Ísafold - 12.06.1878, Blaðsíða 2

58

*/«™
eigendum sje frjálst, að fá til þessa
hvern prest, sem í embætti þjónar, er
þeir vilja.
8. Uppgjafaprestar fái eptirlaun úr
landssjóði og eins presta og prófasta
ekkjur, samkvæmt eptirlaunalögunum;
einnig sjeu prestar og prófastar skyldir
til að sjá ekkjum sínum og börnum
fyrir forsorgun og lífeyri eptir sinn dag,
eptir sömu reglu sem gildir um aðra
embættismenn. Rjettursá, sem presta-
ekkjum hefir verið áskilinn til ábýlis-
jarða, sjenuminn úrlögum; þósjeþeim
leyft að búa á allt að hálfu prestssetr-
inu næsta farda,ga-ár eptir fráfall manna
þeirra, efþeirdejja eptir jólaföstukomu.
Náðarár prestaekkna falli burt, og sömu-
leiðis það, sem uppgjafaprestum og
prestaekkjum hefir verið lagt til af ár-
gjöldum prestakallanna og úr landssjóði.
Árgjáld af prestaköllunum og borgun
fyrir veitingu prestakalla falli burt.
9. Prestar sjeu leystir frá því að
hafa umsjón og ábyrgð lje'nskirkna, en
um leið sje hversöfnuður skyldaður til,
að takaaðsjer umsjón og ábyrgð sókn-
arkirkju sinnar, þegar honum er afhent
hún með nægilegri stærð og öllum til-
hlýðilegum skrúða og áhöldum, í gildu
standi eða með fullu álagi fyrir hvað
eina, sem upp á þetta vantar.
Gjöld þau, sem nú eru greidd kirkj-
um, tíundir, ljóstollar og legkaup, falli
burt, og sömuleiðis falli burt skyldu-
vinna sóknarfólks við kirkjugarða og
byggingu kirkna, en þetta sje kostað
af sjóði kirkjunnar.
Aptur á móti sje kirkjunum ákveð-
ið gjald frá sóknarmönnum, er sje reikn-
að út þannig: af öllum þeim gjöldum,
sem kirkjum á öllu landinu ber að lúka
5 seinustu árin (frá 1875—1879), sje
tekið meðaltal, reiknað í álnum ; í þessa
álna-upphæð sje deilt með fólkstölunni
1880 og sú álnatala eða brot úr alin,
sem þá kemur út með einföldu broti,
sje upphæð kirkjugjaldsins á hvern mann
á landinu. Landshöfðingi reikni út þessa
gjaldaeiningu á hvern mann, og aug-
lýsi hana á prenti í Stjórnartíðindunum.
í hverri kirkjusókn sje kosin 3 manna
nefnd, eptir sömu reglu og kosið er til
hreppsnefndanna. þ>essi sóknarnefnd
hafi á hendi umsjón kirkjunnar, bygg-
ingu hennar, viðhald og hirðingu ; hún
reikni út með aðstoð sóknarprestsins
eptir gjaldaeiningunni og fólkstali því,
sem sóknarpresturinn tekur við lok hvers
árs, hve mikið kirkjugjald kemur á alla
sóknina, og jafni því niður á þá menn
í sókninni, sem gjalda til sveitar, eptir
sama hlutfalli og sveitarútsvörin í nið-
urjöfnunarskránni, ogsje sóknarprestur-
inn einnig hjálplegur henni til þess, og
heimti hún það síðan inn af greiðend-
um í peningum. Eindagi á kirkjugjaldi
sje Mikjálsmessa. Nefndin haldireikn-
ing kirkjunnar og komi sjóði hennar á
vöxtu með ráði og umsjón prófastsins.
Sóknarnefnd þessi sje jafnframt með-
hjálparar sóknarprestsins, og semji bisk-
upinn með ráði synódus erindisbrjef fyr-
ir allar sóknarnefndir landsins, er lands-
höfðinginn samþykki; en einkum sje
ætlunarverk þeirra að styrkja og að-
stoða prestinn í því að halda góðri reglu
í sókninni og afstýra ósiðum, sporna
við vanhelgun helgidagsins, halda reglu
og siðsemi við guðsþjónustugjörðir utan
kirkju sem innan, laga sálmasönginn í
kirkjunni og útvega forsöngvara, hafa
eptirlit með uppfræðingu ungmenna, og
halda foreldrum og húsbændum til að
láta þau koma til kirkju á messudög-
um í sókninni, þegar færð og veður
leyfir o. s. frv.
Jón Gutformsson.
Bðkafregn.
