.
14., Flateyr. 15., fing. 15., Sth. 16. og
Rvíkur 19.; fer þaðan aptur 25. sept.
til Seyðisfj. (sunnanl.) og þaðan heim-
leiðis 28. s. m.
Til þess að girða fyrir misskilning
getum vjer þess, að í jpjóðólfi 20. þ. m.
er sagt skakkt frá tilhöguninni á ferð-
um Díönu.
Landpóstferðunum verður samkvæmt
augl. landsh. 18. þ. m. í Stjórnartíð. B
3 hagað þetta ár að kalla alveg eins
og í fyrra, að fráskildum þeim smábreyt-
ingum, er getið var í ísaf. IV 31. Póst-
ferða-áætlunin ertilsýnis á öllum brjef-
hirðinga- og póstafgreiðslustöðum.
Verðlagsskrár um árið meðal- vætt-
1878—1879: alin in1
í Skaptafellssýslum. . . 58 11,60
- Rangárvallasýslu . . . - Borgarfjarðar-, Gullbr. og Kjósar-, Árnes-, 0g Vestm. sýslum og í 59 11,80
Reykjavíkurbæ .... - Húnavatns- og Skaga- 59 11,80
fjarðarsýslu - Eyjafjarðars., þingeyj- arsýslu og Akureyrar- 56 I 1,20
kaupstað 54 10,80
- Múlasýslum 57 11,40
Jafnaðarsjóðsgjald er þetta ár
í suðurumdæminu .... 18 aurar
- vesturumdæminu .... 25 —
Eldgosið. f>að er nú sannspurt eptir
manni, er sendur var af Bakkanum ept-
ir ráðstöfun landlæknisins til þess að
forvitnast um eldinn, að eldstöðvarnar
eru á Landmanna-afrjett, og aðalgígur-
inn, á að gizka 50—60 faðma á vídd, á
flötum sandi, svo sem 1—1% mílu í
landnorður frá Heklu, hjá Krakatindi,
sem svo er kallaður. Kvað þar komið
upp allmikið hraun, en lítið öskufall
fylgt; þó nokkurt vikur. í fyrra kvöld
sást aptur til eldsins hjeðan úr bænum,
og virtist allmikill. Tómas Hallgríms-
son læknakennari lagði af stað í gær-
morgun þess erindis, að kanna eldstöðv-
arnar svo nákvæmlega sem kostur væri á.
Verzlunarfrjettir frá Danmörku og
öðrum útlöndum eru hvergi nærri góð-
ar, en líkur til að verzlunin fari nú að
batna aptur, er ófriðnum er af ljett.
>) = skatturinn.