— „Snót, nokkur kvæði eptir ýrpis
skáld. friðja útgáfa. Akureyri, árið
1877. Utgefandi: Gísli Magnússon og
fleiri“. — þ>essi þriðja útgáfa af Snót
er nokkru minni en hinar fyrri útgáf-
ur hennar, og að vorri ætlan betri,
miklu betri en mið-útgáfan. Meðal ann-
ars er sleppt úr þessari Snót öllum
„harmljóðum eptir dána menn“, og eiga
þau að koma í safni sjer. Allmörg
hinna nýju kvæða, er tekin hafa verið
í þetta safn, bæta það og prýða stór-
um, og viljum vjer einkum til þess nefna
kvæði Gríms Thomsens og sumt af
kvæðum Páls Olafssonar. Kvæði Gríms
Thomsens: „Ríman af Skúla fógeta“,
„Sprengisandsvísur“ , „Skúlaskeið“,
„Álfadans“ og „Á Glæsisvöllum“, eru
svo einkennilega þjóðleg, í þessa orðs
beztu merkingu, að þau munu fám úr
minni líða, er þau heyra eðalesa. Auk
þess ber allur frágangur á þeim vott
um hina mestu vandvirkni. Páll Olafs-
son er „talandi skáld“ hið fremstahjer
á landi. Kveðskapur hans er svo frá-
bærlega lipur, að væri kvæðin rituð í
samfellu, en eigi í vísu-orðum, og veitti
maður eigi eptirtekt höfuðstöfum og
stuðlum, og hendingum, mundi maður
eigi verða annars var en það væri ó-
bundin ræða, og það svo liðlega orðuð
og óbrotið, sem bezt má verða. Mörg
þeirra má og að efni til telja með beztu
kvæðum vorum. „ísland“ (Eyja stend-
ur upp úr sjó o. s. frv.) eptir hann er
að oss finnst einna bezt allra þjóðhá-
tíðarkvæðanna eða að minnzta kosti al-
þýðlegast kveðið, og „Litli fossinn“ er
eitt hið fegursta smá-kvæði, sem til er á
íslenzku. Oss þykir útgefandinn hafa
gjört skáldinu óleik með því að taka of
mörg kvæði hans í safnið (í „viðbæt-
inn“), eigi af því, að þau, er vjer hefð-
um viljað undanskilja, sjeu tilkomu-
minni en margt annað í safninu, held-
ur af því, að í slíkt safn á að vorum
dómi eigi' að taka nema hin beztu kvæði
eptir hvert skáld; — fátt, en gott. Af
sömu ástæðu þykir oss hann hafa tek-
ið of margt af þjóðhátíðarkvæðum síra
Matth. Jochumssonar.
—„Hamlet Danaprinz. Sorgarleik-
ur (Tragedia) eptir W. Shakspeare. I is-
lenzkri þýðingu eptir Matthías Jochums-
son“. — f>ýðandinn er svo þjóðkunnur
orðinn fyrir íþrótt sína, að allir ganga
að því vísu, að þetta verk hans, er nú
er nýkomið út, muni vel af hendi leyst,
endaþykjumst vjer geta fullyrt, að svo
sje: að hinn íslenzki búningur, er hann
hefir tilbúið handa þessu meistaraverki
hins heimsfræga höfuðskálds Breta, sje
yfir höfuð að tala listasmíð. J>að er
vitaskuld, að hætt er við, að alþýðu
finnist skáldskapur Shakspeares sjer of
vaxinn ; — sú mun raun hafa á orðið um
Macbeth, hið eina af ritum hans, sem
hjer er kunnugt orðið •—; og því mun
sumum þykja miður við eiga að leggja
fje úr landssjóði til að koma slíkum rit-
um á gang. En ætti skáld og rithöf-
undar að kveða og rita það eitt, er al-
þýðu finnst veraviðsitt hæfi eða henni
gezt helzt að í svipinn, og ekkert ann-
að, og landssjóðurinn að vera lokaður
fyrir hverjum þeim, er eigi fúllnægir
slíkum kröfum, þá væri bókmenntum vor-
um apturför vís en eigi framför. Um
„Hamlet“ er annars það að segja, að
hann er, eins og þýðandinn tekur fram,
einna alþýðlegastur af leikritum Shak-
speares; efnið eða sagan, sem leikurinn
er tilbúinn út af, násvipað sumum forn-
um þjóðsögum vorum, og jafnvel auð-
þekkt í henni nokkur höfuðatriðin úr
Amlóða-sögu, sem er alkunn hjer á
landi, enda nafhið á höfuðmanni sögunn-
ar og leiksins hið sama (Hamlet == Am-
lóði). En eigi mega menn samt ímynda
sjer, að „Hamlet“ eigí að lesast eins
og saga, eins og menn þylja tröllasögu
eða kveða rímur á kvöldvöku í sveit;
að lesa slíkt rit á þann hátt er rjett á
borð við og ef einhvertæki upp á því
að hafa Tölvísi Bjarnar Gunnlögssonar
fyrir kvöldvökulestur í heyranda hljóði.
Meistaraverk hinna míklu skálda eru
aldrei svo auðveld og alþýðleg, að eigi
þurfi á mestu athygli og eptirtekt að
halda til að skilja þau til hlítar eða
hafa þeirra full not. J>ví gaumgæfileg-
ar sem maður les þau og kynnir sjer,
því fleiri gimsteina kemur maður þar
auga á, og því meira yndi ljá þau manni.
Oskandi væri, að þýðandinn ljeti eigi
hirðulauslegan prófarkalestur lýta svo
mjög verk sín og raun hefir á orðið til
þessa, og sem „Hamlet“ hefir eigi held-
ur farið varhluta af. Eins þykir oss hið
ytra útlit bókarinnar ósamboðið lista-
verki, þar á meðal pappírinn allt of
ljelegur. Að rjett sje eða þörfáað „inn-
leiða“ hin útlendu orð akt og scena
(er þýð. ritar ,,sena“) ogfleiri þesskon-
ar sameignar-orð ýmsra erlendra tungna
getum vjer og eigi fallizt á. J>au eru
í sjálfu sjer eða að uppruna engu heppi-
legri nje meira vit í þeim en hinum ís-
lenzku orðum þáttur og atriði, sem
löngu eru búinn að öðlast helgi í máli
voru og alþýða hefir full not af, en
skilur eigi útlend heiti, og aíbakar